U "Sl. glasniku BiH", br. 46/2023 od 30. juna 2023. godine objavljeni su Zakon o dopuni Zakona o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima u Bosni i Hercegovini, broj: 01,02-02-1-687/22 od 15. juna 2023. godine, kao i Zakon o dopuni Zakona o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima u Bosni i Hercegovini, broj: 01,02-02-1-1904/2 od 15. juna 2023. godine.
Zakon o osnovima bezbednosti saobraćaja na putevima u Bosni i Hercegovini
("Sl. glasnik BiH", br. 6/2006, 75/2006 - ispr, 44/2007, 84/2009, 48/2010, 48/2010 - dr. zakon, 18/2013, 8/2017, 89/2017, 9/2018, 46/2023 i 88/2023)
I - OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom utvrđuju se: osnovni principi međusobnih odnosa i ponašanja učesnika u saobraćaju i drugih subjekata u saobraćaju, osnovni uslovi koje moraju da zadovolje putevi u pogledu bezbjednosti saobraćaja na putevima, vođenje Centralnog registra vozača i vozila, pravila saobraćaja na putevima, sistem saobraćajnih znakova i znakova koje daju ovlašćena lica, dužnosti u slučaju saobraćajne nezgode, osposobljavanje kandidata za vozača, uslovi za sticanje prava na upravljanje motornim vozilima, polaganje vozačkih ispita, uslovi za uređaje i opremu vozila, dimenzije, ukupna masa i osovinsko opterećenje vozila, osnovni uslovi koje moraju da zadovoljavaju vozila u saobraćaju, rad strukovnih organizacija u Bosni i Hercegovini, te druga pitanja iz oblasti bezbjednosti saobraćaja na putevima koja su jedinstvena za cijelu teritoriju Bosne i Hercegovine.
Član 2
(1) Organi Bosne i Hercegovine, entitetski i kantonalni organi i organi Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine i organi lokalne samouprave i lokalne uprave u gradovima i opštinama (u daljnjem tekstu: nadležni organi) obezbijediće sprovođenje ovog zakona i u okviru svoje nadležnosti donosiće propise i preduzimaće druge potrebne mjere za njegovo dosljedno sprovođenje.
(2) Kontrolu i regulisanje saobraćaja na putevima u Bosni i Hercegovini vrše ovlašćena lica nadležnog organa unutrašnjih poslova (u daljnjem tekstu: ovlašćena lica).
(3) U blizini škole, preventivno regulisanje saobraćaja mogu vršiti i školske saobraćajne patrole, uz prisustvo ovlašćenog lica iz stava (2) ovog člana.
(4) Bliže odredbe o načinu formiranja i radu školskih saobraćajnih patrola propisuju organi entiteta, kantona i Brčko Distrikta nadležni za obrazovanje.
Član 3
(1) Učesnici u saobraćaju dužni su da poštuju odredbe ovog zakona i druge propise iz oblasti bezbjednosti saobraćaja na putevima, razvijaju humane odnose među ljudima radi zaštite zdravlja i života drugih lica, a naročito djece, invalida, starih i nemoćnih lica, i staraju se o zaštiti životne sredine.
(2) Učesnici u saobraćaju ne smiju da ometaju saobraćaj, oštećuju put, objekte i opremu na putu.
Član 4
(1) Putevi namijenjeni za saobraćaj moraju da budu izgrađeni za bezbjedan i nesmetan saobraćaj i da odgovaraju osnovnim uslovima propisanim ovim zakonom, a preduzeća i javne službe koje održavaju javne puteve ili im je povjereno održavanje javnih puteva moraju da ih održavaju tako da na njima u svim uslovima može da se odvija bezbjedan i nesmetan saobraćaj.
(2) Preduzeća, javne službe i drugi organi koji se brinu o putevima i održavaju ih dužni su da organizuju i trajno kontrolišu stanje i održavanje javnih puteva, objekata, saobraćajne signalizacije i opreme na putevima radi bezbjednog i nesmetanog saobraćaja.
(3) Preduzeća i javne službe iz stava (1) ovog člana dužni su da blagovremeno otklanjaju sve nedostatke usljed kojih na određenim mjestima dolazi do saobraćajnih nezgoda.
(4) U slučaju pretrpljene štete usljed neodgovarajućeg održavanja javnih puteva, povjerilac se namiruje u skladu sa Zakonom o putevima.
Član 5
(1) Preduzeća, obrazovne organizacije, ustanove i druga pravna ili fizička lica koja školuju ili obučavaju kandidate za vozače motornih vozila dužni su da izvode obuku na način koji će obezbijediti da kandidati nauče i usvoje pravila saobraćaja i etiku u saobraćaju, ovladaju tehnikom upravljanja vozilom i steknu ostalo znanje i vještine potrebne za bezbjedno učestvovanje u saobraćaju na putevima.
(2) Radi zaštite života i zdravlja djece, škole, obdaništa i druge ustanove u kojima se realizuje vaspitno-obrazovni rad sa djecom, kroz nastavne planove i programe, organizuju pripremu djece za učešće u saobraćaju.
Član 6
(1) Preduzeća, ustanove i druga pravna ili fizička lica, kada proizvode, održavaju, popravljaju ili prepravljaju vozila i puštaju u saobraćaj vozila, uređaje, rezervne dijelove i opremu za vozila, dužni su da vozila, uređaje, dijelove i opremu proizvode, puštaju u saobraćaj, održavaju, odnosno popravljaju prema uslovima propisanim za bezbjedno učestvovanje vozila u saobraćaju na putevima.
(2) Pojedinačno proizvedena, prepravljana ili u većem obimu popravljana vozila prije puštanja u saobraćaj moraju da budu certifikovana u ovlašćenoj organizaciji koja obavlja certifikovanje vozila.
(3) Bliže odredbe o načinu i postupku certifikovanja i uslovima koje moraju da ispunjavaju organizacije za certifikovanje vozila pravilnikom propisuje ministar komunikacija i transporta Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: ministar), u saradnji s organom nadležnim za unutrašnje poslove.
Član 7
Preduzeća, ustanove, pravna ili fizička lica i drugi organi koji posjeduju vlastita vozila dužni su da se brinu o tome da vozači njihovih vozila ispunjavaju propisane zdravstvene i druge uslove za bezbjedno upravljanje vozilima i da obezbijede da njihova vozila budu ispravna, te da imaju propisane uređaje i opremu.
Član 8
(1) Saobraćaj na javnom putu može da se ograniči ili zabrani samo kada je to neophodno radi: sprečavanja ili otklanjanja opasnosti za učesnike u saobraćaju, sprečavanja oštećenja javnog puta ili izvođenja radova na javnom putu, ili radi održavanja sportskih i drugih priredbi ili aktivnosti na putevima.
(2) Postupak i uslove za ograničenje i zabranu iz stava (1) ovog člana utvrdiće nadležni organi, u skladu s važećim propisima.
