Zakon o računovodstvu i reviziji Republike Srpske
("Sl. glasnik RS", br. 94/2015 i 78/2020)
GLAVA I
OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom uređuje se oblast računovodstva i revizije koja obuhvata pitanja od značaja za organizaciju i funkcionisanje sistema knjigovodstva i računovodstva, pripremu i prezentaciju finansijskih izvještaja, organizaciju i rad Savjeta za računovodstvo i reviziju Republike Srpske, reviziju finansijskih izvještaja, sticanje zvanja, sertifikaciju i licenciranje, kao i druga pitanja od značaja za računovodstvo i reviziju.
Član 2
(1) Pojmovi korišćeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) računovodstvo je sistem čije funkcionisanje obezbjeđuje informacije o prinosnom, imovinskom i finansijskom položaju, tokovima gotovine, promjenama na vlastitom kapitalu i drugim finansijskim i nefinansijskim informacijama značajnim za eksterne i interne korisnike finansijskih izvještaja,
2) knjigovodstvo je sistem koji obuhvata prikupljanje, klasifikovanje, evidentiranje i sumiranje poslovnih transakcija, te čuvanje originalne poslovne dokumentacije koja pruža dokaze o tim transakcijama,
3) revizija finansijskih izvještaja je ispitivanje i izražavanje mišljenja o tome da li su oni pripremljeni i prezentovani na istinit i fer način, u skladu sa IAS, IFRS, IFRS for SMEs i drugim odgovarajućim propisima,
4) pravno lice je profitno ili neprofitno pravno lice sa sjedištem u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Republika) ili u inostranstvu,
5) preduzetnik je fizičko lice registrovano za obavljanje preduzetničke djelatnosti koje svoje poslovne knjige vodi u skladu sa Zakonom o porezu na dohodak ili u skladu sa ovim zakonom,
6) računovodstveni i revizijski standardi su standardi, uputstva, objašnjenja, smjernice i načela definisani ovim zakonom, objavljeni od profesionalnog udruženja, u saradnji sa Ministarstvom finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo),
7) Savjet za računovodstvo i reviziju Republike Srpske je tijelo formirano u skladu sa ovim zakonom,
8) sertifikat je javna isprava koju izdaje profesionalno udruženje definisano ovim zakonom, a kojim se dokazuje da je lice steklo odgovarajuće stručno zvanje,
9) licenca je javna isprava koja predstavlja dozvolu za rad fizičkom ili pravnom licu koju, u skladu sa odredbama ovog zakona i Međunarodnih standarda edukacije za profesionalne računovođe, izdaje Ministarstvo, odnosno profesionalno udruženje,
10) profesionalno udruženje je nevladina, dobrovolj na profesionalna asocijacija računovođa i revizora u Republici,
11) ovlašćeni revizor je lice koje posjeduje sertifikat izdat od profesionalnog udruženja, u skladu sa ovim zakonom,
12) sertifikovani računovođa je lice koje posjeduje sertifikat izdat od profesionalnog udruženja u skladu sa ovim zakonom,
13) sertifikovani računovodstveni tehničar je lice koje posjeduje sertifikat izdat od profesionalnog udruženja u skladu sa ovim zakonom,
14) Jedinstveni registar finansijskih izvještaja (u daljem tekstu: Registar) daje centralni izvor informacija o poslovanju i bonitetu pravnih lica u Republici, uspostavljen u skladu sa propisima kojima se uređuje Registar finansijskih izvještaja,
15) propisi iz oblasti računovodstva i revizije koji se u smislu ovog zakona primjenjuju u Republici podrazumijevaju: Međunarodne računovodstvene standarde (IAS), Međunarodne standarde finansijskog izvještavanja (IFRS), Međunarodni standard finansijskog izvještavanja za male i srednje entitete (IFRS for SMEs), Međunarodne standarde revizije (ISA), Međunarodne računovodstvene standarde za javni sektor (IPSAS), Međunarodne standarde vrednovanja (IVS), Međuna rodne standarde za profesionalnu praksu interne revizije, Konceptualni okvir za finansijsko izvještavanje, Kodeks etike za profesionalne računovođe (u daljem tekstu: Kodeks) i prateća uputstva, objašnjenja i smjernice koje donosi Odbor za međunarodne računovodstvene standarde (IASB) i sva prateća uputstva, objašnjenja i smjernice koje donosi Međunarodna federacija računovođa (IFAC).
(2) Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu za označavanje muškog ili ženskog roda podrazumijevaju oba pola.
Član 2a
(1) Pravna lica i preduzetnici sačinjavaju finansijske izvještaje u skladu sa prevedenim propisima iz člana 2. stav 1. tačka 15) ovog zakona.
(2) Prevođenje propisa iz člana 2. stav 1. tačka 15) ovog zakona vrši nadležno profesionalno udruženje, u skladu sa potpisanim sporazumima i ovlašćenjima, te donosi odluku kojom se određuje i datum početka njihove primjene, a koja se zajedno sa tekstom standarda objavljuje na internet stranici Ministarstva i profesionalnog udruženja.
(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana, pravna lica mogu sačinjavati finansijske izvještaje u skladu sa propisima koji nisu prevedeni i objavljeni od nadležnog profesionalnog udruženja, ako se radi o:
1) pravnim licima čije je poslovanje uređeno posebnim propisima na osnovu kojih je organ nadležan za obavljanje nadzora nad njihovim poslovanjem propisao obavezu primjene propisa iz člana 2. stav 1. tačka 15) ovog zakona koji nisu prevedeni i objavljeni ili
2) pravnim licima čije je matično pravno lice ili krajnje matično pravno lice sa sjedištem u inostranstvu.
Član 3
(1) Odredbe ovog zakona primjenjuju se na sve oblike privrednih društava, uključujući društva za osiguranje, mikrokreditna društva, lizing društva, investicione fondove, društva za upravljanje investicionim fondovima, brokersko-dilerska društva, berze i banke, na druge finansijske organizacije, zadruge, druga profitna i neprofitna pravna lica sa sjedištem u Republici, kao i preduzetnike koji svoje poslovne knjige vode po sistemu dvojnog knjigovodstva, na obračunskom osnovu.
