ZAKON O SPREČAVANJU PRANJA NOVCA I FINANSIRANJA TERORIZMA
("Sl. glasnik RS", br. 113/2017, 91/2019, 153/2020 i 92/2023)
I UVODNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Ovim zakonom propisuju se radnje i mere koje se preduzimaju radi sprečavanja i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma.
Ovim zakonom uređuje se nadležnost Uprave za sprečavanje pranja novca (u daljem tekstu: Uprava) i nadležnost drugih organa za sprovođenje odredaba ovog zakona.
Pranje novca i finansiranje terorizma
Član 2
Pranjem novca, u smislu ovog zakona, smatra se:
1) konverzija ili prenos imovine stečene izvršenjem krivičnog dela;
2) prikrivanje ili netačno prikazivanje prave prirode, porekla, mesta nalaženja, kretanja, raspolaganja, vlasništva ili prava u vezi sa imovinom koja je stečena izvršenjem krivičnog dela;
3) sticanje, držanje ili korišćenje imovine stečene izvršenjem krivičnog dela.
Pranjem novca, u smislu ovog zakona, smatraju se i aktivnosti iz stava 1. ovog člana izvršene izvan teritorije Republike Srbije.
Finansiranjem terorizma, u smislu ovog zakona, smatra se obezbeđivanje ili prikupljanje imovine ili pokušaj njenog obezbeđivanja ili prikupljanja, u nameri da se koristi ili sa znanjem da može biti korišćena, u celosti ili delimično:
1) za izvršenje terorističkog akta;
2) od strane terorista;
3) od strane terorističkih organizacija.
Pod finansiranjem terorizma smatra se i podstrekavanje i pomaganje u obezbeđivanju i prikupljanju imovine, bez obzira da li je teroristički akt izvršen i da li je imovina korišćena za izvršenje terorističkog akta.
Terorističkim aktom, u smislu ovog zakona, smatra se delo utvrđeno sporazumima navedenim u aneksu uz Međunarodnu konvenciju o suzbijanju finansiranja terorizma, kao i bilo koje drugo delo čiji je cilj da izazove smrt ili težu telesnu povredu civila ili bilo kog drugog lica koje ne učestvuje aktivno u neprijateljstvima u slučaju oružanog sukoba, kada je svrha takvog dela, po njegovoj prirodi ili spletu okolnosti povezanih sa tim delom, da zastraši stanovništvo, ili da primora neku vladu ili neku međunarodnu organizaciju da učini ili da se uzdrži od činjenja nekog dela.
Teroristom, u smislu ovog zakona, smatra se lice koje samo ili sa drugim licima sa umišljajem:
1) pokuša ili učini teroristički akt na bilo koji način, neposredno ili posredno;
2) podstrekava i pomaže u izvršenju terorističkog akta;
3) raspolaže saznanjem o nameri grupe terorista da izvrši teroristički akt, doprinese izvršenju ili pomogne grupi nastavljanje vršenja terorističkog akta sa zajedničkom svrhom.
Terorističkom organizacijom, u smislu ovog zakona, smatra se grupa terorista koja:
1) pokuša ili učini teroristički akt na bilo koji način, neposredno ili posredno;
2) podstrekava i pomaže u izvršenju terorističkog akta;
3) raspolaže saznanjem o nameri grupe terorista da izvrši teroristički akt, doprinese izvršenju ili pomogne grupi nastavljanje vršenja terorističkog akta sa zajedničkom svrhom.
Pojmovi
Član 3
Pojedini pojmovi u smislu ovog zakona imaju sledeće značenje:
1) imovina jesu stvari, novac, prava, digitalna imovina, hartije od vrednosti i druge isprave u bilo kom obliku, kojima se može utvrditi pravo svojine i druga prava;
2) novac jeste gotov novac (domaći i strani), sredstva na računima (dinarska i devizna) i elektronski novac;
3) fizički prenosiva sredstva plaćanja jesu gotov novac, čekovi, menice i druga fizički prenosiva sredstva plaćanja, plativa na donosioca;
4) lice stranog prava je pravna forma organizovanja u cilju upravljanja i raspolaganja imovinom koja ne postoji u domaćem zakonodavstvu (npr.: trast, anstalt, fiducije, fidokomis i sl.);
5) stranka jeste fizičko lice, preduzetnik, pravno lice, lice stranog prava i lice građanskog prava koje vrši transakciju ili uspostavlja poslovni odnos sa obveznikom;
6) trast je lice stranog prava koje jedno lice, osnivač (settlor, trustor) uspostavlja za života ili po smrti, a koje poverava imovinu na raspolaganje i upravljanje povereniku (trustee) u korist korisnika (beneficiary) ili u neku posebno naznačenu svrhu, i to tako da: imovina nije deo imovine osnivača trasta; pravo svojine na imovini trasta ima poverenik koji imovinu drži, koristi i njome raspolaže u korist korisnika ili osnivača, a u skladu sa uslovima trasta; ugovorom o trastu obavljanje određenih poslova se može poveriti i zaštitniku (trust protector), čija je osnovna uloga da obezbedi da se imovinom trasta raspolaže i upravlja tako da se u punoj meri ostvare ciljevi uspostavljanja trasta; korisnik je fizičko lice ili grupa lica u čijem interesu je lice stranog prava osnovano ili posluje, bez obzira na to da li je to lice ili grupa lica određena ili odrediva;
7) transakcija jeste prijem, davanje, zamena, čuvanje, raspolaganje ili drugo postupanje sa imovinom kod obveznika, uključujući i platnu transakciju u smislu zakona kojim se uređuje pružanje platnih usluga, kao i transakciju s digitalnom imovinom u smislu zakona kojim se uređuje digitalna imovina;
8) gotovinska transakcija jeste fizički prijem ili davanje gotovog novca;
9) lica građanskog prava jesu udruženja pojedinaca koja udružuju ili će udruživati novac ili drugu imovinu za određenu namenu;
10) stvarni vlasnik stranke je fizičko lice koje posredno ili neposredno ima u svojini ili kontroliše stranku; stranka iz ove tačke uključuje i fizičko lice;
11) stvarni vlasnik privrednog društva, odnosno drugog pravnog lica jeste:
(1) fizičko lice, koje je posredno ili neposredno imalac 25% ili više poslovnog udela, akcija, prava glasa ili drugih prava, na osnovu kojih učestvuje u upravljanju pravnim licem, odnosno učestvuje u kapitalu pravnog lica sa 25% ili više udela, odnosno fizičko lice koje posredno ili neposredno ima preovlađujući uticaj na vođenje poslova i donošenje odluka;
(2) fizičko lice, koje privrednom društvu posredno obezbedi ili obezbeđuje sredstva i po tom osnovu ima pravo da bitno utiče na donošenje odluka organa upravljanja privrednim društvom prilikom odlučivanja o finansiranju i poslovanju;
12) stvarni vlasnik trasta je osnivač, poverenik, zaštitnik, korisnik ako je određen, kao i lice koje ima dominantan položaj u upravljanju trastom; odredba ove tačke se analogno primenjuje na stvarnog vlasnika drugog lica stranog prava;
13) poslovni odnos jeste poslovni, profesionalni ili komercijalni odnos između stranke i obveznika koji je u vezi sa vršenjem delatnosti obveznika i za koji se u trenutku uspostavljanja očekuje da će trajati;
14) korespondentski odnos jeste:
(1) pružanje bankarskih usluga jedne banke kao korespondenta drugoj banci kao respondentu, uključujući usluge otvaranja i vođenja tekućih i drugih računa i s tim povezane usluge, kao što su upravljanje tokovima gotovine, međunarodni prenos novčanih i drugih sredstava, kliring čekova i devizno-valutni poslovi,
(2) odnosi između banaka i/ili kreditnih institucija, kao i između banaka i/ili kreditnih institucija i drugih finansijskih institucija u kojima slične usluge korespondentska institucija pruža respondentu, uključujući odnose koji su uspostavljeni radi vršenja transakcija s finansijskim instrumentima ili prenosa novčanih i drugih sredstava;
15) kvazi banka jeste strana banka ili druga finansijska institucija koja se bavi poslovima koji odgovaraju poslovima banke ili druge finansijske institucije, koja je registrovana u državi u kojoj se nalazi njeno stvarno sedište, odnosno u kojoj nema fizičkog prisustva organa upravljanja i koja nije deo finansijske grupe uređene odgovarajućim propisima;
16) digitalna imovina, virtuelna valuta, digitalni token, transakcija s digitalnom imovinom, izdavanje digitalne imovine, izdavalac digitalne imovine i adresa digitalne imovine imaju značenje utvrđeno zakonom kojim se uređuje digitalna imovina;
17) pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom je pravno lice koje pruža jednu ili više usluga povezanih s digitalnom imovinom utvrđenih zakonom kojim se uređuje digitalna imovina;