Član 9
Pojedini izrazi koji se koriste u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) autobus je motorno vozilo namijenjeno za prevoz lica koje, osim sjedišta za vozača, ima više od osam sjedišta;
2) autoput je javni put posebno izgrađen i namijenjen isključivo za saobraćaj motornih vozila, koji je kao autoput označen propisanim saobraćajnim znakom, koji ima dvije fizički odvojene kolovozne trake za saobraćaj iz suprotnih smjerova, sa po najmanje dvije saobraćajne trake i trakom za prinudno zaustavljanje vozila, bez ukrštanja s poprečnim putevima i željezničkim ili tramvajskim prugama u istom nivou i u čiji saobraćaj može da se uključi, odnosno isključi samo određenim i posebno izgrađenim priključnim javnim putevima na odgovarajuću kolovoznu traku autoputa;
3) bicikl je vozilo opremljeno pedalama, koje ima najmanje dva točka i koje se pokreće snagom vozača, a može biti dodatno opremljeno pomoćnim elektromotorom čija najveća trajna nominalna snaga nije veća od 0,25 kW i maksimalne brzine kretanja do 25 km na čas;
4) moped je motorno vozilo sa dva točka čija radna zapremina motora nije veća od 50 cm3, a snaga kod električnih motora ne prelazi 4kW, ili na tri točka, čija radna zapremina motora nije veća od 50 cm3, ili snaga motora kod motora sa unutrašnjim sagorijevanjem i električnih motora nije veća od 4kW, i koje na ravnom putu ne može razviti brzinu veću od 45km na čas;
5) laki motocikl je motorno vozilo sa dva točka ili sa tri asimetrično postavljena točka (sa bočnom prikolicom), čija je zapremina motora veća od 50 cm3 i ne prelazi 125 cm3, a snaga motora ne prelazi 11 kW i koji na ravnom putu može razviti brzinu veću od 45 km na čas;
6) biciklistička staza je izgrađena saobraćajna površina namijenjena za saobraćaj bicikala i mopeda, koja se proteže uzduž kolovoza i koja je od njega odvojena i obilježena propisanim saobraćajnim znakom;
7) biciklistička traka je dio kolovoza namijenjen za saobraćaj bicikala i mopeda, koja se proteže uzduž kolovoza i koja je označena uzdužnom linijom na kolovozu;
8) brzi put je javni put namijenjen za saobraćaj isključivo motornih vozila, s jednom ili dvije razdvojene kolovozne trake, koji ima sve raskrsnice u dva ili više nivoa s poprečnim putevima i drugim saobraćajnicama (željezničkim ili tramvajskim prugama), u pravilu, nema zaustavnih traka i koji je kao takav označen propisanim saobraćajnim znakom;
9) Centralni registar je evidencija o svim vozačima i vozilima;
9a) četvorocikl je motorno vozilo na četiri točka sa masom neopterećenog vozila manjom od 400kg, bez mase akumulatora kod električnih vozila i čija najveća neto snaga motora ne prelazi 15kW;
9b) evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi je propisani obrazac koji učesnici u saobraćajnoj nezgodi popunjavaju nakon saobraćajne nezgode;
9c) instruktor vožnje je lice koje je steklo uslove da obavlja osposobljavanje iz upravljanja motornim vozilom;
9d) ispitivač je lice koje je steklo uslove da vrši ispitivanje iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraćaja na putevima ili iz upravljanja motornim vozilom;
10) put je svaki javni put i nekategorisani put na kojem se odvija saobraćaj;
11) put rezervisan za saobraćaj motornih vozila je javni put po kojem mogu da saobraćaju samo motorna vozila i koji je kao takav označen propisanim saobraćajnim znakom;
12) strana vozačka dozvola je vozačka dozvola i međunarodna vozačka dozvola koju je izdao nadležni organ strane države;
13) javni put je površina od opšteg značaja za saobraćaj, koju svako može slobodno da koristi pod uslovima određenim zakonom i koju je nadležni organ proglasio javnim putem, kao i ulica u naselju;
14) kolona je niz od najmanje tri vozila (osim bicikla,traktora, radne mašine i zaprežnog vozila) koja su zaustavljena na putu, ili se na bliskom međusobnom rastojanju kreću istom saobraćajnom trakom u istom smjeru, pri čemu su brzina kretanja vozila i postupanja vozača međusobno uslovljeni i između kojih, bez ometanja, ne može da uđe drugo vozilo;
15) kolovoz je dio površine puta namijenjen prvenstveno za saobraćaj vozila;
16) kolovozna traka je uzdužni dio kolovoza namijenjen za saobraćaj vozila u jednom smjeru s jednom ili više saobraćajnih traka;
16a) kontrolor tehničke ispravnosti je lice koje je steklo uslove da na stanici tehničkog pregleda vrši kontrolu tehničke ispravnosti vozila;
17) (brisano)
18) laka prikolica je priključno vozilo čija najveća dozvoljena masa nije veća od 750 kg;
19) laki četvorocikl je motorno vozilo sa četiri točka sa masom neopterećenog vozila manjom od 350 kg, bez mase akumulatora kod električnih vozila, čija najveća brzina nije veća od 45km na čas i čija radna zapremina nije veća od 50 cm3 ili čija najveća snaga nije veća od 4kW kod ostalih motora, ili čija najveća trajna snaga nije veća od 4kW kod elektromotora;
20) licenca je javna isprava koju je izdao nadležan organ i kojom se dokazuje ispunjavanje propisanih uslova i osposobljenosti za obavljanje određenih poslova iz oblasti bezbjednosti saobraćaja;
21) lokalni put je javni put koji povezuje naselja na teritoriji opštine, ili koji je značajan za saobraćaj na teritoriji opštine;
22) magistralni put je javni put koji povezuje veće gradove i važnija privredna područja u Bosni i Hercegovini i koji se nadovezuje na mrežu odgovarajuće kategorije puteva sa susjednim državama;
22a) put sa makadamskim zastorom je put koji je izgrađen od dva sloja tucanika u uvaljanom stanju;
23) manja materijalna šteta je šteta u saobraćajnoj nezgodi nastala na vozilu na kojem nisu oštećeni vitalni dijelovi i sklopovi i koje može samostalno da se kreće na putu;
24) masa vozila je masa praznog vozila s punim rezervoarom goriva i priborom i opremom predviđenim za vozilo;
25) međunarodna vozačka dozvola je javna isprava koju izdaje ovlašćena organizacija na osnovu nacionalne vozačke dozvole te države;
26) mimoilaženje je prolaženje vozilom pored drugog vozila koje se po istom kolovozu kreće iz suprotnog smjera;
27) motocikl je motorno vozilo sa dva točka ili sa tri asimetrično postavljena točka (sa bočnom prikolicom), kod kojeg je radna zapremina motora veća od 125 cm3 i koje na ravnom putu može razviti brzinu veću od 45km na čas;
28) motokultivator je motorno vozilo s jednom ili dvije osovine i pogonskim motorom do 12 kW, konstruisano da vuče, potiskuje ili nosi oruđa za razne poljoprivredne radove;
29) mijenjanje saobraćajne trake je prelaženje vozilom iz jedne u drugu saobraćajnu traku za saobraćaj u istom smjeru radi prestrojavanja ili dozvoljenog bržeg kretanja;
30) motorno vozilo je vozilo koje se pokreće snagom sopstvenog motora i koje je prvenstveno namijenjeno za prevoz lica ili tereta na putevima, ili vuču priključnog vozila, osim vozila koja se kreću po šinama i pomoćnih pješačkih sredstava;
31) najveća dozvoljena masa je masa vozila zajedno s njegovom nosivošću;
32) naselje je izgrađen, nastanjen, prostorno i funkcionalno objedinjen dio naseljenog mjesta u kom su javni putevi izgrađeni sa uređenim trotoarom i ivičnjakom pored kojeg se nalazi najmanje sa jedne strane red kuća ili grupa zgrada i čije su granice obilježene saobraćajnim znakom za obilježavanje naselja;
32a) naseljeno mjesto predstavlja prostornu jedinicu u Bosni i Hercegovini koja obuhvata jedno ili više naselja sa područjem koje pripada tom naseljenom mjestu, čiji se naziv i teritorija uređuju posebnim zakonima i čija je teritorija označena saobraćajnim znakom za obilježavanje naseljenih mjesta;
33) nekategorisani put je površina koja se koristi za saobraćaj po ma kom osnovu i koji je dostupan većem broju raznih korisnika (seoski, poljski i šumski putevi, putevi na nasipima za odbranu od poplava, prostori oko benzinskih pumpi, parkirališta i sl.);
34) nosivost je dozvoljena masa do koje vozilo smije da se optereti prema deklaraciji proizvođača vozila;