(2) Odredbe ovog zakona odnose se i na pravna lica i druge oblike organizovanja koje je pravno lice sa sjedištem u Republici osnovalo u inostranstvu, ako za njih propisima tih država nije utvrđena obaveza vođenja poslovnih knjiga i sačinjavanja finansijskih izvještaja.
(3) Odredbe ovog zakona odnose se na organizacione dijelove pravnih lica sa sjedištem izvan Republike, ako se posredstvom tih organizacionih jedinica ostvaruje prihod u Republici.
(4) Odredbe ovog zakona odnose se i na korisnike prihoda budžeta Republike, budžeta opština, gradova i fondova definisanih propisima kojima se uređuje budžetski sistem Republike.
(5) Ministar finansija (u daljem tekstu: ministar) donosi pravilnik kojim propisuje pitanja od značaja za uspostavljanje sistema dvojnog knjigovodstva kod preduzetnika.
(6) Ministar donosi uputstvo kojim se daju smjernice za primjenu Međunarodnog standarda finansijskog izvještavanja za male i srednje entitete.
Član 4
Pravna lica dužna su da vode poslovne knjige propisane ovim zakonom, da sačinjavaju i prezentuju svoje finansijske izvještaje, te da vrše reviziju finansijskih izvještaja u skladu sa ovim zakonom i drugim odgovarajućim propisima.
Član 5
(1) Pravna lica razvrstavaju se u zavisnosti od: prosječnog broja zaposlenih, ukupnog godišnjeg prihoda i prosječne vrijednosti poslovne imovine utvrđene na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja u poslovnoj godini.
(2) Na osnovu kriterijuma iz stava 1. ovog člana pravna lica se razvrstavaju na mikro, mala, srednja i velika pravna lica.
(3) U mikro pravna lica razvrstavaju se ona pravna lica koja nemaju ulaganja u zavisna, pridružena pravna lica i pravna lica koja su predmet zajedničke kontrole, ne emituju i ne drže hartije od vrijednosti i koja na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja ispunjavaju sljedeće kriterijume:
1) da je prosječan broj zaposlenih u godini za koju se podnosi finansijski izvještaj do pet zaposlenih,
2) da je prosječna vrijednost poslovne imovine na kraju poslovne godine do 250.000 KM i
3) da je ukupan godišnji prihod do 500.000 KM.
(4) U mala pravna lica razvrstavaju se ona pravna lica koja na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja prelaze najmanje jedan od tri kriterijuma iz stava 3. ovog člana, ali ne prelaze dva od sljedećih kriterijuma:
1) da je 50 prosječan broj zaposlenih u godini za koju se podnosi finansijski izvještaj,
2) da je prosječna vrijednost poslovne imovine na kraju poslovne godine do 1.000.000 KM i
3) da je ukupan godišnji prihod do 2.000.000 KM.
(5) U srednja pravna lica razvrstavaju se ona pravna lica koja na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja prelaze dva kriterijuma iz stava 4. ovog člana, ali ne prelaze dva od sljedećih kriterijuma:
1) da je 250 prosječan broj zaposlenih u godini za koju se podnosi finansijski izvještaj,
2) da je prosječna vrijednost poslovne imovine na kraju poslovne godine do 4.000.000 KM i
3) da je ukupan godišnji prihod do 8.000.000 KM.
(6) U velika pravna lica razvrstavaju se pravna lica čije su vrijednosti veće od najvećih vrijednosti kod najmanje dva kriterijuma iz stava 5. ovog člana.
(7) Pravna lica koja ne ispunjavaju uslove za razvrstavanje prema kriterijumima iz st. 4, 5. i 6. razvrstavaju se u srednja pravna lica.
(8) Nezavisno od kriterijuma iz st. 3, 4, 5, 6. i 7. ovog člana, banke, mikrokreditna društva, štedno-kreditne zadruge, osiguravajuća društva, lizing društva, društva za upravljanje investicionim fondovima, društva za upravljanje obaveznim, odnosno dobrovoljnim penzionim fondovima, berze i druge finansijske organizacije smatraju se velikim pravnim licima.
(9) Uprava pravnog lica na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja samostalno vrši razvrstavanje u skladu sa navedenim kriterijumima i tako dobijene podatke koristi za narednu poslovnu godinu.
(10) Novoosnovana pravna lica razvrstavaju se na osnovu podataka iz finansijskih izvještaja za poslovnu godinu u kojoj su osnovani srazmjerno broju mjeseci poslovanja.
(11) Prosječna vrijednost poslovne imovine izračunava se tako što se zbir neto knjigovodstvene vrijednosti poslovne imovine na početku i na kraju obračunskog perioda podijeli sa brojem dva, a prosječan broj zaposlenih tako što se ukupan zbir zaposlenih krajem svakog mjeseca, uključujući i zaposlene izvan teritorije Republike, podijeli sa brojem mjeseci u obračunskom periodu.
(12) Obavještenje o razvrstavanju pravnog lica u kategoriju mikro, malih, srednjih ili velikih pravnih lica, izvršeno u skladu sa odredbama ovog zakona, pravno lice je dužno da dostavi Agenciji za posredničke, informatičke i finansijske usluge (u daljem tekstu: APIF) uz godišnje finansijske izvještaje.
Član 6
(1) Subjekti od javnog interesa u smislu ovog zakona su:
1) pravna lica čijim se hartijama od vrijednosti trguje ili se vrši priprema za njihovo emitovanje na organizovanom tržištu hartija od vrijednosti,
2) banke, mikrokreditna društva, društva za osiguranje, lizing društva, berze, brokersko-dilerska društva i druge finansijske organizacije,
3) javna preduzeća, definisana u skladu sa propisima kojima se uređuje poslovanje i upravljanje javnim preduzećima i
4) sva pravna lica od posebnog značaja za Republiku, nezavisno od njihove pravne forme i oblika organizovanja.