18) lični dokument jeste važeća isprava sa fotografijom izdata od strane nadležnog državnog organa;
19) službena isprava jeste isprava koju je u okviru svojih ovlašćenja izdalo službeno lice ili odgovorno lice, pri čemu se pod tim licima smatraju lica u smislu odredaba Krivičnog zakonika ("Službeni glasnik RS", br. 85/05, 88/05 - ispravka, 107/05 - ispravka, 72/09, 111/09, 121/12, 104/13, 108/14, 94/16 i 30/19);
20) informacija o aktivnostima stranke koja je fizičko lice jeste obaveštenje o ličnom, profesionalnom ili sličnom delovanju stranke (zaposlen, penzioner, student, nezaposlen itd.), odnosno podatak o aktivnosti stranke (na sportskom, kulturnoumetničkom, naučnoistraživačkom, vaspitnoobrazovnom ili drugom području), koji predstavlja osnov za uspostavljanje poslovnog odnosa;
21) informacija o aktivnostima stranke koja je preduzetnik, pravno lice, lice stranog prava ili lice građanskog prava jeste obaveštenje o delatnosti stranke, poslovnim odnosima i poslovnim partnerima, poslovnim rezultatima i slična obaveštenja;
22) of-šor (offshore) pravno lice je strano pravno lice koje ne obavlja ili ne sme da obavlja proizvodnu ili trgovinsku delatnost u državi u kojoj je registrovano;
23) anonimno društvo jeste strano pravno lice sa nepoznatim vlasnicima ili upravljačima;
24) funkcioner je funkcioner druge države, funkcioner međunarodne organizacije i funkcioner Republike Srbije;
25) funkcioner druge države je fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u drugoj državi, i to:
(1) šef države i/ili vlade, član vlade i njegov zamenik,
(2) izabrani predstavnik zakonodavnog tela,
(3) sudija vrhovnog i ustavnog suda ili drugog sudskog organa na visokom nivou, protiv čije presude, osim u izuzetnim slučajevima, nije moguće koristiti redovni ili vanredni pravni lek,
(4) član računskog suda, odnosno vrhovne revizorske institucije i članovi organa upravljanja centralne banke,
(5) ambasador, otpravnik poslova i visoki oficir oružanih snaga,
(6) član upravnog i nadzornog organa pravnog lica koje je u većinskom vlasništvu strane države,
(7) član organa upravljanja političke stranke;
26) funkcioner međunarodne organizacije je fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u međunarodnoj organizaciji, kao što je: direktor, zamenik direktora, član organa upravljanja, ili drugu ekvivalentnu funkciju u međunarodnoj organizaciji;
27) funkcioner Republike Srbije je fizičko lice koje obavlja ili je u poslednje četiri godine obavljalo visoku javnu funkciju u zemlji, i to:
(1) predsednik države, predsednik Vlade, ministar, državni sekretar, posebni savetnik ministra, pomoćnik ministra, sekretar ministarstva, direktor organa u sastavu ministarstva i njegovi pomoćnici, i direktor posebne organizacije, kao i njegov zamenik i njegovi pomoćnici,
(2) narodni poslanik,
(3) sudije Vrhovnog kasacionog, Privrednog apelacionog i Ustavnog suda,
(4) predsednik, potpredsednik i član saveta Državne revizorske institucije,
(5) guverner, viceguverner i član Saveta guvernera Narodne banke Srbije,
(6) lice na visokom položaju u diplomatsko-konzularnim predstavništvima (ambasador, generalni konzul, otpravnik poslova),
(7) član organa upravljanja u javnom preduzeću ili privrednom društvu u većinskom vlasništvu države,
(8) član organa upravljanja političke stranke;
28) član uže porodice funkcionera jeste bračni ili vanbračni partner, roditelji, braća i sestre, deca, usvojena deca i pastorčad, i njihovi bračni ili vanbračni partneri;
29) bliži saradnik funkcionera jeste fizičko lice koje ostvaruje zajedničku dobit iz imovine ili uspostavljenog poslovnog odnosa ili ima bilo koje druge bliske poslovne odnose sa funkcionerom (npr. fizičko lice koje je formalni vlasnik pravnog lica ili lica stranog prava, a stvarnu dobit ostvaruje funkcioner);
30) najviše rukovodstvo jeste lice ili grupa lica koja, u skladu sa zakonom, vodi i organizuje poslovanje obveznika i odgovorno je za obezbeđivanje zakonitosti rada;
31) prenos novčanih sredstava je bilo koja transakcija koja se najmanje jednim delom izvršava elektronskim putem od strane pružaoca platnih usluga u ime platioca, sa ciljem da ta novčana sredstva budu dostupna primaocu plaćanja kod pružaoca platnih usluga, bez obzira na to da li su platilac ili primalac plaćanja isto lice i da li su platiočev pružalac platnih usluga i pružalac platnih usluga primaoca plaćanja isto lice, uključujući platnu transakciju koja se izvršava:
(1) transferom odobrenja, direktnim zaduženjem ili novčanom doznakom, u smislu zakona kojim se uređuju platne usluge,
(2) korišćenjem platne kartice, platnog instrumenta koji služi za raspolaganje elektronskim novcem, mobilnog telefona, ili bilo kog drugog digitalnog ili informaciono-tehnološkog uređaja sa sličnim obeležjima;
32) zbirni prenos (batch file transfer) je skup više pojedinačnih prenosa novčanih sredstava grupisanih radi njihovog zajedničkog prenosa;
33) pružalac platnih usluga je banka, institucija elektronskog novca, platna institucija, Narodna banka Srbije, Uprava za trezor ili drugi organi javne vlasti u Republici Srbiji, u skladu sa svojim nadležnostima utvrđenim zakonom, kao i javni poštanski operator sa sedištem u Republici Srbiji, osnovan u skladu sa zakonom kojim se uređuju poštanske usluge;
34) platilac je fizičko ili pravno lice koje na teret svog platnog računa izdaje platni nalog ili daje saglasnost za izvršenje platne transakcije na osnovu platnog naloga koji izdaje primalac plaćanja, a ako nema platnog računa - fizičko ili pravno lice koje izdaje platni nalog;
35) primalac plaćanja je fizičko ili pravno lice koje je određeno kao primalac novčanih sredstava koja su predmet platne transakcije;
36) posrednik u prenosu novčanih sredstava je pružalac platnih usluga koji nije u ugovornom odnosu sa platiocem, niti sa primaocem plaćanja, a učestvuje u izvršenju prenosa novčanih sredstava;
37) platni račun je račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija, a koji vodi pružalac platnih usluga za jednog ili više korisnika platnih usluga;
38) jedinstvena identifikaciona oznaka jeste kombinacija slova, brojeva i/ili simbola koju pružalac platnih usluga utvrđuje korisniku platnih usluga i koja se u platnoj transakciji upotrebljava za nedvosmislenu identifikaciju tog korisnika i/ili njegovog platnog računa;
39) jedinstvena oznaka transakcije jeste kombinacija slova, brojeva i/ili simbola koju pružalac platnih usluga utvrđuje za platnu transakciju u skladu s pravilima rada platnog sistema, odnosno sistema za poravnanje ili sistema za razmenu poruka koji se koristi za prenos novčanih sredstava, a koja omogućava da se dođe do podataka o toku novčanih sredstava i platiocu i primaocu plaćanja po određenoj platnoj transakciji;
40) prethodno krivično delo je krivično delo iz koga je proistekla imovina koja je predmet krivičnog dela pranja novca, bez obzira na to da li je izvršeno u Republici Srbiji ili inostranstvu;
41) neuobičajena transakcija je transakcija koja odstupa od uobičajenog poslovanja stranke kod obveznika;
42) platna usluga izvršavanja novčane doznake ima značenje utvrđeno u zakonu kojim se uređuje pružanje platnih usluga;
43) igrama na sreću smatraju se igre u kojima se učesnicima, uz naplatu, pruža mogućnost da ostvare dobitak u novcu, stvarima, uslugama ili pravima, pri čemu dobitak ili gubitak ne zavisi od znanja ili veštine učesnika u igri, nego od slučaja ili nekog neizvesnog događaja, kao što su lutrije, kazino igre, pokeraške igre i klađenje, koje se igraju u igračnicama ili putem sredstava elektronske komunikacije ili bilo koje druge komunikacijske tehnologije;
44) finansijska grupa je grupa lica u finansijskom sektoru koju čine najviše matično društvo pravnog lica, njegova podređena društva, pridružena društva zavisnih društava pravnog lica i povezana pravna lica;
45) najviše matično društvo pravnog lica, podređeno društvo, zavisno društvo, pridruženo društvo i povezano lice imaju značenje utvrđeno zakonom kojim se uređuju banke.