35) obilaženje je prolaženje vozilom pored zaustavljenog ili parkiranog vozila ili drugog objekta koji se nalazi na saobraćajnoj traci kojom se vozilo kreće;
36) obilježeni pješački prelaz je dio površine kolovoza namijenjen za prelaženje pješaka preko kolovoza, označen oznakama na kolovozu i odgovarajućim saobraćajnim znakom;
36a) odstojanje je najkraća uzdužna udaljenost između najisturenijih tačaka vozila ili lica, odnosno drugih objekata;
36b) oldtajmer je motorno vozilo proizvedeno prije trideset i više godina, koje je radi njegovanja istorijskih nasljeđa i tehničke kulture sačuvano ili ponovo sastavljeno u izvornom obliku;
37) organ nadležan za je organ nadležan za određene poslove utvrđen Ustavom i zakonom Bosne i Hercegovine, entiteta, kantona i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine;
38) osovinsko opterećenje je dio ukupne mase vozila koja se preko osovina vozila prenosi na vodoravnu podlogu u stanju mirovanja vozila;
39) parkiranje vozila je prekid kretanja vozila duži od pet minuta osim prekida koji se pravi da bi se postupilo po znaku ili pravilu kojim se reguliše saobraćaj;
39a) pčelarsko vozilo je motorno ili priključno vozilo namijenjeno ili konstrukcijski prilagođeno isključivo za prevoz pčelinjih zajednica (košnica), te se na njemu ne smije prevoziti nikakav drugi teret;
40) pješačka zona je uređena saobraćajna površina namijenjena za kretanje pješaka, u kojoj je dozvoljeno kretanje motornih vozila s posebnim odobrenjem;
41) pješačko ostrvo je uzdignuta ili na drugi način obilježena površina koja se nalazi na kolovozu i koja je određena za privremeno zadržavanje pješaka koji prelaze preko kolovoza, ili ulaze u vozilo i izlaze iz vozila javnog saobraćaja;
42) pješak je lice koje učestvuje u saobraćaju a ne upravlja vozilom, niti se prevozi u vozilu ili na vozilu, lice koje vlastitom snagom gura ili vuče vozilo, ručna kolica, dječije prevozno sredstvo, bicikl, mopeda ili pokretna kolica za nemoćna lica, lice u pokretnoj stolici za nemoćna lica koju pokreće vlastitom snagom ili snagom motora, ako se pri tome kreće brzinom čovječijeg hoda, kao i lice koje klizi klizaljkama, skijama, sankama ili se vozi na koturaljkama;
43) polukružno okretanje je okretanje vozila za 180 stepeni u odnosu na dotadašnji smjer kretanja, radi uključenja u suprotni saobraćajni tok;
44) poluprikolica je priključno vozilo bez prednje osovine, konstruisano tako da se svojim prednjim dijelom oslanja na vučno vozilo;
45) potvrda o registraciji je javni dokument koji za registrovano vozilo izdaje nadležni organ;
45a) predavač je lice koje je steklo uslove da vrši osposobljavanje iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraćaja na putevima;
46) preglednost podrazumijeva prostor koji učesnik u drumskom saobraćaju može da vidi s mjesta na kojem se nalazi;
47) preticanje je prolaženje vozilom pored drugog vozila koje se kreće u istoj saobraćajnoj traci i u istom smjeru;
48) saobraćajna dozvola je javna isprava koju je izdao nadležni organ i kojom se dokazuju vlasništvo i period važenja registracije određenog vozila, njegove tehničke i druge osobine i karakteristike;
49) potvrda o vlasništvu vozila je javni dokumenat koji je izdao nadležni organ i kojim se dokazuju vlasništvo određenog vozila, njegove tehničke i druge karakteristike;
50) posebni objekat na putu je oprema na putu postavljena radi smanjenja brzine kretanja vozila na mjestima gdje je posebno ugrožena bezbjednost učesnika u saobraćaju;
51) prestrojavanje je zauzimanje takvog položaja vozilom na saobraćajnoj traci i na takvoj udaljenosti od raskrsnice ili drugog mjesta na putu iz kojeg na bezbjedan način može da se izvede sljedeća dopuštena radnja vozilom (skretanjem, okretanjem, zaustavljanjem i sl.);
52) priključno vozilo je vozilo namijenjeno da bude vučeno motornim pogovozilom, bilo da je konstruisano kao prikolica ili kao poluprikolica;
52a) priključak za izvođenje radova je izmjenjivo oruđe koje služi obavljanju poljoprivrednih, šumskih ili drugih radova, i koje se u svrhu izvođenja radova postavlja ili priključuje na motorno vozilo;
52b) priključno vozilo za traktor je priključno vozilo koje je namijenjeno da ga vuče isključivo traktor;
53) saobraćajna traka za vozila javnog gradskog prevoza je obilježeni uzdužni dio kolovoza namijenjen za vozila javnog gradskog prevoza putnika, kad su u vozilu putnici;
54) propuštanje vozila je radnja koju je u određenim slučajevima vozač dužan da izvrši zaustavljanjem vozila, smanjivanjem brzine kretanja ili prekidanjem radnje koju izvodi vozilom, i to na način koji ne primorava vozača drugog vozila da naglo mijenja pravac ili brzinu kretanja;
55) putnički automobil je motorno vozilo namijenjeno za prevoz lica koje, osim sjedišta za vozača, ima najviše osam sjedišta;
56) saobraćajna nezgoda je događaj na putu ili koji je počeo na putu, u kojem je učestvovalo najmanje jedno vozilo u pokretu i u kojem je jedno ili više lica poginulo ili povrijeđeno ili je nastala materijalna šteta;
57) saobraćajna traka je obilježeni ili neobilježeni uzdužni dio kolovoza čija je širina dovoljna za nesmetan saobraćaj jednog reda vozila;
57a) saobraćajna signalizacija je sistem sredstava, uređaja i oznaka za regulisanje i vođenje saobraćaja;
57b) saobraćajni znak je znak kojim se upotrebom grafičkih ili svjetlosnih ili brojčanih ili slovnih oznaka ili drugih simbola učesnici u saobraćaju upozoravaju na opasnosti na putu, stavljaju im se do znanja ograničenja, zabrane i obaveze, odnosno daju obavještenja potrebna za bezbjedno kretanje po putu;
58) saobraćajna traka za prinudno zaustavljanje vozila je obilježeni uzdužni dio kolovoza na autoputevima i na određenim mjestima na putevima višeg ranga, kao i u tunelima i galerijama, namijenjena za prinudno zaustavljanje vozila;
59) saobraćajna traka za spora vozila je uzdužni dio kolovoza namijenjen za vozila koja sporom vožnjom smanjuju odvijanje saobraćaja;
60) saobraćajna traka za ubrzavanje je dio kolovoza namijenjen za uključivanje vozila u saobraćaj sa sporednog puta, odnosno drugih prilaznih puteva s objekata pored puteva;
61) saobraćajna traka za usporavanje je dio kolovoza namijenjen za isključivanje vozila iz saobraćaja na putu;
61a) sistem provjere bezbjednosti (RSI - Road Safety Inspection) predstavlja proceduru nezavisne provjere postojećih javnih puteva u pogledu bezbjednosti;
61b) sistem revizije bezbjednosti (RSA - Road Safety Audit) predstavlja proceduru nezavisne revizije projekata izgradnje javnih puteva u pogledu bezbjednosti;
62) radna mašina je motorno vozilo namijenjeno za vršenje određenih radova vlastitim uređajima i opremom, koje po konstrukcionim osobinama ne može da razvije brzinu veću od 30 km na sat;
63) raskrsnica je površina na kojoj se ukrštaju ili spajaju dva puta ili više puteva, kao i šira saobraćajna površina koja nastaje ukrštanjem, odnosno spajanjem puteva;
63a) rastojanje je najkraća bočna udaljenost između najisturenijih tačaka vozila ili lica, odnosno drugih objekata;
64) regionalni put je javni put koji povezuje važnija privredna područja u Bosni i Hercegovini i koji obezbjeđuje najracionalniju vezu između opština;
65) u saradnji s nadležnim organom znači da je organ koji donosi podzakonski akt obavezan da obezbijedi učestvovanje u izradi ili davanju mišljenja nadležnog organa o podzakonskom aktu;
66) skup vozila čine motorno vozilo i priključna vozila koja u saobraćaju na putevima učestvuju kao cjelina;
67) smanjena vidljivost postoji kada, zbog nepovoljnih atmosferskih ili drugih prilika, vozač ne može jasno da uoči druge učesnike u saobraćaju na udaljenosti od najmanje 200 m na putu izvan naselja, odnosno od najmanje 100 m u naselju;
68) stajalište je dio površine puta namijenjen za zaustavljanje autobusa, trolejbusa ili tramvaja radi ulaska i izlaska putnika i koje je obilježeno saobraćajnim znakom;