(2) Na prijedlog resorno nadležnog ministarstva, odluku o utvrđivanju statusa pravnog lica od posebnog značaja za Republiku donosi Vlada Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada).
GLAVA II
ORGANIZACIJA SISTEMA KNjIGOVODSTVA I RAČUNOVODSTVA
Član 7
(1) Pravna lica donose opšte akte kojima se uređuju pitanja od značaja za uspostavljanje i funkcionisanje sistema knjigovodstva i računovodstva u tim pravnim licima.
(2) Pod opštim aktima iz stava 1. ovog člana podrazumijevaju se Pravilnik o računovodstvu i računovodstvenim politikama i sva druga akta kojima uprava pravnog lica, u skladu sa zakonskim i profesionalnim pravilima, uređuje pitanja od značaja za uspostavljanje i funkcionisanje sistema knjigovodstva i računovodstva.
(3) Pravno lice svojim opštim aktom, u skladu sa ovim zakonom:
1) uređuje organizaciju sistema knjigovodstva i računovodstva na način koji omogućava sveobuhvatno evidentiranje, kao i otkrivanje i sprečavanje pogrešno evidentira nih poslovnih događaja,
2) uređuje interne računovodstvene kontrolne postupke,
3) utvrđuje računovodstvene politike i računovodstvene procjene,
4) određuje lica koja su odgovorna za zakonitost i pravilnost nastanka poslovnih događaja, kao i sačinjavanje i kontrolu knjigovodstvenih isprava o tim događajima,
5) uređuje kretanje knjigovodstvenih isprava i utvrđuje rokove za njihovo dostavljanje na dalju obradu i knjiženje,
6) utvrđuje postupke pripreme, sačinjavanja i prezentacije finansijskih izvještaja,
7) propisuje postupke prikupljanja, obrade i prezentacije podataka u vezi sa pripremom i sačinjavanjem go dišnjih izvještaja o poslovanju, te finansijskih podataka za statističke, poreske i druge potrebe i
8) uređuje i druga pitanja od značaja za uspostavljanje efikasnog sistema knjigovodstva i računovodstva u pravnom licu.
(4) Pravno lice dužno je da organizuje prikupljanje i sačinjavanje knjigovodstvenih isprava, vođenje poslovnih knjiga, sačinjavanje godišnjih finansijskih izvještaja u skladu sa ovim zakonom i odgovarajućim podzakonskim propisima, poštujući pri tome usvojene računovodstvene standarde, računovodstvena načela i principe urednog knjigovodstva.
(5) Pravno lice koje vrši obradu podataka na računaru dužno je da koristi računovodstveni softver koji omogućava funkcionisanje sistema internih računovodstvenih kontrola i onemogućava brisanje proknjiženih poslovnih događaja.
Član 8
(1) Knjigovodstvena isprava je pisani dokument u materijalnom ili elektronskom obliku o nastalom poslovnom događaju kojim su obuhvaćeni svi podaci neophodni za knjiženje u poslovnim knjigama, potpisan od lica koja su ovlašćena za sačinjavanje i kontrolu knjigovodstvenih isprava.
(2) Knjigovodstvene isprave sačinjavaju se na mjestu i u vrijeme nastanka poslovnog događaja, osim onih isprava koje se sačinjavaju u knjigovodstvu pravnog lica.
(3) Foto-kopija knjigovodstvene isprave može biti osnov za knjiženje poslovnog događaja, samo pod uslovom da je na njoj navedeno mjesto čuvanja originalne isprave, sa potpisom odgovornog lica.
(4) Knjigovodstvena isprava primljena u elektronskom obliku smatra se vjerodostojnom pod uslovom da je potpisana na način utvrđen propisima o elektronskom potpisu Republike.
Član 9
(1) Knjigovodstvena isprava mora biti potpuna, istinita, računski tačna i uredna, sačinjena tako da omogućava potpun uvid u vjerodostojnost dokumenta.
(2) Kontrolu knjigovodstvenih isprava ne mogu da vrše lica koja su materijalno zadužena za imovinu na koju se isprave odnose.
(3) Lica odgovorna za sačinjavanje i kontrolu knjigovodstvenih isprava svojim potpisom u pisanom ili elektronskom obliku potvrđuju da je knjigovodstvena isprava potpuna, istinita, računski tačna i da odražava suštinu poslovnog događaja na koji se odnosi.
(4) Odgovorno lice u pravnom licu dužno je da ispravnost i potpunost knjigovodstvene isprave ovjeri svojim potpisom prije unosa podataka iz knjigovodstvene isprave u poslovne knjige.
(5) Lica koja sačinjavaju i vrše prijem knjigovodstvenih isprava dužna su da potpisanu ispravu i drugu dokumentaciju u vezi sa nastalim poslovnim događajem knjigovodstvu dostave odmah nakon izrade, odnosno prijema, a najkasnije u roku od tri dana od dana kada je poslovna promjena nastala, odnosno dana kada je knjigovodstvena isprava primljena.
(6) Lica koja vode poslovne knjige dužna su da knjigovodstvene isprave u poslovnim knjigama proknjiže narednog dana, a najkasnije u roku od osam dana od dana prijema.
Član 10
(1) Knjigovodstvene isprave čuvaju se u izvornom materijalnom i elektronskom obliku, u obliku elektronskog zapisa ili na mikrofilmu.
(2) Platne liste i analitičke evidencije o platama, isprave kojima se dokazuju vlasništvo i vlasnički odnosi na nepokretnostima i hartijama od vrijednosti čuvaju se trajno.
(3) Knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su podaci uneseni u poslovne knjige čuvaju se najmanje pet godina ili duže, ako su posebnim propisima određeni duži rokovi za čuvanje pojedinih vrsta isprava.