Obveznici
Član 4
Obveznici, u smislu ovog zakona, jesu:
1) banke;
2) ovlašćeni menjači i privredni subjekti koji menjačke poslove obavljaju na osnovu posebnog zakona kojim se uređuje njihova delatnost;
3) društva za upravljanje investicionim fondovima;
4) društva za upravljanje dobrovoljnim penzijskim fondovima;
5) davaoci finansijskog lizinga;
6) društva za osiguranje koja poseduju dozvolu za obavljanje životnih osiguranja i društva za posredovanje u osiguranju kada obavljaju poslove posredovanja u životnim osiguranjima; društva za zastupanje u osiguranju i zastupnici u osiguranju, koji imaju dozvolu za obavljanje poslova osiguranja života, osim društava za zastupanje i zastupnika u osiguranju za čiji rad odgovara društvo za osiguranje u skladu sa zakonom;
7) brokersko-dilerska društva;
8) priređivači posebnih igara na sreću u igračnicama i priređivači igara na sreću preko sredstava elektronske komunikacije;
9) društvo za reviziju i samostalni revizor;
10) institucije elektronskog novca;
11) platne institucije;
12) posrednici u prometu i zakupu nepokretnosti;
13) faktoring društva;
14) preduzetnici i pravna lica koja se bave pružanjem računovodstvenih usluga;
15) poreski savetnici;
16) javni poštanski operator sa sedištem u Republici Srbiji, osnovan u skladu sa zakonom kojim se uređuju poštanske usluge, koji pruža platne usluge u skladu sa zakonom kojim se uređuje pružanje platnih usluga;
16a) lica koja se bave poštanskim saobraćajem;
17) pružaoci usluga povezanih s digitalnom imovinom;
18) Centralni registar, depo i kliring hartija od vrednosti.
Obveznici su i advokati kada:
1) pomažu u planiranju ili izvršavanju transakcija za stranku u vezi sa:
(1) kupovinom ili prodajom nepokretnosti ili privrednog društva,
(2) upravljanjem imovinom stranke,
(3) otvaranjem ili raspolaganjem računom kod banke (bankarskim računom, štednim ulogom ili računom za poslovanje sa hartijama od vrednosti),
(4) prikupljanjem sredstava neophodnih za osnivanje, obavljanje delatnosti i upravljanje privrednim društvima,
(5) osnivanjem, poslovanjem ili upravljanjem privrednog društva ili lica stranog prava;
2) u ime i za račun stranke vrše finansijsku transakciju ili transakciju u vezi sa nepokretnošću.
Obveznici su i javni beležnici kada sačinjavaju ili potvrđuju (solemnizuju) isprave u vezi sa poslovima iz stava 2. ovog člana.
II RADNJE I MERE KOJE PREDUZIMAJU OBVEZNICI
Radnje i mere koje preduzimaju obveznici
Član 5
Radnje i mere za sprečavanje i otkrivanje pranja novca i finansiranja terorizma preduzimaju se pre, u toku i nakon vršenja transakcije ili uspostavljanja poslovnog odnosa.
Radnje i mere iz stava 1. ovog člana obuhvataju:
1) poznavanje stranke i praćenje njenog poslovanja (u daljem tekstu: poznavanje i praćenje stranke);
2) dostavljanje informacija, podataka i dokumentacije Upravi;
3) određivanje lica zaduženog za izvršavanje obaveza iz ovog zakona (u daljem tekstu: ovlašćeno lice) i njegovog zamenika, kao i obezbeđivanje uslova za njihov rad;
4) redovno stručno obrazovanje, osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih;
5) obezbeđivanje redovne unutrašnje kontrole izvršavanja obaveza iz ovog zakona, kao i interne revizije ako je to u skladu sa obimom i prirodom poslovanja obveznika;
6) izradu spiska pokazatelja (indikatora) za prepoznavanje lica i transakcija za koje postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma;
7) vođenje evidencija, zaštitu i čuvanje podataka iz tih evidencija;
8) sprovođenje mera iz ovog zakona u poslovnim jedinicama i podređenim društvima pravnog lica u većinskom vlasništvu obveznika u zemlji i stranim državama;
9) izvršavanje drugih radnji i mera na osnovu ovog zakona.
Obveznik je dužan da u vezi sa stavom 1. ovog člana sačini odgovarajuća unutrašnja akta kojima će radi efikasnog upravljanja rizikom od pranja novca i finansiranja terorizma obuhvatiti radnje i mere definisane u ovom članu. Unutrašnja akta moraju biti srazmerna prirodi i veličini obveznika i moraju biti odobrena od strane najvišeg rukovodstva.
Analiza rizika
Član 6
Obveznik je dužan da izradi i redovno ažurira analizu rizika od pranja novca i finansiranja terorizma (u daljem tekstu: analiza rizika) u skladu sa ovim zakonom, smernicama koje donosi organ nadležan za vršenje nadzora nad primenom ovog zakona i procenom rizika od pranja novca i finansiranja terorizma izrađenom na nacionalnom nivou.
Analiza rizika iz stava 1. ovog člana mora da bude srazmerna prirodi i obimu poslovanja, kao i veličini obveznika, mora da uzme u obzir osnovne vrste rizika (rizik stranke, geografski rizik, rizik transakcije i rizik usluge) i druge vrste rizika koje je obveznik identifikovao zbog specifičnosti poslovanja.
Analiza rizika iz stava 1. ovog člana sadrži:
1) analizu rizika u odnosu na celokupno poslovanje obveznika;
2) analizu rizika za svaku grupu ili vrstu stranke, odnosno poslovnog odnosa, odnosno usluge koje obveznik pruža u okviru svoje delatnosti, odnosno transakcije.
Obveznik je dužan da analizu rizika iz stava 1. ovog člana dostavi Upravi i organima nadležnim za vršenje nadzora nad primenom zakona, na njihov zahtev, u roku od tri dana od dana ispostavljanja tog zahteva, osim ako organ nadležan za vršenje nadzora zahtevom ne odredi duži rok.
Na osnovu analize rizika iz stava 3. tačka 2) ovog člana obveznik svrstava stranku u jednu od sledećih kategorija rizika:
1) niskog rizika od pranja novca i finansiranja terorizma i primenjuje najmanje pojednostavljene radnje i mere;
2) srednjeg rizika od pranja novca i finansiranja terorizma i primenjuje najmanje opšte radnje i mere;
3) visokog rizika od pranja novca i finansiranja terorizma i primenjuje pojačane radnje i mere.
Obveznik internim aktima može, pored navedenih, predvideti i dodatne kategorije rizika, i odrediti adekvatne radnje i mere iz ovog zakona za te kategorije rizika.