68a) stanica tehničkog pregleda je organizacija ovlašćena od nadležnog organa za obavljanje poslova tehničkog pregleda vozila;
68b) svjetloodbojni prsluk je odjevni predmet namijenjen lakšem uočavanju lica koja se na javnom putu nalaze van vozila;
69) stiker naljepnica je dokaz o registrovanju vozila;
69a) šinsko vozilo je vozilo posebno konstruisano i isključivo namijenjeno za vožnju po šinama;
69b) tahograf je uređaj ugrađen u motorno vozilo koji bilježi elemente značajne za upotrebu motornog vozila i/ili rada vozača;
70) teretno vozilo je svako motorno vozilo koje je namijenjeno za prevoz tereta;
71) traktor je motorno vozilo konstruisano da vuče, potiskuje ili nosi izmjenjiva oruđa, odnosno da služi za pogon takvih oruđa ili za vuču priključnih vozila;
72) tramvaj je vozilo na šinama s električnim pogonom, namijenjeno za javni prevoz putnika i koje je, radi napajanja motora električnom energijom, vezano za električni vod;
72a) tegljač je motorno vozilo namijenjeno i opremljeno za vuču poluprikolice;
73) trolejbus je motorno vozilo namijenjeno za javni prevoz putnika koje, osim sjedišta za vozača, ima više od osam sjedišta i koje, radi napajanja motora električnom energijom, ima kontakt s električnim provodnikom;
74) trotoar je posebno uređena saobraćajna površina namijenjena za kretanje pješaka, koja nije u istom nivou s kolovozom puta, ili je od kolovoza odvojena na drugi način;
75) tricikl je motorno vozilo na tri točka simetrično postavljena u odnosu na srednju uzdužnu osu, sa toplotnim motorom čija je radna zapremina veća od 50 cm3 ili čija je konstrukcijski najveća brzina veća od 45km na čas;
75a) turistički voz je skup vozila koji čine vučno vozilo i priključna vozila, namijenjeni za prevoz putnika u parkovima, hotelsko-turističkim i sličnim naseljima, na površini na kojoj se ne obavlja saobraćaj ili putu na kojem se saobraćaj obavlja u turističke svrhe;
76) učesnik u saobraćaju je lice koje u saobraćaju na putu upravlja vozilom, ili se nalazi u vozilu ili na vozilu, koje tjera, vodi ili jaše životinju koja se kreće po putu, kao i pješak ili lice koje svoje poslove i radne zadatke obavlja na putu;
77) ukupna masa je masa vozila zajedno sa masom tereta koji se prevozi na vozilu, uključujući i masu lica koja se nalaze u vozilu, kao i masu priključnog vozila sa teretom, ako je ono pridodato vozilu;
78) ulica je javni put u naselju koji saobraćajno povezuje dijelove naselja;
78a) šef stanice tehničkog pregleda je lice koje je steklo uslove da vodi stanicu za tehnički pregled vozila;
79) vozač je lice koje na putu upravlja vozilom;
80) vozačka dozvola je javna isprava koju je izdao nadležni organ i kojom se dokazuje pravo upravljanja vozilom određene kategorije ili potkategorije;
81) vozilo je svako prevozno sredstvo namijenjeno za kretanje po putu, osim pokretnih stolica bez motora za nemoćna lica i dječijih prevoznih sredstava;
82) (brisano)
83) zaprežno vozilo je vozilo koje vuče upregnuta životinja;
84) zaustavljanje vozila je svaki prekid kretanja vozila na putu u trajanju do pet minuta, osim prekida koji se pravi da bi se postupilo po znaku ili pravilu kojim se reguliše saobraćaj;
85) zemljani put je put bez izgrađenog kolovoza i kolovoznog zastora, pa i kad na priključku na javni put ima izgrađen kolovoz;
86) zona smirenog saobraćaja je područje u naselju, obilježeno propisanim saobraćajnim znakom, u kojem vozila ne smiju da se kreću brzinom većom od brzine hoda pješaka zbog dozvoljenog kretanja pješaka i dječije igre.
Član 10
(1) Radi povećanja efikasnosti u sprovođenju ovog zakona i ispunjavanja uslova i obaveza na međunarodnom planu, državne institucije nadležne za vođenje centralnih evidencija uspostaviće Centralni registar.
(2) Organi koji vode evidenciju dužni su da redovno dostavljaju odgovarajuće podatke Centralnom registru.
(3) Bliže odredbe o sadržaju i načinu vođenja Centralnog registra pravilnikom propisuje Agencija za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmjenu podataka Bosne i Hercegovine.
II - PUTEVI
Član 11
(1) Putevi, kao osnov na kojem se odvija saobraćaj, moraju se projektovati, izgrađivati, opremati i održavati tako da odgovaraju svojoj namjeni i zahtjevima bezbjednosti saobraćaja.
(2) Radi ispunjavanja zahtjeva bezbjednosti saobraćaja, nadležni organ za puteve dužan je projektovanje puteva podvrgnuti sistemu revizije bezbjednosti (RSA), a postojeće puteve sistemu provjere bezbjednosti (RSI).
(3) Bliže odredbe o osnovnim uslovima koje putevi, njihovi elementi i objekti na njima moraju da ispunjavaju sa gledišta bezbjednosti saobraćaja, sistemu revizije i provjere bezbjednosti pravilnikom propisuje ministar, u saradnji sa nadležnim organom.
Član 12
Javni putevi, njihovi pojedini dijelovi i objekti na njima mogu da se puste u saobraćaj tek nakon što se utvrdi da ispunjavaju tehničke normative u pogledu bezbjednosti saobraćaja, u skladu sa odgovarajućim propisima.
Član 13
(1) Mrežu javnih puteva, zavisno od njihovog društvenog i privrednog značaja, čine magistralni, regionalni i lokalni putevi, kao i ulice u naseljima i gradovima.
(2) O javnim putevima i objektima na njima vodi se evidencija.
(3) Bliže odredbe o načinu vođenja evidencije o javnim putevima i objektima na njima pravilnikom propisuje ministar u saradnji sa nadležnim organom.
Član 14
Javni put čine: donji i gornji stroj puta, drumski građevinski objekti, saobraćajni znakovi i oprema, objekti za potrebe puta, a javni put izvan naselja i zemljišni pojas s obje strane puta širine najmanje jedam metar, računajući od krajnje tačke poprečnog profila puta, i vazdušni prostor iznad kolovoza u visini od sedam metara, računajući od najviše tačke kolovoza.
Član 15
(1) Javni putevi moraju da imaju najmanje dvije saobraćajne trake i dvije ivične trake ili ivičnjake u ravni kolovoza, a ulice trotoare s ivičnjacima.
(2) Izuzetno od odredaba stava (1) ovog člana, lokalni put može da ima samo jednu saobraćajnu traku s tim što, zavisno od preglednosti puta, na rastojanju od najviše 500 m, ima odgovarajuće proširenje, a ulica samo jednu saobraćajnu traku bez proširenja.
Član 16
(1) Javni putevi moraju da budu osposobljeni da podnesu osovinsko opterećenje od najmanje 10 tona po osovini.
(2) Izuzetno od odredaba stava (1) ovog člana, lokalni putevi i ulice, određene odlukama nadležnih organa, moraju da budu izgrađeni tako da podnesu osovinsko opterećenje od najmanje šest tona.
(3) Projektovanjem i gradnjom novih javnih puteva, osim lokalnih, mora da se obezbijedi da podnesu osovinsko opterećenje od najmanje 11, 5 tona po osovini.
Član 17
Iznad kolovoza javnog puta mora da postoji slobodan prostor u visini od najmanje 4,5 m od najviše tačke kolovoza.
Član 18
(1) Na mostovima, u tunelima, galerijama i drugim objektima na javnom putu širina kolovoza ne smije da bude manja od širine kolovoza na javnom putu.
(2) Autobuska stajališta na javnom putu izvan naselja, kao i na dijelu magistralnog puta u naselju moraju da budu van kolovoza.
Član 19
(1) Na javnim putevima zabranjeno je podizati objekte, uređaje ili postrojenja, saditi sadnice ili postavljati predmete kojima se umanjuje preglednost puteva i željezničke pruge s kojom se put ukršta u istom nivou, kao i preglednost na raskrsnici, ili obavljati bilo kakve radnje koje bi mogle da ugrožavaju ili ometaju saobraćaj na javnom putu ili oštećuju javni put i objekte na njemu.
(2) Na javnom putu i njegovom zaštitnom pojasu zabranjeno je podizati spomenike i postavljati druga spomen-obilježja, prodavati proizvode i sl.
(3) U zaštitnom pojasu javnog puta van naselja mogu se postavljati natpisi za reklame, i to pored autoputa i puta rezervisanog za saobraćaj motornih vozila na razdaljini od najmanje 12 metara, magistralnog i regionalnog od 10 metara i lokalnog puta - 3 metra, računajući od krajnje tačke poprečnog profila, uz dozvolu nadležne institucije koja upravlja javnim putem.