(4) Knjigovodstvene isprave čuvaju se u poslovnim prostorijama pravnog lica, odnosno organizacionog dijela pravnog lica ili lica kome je povjereno vođenje poslovnih knjiga.
(5) Rok za čuvanje knjigovodstvenih isprava počinje teći po isteku posljednjeg dana obračunskog perioda na koji se odnose poslovne knjige u koje su uneseni podaci iz tih isprava.
Član 11
(1) Poslovne knjige predstavljaju jednoobrazne evidencije o stanju i promjenama na imovini, obavezama i vlastitom kapitalu, kao i ostvarenim prihodima i nastalim rashodima.
(2) Poslovne knjige čine: dnevnik, glavna knjiga i pomoćne knjige.
(3) Dnevnik i glavna knjiga vode se po sistemu dvojnog knjigovodstva.
(4) Dnevnik je poslovna knjiga u koju se poslovni događaji nastali u toku obračunskog perioda unose hronološki, prema redoslijedu njihovog nastanka.
(5) Glavna knjiga je sistematska evidencija u kojoj se prikazuju stanje i promjene na imovini, obavezama, vlastitom kapitalu, prihodima i rashodima u toku obračunskog perioda i koja predstavlja osnov za izradu finansijskih izvještaja.
(6) Pomoćne knjige su analitičke evidencije koje se vode za nematerijalna sredstva, nepokretnosti, postrojenja i opremu, investicione nekretnine, finansijske plasmane, zalihe, potraživanja, gotovinu i gotovinske ekvivalente, obaveze, kapital i druge bilansne pozicije.
(7) Broj i sadržaj pomoćnih knjiga, način njihovog vođenja i povezivanja sa glavnom knjigom i slično pravno lice ili preduzetnik uređuju svojim opštim aktom u skladu sa ovim zakonom.
(8) Dnevnik blagajne je pomoćna knjiga u kojoj se prikazuju stanje i promjene na gotovini i ekvivalentima gotovine, koja se zaključuje na kraju svakog dana u kojem je bilo promjena u blagajni, a knjigovodstvu na knjiženje dostavlja se najkasnije narednog dana.
Član 12
(1) Poslovne knjige se otvaraju početkom poslovne, odnosno kalendarske godine ili nekog drugog utvrđenog obračunskog perioda u skladu sa ovim zakonom, na osnovu bilansa stanja i zaključnog lista u kojim je prikazano stanje sredstava i izvora sredstava na dan kada je okončan prethodni obračunski period.
(2) Novoosnovana pravna lica svoje poslovne knjige otvaraju na osnovu bilansa osnivanja, koji se sačinjava nakon popisa imovine i obaveza novoosnovanog pravnog lica, sa stanjem na dan osnivanja.
(3) Poslovna godina jednaka je kalendarskoj godini.
(4) U poslovne knjige podaci se unose isključivo na osnovu vjerodostojnih knjigovodstvenih isprava.
(5) Poslovne knjige se vode na način da obezbijede kontrolu i ispravnost unesenih podataka, njihovo čuvanje, mogućnost korišćenja podataka, mogućnost dobijanja uvida u promet i stanja na računima glavne knjige, te mogućnost uvida u vremenski redoslijed izvršenog unosa poslovnih događaja.
(6) Poslovne knjige se zaključuju nakon svih potrebnih knjiženja, uključujući predzaključna i zaključna knjiženja, a najkasnije do roka za predaju godišnjih finansijskih izvještaja, na dan nastanka statusnih promjena, na dan obustavljanja poslovanja i u drugim slučajevima u skladu sa zakonom.
Član 13
(1) Pravno lice i preduzetnik opštim aktom, u skladu sa ovim zakonom, propisuju potreban stepen školske spreme, radno iskustvo i ostale uslove za lice u radnom odnosu koje obavlja računovodstvene poslove.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, lice koje sačinjava finansijske izvještaje obavezno je kvalifikovano lice.
(3) Kvalifikovano lice, u smislu ovog zakona, jeste lice koje posjeduje licencu sertifikovanog računovodstvenog tehničara ili sertifikovanog računovođe.
Član 13a
(1) Vođenje poslovnih knjiga i sačinjavanje finansijskih izvještaja može ugovorom biti povjereno drugom pravnom licu ili preduzetniku, registrovanom za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga, koji su upisani u odgovarajući registar, a koji računovodstvene poslove obavljaju kao registrovanu pretežnu djelatnost, odnosno ukoliko za te poslove imaju registrovanu posebnu poslovnu jedinicu i koji ispunjavaju i druge uslove utvrđene ovim zakonom.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, povezana pravna lica mogu povjeriti vođenje poslovnih knjiga i sačinjavanje finansijskih izvještaja svom povezanom pravnom licu.
(3) Pravno lice ili preduzetnik, registrovani za pružanje računovodstvenih usluga obavezni su da u radnom odnosu na puno radno vrijeme imaju zaposleno kvalifikovano lice iz člana 13. stav 3. ovog zakona, za obavljanje ove djelatnosti.
(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, preduzetnik koji je kvalifikovano lice, nema obavezu zapošljavanja kvalifikovanog lica ako preduzetničku djelatnost obavlja kao osnovno ili dopunsko zanimanje.
(5) Stav 1. ovog člana ne primjenjuje se na banke, društva za osiguranje, davaoce finansijskog lizinga, mikrokreditna društva, kao i na druge finansijske organizacije kojima je propisima koji uređuju njihovo poslovanje zabranjeno povjeravanje vođenja poslovnih knjiga i sačinjavanje finansijskih izvještaja drugom licu.
Član 14
(1) Ministarstvo uspostavlja i vodi Registar preduzetnika za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga (u daljem tekstu: Registar preduzetnika).
(2) Ministarstvo, po službenoj dužnosti, od nadležnih organa pribavlja sve podatke koji su neophodni za uspostavljanje i vođenje Registra preduzetnika i donosi rješenje o upisu u Registar preduzetnika.