Ministar nadležan za poslove finansija (u daljem tekstu: Ministar), na predlog Uprave, bliže uređuje način i razloge na osnovu kojih obveznik svrstava stranku, poslovni odnos, uslugu koju pruža u okviru svoje delatnosti ili transakciju u kategoriju niskog rizika od pranja novca ili finansiranje terorizma, u skladu sa priznatim međunarodnim standardima.
Radnje i mere poznavanja i praćenja stranke
Član 7
Ako ovim zakonom nije drugačije određeno, obveznik je dužan da:
1) utvrdi identitet stranke;
2) proveri identitet stranke na osnovu dokumenata, podataka ili informacija pribavljenih iz pouzdanih i verodostojnih izvora ili putem sredstava elektronske identifikacije u skladu sa zakonom;
3) utvrdi identitet stvarnog vlasnika stranke i proveri njegov identitet u slučajevima propisanim ovim zakonom;
4) pribavi i proceni informaciju o svrsi i nameni poslovnog odnosa ili transakcije i druge podatke u skladu sa ovim zakonom;
5) pribavi i proceni verodostojnost informacija o poreklu imovine koja je ili će biti predmet poslovnog odnosa, odnosno transakcije, u skladu sa procenom rizika;
6) redovno prati poslovanje i proverava usklađenost aktivnosti stranke sa prirodom poslovnog odnosa i uobičajenim obimom i vrstom poslovanja stranke.
Obveznik je dužan da odbije ponudu za uspostavljanje poslovnog odnosa, kao i izvršenje transakcije ako ne može da izvrši radnje i mere iz stava 1. tač. 1)-5) ovog člana, a ako je poslovni odnos već uspostavljen dužan je da ga raskine, osim u slučaju kada je račun blokiran na osnovu postupka nadležnog državnog organa u skladu sa zakonom.
U slučajevima iz stava 2. ovog člana obveznik je dužan da sačini službenu belešku u pismenoj formi, kao i da razmotri da li postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma i da postupi u skladu sa odredbama člana 47. ovog zakona. Službenu belešku obveznik čuva u skladu sa zakonom.
Ukoliko bi sprovođenje radnji i mera poznavanja i praćenja stranke iz stava 1. ovog člana izazvalo sumnju kod stranke da obveznik sprovodi radnje i mere radi dostavljanja podataka Upravi, obveznik je dužan da obustavi preduzimanje navedenih radnji i mera i o tome sastavi službenu belešku u pismenoj formi koju dostavlja Upravi.
Kada se sprovode radnje i mere poznavanja i praćenja stranke
Član 8
Radnje i mere iz člana 7. ovog zakona obveznik vrši:
1) pri uspostavljanju poslovnog odnosa sa strankom;
2) pri vršenju transakcije u iznosu od 15.000 evra ili više u dinarskoj protivvrednosti, po zvaničnom srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan izvršenja transakcije (u daljem tekstu: u dinarskoj protivvrednosti), bez obzira na to da li se radi o jednoj ili više međusobno povezanih transakcija, u slučaju kada poslovni odnos nije uspostavljen;
3) pri prenosu novčanih sredstava u iznosu višem od 1.000 evra ili dinarskoj protivvrednosti tog iznosa, bez obzira na to da li se radi o jednoj ili više međusobno povezanih transakcija, u slučaju kada poslovni odnos nije uspostavljen;
4) kada u vezi sa strankom ili transakcijom postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma;
5) kada postoji sumnja u istinitost ili verodostojnost pribavljenih podataka o stranci i stvarnom vlasniku.
Izuzetno od odredaba stava 1. ovog člana obveznik koji vrši menjačke poslove dužan je da radnje i mere iz člana 7. ovog zakona izvrši prilikom vršenja transakcije u iznosu od 5.000 evra ili više u dinarskoj protivvrednosti, bez obzira na to da li se radi o jednoj ili više međusobno povezanih transakcija.
Izuzetno od odredaba stava 1. ovog člana, obveznik iz člana 4. stav 1. tačka 8) ovog zakona je dužan da radnje i mere iz člana 7. ovog zakona izvrši prilikom podizanja dobitaka, polaganja uloga ili u oba slučaja, kada se vrše transakcije u iznosu od 2.000 evra ili više u dinarskoj protivvrednosti, bez obzira na to da li se radi o jednoj ili više međusobno povezanih transakcija.
Obveznik je dužan da primenjuje radnje i mere poznavanja i praćenja stranke iz člana 7. ovog zakona i u toku trajanja poslovnog odnosa u učestalosti i intenzitetu u skladu sa procenjenim rizikom i promenjenim okolnostima u vezi sa strankom.
Poznavanje i praćenje stranke prilikom uspostavljanja poslovnog odnosa
Član 9
Radnje i mere iz člana 7. stav 1. tač. 1)-5) ovog zakona obveznik vrši pre uspostavljanja poslovnog odnosa sa strankom.
Poznavanje i praćenje stranke pri vršenju transakcije
Član 10
U slučaju iz člana 8. stav 1. tačka 2) i st. 2. i 3. ovog zakona obveznik vrši radnje i mere iz člana 7. stav 1. tač. 1)-5) ovog zakona pre izvršenja transakcije.
Obaveze platiočevog pružaoca platnih usluga
Član 11
Platiočev pružalac platnih usluga dužan je da prikupi podatke o platiocu i primaocu plaćanja i da ih uključi u obrazac platnog naloga ili elektronsku poruku koji prate prenos novčanih sredstava od platioca do primaoca plaćanja.
Podaci o platiocu su:
1) ime i prezime, odnosno naziv platioca;
2) broj platnog računa, odnosno jedinstvena oznaka transakcije ako se prenos novčanih sredstava vrši bez otvaranja platnog računa;
3) adresa, odnosno adresa sedišta platioca.
Ako nije pribavljen podatak o adresi, odnosno adresi sedišta platioca, prikuplja se jedan od sledećih podataka:
1) nacionalni identifikacioni broj (npr. jedinstveni matični broj građana ili matični broj za pravna lica);
2) broj ličnog dokumenta, datum i mesto rođenja, ili jedinstvena identifikaciona oznaka.
Podaci o primaocu plaćanja su:
1) ime i prezime, odnosno naziv primaoca plaćanja;
2) broj platnog računa primaoca plaćanja, odnosno jedinstvena oznaka transakcije ako se prenos novčanih sredstava vrši bez otvaranja računa.
Izuzetno od st. 2. i 3. ovog člana, u slučaju zbirnog prenosa novčanih sredstava od jednog platioca, pojedinačni prenosi novčanih sredstava koji su deo ovog prenosa ne moraju da sadrže podatke iz st. 2. i 3. ovog člana, pod uslovom da su podaci iz st. 2-4. ovog člana sadržani u zbirnom prenosu i da svaki pojedinačni prenos novčanih sredstava sadrži najmanje broj platnog računa platioca, odnosno jedinstvenu oznaku transakcije ako se prenos novčanih sredstava vrši bez otvaranja platnog računa. Ovaj izuzetak ne primenjuje se u slučaju zbirnog prenosa novčanih sredstava od jednog platioca kada pružalac platnih usluga platioca i pružaoci platnih usluga primalaca plaćanja imaju sedište u Republici Srbiji.
Ako iznos prenosa novčanih sredstava, uključujući i iznos platnih transakcija koje su povezane s tim prenosom, nije viši od 1.000 evra ili dinarske protivvrednosti ovog iznosa, pružalac platnih usluga platioca dužan je da obezbedi da prenos novčanih sredstava sadrži najmanje sledeće podatke o platiocu:
1) ime i prezime, odnosno naziv platioca;
2) broj platnog računa, odnosno jedinstvenu oznaku transakcije ako se prenos novčanih sredstava vrši bez otvaranja platnog računa.
Pružalac platnih usluga dužan je da proveri tačnost prikupljenih podataka o platiocu na način propisan u čl. 17-23. ovog zakona, pre prenosa novčanih sredstava.
Smatra se da je pružalac platnih usluga proverio tačnost prikupljenih podataka o platiocu pre prenosa novčanih sredstava i ako je s platiocem prethodno uspostavio poslovni odnos i utvrdio i proverio identitet ovog lica na način propisan u čl. 17-23. ovog zakona, i ako postupa u skladu sa članom 29. ovog zakona.