Član 20
(1) Preduzeća i drugi subjekti koji izvode radove na javnom putu, prije početka izvođenja radova, dužni su da postave privremenu saobraćajnu signalizaciju i obezbijede mjesto na kojem se radovi izvode, da održavaju saobraćajnu signalizaciju tokom izvođenja radova, za vrijeme trajanja radova organizuju bezbjedan saobraćaj na mjestu izvođenja radova, te da poslije završetka radova uklone sa javnog puta ostatke materijala, sredstva za rad, privremenu saobraćajnu signalizaciju i druge predmete koje su postavili za vrijeme izvođenja radova.
(2) Saobraćajna signalizacija i oprema puta postavlja se na osnovu Elaborata saobraćajne signalizacije i opreme puta, ako se radi o saobraćajnoj signalizaciji i opremi puta namijenjenoj označavanju radova na putu.
Član 21
(1) Nadležni organi koji upravljaju putevima dužni su da u skladu sa važećim propisima analiziraju i preduzimaju mjere radi otklanjanja određenih nedostataka na putu na lokacijama na kojima se učestalo dešavaju saobraćajne nezgode.
(2) Organi nadležni za unutrašnje poslove dužni su da omoguće pristup informacijama o saobraćajnim nezgodama institucijama iz stava (1) ovog člana, za potrebe analize uzroka dešavanja saobraćajnih nezgoda.
Član 22
(1) U slučaju prekida ili ugrožavanja saobraćaja na javnom putu zbog nanosa, odrona ili klizanja terena ili drugih uzroka, kao i u slučaju oštećenja kolovoza koja u većoj mjeri ugrožavaju bezbjednost saobraćaja, nadležna institucija koja upravlja putevima odmah po saznanju, na uočenoj lokaciji, organizuje postavljanje privremene saobraćajne signalizacije, te preduzima mjere za otklanjanjem smetnji i uspostavljanje bezbjednog saobraćaja.
(2) U slučaju događaja iz stava (1) ovog člana, saobraćajna signalizacija se postavlja u skladu sa odredbama Pravilnika o saobraćajnim znakovima i signalizaciji na putevima, načinu obilježavanja radova i prepreka na putu i znakovima koje učesnicima u saobraćaju daje ovlašćeno lice, ako ne postoje uslovi u pogledu vremena izrade Elaborata saobraćajne signalizacije i opreme puta.
Član 23
(1) Nadležne institucije koje održavaju i upravljaju putevima dužne su da blagovremeno i tačno obavještavaju javnost o ograničenju i zabrani saobraćaja na javnim putevima i o vanrednim uslovima i posebnim mjerama za saobraćaj na njima, kao i o prohodnosti javnih puteva u zimskom periodu i u slučaju elementarnih nepogoda ili vanrednih događaja zbog kojih je nastao prekid saobraćaja, odnosno zbog čega su znatno otežani uslovi za odvijanje saobraćaja.
(2) Nadležne institucije koje održavaju i upravljaju putevima, istovremeno s informisanjem javnosti, dužne su da dostavljaju auto-moto klubovima/savezima informacije o prohodnosti javnih puteva, koje su im potrebne za primjenjivanje njihovih javnih ovlašćenja.
Član 24
Javni putevi van naselja moraju da imaju, na pogodnim rastojanjima, posebne površine za zadržavanje vozila izvan kolovoza, a na dijelovima sa većim uzdužnim nagibom i posebnu traku za kretanje sporih vozila u slučaju vrlo gustog saobraćaja.
III - SAOBRAĆAJNA PRAVILA
Član 25
(1) Učesnici u saobraćaju dužni su da postupaju u skladu sa propisima o pravilima saobraćaja, saobraćajnoj signalizaciji i naredbama koje daje ovlašćeno lice.
(2) Učesnici u saobraćaju dužni su da postupaju u skladu sa saobraćajnom signalizacijom i kada se time odstupa od pravila saobraćaja.
(3) Učesnici u saobraćaju dužni su da postupaju u skladu sa svjetlosnim saobraćajnim znakom i kada se značenje tog znaka razlikuje od značenja ostalih saobraćajnih znakova ili saobraćajnih pravila.
(4) Međusobno prvenstvo prolaza učesnika u saobraćaju, koji na raskrsnici svjetlosnim saobraćajnim znakovima istovremeno dobijaju pravo prolaza, reguliše se pravilima saobraćaja.
(5) Učesnici u saobraćaju dužni su da postupaju prema znacima ili naredbama koje daju ovlašćena lica i kad se time odstupa od svjetlosnog saobraćajnog znaka ili drugog saobraćajnog znaka ili pravila saobraćaja.
Član 26
(1) Zabranjeno je na putu, parking-prostoru, trotoaru i drugim saobraćajnim površinama ostavljati oštećena, dotrajala ili neregistrovana vozila, nanositi blato na put sa savremenim kolovozom ili ostavljati ili bacati otpatke ili predmete i materije koji mogu da ometaju ili ugrožavaju saobraćaj ili zagađuju okolinu.
(2) Lice koje postupi suprotno stavu (1) ovog člana snosi troškove uklanjanja vozila, otpadaka, predmeta i materija koje je ostavilo, nanijelo blato ili bacilo otpatke ili predmete na put, parking-prostor ili neku drugu saobraćajnu površinu.
(3) Vozač je dužan da ukloni s kolovoza predmete i materije koje sa njegovog vozila padnu na put, kao i predmete koje je prilikom zaustavljanja vozila stavio na put.
(4) Ako je u mogućnosti i ako time ne ometa bezbjednost saobraćaja, vozač je dužan da ukloni s kolovoza i predmete na koje naiđe tokom vožnje, a ako nije u mogućnosti, dužan je da o tome obavijesti nadležnu instituciju koja upravlja putem ili policijsku upravu, odnosno preduzeće koje se brine o održavanju puta.
Član 27
Vozač je dužan držati vozilo na takvom odstojanju i rastojanju od drugih vozila u saobraćaju da, s obzirom na brzinu kretanja vozila i druge okolnosti u saobraćaju, ne izaziva opasnost i ne ometa druge učesnike u saobraćaju.
Član 28
(1) Vozač je dužan da tokom upravljanja vozilom obrati pažnju na pješake koji se nalaze na kolovozu ili stupaju na kolovoz.
(2) Kad prilazi obilježenom pješačkom prelazu, vozač mora da upravlja vozilom s naročitom opreznošću i da vozi takvom brzinom da u slučaju potrebe može da zaustavi vozilo ispred pješačkog prelaza.
(3) Na dijelu puta po kojem se kreću djeca, ili na kojem su postavljeni saobraćajni znaci o učešću djece u saobraćaju, vozač je dužan da vozi s naročitom opreznošću i takvom brzinom da može da zaustavi vozilo u slučaju potrebe.
Član 29
(1) Slijepa lica, kad samostalno učestvuju u saobraćaju, moraju da nose bijeli štap kao znak raspoznavanja.
(2) Vozilo koje je podešeno da njime upravlja lice kojem su oštećeni ekstremiteti bitni za upravljanje vozilom mora da bude obilježeno posebnim znakom.
(3) Osim vozila iz stava (2) ovog člana, posebnim znakom mogu biti obilježena i vozila u kojima se za vrijeme prevoženja nalaze lica sa stepenom invaliditeta 80% i više.
(4) Na posebno označenim mjestima za parkiranje vozila iz st. (2) i (3) ovog člana može se parkirati samo vozilo obilježeno znakom iz st. (2) i (3) ovog člana.
(5) Bliže odredbe o načinu obilježavanja vozila iz st. (2) i (3) ovog člana pravilnikom propisuje ministar.
Član 30
(1) Vozač vozila koje se kreće pored vozila javnog prevoza putnika ili pored autobusa kojim se obavlja prevoz putnika, zaustavljenog na stajalištu, mora da se kreće smanjenom brzinom tako da ne ugrožava lica koja ulaze ili izlaze iz tog vozila.
(2) Lica iz stava (1) ovog člana, kad radi ulaska u vozilo ili po izlasku iz vozila moraju da pređu preko kolovoza, dužna su da to učine na način propisan u čl. 108, 109. i 110.
(3) Vozač mora da zaustavi vozilo iza vozila iz stava (1) ovog člana kada lica, ulazeći ili izlazeći iz tog vozila, moraju da pređu preko saobraćajne trake i biciklističke staze ili trake kojom se vozilo kreće.