(3) Nadležni organi iz stava 2. ovog člana dužni su na zahtjev Ministarstva dostaviti sve tražene podatke koji su neophodni za uspostavljanje i vođenje Registra preduzetnika.
(4) Podaci koji se upisuju u Registar preduzetnika su javni.
Član 15
(1) Privredno društvo za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga registruje se u skladu sa odredbama ovog zakona i zakona kojim se uređuju pitanja od značaja za osnivanje, poslovanje i prestanak poslovanja privrednih društava.
(2) Privredna društva za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga dužna su da se upišu u Registar privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga, koji vodi Ministarstvo.
(3) Uz zahtjev za upis u Registar privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga, privredno društvo dužno je da dostavi dokumentaciju kojom se potvrđuje ispunjenost uslova iz člana 13a ovog zakona.
(4) Ministar donosi rješenje o upisu u Registar privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga u roku od deset dana od dana podnošenja potpunog zahtjeva.
(5) U slučaju nastanka promjene podataka koji se upisuju u Registar privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga, ovlašćeno lice privrednog društva dužno je da nastale promjene dostavi Ministarstvu u roku od 30 dana od dana nastale promjene.
(6) Podaci koji se upisuju u Registar privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga su javni.
(7) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuje vođenje Registra privrednih društava za reviziju, Registra ovlašćenih revizora, te Registra pravnih lica i preduzetnika za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga.
Član 15a
(1) Pravno lice, odnosno preduzetnik koji pruža knjigovodstvene i računovodstvene usluge briše se iz odgovarajućeg registra u sljedećim slučajevima:
1) ako prestane da ispunjava uslove za upis u registar,
2) ako je upis u registar izvršen na osnovu neistinitih podataka,
3) ako donese odluku o prestanku obavljanja djelatnosti računovodstva,
4) u slučaju da je izvršeno brisanje iz odgovarajućeg registra poslovnih subjekata, odnosno registra preduzetnika,
5) u slučaju da ne postupi po mjerama nadzora koje su izrečene rješenjem o otklanjanju utvrđenih nezakonitosti.
(2) Ministar donosi rješenje o brisanju iz Registra preduzetnika i Registra privrednih društava za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga.
(3) Rješenje iz stava 2. ovog člana je konačno u upravnom postupku i protiv njega nije dozvoljena žalba, ali se može pokrenuti upravni spor.
Član 16
(1) Poslovne promjene knjiže se na analitičkim računima koji po svojoj sadržini i bilansnoj pripadnosti odgovaraju računima iz propisanog kontnog okvira.
(2) Ministar donosi pravilnike kojima se propisuje kontni okvir i sadržina računa u kontnom okviru za sva pravna lica i preduzetnike.
(3) Detaljan kontni plan propisuje se opštim aktom pravnog lica, odnosno preduzetnika, koji je usklađen sa propisanim odgovarajućim kontnim okvirom.
(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, detaljan kontni plan za korisnike prihoda budžeta Republike, opština, gradova i fondova propisuje ministar pravilnikom.
Član 17
(1) Pravno lice ili preduzetnik dužni su da na početku poslovanja, kao i najmanje jednom godišnje, sa stanjem na dan kada se završava poslovna godina ili neki drugi obračunski period određen u skladu sa ovim zakonom, izvrše popis imovine i obaveza s ciljem da utvrde njihovo stvarno stanje, te da stanje u poslovnim knjigama usklade sa stvarnim stanjem utvrđenim popisom.
(2) Izuzetno od rokova iz stava 1. ovog člana, pravno lice i preduzetnik svojim opštim aktom mogu da predvide i druge rokove za popis.
(3) U zavisnosti od načina obrade podataka, usklađivanje prometa glavne knjige sa prometom prikazanim u dnevniku, kao i prometa i stanja pomoćnih knjiga sa prometom i stanjem u glavnoj knjizi, vrši se kontinuirano, a najkasnije neposredno prije popisa imovine i obaveza, odnosno prije sačinjavanja finansijskih izvještaja.
(4) Pored popisa u rokovima iz st. 1. i 2. ovog člana, pravno lice popis i usklađivanje knjigovodstvenog stanja sa stvarnim stanjem vrši i prilikom primopredaje dužnosti računopolagača, promjene cijena proizvoda i robe, statusnih promjena, otvaranja stečajnog postupka i postupka likvidacije, kao i u drugim slučajevima predviđenim zakonom.
(5) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuju način i rokovi vršenja popisa i usklađivanja knjigovodstvenog stanja sa stvarnim stanjem imovine i obaveza.
Član 18
(1) Prije sačinjavanja godišnjih finansijskih izvještaja obavezno se vrši usaglašavanje međusobnih potraživanja i obaveza (konfirmacija salda), što se dokazuje odgovarajućom knjigovodstvenom ispravom.
(2) Pravno lice je obavezno da odgovori na zahtjev ovlašćenog revizora za potvrdu stanja obaveza i potraživanja, kao i stanja ostalih bilansnih pozicija koje su neophodne za obavljanje postupka revizije.
(3) Pravno lice je dužno da u napomenama uz finansijske izvještaje prezentuje sva neusaglašena salda potraživanja i obaveza, kao i razloge zašto usaglašavanje nije izvršeno.
Član 19
(1) Pravno lice ili preduzetnik koji vodi dvojno knjigovodstvo sačinjavaju i prezentuju javnosti finansijske izvještaje za poslovnu godinu završenu 31. decembra tekuće godine sa uporednim podacima za prethodnu godinu.
(2) Izuzetno, zavisno pravno lice čije matično pravno lice sa sjedištem u inostranstvu ima poslovnu godinu različitu od kalendarske godine, uz saglasnost ministra, može da sačinjava i prezentuje finansijske izvještaje za period koji je različit od perioda iz stava 1. ovog člana.