Izuzetno od stava 7. ovog člana, pružalac platnih usluga nije dužan da proveri tačnost prikupljenih podataka o platiocu ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1) ne postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma;
2) iznos prenosa novčanih sredstava, uključujući i iznos platnih transakcija koje su povezane s tim prenosom, nije viši od 1.000 evra ili dinarske protivvrednosti ovog iznosa;
3) pružalac platnih usluga nije primio novčana sredstva koja je potrebno preneti u gotovom novcu ili anonimnom elektronskom novcu.
Pružalac platnih usluga je dužan da sačini procedure za proveru potpunosti podataka iz ovog člana.
U skladu sa procenom rizika, pružalac platne usluge može proveravati tačnost prikupljenih podataka bez obzira na iznos novčanih sredstava koja se prenose.
Obaveze pružaoca platnih usluga primaoca plaćanja
Član 12
Pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da proveri da li su podaci o platiocu i primaocu plaćanja uključeni u skladu sa članom 11. ovog zakona u obrazac platnog naloga ili elektronsku poruku koje prate prenos novčanih sredstava.
Pružalac platnih usluga je dužan da sačini procedure za proveru potpunosti podataka iz stava 1. ovog člana.
Ako je prenos novčanih sredstava u iznosu višem od 1.000 evra ili u dinarskoj protivvrednosti tog iznosa, pružalac platnih usluga je dužan da, pre odobrenja platnog računa primaoca plaćanja ili stavljanja novčanih sredstava na raspolaganje ovom licu, proveri tačnost prikupljenih podataka o tom licu na način propisan u čl. 17-23. ovog zakona, osim ako je identitet primaoca plaćanja već utvrđen i proveren pri uspostavljanju poslovnog odnosa u skladu sa čl. 17-23. ovog zakona i pružalac platnih usluga postupa u skladu sa članom 29. ovog zakona, a ne postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma.
Ako iznos prenosa novčanih sredstava, uključujući i vrednost s tim prenosom povezanih platnih transakcija, nije viši od 1.000 evra ili dinarske protivvrednosti ovog iznosa, pružalac platnih usluga primaoca plaćanja nije dužan da proveri tačnost prikupljenih podataka o primaocu plaćanja, osim ako:
1) se novčana sredstva stavljaju na raspolaganje primaocu plaćanja u gotovom novcu ili anonimnom elektronskom novcu;
2) postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma.
U skladu sa procenom rizika, pružalac platne usluge može proveravati identitet primaoca plaćanja bez obzira na iznos novčanih sredstava koja se prenose.
Informacije koje nedostaju
Član 13
Pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da, koristeći pristup zasnovan na proceni rizika, sačini procedure o postupanju u slučaju da prenos novčanih sredstava ne sadrži potpune podatke iz člana 11. ovog zakona.
Ako prenos novčanih sredstava ne sadrži potpune podatke iz člana 11. ovog zakona, u skladu s procenom rizika, pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da svojim aktima utvrdi kada će u takvoj situaciji da:
1) odbije prenos novčanih sredstava;
2) obustavi izvršenje prenosa novčanih sredstava do prijema podataka koji nedostaju, koje je dužan da zatraži od posrednika u tom prenosu, odnosno od pružaoca platnih usluga platioca;
3) izvrši prenos novčanih sredstava i istovremeno ili naknadno zatraži od posrednika u tom prenosu, odnosno od pružaoca platnih usluga platioca podatke koji nedostaju.
Ako pružalac platnih usluga učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 11. ovog zakona, pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da ga na to upozori i obavesti o roku u kome je potrebno da svoje postupanje uskladi sa ovim zakonom. Ako pružalac platnih usluga i nakon ovog upozorenja i isteka ostavljenog roka ne uskladi svoje postupanje sa ovim zakonom, pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da odbije buduće prenose novčanih sredstava koje primi od ovog lica, ili da ograniči ili prekine poslovnu saradnju s tim licem.
U slučaju iz stava 3. ovog člana, pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da:
1) obavesti Narodnu banku Srbije o pružaocu platnih usluga koji učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 11. ovog zakona, kao i o merama koje je preduzeo prema ovom licu u skladu sa stavom 3. ovog člana;
2) razmotri da li nedostatak tačnih i potpunih podataka iz člana 11. ovog zakona, zajedno s drugim okolnostima, predstavlja osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma - o čemu obaveštava Upravu ako utvrdi da postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma, dok u suprotnom slučaju sačinjava belešku, koju čuva u skladu sa zakonom.
Obaveze posrednika u prenosu novčanih sredstava
Član 14
Posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da obezbedi da svi podaci o platiocu i primaocu plaćanja budu sačuvani u obrascu ili poruci koja prati prenos novčanih sredstava.
Posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da, koristeći pristup zasnovan na proceni rizika, sačini procedure o postupanju u slučaju da elektronska poruka kojom se prenose novčana sredstva ne sadrži podatke iz člana 11. ovog zakona.
Ako prenos novčanih sredstava ne sadrži potpune podatke iz člana 11. ovog zakona, a u skladu s procenom rizika, posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da svojim aktima utvrdi kada će u takvoj situaciji da:
1) odbije prenos novčanih sredstava;
2) obustavi prenos novčanih sredstava do prijema podataka koji nedostaju, koje je dužan da zatraži od drugog posrednika u tom prenosu, odnosno od pružaoca platnih usluga platioca;
3) izvrši dalji prenos novčanih sredstava i istovremeno ili naknadno zatraži od drugog posrednika u tom prenosu, odnosno od platiočevog pružaoca platnih usluga podatke koji nedostaju.
Ako pružalac platnih usluga učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 11. ovog zakona, posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da ga na to upozori i obavesti o roku u kome je potrebno da svoje postupanje uskladi sa ovim zakonom. Ako pružalac platnih usluga i nakon ovog upozorenja i isteka ostavljenog roka ne uskladi svoje postupanje sa ovim zakonom, posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da odbije buduće prenose novčanih sredstava koje primi od ovog lica, ili da ograniči ili prekine poslovnu saradnju s tim licem.
U slučaju iz stava 4. ovog člana, posrednik u prenosu novčanih sredstava dužan je da:
1) obavesti Narodnu banku Srbije o pružaocu platnih usluga koji učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 11. ovog zakona, kao i o merama koje je preduzeo prema ovom licu u skladu sa stavom 4. ovog člana;
2) razmotri da li nedostatak tačnih i potpunih podataka iz člana 11. ovog zakona, zajedno s drugim okolnostima, predstavlja osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma - o čemu obaveštava Upravu ako utvrdi da postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma, dok u suprotnom slučaju sačinjava belešku, koju čuva u skladu sa zakonom.
Izuzeci od obaveze prikupljanja podataka o platiocu i primaocu plaćanja
Član 15
Odredbe čl. 11-14. ovog zakona ne primenjuju se u sledećim slučajevima:
1) kada se prenosom novčanih sredstava vrši plaćanje poreza, novčanih kazni i drugih javnih davanja, a pružalac platnih usluga platioca i pružalac platnih usluga primaoca plaćanja imaju sedište u Republici Srbiji;
2) kada se prenosom novčanih sredstava vrši plaćanje primaocu plaćanja po osnovu pruženih telekomunikacionih usluga, usluga snabdevanja električnom energijom, gasom, parom ili vodom, usluga skupljanja, tretmana i odlaganja otpada, usluga održavanja stambenih objekata ili drugih sličnih trajnih usluga, pod sledećim uslovima:
(1) da iznos prenosa novčanih sredstava nije viši od 60.000 dinara,
(2) da se naplate usluga iz ove tačke izvršavaju odobrenjem platnog računa primaoca plaćanja koji se koristi isključivo za te naplate,
(3) da pružalac platnih usluga primaoca plaćanja može da putem ovog lica, na osnovu jedinstvene oznake transakcije ili drugog podatka koji prati prenos novčanih sredstava, dođe do podataka o licu koje ima zaključen ugovor s primaocem plaćanja za pružanje usluga iz ove tačke,
(4) da pružalac platnih usluga platioca i pružalac platnih usluga primaoca plaćanja imaju sedište u Republici Srbiji;
3) kada se prenos novčanih sredstava vrši isključivo radi kupovine robe ili usluge, i to korišćenjem platne kartice, platnog instrumenta koji služi za raspolaganje elektronskim novcem, mobilnog telefona ili bilo kog drugog digitalnog ili informaciono-tehnološkog uređaja sa sličnim obeležjima, pod uslovom da platilac i primalac plaćanja nisu fizička lica koja ne obavljaju delatnost i da broj te kartice, instrumenta ili uređaja, odnosno jedinstvena identifikaciona oznaka, prati ovaj prenos na način koji omogućava da se putem tog broja ili oznake dođe do podataka o platiocu;
4) kada su platilac i primalac plaćanja pružaoci platnih usluga koji deluju u svoje ime i za svoj račun;
5) kada platilac podiže gotov novac sa svog računa;
6) kada su ispunjeni uslovi iz člana 16. stav 1. ovog zakona.