(4) Vozač vozila koje se kreće iza vozila kojim se prevoze djeca, kao i vozač vozila koji tom vozilu dolazi u susret na putu s dvije saobraćajne trake, dužan je da se zaustavi kad je vozilo kojim se prevoze djeca zaustavljeno na kolovozu, dok djeca ulaze ili izlaze iz vozila.
(5) Ako se vozilom obavlja organizovan prevoz djece, vozilo mora da bude obilježeno posebnim znakom.
Član 31
(1) Za vrijeme vožnje u naselju vozač je dužan da vozilu javnog gradskog prevoza putnika ili posebno obilježenom vozilu kojim se obavlja organizovani prevoz djece omogući uključivanje u saobraćaj kada ta vozila izlaze sa stajališta koja se nalaze van kolovoza, odnosno s proširenja saobraćajne trake koje se koristi za stajalište.
(2) Vozač vozila javnog gradskog prevoza putnika ili posebno obilježenog vozila kojim se obavlja organizovani prevoz djece dužan je da pomoću pokazivača pravca najavi svoju namjeru da se uključi u saobraćaj i da to uključivanje obavi na način kojim se ne ugrožavaju drugi učesnici u saobraćaju.
Član 32
Lice koje se prevozi vozilom ne smije ni na koji način da ometa vozača u upravljanju vozilom, niti da utiče na njega da upravlja vozilom na način kojim se umanjuje bezbjednost saobraćaja.
Član 33
(1) Za vrijeme kretanja vozila u saobraćaju na javnom putu vozač ne smije da koristi mobilni telefon, odnosno druge uređaje za komunikaciju, ukoliko nema, odnosno ne koristi opremu koja omogućava komunikaciju bez angažovanja ruku za vrijeme vožnje. Vozač ne smije da koristi audio, odnosno video-uređaje na način da ne čuje zvučne signale drugih učesnika u saobraćaju, niti da preduzima druge radnje koje ometaju njegovu pažnju pri upravljanju vozilom.
(2) Kretanjem vozila u smislu stava (1) ovog člana smatraće se i slučaj kada je vozilo zaustavljeno radi postupanja po saobraćajnom znaku, postupanja po znaku i naredbi ovlašćenog lica, propuštanja vozila koja imaju pravo prvenstva prolaza i u drugim slučajevima kada je vozač dužan ili prinuđen da zaustavi vozilo na kolovozu, prema odredbama ovog zakona.
(3) Odredbe stava (1) ovog člana koje se odnose na druge uređaje za komunikaciju ne primjenjuju se na vozače vozila policije, sudske policije, vojna vozila i vozila Granične policije Bosne i Hercegovine, hitne pomoći i vatrogasne službe, dok upravljaju vozilom prilikom izvršavanja poslova u vezi sa službenom dužnošću, odnosno djelatnošću, kao i vozače taksi prevoza u obavljanju službene dužnosti.
Član 33a
(1) U vozilu u sabraćaju na putu ne smije se koristiti, niti nalaziti uređaj odnosno sredstvo kojim se može ometati rad uređaja za mjerenje brzine kretanja vozila, odnosno drugih uređaja namijenjenih za dokumentovanje prekršaja.
(2) Zabranjeno je stavljati na tržište i reklamirati uređaje i sredstva iz stava (1) ovog člana.
Član 34
(1) Vozač motornog vozila i lica koja se prevoze tim vozilom dužna su da koriste bezbjednosne pojaseve za vrijeme dok se vozilo kreće u saobraćaju na javnom putu.
(2) U putničkom automobilu na prednjem sjedištu do vozača ne smije da se prevozi lice koje je očigledno pod uticajem alkohola ili opojnih sredstava.
(3) U putničkom automobilu na prednjem sjedištu do vozača ne smije se prevoziti dijete mlađe od 12 godina.
Član 34a
(1) Izuzetno od člana 34. stav (3) ovog Zakona, u putničkom automobilu vozač može prevoziti dijete mlađe od dvije godine na prednjem sjedištu ako vozilo nema vazdušni jastuk za suvozača ili je vazdušni jastuk za suvozača isključen i ako se dijete prevozi u sigurnosnoj sjedalici postavljenoj suprotno smjeru kretanja vozila, a koja je pričvršćena za sjedište pomoću sigurnosnog pojasa u tri tačke vezivanja ili posebnim kopčama u vozilu. Dijete u sigurnosnoj sjedalici mora biti vezano.
(2) U putničkom automobilu na zadnjem sjedištu vozač smije prevoziti dijete mlađe od pet godina samo kada je dijete ispravno vezano u sigurnosnoj sjedalici koja je za sjedište pričvršćena pomoću sigurnosnog pojasa u tri tačke vezivanja ili posebnim kopčama u vozilu.
(3) Vozač u putničkom automobilu smije prevoziti dijete starije od pet a mlađe od 12 godina na zadnjem sjedištu samo kada dijete sjedi na posebnom podmetaču prilagođenom njegovoj visini koji omogućava upotrebu sigurnosnog pojasa i kada je ispravno vezano sigurnosnim pojasom, ili je ispravno vezano u sigurnosnoj sjedalici koja je za sjedište pričvršćena pomoću sigurnosnog pojasa u tri tačke vezivanja ili posebnim kopčama u vozilu.
(4) Načine i uslove prevoza djece mlađe od 12 godina posebnim pravilnikom detaljnije propisuje ministar nadležan za poslove saobraćaja.
Član 35
(1) Vozila ne smiju na prednjoj strani da imaju svjetlosne, svjetlosno-signalne ili reflektujuće uređaje ili materije koji daju svjetla crvene boje, a na zadnjoj strani uređaje ili materije koji daju svjetla bijele boje.
(2) Odredba stava (1) ovog člana u pogledu svjetala bijele boje ne odnosi se na svjetlo za osvjetljavanje puta pri vožnji unazad, pokretno svjetlo za istraživanje (reflektor), svjetlo za osvjetljavanje zadnje registarske tablice i registarsku tablicu presvučenu bijelom reflektujućom bojom.
(3) Odredba stava (1) ovog člana ne odnosi se na crveno trepćuće svjetlo na posebno označenim motornim vozilima koja prate vozila pod pratnjom.
Član 36
(1) Vozač koji namjerava da obavi neku radnju vozilom na putu ili vozilo uključiti u saobraćaj (pomjeranje vozila udesno ili ulijevo, mijenjanje saobraćajne trake, preticanje, obilaženje, zaustavljanje, skretanje udesno ili ulijevo, polukružno okretanje, vožnja unazad i sl.) smije da počne takvu radnju samo ako se prethodno uvjerio da to može učiniti bez opasnosti za druge učesnike u saobraćaju ili imovinu, vodeći pri tome računa o položaju vozila i pravcu i brzini kretanja.
(2) Vozač je dužan da postupa prema odredbama stava (1) ovog člana i kada se uključuje u saobraćaj iz garaže, parkirališta, dvorišta ili drugih sličnih površina, a ako mu je vidik zaklonjen ili mu je vidljivost znatno smanjena zbog vremenskih ili drugih prilika, dužan je da na mjestu na kojem se uključuje postavi lice koje će omogućiti bezbjedan izlazak vozila na put ili da na drugi način obezbijedi bezbjedno uključenje na put.
(3) Zabranjeno je otvaranje vrata na motornom vozilu na kolovozu kada je vozilo u kretanju i u svim drugim slučajevima kada može da se ugrozi bezbjednost drugih učesnika u saobraćaju.
Član 37
(1) Prije obavljanja radnji vozilom iz člana 36. ovog zakona, vozač je dužan da jasno i blagovremeno obavijesti o svojoj namjeri druge učesnike u saobraćaju, dajući znak pomoću pokazivača pravca ili, ako oni ne postoje, odgovarajućim znakom rukom.
(2) Ako znak iz stava (1) ovog člana vozač daje pomoću pokazivača pravca, mora da ga daje sve vrijeme dok obavlja radnju vozilom, a po izvršenoj radnji mora prestati da ga daje.
(3) Izuzetno od odredaba st. (1) i (2) ovog člana, nakon izvršenog preticanja drugog vozila vozač nije dužan da daje znak o namjeri da se vrati na saobraćajnu traku kojom se kretao prije preticanja.