(3) Pravno lice kod koga nastanu statusne promjene, odnosno promjene pravne forme, kao i pravno lice nad kojim je otvoren stečajni ili likvidacioni postupak, pored finansijskih izvještaja iz stava 1. ovog člana sačinjava i prezentuje finansijske izvještaje sačinjene na dan statusne promjene, odnosno na dan promjene pravne forme, kao i na dan otvaranja i zaključenja stečajnog ili likvidacionog postupka.
(4) Poslovne promjene nastale između dana bilansa i dana upisa u Registar poslovnih subjekata obuhvataju se u poslovnim knjigama prethodnog pravnog lica ili novog pravnog lica, što se utvrđuje odlukom o statusnoj promjeni.
(5) Godišnje finansijske izvještaje čine:
1) Bilans stanja - Izvještaj o finansijskom položaju na kraju perioda,
2) Bilans uspjeha - Izvještaj o ukupnom rezultatu za period,
3) Bilans tokova gotovine - Izvještaj o tokovima go tovine,
4) Izvještaj o promjenama na kapitalu i
5) Napomene uz finansijske izvještaje.
(6) Izuzetno od odredbe iz stava 5. ovog člana, mikro pravna lica, kao i preduzetnici koji vode dvojno knjigovodstvo, zajednice etažnih vlasnika, sindikalne organizacije i druga udruženja građana, ako ispunjavaju kriterijume za razvrstavanje u mikro pravna lica, godišnje finansijske izvještaje prezentuju kroz:
1) Bilans stanja - Izvještaj o finansijskom položaju na kraju perioda i
2) Bilans uspjeha - Izvještaj o ukupnom rezultatu za period.
(7) Uz godišnji finansijski izvještaj korisnicima finansijskih izvještaja prezentuje se i poseban izvještaj sačinjen prema zahtjevu Republičkog zavoda za statistiku.
(8) Pravna lica čije je poslovanje uređeno posebnim propisima na osnovu kojih je organ, odnosno organizacija nadležna za obavljanje nadzora nad njihovim poslovanjem propisala obavezu sačinjavanja i prezentacije periodičnih finansijskih izvještaja dužna su da te izvještaje sačinjavaju i u skladu s tim propisima.
(9) Za finansijske izvještaje pravnog lica ili preduzetnika koji vodi dvojno knjigovodstvo odgovorno je lice ovlašćeno za zastupanje upisano u odgovarajući registar.
(10) Finansijske izvještaje pravnog lica ili preduzetnika, koji vodi dvojno knjigovodstvo, potpisuje lice ovlašćeno za zastupanje upisano u odgovarajući registar i kvalifikovano lice iz člana 13. ovog zakona.
Član 20
(1) Konsolidovani finansijski izvještaji su finansijski izvještaji grupe u kojima su imovina, obaveze, sopstveni kapital, prihodi, rashodi i tokovi gotovine matičnog pravnog lica i njegovih zavisnih pravnih lica prezentovani kao da su jedna ekonomska cjelina.
(2) Grupu čine matično pravno lice i njegova zavisna pravna lica nad kojima matično pravno lice ostvaruje kontrolu, u skladu sa IAS, odnosno IFRS.
(3) Matična pravna lica imaju obavezu da sačinjavaju, prezentuju, objavljuju i dostavljaju konsolidovane finansijske izvještaje u skladu sa odgovarajućim IAS, odnosno IFRS i odredbama ovog zakona.
(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, matična pravna lica, koja nisu subjekti od javnog interesa, nisu dužna da sačinjavaju, prezentuju, objavljuju i dostavljaju konsolidovane finansijske izvještaje ako, prema kriterijumima iz člana 5. stav 1. ovog zakona, utvrđenim na konsolidovanoj osnovi na dan sačinjavanja finansijskih izvještaja, ispunjavaju uslove za razvrstavanje u mala pravna lica u skladu sa ovim zakonom.
(5) Obaveza iz stava 3. ovog člana nastaje u godini u kojoj matično pravno lice ostvari kontrolu nad zavisnim pravnim licem ili više zavisnih pravnih lica, a prestaje dostavljanjem konsolidovanog finansijskog izvještaja za godinu u kojoj matično pravno lice izgubi kontrolu nad svim zavisnim pravnim licima.
(6) Matično pravno lice, koje je istovremeno zavisno u višoj ekonomskoj cjelini, obavezno je da sačinjava, prezentuje, objavljuje i dostavlja konsolidovane finansijske izvještaje ako njegovo matično pravno lice ima sjedište izvan Republike.
Član 21
(1) Ministar donosi pravilnike kojima se propisuju sadržina i forma finansijskih izvještaja koji se sačinjavaju i prezentuju u skladu sa ovim zakonom.
(2) Preduzetnici koji se, u skladu sa ovim zakonom, opredijele da vode dvojno knjigovodstvo svoje finansijske izvještaje pripremaju na odgovarajućim obrascima finansijskih izvještaja propisanim za pravna lica.
Član 22
(1) Poslovne knjige i finansijski izvještaji čuvaju se u originalu ili korišćenjem drugih adekvatnih sredstava arhiviranja.
(2) Poslovne knjige i finansijski izvještaji vode se, pripremaju i čuvaju u poslovnim prostorijama pravnog lica, organizacionog dijela pravnog lica, preduzetnika ili lica kome je povjereno vođenje poslovnih knjiga u Republici.
(3) Ako se poslovne knjige vode u elektronskom obliku, pravno lice, odnosno organizacioni dio pravnog lica ili preduzetnik dužni su da ovlašćenim kontrolnim organima obezbijede pristup centralnoj bazi podataka radi nesmetane kontrole poslovnih knjiga.
(4) Dnevnik i glavna knjiga čuvaju se najmanje deset godina.
(5) Pomoćne knjige čuvaju se najmanje pet godina.
(6) Finansijski izvještaji i izvještaji o izvršenoj reviziji čuvaju se trajno u originalnom obliku.