b1) Posebne odredbe u vezi sa transakcijom s digitalnom imovinom
Obaveze pružaoca usluga povezanih s digitalnom imovinom
Član 15a
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom dužan je da pribavi podatke o svim licima koja učestvuju u transakciji s digitalnom imovinom, a ako u izvršenju transakcije s digitalnom imovinom učestvuje i drugi pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom, dužan je da obezbedi da ti podaci budu dostavljeni tom drugom pružaocu usluga.
Podaci o licima iz stava 1. ovog člana su:
1) imena i prezimena, odnosno nazivi lica koja učestvuju u transakciji s digitalnom imovinom, kao i podatak o tome da li se radi o inicijatoru ili korisniku te transakcije;
2) adrese prebivališta ili boravišta, odnosno sedišta lica koja učestvuju u transakciji s digitalnom imovinom;
3) adresa digitalne imovine koja se koristi za izvršenje transakcije s digitalnom imovinom, odnosno odgovarajuća jedinstvena oznaka transakcije s digitalnom imovinom.
Inicijator transakcije iz stava 2. tačka 1) ovog člana je stranka koja kod pružaoca usluga povezanih s digitalnom imovinom inicira transakciju s digitalnom imovinom.
Korisnik transakcije iz stava 2. tačka 1) ovog člana je lice u čiju korist se vrši transakcija iz stava 3. ovog člana.
Podaci iz stava 2. ovog člana dostavljaju se drugom pružaocu usluga povezanih s digitalnom imovinom istovremeno sa izvršenjem transakcije s digitalnom imovinom i na način kojim se obezbeđuju integritet tih podataka i zaštita od neovlašćenog pristupa tim podacima.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom dužan je da proveri tačnost prikupljenih podataka o inicijatoru transakcije s digitalnom imovinom proverom identiteta tog lica na način propisan čl. 17-23. ovog zakona.
Smatra se da je pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom proverio tačnost prikupljenih podataka o inicijatoru transakcije s digitalnom imovinom ako je s tim licem prethodno uspostavio poslovni odnos i utvrdio i proverio identitet ovog lica na način propisan čl. 17-23. ovog zakona, osim ako postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma.
U skladu sa procenom rizika, pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom može uvek dodatno proveravati tačnost prikupljenih podataka.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom dužan je da sačini procedure za proveru potpunosti podataka iz ovog člana.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom inicijatora transakcije dužan je da čuva podatke iz ovog člana u skladu sa ovim zakonom i da ih na zahtev nadzornog organa, Uprave ili drugog nadležnog organa dostavi bez odlaganja.
Obaveze pružaoca usluga povezanih s digitalnom imovinom korisnika transakcije
Član 15b
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom korisnika transakcije dužan je da proveri da li su mu dostavljeni podaci iz člana 15a ovog zakona.
Pružalac usluga iz stava 1. ovog člana je dužan da sačini procedure za proveru potpunosti podataka iz stava 1. ovog člana.
Pružalac usluga iz stava 1. ovog člana je dužan da proveri tačnost prikupljenih podataka o korisniku transakcije proverom identiteta tog korisnika na način propisan čl. 17-23. ovog zakona.
Smatra se da je pružalac usluga iz stava 1. ovog člana proverio tačnost podataka iz stava 3. ovog člana ako je s tim licem prethodno uspostavio poslovni odnos i utvrdio i proverio identitet ovog lica na način propisan čl. 17-23. ovog zakona, osim ako postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma.
U skladu sa procenom rizika, pružalac usluga iz stava 1. ovog člana može uvek dodatno proveravati tačnost prikupljenih podataka o korisniku transakcije.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom korisnika transakcije dužan je da čuva podatke iz ovog člana u skladu sa ovim zakonom i da ih na zahtev nadzornog organa, Uprave ili drugog nadležnog organa dostavi bez odlaganja.
Informacije koje nedostaju
Član 15v
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom korisnika transakcije dužan je da, koristeći pristup zasnovan na proceni rizika, sačini procedure o postupanju u slučaju da mu ne budu dostavljeni tačni i potpuni podaci iz člana 15a ovog zakona.
Pružalac usluga iz stava 1. ovog člana dužan je da svojim unutrašnjim aktima utvrdi kada će u slučaju iz stava 1. ovog člana:
1) odbiti izvršenje transakcije;
2) obustaviti izvršenje transakcije do prijema podataka koji nedostaju, koje je dužan da zatraži od pružaoca usluga povezanih s digitalnom imovinom inicijatora transakcije.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom ne može da izvrši transakciju s digitalnom imovinom u slučaju da mu ne budu dostavljeni tačni i potpuni podaci iz člana 15a ovog zakona.
Ako pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom inicijatora transakcije učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 15a ovog zakona, pružalac usluga iz stava 1. ovog člana dužan je da ga na to upozori i obavesti o roku u kome je potrebno da svoje postupanje uskladi sa ovim zakonom. Ako pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom i nakon ovog upozorenja i isteka ostavljenog roka ne uskladi svoje postupanje sa ovim zakonom, pružalac usluga iz stava 1. ovog člana dužan je da odbije buduće izvršenje transakcije od ovog lica, ili da ograniči ili prekine poslovnu saradnju s tim licem.
U slučaju iz stava 4. ovog člana, pružalac usluga iz stava 1. ovog člana dužan je da:
1) obavesti nadzorni organ o pružaocu usluga povezanih s digitalnom imovinom koji učestalo ne dostavlja tačne i potpune podatke u skladu sa članom 15a ovog zakona, kao i o merama koje je preduzeo prema ovom licu u skladu sa stavom 4. ovog člana;
2) razmotri da li nedostatak tačnih i potpunih podataka iz člana 15a ovog zakona, zajedno s drugim okolnostima, predstavlja osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma - o čemu obaveštava Upravu ako utvrdi da postoji osnov sumnje u pranje novca ili finansiranje terorizma, dok u suprotnom slučaju sačinjava belešku, koju čuva u skladu sa zakonom.
Izuzetak kod izdavanja elektronskog novca
Član 16
Izdavaoci elektronskog novca ne moraju vršiti radnje i mere poznavanja i praćenja stranke ako je u skladu sa analizom rizika procenjeno da postoji nizak rizik od pranja novca ili finansiranja terorizma i ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1) iznos elektronskog novca pohranjen na platnom instrumentu se ne može dopunjavati ili maksimalni mesečni limit za plaćanje je ograničen na 150 evra u dinarskoj protivvrednosti i koji se može koristiti samo u Republici Srbiji;
2) maksimalni iznos pohranjenog elektronskog novca ne prelazi 150 evra u dinarskoj protivvrednosti;
3) novac pohranjen na platnom instrumentu se koristi isključivo za kupovinu robe ili usluga;
4) novac pohranjen na platnom instrumentu ne može se koristiti u daljinskoj trgovini u smislu zakona kojim se uređuje trgovina za iniciranje platne transakcije putem interneta ili korišćenjem sredstava komunikacije na daljinu, ako iznos platne transakcije prelazi 50 evra u dinarskoj protivvrednosti;
5) platni instrument se ne može finansirati anonimnim elektronskim novcem;
6) izdavalac elektronskog novca u dovoljnoj meri prati transakcije ili poslovni odnos tako da može da otkrije neuobičajene ili sumnjive transakcije.