Član 38
Vozač mora za kretanje vozila da koristi isključivo put, odnosno kolovoz ili saobraćajnu traku, odnosno stazu namijenjenu za saobraćaj one vrste vozila kojoj pripada, osim u slučaju opasnosti.
Član 39
(1) Vozač je dužan da se kreće vozilom desnom stranom kolovoza u smjeru kretanja.
(2) Vozač je dužan da drži vozilo u kretanju što bliže desnoj ivici kolovoza i na tolikoj udaljenosti od nje da, s obzirom na brzinu kretanja vozila, uslove saobraćaja i stanje i osobine puta, ne ugrožava druge učesnike u saobraćaju i sebe ne izlaže opasnosti.
(3) Izuzetno od odredbe stava (2) ovog člana, na putu u naselju s kolovozom na kojem za saobraćaj vozila u istom smjeru postoje najmanje dvije obilježene saobraćajne trake za kretanje vozila, vozač može da koristi i saobraćajnu traku koja se ne nalazi uz desnu ivicu kolovoza ako time ne ometa ostala vozila koja se kreću iza vozila kojim upravlja.
(4) Odredba stava (3) ovog člana ne odnosi se na vozača autobusa, vozača teretnog vozila čija je najveća dozvoljena masa veća od 7.500 kg, vozača vozila koje na ravnom putu ne može da razvije brzinu kretanja veću od 40 km na čas i na vozača vozila koje se ne smatra motornim vozilom, osim na dijelu puta ispred raskrsnice ili drugog mjesta na kojem vozilo skreće ulijevo.
Član 40
(1) Na putu s kolovozom za saobraćaj vozila u oba smjera na kojem postoje najmanje četiri saobraćajne trake vozač ne smije vozilom da prelazi na kolovoznu traku namijenjenu za saobraćaj vozila iz suprotnog smjera.
(2) Na putu s kolovozom za saobraćaj vozila u oba smjera na kojem postoje tri saobraćajne trake vozač ne smije vozilom da se kreće saobraćajnom trakom koja se nalazi uz lijevu ivicu puta u smjeru kretanja vozila.
(3) Na putu na kojem su kolovozne trake fizički odvojene jedna od druge vozač ne smije vozilom da se kreće kolovoznom trakom namijenjenom za saobraćaj vozila iz suprotnog smjera.
(4) Na putu s kolovozom za saobraćaj vozila u jednom smjeru vozač ne smije vozilom da se kreće u zabranjenom smjeru.
Član 41
(1) Vozač koji namjerava da se kreće vozilom unazad može da izvrši tu radnju samo na kratkom dijelu puta, pod uslovom da ne ugrožava ili ne ometa druge učesnike u saobraćaju.
(2) Kad se vozač kreće vozilom unazad, dužan je da se kreće onom stranom kolovoza kojom se do tada kretao vožnjom unaprijed.
(3) Vozač ne smije kretanjem vozila unazad da ulazi u nepreglednu raskrsnicu, da se kreće putem na prelazu preko željezničke pruge u istom nivou, da se uključuje na put s pravom prvenstva, niti da se vozi na prevojima i u krivinama u kojima je preglednost nedovoljna.
Član 42
(1) Vozač ne smije da mijenja način upravljanja vozilom naglim smanjenjem brzine kretanja vozila, osim u slučaju neposredne opasnosti.
(2) Vozač koji namjerava znatnije da smanji brzinu kretanja vozila dužan je da to učini na način kojim neće ugroziti druge vozače koji se kreću iza njega.
Član 43
(1) Vozač je dužan da brzinu kretanja vozila prilagodi osobinama i stanju puta, vidljivosti, preglednosti, atmosferskim prilikama, stanju vozila i tereta, gustini saobraćaja, saobraćajnim znacima i drugim saobraćajnim uslovima, tako da vozilo može blagovremeno da zaustavi pred svakom preprekom koju pod navedenim uslovima može da predvidi.
(2) Vozač ne smije da smanji brzinu kretanja vozila do te mjere da njegovo vozilo predstavlja smetnju normalnom odvijanju saobraćaja.
(3) Prilikom pokretanja vozila iz mjesta, vozač ne smije naglo da poveća brzinu kretanja tako da dolazi do stvaranja prekomjerne buke i škripe usljed proklizavanja pogonskih točkova vozila, osim u slučaju opasnosti.
Član 44
(1) Na putu u naselju vozač ne smije vozilom da se kreće brzinom većom od 50 km na čas, osim ako saobraćajnim znakom nije drugačije određeno.
(2) Na putevima u naselju, ako saobraćajno-tehnički elementi to omogućavaju, saobraćajnim znakom može da se dozvoli kretanje vozilom i većom brzinom od propisane u stavu (1) ovog člana.
(3) Na putu van naselja vozač ne smije vozilom da se kreće brzinom većom od:
1) 130 km na čas na autoputevima;
2) 100 km na čas na putevima rezervisanim za saobraćaj motornih vozila i brzim putevima;
3) 80 km na čas na ostalim putevima.
(4) Na putu van naselja vozač ne smije vozilom da se kreće brzinom većom od brzine određene saobraćajnim znakom postavljenim na putu.
Član 45
(1) Brzina kretanja motornih vozila na putu pod normalnim uslovima saobraćaja ne smije se ograničiti saobraćajnim znakom ispod 40 km na čas.
(2) Brzina kretanja vozila utvrđuje se na jedan od sljedećih načina:
1) pomoću uređaja za mjerenje brzine kretanja vozila,
2) tahografskim zapisom,
3) neposrednim praćenjem vozilom uz video-nadzor.
(3) Fotografija i video-zapis sa podacima o utvrđenoj brzini kretanja vozila, tahografski zapis i zapisnik o očitanju na radaru služe kao dokaz o utvrđenoj brzini kretanja vozila.
(4) U zapisniku, koji se sačinjava na licu mjesta, navodi se i izjava vozača da li ima ili ne primjedbe na tekst zapisnika.
Član 46
(1) Na putevima brzina kretanja ograničava se za sljedeća vozila na:
1) na 80 km na čas - za autobuse i autobuse s lakom prikolicom, kao i za teretna motorna vozila čija je najveća dozvoljena masa veća od 3.500 kg a manja od 7.500 kg;
2) 80 km na čas - za motorna vozila koja vuku prikolicu za stanovanje (karavan) ili laku prikolicu;
3) 70 km na čas - za autobuse kada se obavlja organizovani prevoz djece, za zglobne autobuse bez mjesta za stajanje, za teretna motorna vozila čija je najveća dozvoljena masa veća od 7.500 kg i za teretna motorna vozila s priključnim vozilom;
4) 50 km na čas - za autobuse s priključnim vozilom za prevoz lica, trolejbuse, gradske autobuse, autobuse koji osim ugrađenih sjedišta imaju i određena mjesta za stajanje, i teretna motorna vozila koja vuku dva priključna vozila;
5) na 40 km na čas - motorno vozilo koje na putu vuče drugo neispravno motorno vozilo, kao i za traktore;
6) 30 km na čas - za traktore koji vuku priključno vozilo;
7) 25 km na čas - za bicikl i moped kada se kreću biciklističkom stazom, odnosno trakom;
8) na 20 km na čas - za turistički voz i radnu mašinu.
(2) Izuzetno od odredaba iz stava (1) ovog člana, kada se kreću autoputem, brzina kretanja za autobuse ograničava se na 100 km na čas.
(3) Kad upravljaju motornim vozilima iz stava (1) ovog člana, vozači su dužni da se pridržavaju brzina propisanih u stavu (1) ovog člana i na putu na kojem je ovim zakonom ili postavljenim saobraćajnim znakom dozvoljena veća brzina.
(4) Motorna vozila iz tač. 1), 3) i 4) i priključna vozila iz tač. 3) i 4) stava (1) ovog člana koja su registrovana u Bosni i Hercegovini, osim vojnih vozila, na lijevoj polovini zadnjeg dijela na vidnom mjestu moraju da imaju oznaku u obliku kruga bijele boje, oivičenog crvenom bojom, u kojem je crnom bojom ispisan broj koji označava najveću dozvoljenu brzinu kretanja tih vozila.
Član 47
(1) Na osjetljivim mjestima u naselju, s intenzivnim saobraćajem pješaka, a posebno djece, može da se ograniči brzina kretanja vozila postavljanjem posebnih objekata na putu.
(2) Odobrenje za postavljanje posebnih objekata na putu daje nadležni organ koji upravlja putevima.