(7) Rokovi u kojima se čuvaju poslovne knjige i finansijski izvještaji počinju da teku nakon isteka posljednjeg dana poslovne godine na koju se odnose.
Član 23
Poslovne knjige, finansijski izvještaji i druge finansijske informacije prezentovane od lica na koja se odnose odredbe ovog zakona izražavaju se u novčanoj jedinici i na jeziku koji je u službenoj upotrebi u Republici.
Član 24
(1) Pravna lica su obavezna da pripremaju godišnje izvještaje o poslovanju koji daju objektivan prikaz poslovanja pravnog lica i njegov položaj, uključujući i opis glavnih rizika i neizvjesnosti sa kojima se suočava i mjera preduzetih na zaštiti životne sredine.
(2) Godišnji izvještaj o poslovanju obavezno sadrži:
1) sve značajne događaje nastale u periodu od završetka poslovne godine do datuma predaje finansijskog izvješta ja,
2) procjenu očekivanog budućeg razvoja pravnog lica,
3) najvažnije aktivnosti u vezi sa istraživanjem i ra zvojem,
4) informacije o otkupu vlastitih akcija i udjela,
5) informacije o poslovnim segmentima pravnog lica,
6) korišćene finansijske instrumente, ako je to značajno za procjenu finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja pravnog lica,
7) ciljeve i politike pravnog lica u vezi sa upravljanjem finansijskim rizicima, zajedno sa politikama zaštite od rizika za svaku planiranu transakciju za koju je neophodna zaštita i
8) izloženost pravnog lica cjenovnom, kreditnom, tržišnom i valutnom riziku, riziku likvidnosti i drugim rizicima prisutnim u poslovanju pravnog lica.
(3) Godišnji izvještaj o poslovanju velikih pravnih lica i pravnih lica čije su hartije od vrijednosti uvrštene na organizovano tržište hartija od vrijednosti obavezno sadrži i prikaz primijenjenih pravila korporativnog upravljanja.
(4) Izuzetno od odredbe iz stava 1. ovog člana, mikro i mala pravna lica nisu dužna da pripremaju godišnji izvještaj o poslovanju.
(5) Godišnji izvještaj o poslovanju čuva se u originalnom obliku deset godina nakon isteka poslovne godine za koju je sačinjen.
(6) Godišnji izvještaj o poslovanju iz stava 2. ovog člana obavezno se dostavlja u Registar, koji se vodi kod APIF-a, najkasnije do kraja juna tekuće godine za prethodnu godinu.
Član 25
(1) Finansijski izvještaji iz čl. 19. i 20. ovog zakona obavezno se predaju u Registar.
(2) Godišnji finansijski izvještaji se u Registar predaju najkasnije do posljednjeg dana februara tekuće godine za prethodnu godinu.
(3) Pravna lica koja imaju poslovnu godinu različitu od kalendarske godine dužna su da, za statističke i druge potrebe, u Registar predaju Bilans stanja, Bilans uspjeha i poseban izvještaj sačinjen prema zahtjevu Republičkog zavoda za statistiku, za poslovnu godinu koja je jednaka kalendarskoj, u roku iz stava 2. ovog člana.
(4) Pravna lica koja u skladu sa ovim zakonom imaju obavezu da sačinjavaju i prezentuju konsolidovane finansijske izvještaje dužna su da te izvještaje predaju u Registar najkasnije do kraja aprila tekuće godine za prethodnu godinu.
(5) Pravna lica čiji finansijski izvještaji u skladu sa ovim zakonom podliježu obaveznoj reviziji dužna su da izvještaj o reviziji, zajedno sa finansijskim izvještajima koji su bili predmet revizije, dostave u Registar najkasnije do kraja juna tekuće godine za prethodnu godinu.
Član 26
(1) APIF je obavezan da podatke iz preuzetih finansijskih izvještaja iz čl. 19. i 20. ovog zakona obradi na način podesan za ocjenu imovinskog, prinosnog i finansijskog položaja pravnih lica i preduzetnika koji vode dvojno knjigovodstvo.
(2) Osnovni podaci iz preuzetih finansijskih izvještaja su dostupni javnosti bez naknade, na zvaničnoj internet stranici APIF-a, uz obezbijeđen prevod na engleski jezik.
(3) APIF je dužan da, u roku od 60 dana od isteka rokova za njihovo dostavljanje, obezbijedi obradu podataka iz preuzetih izvještaja iz čl. 24. i 25. ovog zakona i učini ih dostupnim svakom podnosiocu zahtjeva.
(4) Čuvanje i zaštita podataka iz preuzetih izvještaja, način prijema, kontrola i obrada izvještaja, korišćenje podataka, kao i druga pitanja od značaja za uspostavljanje i funkcionisanje Registra, uređuju se propisima o Registru.
(5) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuje forma i sadržaj osnovnih podataka iz stava 2. ovog člana.
(6) APIF je obavezan da Poreskoj upravi Republike Srpske (u daljem tekstu: Poreska uprava) u roku definisanom u zakonu kojim se uređuje Registar finansijskih izvještaja dostavi podatke o licima koja nisu postupila u skladu sa članom 5. stav 12. i čl. 24. i 25. ovog zakona.
Član 27
(1) APIF je dužan da Ministarstvu i Poreskoj upravi Republike Srpske obezbijedi stalni uvid u predate finansijske izvještaje, definisane u članu 25. ovog zakona, a najkasnije u roku od 30 dana od isteka rokova za njihovu predaju u Registar.
(2) APIF je dužan da u rokovima iz stava 1. ovog člana, na osnovu obrađenih podataka iz finansijskih izvještaja, na svojoj internet stranici obezbijedi mogućnost kreiranja zbirnih i pojedinačnih analiza i izvještaja o imovinskom, prinosnom i finansijskom položaju pravnih lica i preduzetnika.