Odredbe stava 1. ovog člana ne primenjuju se ako postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma, kao i u slučaju otkupa elektronskog novca za gotov novac ili u slučaju podizanja gotovog novca u vrednosti elektronskog novca, gde otkupljeni iznos prelazi 50 evra u dinarskoj protivvrednosti.
Izuzetak kod pružanja usluga povezanih s digitalnom imovinom
Član 16a
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom nije dužan da uspostavi poslovni odnos sa strankom i/ili vrši radnje i mere poznavanja i praćenja stranke u vezi s tim poslovnim odnosom, ako je u skladu sa analizom rizika procenjeno da postoji nizak rizik od pranja novca ili finansiranja terorizma i ako su ispunjeni svi sledeći uslovi:
1) vrednost pojedinačne transakcije s digitalnom imovinom je manja od 15.000 dinara, bez obzira na to da li se radi o jednoj ili više međusobno povezanih transakcija, pri čemu vrednost tih transakcija određene stranke na mesečnom nivou ne prelazi 40.000 dinara a na godišnjem nivou 120.000 dinara;
2) pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom je obezbedio testirano i potvrđeno tehničko rešenje koje omogućava dostavljanje kopije, odnosno očitanog izvoda ličnog dokumenta stranke, fotografije lica stranke i kopije dokumenta iz kojeg se može utvrditi adresa prebivališta, odnosno boravišta stranke, ako lični dokument stranke ne sadrži podatak o toj adresi (npr. kopija druge službene isprave ili računa za telefon ili komunalne usluge koji sadrži taj podatak);
3) pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom u dovoljnoj meri prati transakcije s digitalnom imovinom tako da može da otkrije neuobičajene ili sumnjive transakcije.
Kopijom, odnosno očitanim izvodom iz stava 1. tačka 2) ovog člana smatra se i digitalizovani (npr. skenirani ili fotografisani) dokument iz stava 1. tačka 2) ovog člana.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom koji namerava da primenjuje izuzetak iz stava 1. ovog člana, dužan je da o tome obavesti nadzorni organ najkasnije 30 dana pre dana početka primene tog izuzetka i da nadzornom organu uz to obaveštenje dostavi dokaz da raspolaže tehničkim rešenjem iz stava 1. tačka 2) ovog člana. Rok iz ovog stava računa se od dana dostavljanja uredne dokumentacije iz stava 1. tačka 2) ovog člana.
Odredbe stava 1. ovog člana ne primenjuju se ako u vezi sa strankom ili transakcijom s digitalnom imovinom postoje osnovi sumnje da se radi o pranju novca ili finansiranju terorizma, kao i ako postoji sumnja u istinitost ili verodostojnost podataka pribavljenih u skladu sa stavom 1. tačka 2) ovog člana.
Pružalac usluga povezanih s digitalnom imovinom iz stava 1. ovog člana dužan je da primenjuje odredbe čl. 15a, 15b i 15v ovog zakona, osim što se identitet lica iz čl. 15a, 15b i 15v ovog zakona proverava u skladu sa odredbama ovog člana.
Odredbe ovog člana ne primenjuju se na stranku koja je pravno lice ili preduzetnik.
g1) Utvrđivanje i provera identiteta stranke
Utvrđivanje i provera identiteta fizičkog lica, zakonskog zastupnika i punomoćnika
Član 17
Obveznik utvrđuje i proverava identitet stranke koja je fizičko lice i zakonskog zastupnika te stranke pribavljanjem podataka iz člana 99. stav 1. tačka 3) ovog zakona.
Podaci iz stava 1. ovog člana pribavljaju se uvidom u lični dokument uz obavezno prisustvo lica čija se identifikacija vrši. Ako iz tog dokumenta nije moguće pribaviti sve propisane podatke, podaci koji nedostaju pribavljaju se iz druge službene isprave. Podaci koje, iz objektivnih razloga nije moguće pribaviti na taj način, pribavljaju se neposredno od stranke.
Izuzetno od odredaba stava 2. ovog člana, stranka koja je fizičko lice može izvršiti transakciju ili uspostaviti poslovni odnos preko punomoćnika.
Ako, u ime stranke koja je fizičko lice, transakciju vrši ili poslovni odnos uspostavlja punomoćnik ili zakonski zastupnik, obveznik je dužan da, pored identiteta stranke, utvrdi i proveri identitet punomoćnika i zakonskog zastupnika, pribavi podatke iz člana 99. stav 1. tačka 3) ovog zakona na način koji je propisan u stavu 2. ovog člana, kao i da traži overeno pismeno ovlašćenje (punomoćje), ili druge javne isprave kojim se dokazuje svojstvo zakonskog zastupnika, čije kopije čuva u skladu sa zakonom. Pri tom, obveznik je dužan da primeni mere iz člana 39. ovog zakona.
Ako prilikom utvrđivanja i provere identiteta stranke na osnovu ovog člana obveznik posumnja u istinitost prikupljenih podataka ili verodostojnost isprava iz kojih su podaci pribavljeni, dužan je da od stranke pribavi pismenu izjavu o istinitosti i verodostojnosti podataka i isprava.
Prilikom identifikacije lica iz st. 1. i 3. ovog člana obveznik je dužan da pribavi kopiju, odnosno očitan izvod ličnog dokumenta tog lica. Kopijom, odnosno očitanim izvodom ličnog dokumenta iz ovog stava smatra se i digitalizovani dokument iz st. 2. i 4. ovog člana. Na kopiji, odnosno očitanom izvodu ličnog dokumenta u papirnom obliku upisuju se datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid u taj dokument. Kopija, odnosno očitani izvod ličnog dokumenta u elektronskom obliku sadrži kvalifikovani elektronski pečat, odnosno kvalifikovani elektronski potpis, u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski potpis, sa pridruženim vremenskim žigom. Kopiju, odnosno očitan izvod ličnog dokumenta iz ovog stava obveznik čuva u papirnom ili elektronskom obliku u skladu sa zakonom.
Utvrđivanje i provera identiteta fizičkog lica putem kvalifikovanog elektronskog sertifikata
Član 18
Izuzetno od odredaba člana 17. stav 2. ovog zakona obveznik može da utvrdi i proveri identitet stranke koja je fizičko lice, odnosno njenog zakonskog zastupnika i na osnovu kvalifikovanog elektronskog sertifikata stranke, izdatog od strane sertifikacionog tela sa sedištem u Republici Srbiji, odnosno stranog elektronskog sertifikata koji je ravnopravan sa domaćim, u skladu sa zakonom kojim je uređeno elektronsko poslovanje i elektronski potpis.
Uslovi pod kojima se može utvrditi i proveriti identitet stranke (fizičkog lica), odnosno njenog zakonskog zastupnika putem kvalifikovanog elektronskog sertifikata stranke su:
1) da je kvalifikovani elektronski sertifikat stranke izdat od strane sertifikacionog tela koje je upisano u registar koji vodi nadležni organ u skladu sa zakonom kojim je uređeno elektronsko poslovanje i elektronski potpis;
2) da kvalifikovani elektronski sertifikat stranke nije izdat pod pseudonimom;
3) da obveznik obezbedi tehničke i druge uslove koji mu omogućavaju da u svakom trenutku proveri da li je kvalifikovani elektronski sertifikat stranke istekao ili je opozvan i da li je privatni kriptografski ključ važeći i izdat u skladu sa tačkom 1) ovog stava;
4) da obveznik proveri da li kvalifikovani elektronski sertifikat stranke ima ograničenja upotrebe sertifikata u pogledu visine transakcije, načina poslovanja i slično i da svoje poslovanje uskladi sa tim ograničenjima;
5) obveznik je dužan da obezbedi tehničke uslove za vođenje evidencije o korišćenju sistema putem kvalifikovanog elektronskog sertifikata stranke.