(3) Bliže odredbe o postavljanju posebnih objekata na putu, radi smanjenja brzine, pravilnikom propisuje ministar u saradnji sa nadležnim organom.
Član 48
(1) Vozač vozila koje skreće udesno dužan je da obavi skretanje krećući se krajnjom saobraćajnom trakom koja se proteže uz desnu ivicu kolovoza, osim ako saobraćajnim znakom ili oznakom na kolovozu nije drugačije određeno.
(2) Vozač vozila koje skreće ulijevo dužan je da obavi skretanje krećući se krajnjom lijevom saobraćajnom trakom koja se proteže uz središnju liniju i uz zamišljeni ili obilježeni luk koji spaja dvije središnje linije bočnih kolovoza, odnosno saobraćajnom trakom koja se proteže uz lijevu ivicu puta s jednosmjernim saobraćajem, osim ako saobraćajnim znakom na putu nije drugačije određeno.
Član 49
(1) Na raskrsnici ili u susretu s drugim vozilom vozač je dužan da propusti vozilo koje dolazi s njegove desne strane, osim ako saobraćajnim znakom na putu nije drugačije određeno.
(2) Vozač vozila koje na raskrsnici skreće ulijevo dužan je da propusti vozilo koje, dolazeći iz suprotnog smjera, na raskrsnici zadržava pravac svog kretanja ili skreće udesno, osim ako postavljenim saobraćajnim znakom nije drugačije određeno.
(3) Izuzetno od odredaba st. (1) i (2) ovog člana, vozilo koje se kreće po šinama ima prvenstvo prolaza na raskrsnici ili u susretu s drugim vozilom, bez obzira na to s koje mu strane ono nailazi, osim ako postavljenim saobraćajnim znakom nije drugačije određeno.
(4) Vozač koji ulazi vozilom na put koji je saobraćajnim znakom označen kao put s prvenstvom prolaza dužan je da propusti sva vozila koja se kreću tim putem.
(5) Vozač je dužan da propusti sva vozila koja se kreću putem na koji ulazi i kad taj put nije saobraćajnim znakom označen kao put s prvenstvom prolaza ako vozilom ulazi sa zemljanog puta ili puta sa makadamskim zastorom na put s kolovoznim zastorom, ili ako na put ulazi sa površine na kojoj se ne odvija saobraćaj.
(6) Vozač koji pri skretanju vozila presijeca biciklističku stazu ili traku koja se pruža uzduž kolovoza kojim se kreće dužan je da propusti bicikl i bicikl s motorom koji se kreće biciklističkom stazom ili trakom u istom ili suprotnom smjeru.
Član 50
(1) Vozač koji se približava raskrsnici mora da vozi s povećanom opreznošću, koja odgovara uslovima saobraćaja na raskrsnici.
(2) Vozač koji se približava raskrsnici dužan je da vozi takvom brzinom da može da se zaustavi i propusti vozila koja na raskrsnici imaju prvenstvo prolaza.
(3) Vozač je dužan da pred raskrsnicom vozilom zauzme položaj na dovoljnoj udaljenosti, na onoj saobraćajnoj traci kojom mora da prođe kroz raskrsnicu.
(4) Prilikom regulisanja saobraćaja u raskrsnici sa kružnim tokom potrebno je saobraćaj regulisati tako da vozila u kružnom toku imaju prvenstvo prolaza.
Član 51
(1) Na raskrsnici i na drugom mjestu na kojem je saobraćaj regulisan uređajima za davanje svjetlosnih saobraćajnih znakova za učesnike u saobraćaju, svjetlosni saobraćajni znakovi imaju sljedeća značenja:
1) crveno svjetlo - zabrana prolaza;
2) žuto svjetlo - zabrana prolaza osim za vozila koja se u času kad se žuto svjetlo pojavi nalaze na tolikom rastojanju od svjetlosnog znaka da se ne mogu bezbjedno zaustaviti a da ne prođu taj znak, a za ostale učesnike - zabrana prolaza;
3) zeleno svjetlo - slobodan prolaz.
(2) Žuto svjetlo upaljeno istovremeno sa crvenim svjetlom služi za upozoravanje učesnika u saobraćaju na skori prestanak zabrane prolaza i na pojavu zelenog svjetla.
(3) Žuto trepćuće svjetlo obavezuje sve učesnike u saobraćaju na kretanje s povećanom opreznošću, i da uređaj za davanje svjetlosnih znakova nije u funkciji regulisanja saobraćaja.
(4) Zeleno trepćuće svjetlo služi za upozoravanje učesnika u saobraćaju na skori prestanak slobodnog prolaza i na pojavu žutog, odnosno crvenog svjetla.
Član 52
(1) Ako je uređaju za davanje svjetlosnih saobraćajnih znakova za regulisanje saobraćaja na raskrsnici dodat jedan ili više dopunskih znakova u obliku zelene svijetleće strelice, vozač može vozilom da prođe svjetlosni znak i da se kreće u pravcu označenom zelenom svjetlećom strelicom i za vrijeme dok je upaljeno crveno ili žuto svjetlo, pri čemu ne smije da ometa saobraćaj vozila koja se kreću po putu na koji ulazi i mora da propusti pješake koji prelaze preko kolovoza.
(2) Ako zeleno svjetlo na uređaju za davanje svjetlosnih saobraćajnih znakova ima oblik strelice, vozač vozilom smije da se kreće samo u pravcu koji pokazuje ta strelica.
Član 53
Vozač koji je vozilom ušao u raskrsnicu na kojoj je saobraćaj regulisan uređajima za davanje svjetlosnih saobraćajnih znakova može da napusti raskrsnicu ne čekajući da svjetlosnim saobraćajnim znakom saobraćaj bude otvoren u smjeru kojim namjerava da produži kretanje, pod uslovom da propusti sve učesnike u saobraćaju koji se kreću u smjeru u kojem je saobraćaj dozvoljen.
Član 54
Vozač kojem je svjetlosnim saobraćajnim znakom dozvoljen ulazak u raskrsnicu ne smije da uđe vozilom u raskrsnicu ako je gustina saobraćaja takva da on vozilo očigledno mora da zaustavi u raskrsnici i na taj način, pri promjeni svjetlosnog znaka, ometa ili onemogući saobraćaj vozila koja dolaze sa bočnih kolovoza.
Član 55
(1) Pri mimoilaženju, vozač je dužan da sa svoje lijeve strane ostavi dovoljno rastojanje između vozila kojim upravlja i vozila sa kojim se mimoilazi a, po potrebi, i da vozilo pomjeri ka desnoj ivici kolovoza.
(2) Ako zbog neke prepreke na putu ili zbog drugih učesnika u saobraćaju vozač ne može da postupi prema odredbi stava (1), dužan je da uspori kretanje svog vozila i, po potrebi, zaustavi ga da bi propustio vozilo iz suprotnog smjera.
(3) Kad na raskrsnici vozila dolaze iz suprotnih smjerova i skreću ulijevo, vozači se mimoilaze sa svoje desne strane.
(4) Ako je zbog nedovoljne širine puta ili zbog neke prepreke na putu mimoilaženje onemogućeno, vozač kojem je to lakše da izvede, s obzirom na osobine puta i okolnosti u saobraćaju, dužan je da se prvi zaustavi i, po potrebi, kretanjem unazad ili na drugi način, pomjeri svoje vozilo i zauzme na putu položaj koji omogućava mimoilaženje.
Član 56
(1) Na dijelu puta s velikim uzdužnim nagibom na kojem je mimoilaženje vozila nemoguće ili je veoma otežano, vozač vozila koje se kreće niz nagib dužan je da zaustavi svoje vozilo na pogodnom mjestu, ako primijeti da mu drugo vozilo ide u susret uz nagib.
(2) Izuzetno od odredbe stava (1) ovog člana, vozač vozila koje se kreće uz nagib dužan je da zaustavi vozilo ako ispred sebe ima pogodno mjesto za zaustavljanje koje omogućava bezbjedno mimoilaženje i ako bi, u slučaju da tako ne postupi, mimoilaženje zahtijevalo kretanje unazad jednog od vozila.
(3) Na putu iz stava (1) ovog člana, kad se jedno od vozila koja se mimoilaze mora kretati unazad, kretaće se unazad: svako vozilo koje se susrelo s vozilom koje vuče priključno vozilo;