Obveznik je dužan da obavesti Upravu i nadzorni organ da će utvrđivanje i proveru identiteta stranke vršiti na osnovu kvalifikovanog elektronskog sertifikata stranke. Prilikom obaveštavanja, dužan je da dostavi i izjavu o ispunjenosti uslova iz stava 2. tač. 3) i 4) ovog člana.
Pri utvrđivanju i proveri identiteta stranke obveznik, na osnovu stava 1. ovog člana, prikuplja podatke o stranci iz člana 99. stav 1. tačka 3) ovog zakona iz kvalifikovanog elektronskog sertifikata. Podaci koje nije moguće dobiti iz tog sertifikata pribavljaju se iz kopije ličnog dokumenta, koju stranka šalje obvezniku u papirnom ili elektronskom obliku. Ako na ovaj način nije moguće pribaviti sve propisane podatke, podaci koji nedostaju pribavljaju se neposredno od stranke.
Sertifikaciono telo, koje je stranci izdalo kvalifikovani elektronski sertifikat, dužno je da obvezniku, na njegov zahtev, bez odlaganja dostavi podatke o načinu na koji je utvrdilo i proverilo identitet stranke koja je imalac sertifikata.
Izuzetno od odredaba st. 1. i 3. ovog člana, utvrđivanje i provera identiteta stranke na osnovu kvalifikovanog elektronskog sertifikata nije dozvoljena ako postoji sumnja da je kvalifikovani elektronski sertifikat zloupotrebljen, odnosno ako obveznik utvrdi da su okolnosti koje suštinski utiču na važenje sertifikata izmenjene, a sertifikaciono telo taj sertifikat nije opozvalo.
Ako prilikom utvrđivanja i provere identiteta stranke na osnovu ovog člana obveznik posumnja u istinitost prikupljenih podataka ili verodostojnost isprava iz kojih su podaci pribavljeni, dužan je da obustavi postupak utvrđivanja i provere identiteta fizičkog lica putem kvalifikovanog elektronskog sertifikata, i da utvrdi i proveri identitet na osnovu člana 17. ovog zakona.
Organ nadležan za vršenje nadzora iz člana 104. ovog zakona može bliže urediti i druge načine i uslove utvrđivanja i provere identiteta stranke koja je fizičko lice i zakonskog zastupnika te stranke korišćenjem sredstava elektronske komunikacije i bez obaveznog fizičkog prisustva lica čija se identifikacija vrši kod obveznika nad kojima vrši nadzor u skladu sa ovim zakonom (postupak video-identifikacije).
Obveznik koji sprovodi postupak iz stava 8. ovog člana sprovodi taj postupak na osnovu pristanka lica čiji se identitet utvrđuje i proverava u tom postupku i dužan je da čuva video-zvučni zapis koji je nastao u toku tog postupka u skladu sa odredbama ovog zakona i zakona kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Utvrđivanje i provera identiteta preduzetnika
Član 19
Obveznik utvrđuje i proverava identitet stranke koja je preduzetnik pribavljanjem podataka iz člana 99. stav 1. tač. 1) i 3) ovog zakona.
Podaci iz stava 1. ovog člana pribavljaju se uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta stranke, kao i lična dokumenta preduzetnika, čije kopije obveznik čuva u skladu sa zakonom.
Dokumentacija iz registra iz stava 2. ovog člana ne sme biti starija od tri meseca od dana izdavanja.
Obveznik može podatke iz stava 1. ovog člana pribaviti neposrednim uvidom u registar koji vodi nadležni organ države sedišta ili drugi zvanični javni registar, u kom slučaju je dužan da obezbedi kopiju izvoda iz tog registra koju čuva u skladu sa zakonom.
Kopijom dokumentacije iz st. 2. i 4. ovog člana smatra se i digitalizovani dokument iz st. 2. i 4. ovog člana, uključujući i očitani izvod ličnog dokumenta preduzetnika. Na kopiji dokumenta u papirnom obliku upisuju se datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid u taj dokument. Kopija dokumenta u elektronskom obliku sadrži kvalifikovani elektronski pečat, odnosno kvalifikovani elektronski potpis, u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski potpis, sa pridruženim vremenskim žigom. Kopije iz ovog stava obveznik čuva u papirnom ili elektronskom obliku u skladu sa zakonom.
Ako nije moguće pribaviti sve podatke iz zvaničnog javnog registra, odnosno registra koji vodi nadležni organ države sedišta, obveznik je dužan da podatke koji nedostaju pribavi iz originalnog dokumenta ili overene kopije dokumenta ili druge poslovne dokumentacije koju dostavlja stranka. Ako pojedine podatke koji nedostaju, iz objektivnih razloga nije moguće utvrditi na propisani način, obveznik je dužan da te podatke utvrdi na osnovu pismene izjave stranke.
Organ nadležan za vršenje nadzora iz člana 104. ovog zakona može bliže urediti i druge načine i uslove utvrđivanja i provere identiteta preduzetnika korišćenjem sredstava elektronske komunikacije i bez obaveznog fizičkog prisustva tog lica kod obveznika nad kojima vrši nadzor u skladu sa ovim zakonom (postupak video-identifikacije).
Obveznik koji sprovodi postupak iz stava 7. ovog člana sprovodi taj postupak na osnovu pristanka lica čiji se identitet utvrđuje i proverava u tom postupku i dužan je da čuva video-zvučni zapis koji je nastao u toku tog postupka u skladu sa odredbama ovog zakona i zakona kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Ako obveznik posumnja u istinitost pribavljenih podataka ili verodostojnost predstavljene dokumentacije dužan je da o tome pribavi pismenu izjavu stranke.
Utvrđivanje i provera identiteta pravnog lica
Član 20
Obveznik utvrđuje i proverava identitet stranke koja je pravno lice pribavljanjem podataka iz člana 99. stav 1. tačka 1) ovog zakona.
Podaci iz stava 1. ovog člana pribavljaju se uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta stranke, čiju kopiju obveznik čuva u skladu sa zakonom.
Dokumentacija iz stava 2. ovog člana ne sme biti starija od tri meseca od dana izdavanja.
Obveznik može podatke iz stava 1. ovog člana pribaviti neposrednim uvidom u registar koji vodi nadležni organ države sedišta ili drugi zvanični javni registar, u kom slučaju je dužan da obezbedi kopiju izvoda iz tog registra koju čuva u skladu sa zakonom.
Kopijom dokumentacije iz st. 2. i 4. ovog člana smatra se i digitalizovani dokument iz st. 2. i 4. ovog člana. Na kopiji dokumenta u papirnom obliku upisuju se datum, vreme i lično ime lica koje je izvršilo uvid u taj dokument. Kopija dokumenta u elektronskom obliku sadrži kvalifikovani elektronski pečat, odnosno kvalifikovani elektronski potpis, u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski potpis, sa pridruženim vremenskim žigom. Kopije iz ovog stava obveznik čuva u papirnom ili elektronskom obliku u skladu sa zakonom.
Ako nije moguće pribaviti sve podatke iz zvaničnog javnog registra, odnosno registra koji vodi nadležni organ države sedišta, obveznik je dužan da podatke koji nedostaju pribavi iz originalnog dokumenta ili overene kopije dokumenta ili druge poslovne dokumentacije koju dostavlja stranka. Ako pojedine podatke koji nedostaju, iz objektivnih razloga nije moguće utvrditi na propisani način, obveznik je dužan da te podatke utvrdi na osnovu pismene izjave stranke.
Ako obveznik posumnja u istinitost pribavljenih podataka ili verodostojnost predstavljene dokumentacije dužan je da o tome pribavi pismenu izjavu stranke.
Ako je stranka strano pravno lice koje obavlja delatnost u Republici Srbiji preko svog ogranka, obveznik je dužan da utvrdi i proveri identitet stranog pravnog lica i njegovog ogranka.
Utvrđivanje i provera identiteta zastupnika pravnog lica i lica stranog prava
Član 21
Obveznik utvrđuje identitet zastupnika pravnog lica uvidom u original ili overenu kopiju dokumentacije iz registra koji vodi nadležni organ države sedišta pravnog lica ili neposrednim uvidom u zvanični javni registar, odnosno akta kojim se određu