(3) Podaci iz stava 2. ovog člana obezbjeđuju se za potrebe republičkih organa uprave i organa jedinice lokalne samouprave bez naknade.
GLAVA III
REVIZIJA FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA
Član 28
(1) Revizija finansijskih izvještaja obavlja se u skladu sa ovim zakonom i Međunarodnim standardima revizije.
(2) Obaveznoj reviziji podliježu finansijski izvještaji subjekata od javnog interesa, definisanih ovim zakonom i finansijski izvještaji velikih pravnih lica razvrstanih u skladu sa ovim zakonom.
(3) Matična pravna lica koja imaju obavezu da sačinjavaju i prezentuju konsolidovane finansijske izvještaje dužna su da izvrše reviziju tih izvještaja.
(4) Ukoliko nisu obuhvaćeni stavom 2. ovog člana, obaveznoj reviziji podliježu i finansijski izvještaji drugih pravnih lica, ukoliko je to propisano posebnim propisima kojim se uređuje njihovo poslovanje.
(5) Osim subjekata iz st. 2. i 3. ovog člana, sva ostala pravna lica mogu da odluče da se revizija njihovih finansijskih izvještaja vrši u skladu sa odredbama ovog zakona.
Član 29
(1) Privredna društva za reviziju registruju se u skladu sa odredbama ovog zakona i zakona kojim se uređuju pitanja od značaja za osnivanje, poslovanje i prestanak poslovanja privrednih društava.
(2) Sve oblike revizije u Republici obavljaju privredna društva i poslovne jedinice privrednog društva koji posjeduju licencu izdatu od Ministarstva.
(3) Licence privrednim društvima za reviziju koja su licencirana u skladu sa odredbama odgovarajućih zakona o računovodstvu i reviziji u Federaciji BiH i Brčko Distriktu BiH izdaju se u skladu sa uslovima uzajamnog priznavanja kvalifikacija na cijelom području BiH, definisanim propisima iz oblasti računovodstva i revizije na nivou BiH.
Član 30
(1) Većinsko pravo glasa i većinsko učešće u kapitalu u privrednom društvu za reviziju mogu imati isključivo ovlašćeni revizori ili drugo privredno društvo za reviziju u svojstvu osnivača.
(2) Privredno društvo za reviziju može osnovati i strano privredno društvo koje se bavi revizijom, u skladu sa ovim zakonom.
(3) Pravno lice, koje nema dozvolu za obavljanje poslova revizije, u skladu sa ovim zakonom, ne može u okviru svog poslovnog imena da sadrži riječi: ‘revizija ili društvo za reviziju’.
Član 31
(1) Reviziju finansijskih izvještaja obavljaju lica koja imaju profesionalno zvanje ovlašćeni revizor, koja posjeduju licencu za rad na poslovima revizije finansijskih izvještaja i koja su zaposlena u privrednom društvu ili angažovana od privrednog društva za reviziju.
(2) Privredno društvo za reviziju može da obavlja reviziju kod pravnih lica koja podliježu obaveznoj reviziji ako u radnom odnosu na neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom ima zaposlenog najmanje jednog ovlašćenog revizora sa važećom licencom.
(3) Izuzetno od odredbe iz stava 2. ovog člana, privredno društvo za reviziju u stalnom radnom odnosu na neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom obavezno je da ima:
1) najmanje dva ovlašćena revizora sa važećom licen com, ako obavlja reviziju više od deset subjekata od javnog interesa, odnosno pravnih lica čiji su ukupni prihodi, za svako pravno lice, utvrđeni u posljednjem finansijskom izvještaju u odnosu na datum ugovaranja usluga revizije, veći od 10.000.000 KM i
2) najmanje tri ovlašćena revizora sa važećom licen com, ako obavlja reviziju više od 20 subjekata od javnog interesa, odnosno pravnih lica čiji su ukupni prihodi, za svako pravno lice, utvrđeni u posljednjem finansijskom izvještaju u odnosu na datum ugovaranja usluga revizije, veći od 10.000.000 KM.
Član 32
(1) Ministarstvo ovlašćenim revizorima izdaje, obnavlja i oduzima licence za obavljanje poslova revizije finansijskih izvještaja.
(2) Licenca se izdaje licu koje ispunjava sljedeće uslove:
1) da ima stečeno zvanje ovlašćenog revizora,
2) da ima najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima revizije finansijskih izvještaja, ili pet godina radnog iskustva u internoj reviziji, ili deset godina radnog iskustva u računovodstvu,
3) da mu nije izrečena mjera zabrane izdavanja nove licence u skladu sa ovim zakonom,
4) da nije pravosnažno osuđivano za krivična djela protiv privrede i platnog prometa, protiv službene dužnosti i protiv pravnog saobraćaja i svako drugo krivično djelo koje ga čini nepodobnim za obavljanje poslova ovlašćenog revizora.
(3) Zahtjev za izdavanje licence, ovlašćeni revizor podnosi Ministarstvu najkasnije u roku od tri godine od dana izdavanja sertifikata za profesionalno zvanje, a ako se zahtjev podnese nakon isteka navedenog roka, dužan je dostaviti i dokaz o ispunjenosti uslova kontinuirane profesionalne edukacije.
(4) Ministar donosi pravilnik kojim se propisuju postupak za izdavanje, obnavljanje i oduzimanje licenci ovlašćenim revizorima.
(5) Licenca se izdaje na period od tri godine i može se obnoviti na zahtjev ovlašćenog revizora, ako je obavio kontinuirano profesionalno usavršavanje i ispunio druge propisane uslove.
(6) U slučaju da ovlašćeni revizor ne podnese zahtjev za obnavljanje licence, licenca prestaje da važi istekom tri godine od dana njenog izdavanja.
(7) Ministarstvo vodi Registar ovlašćenih revizora kojima je, u skladu sa ovim zakonom, izdata licenca u zvanju ovlašćenog revizora.
(8) Registar ovlašćenih revizora obavezno sadrži: ime i prezime ovlašćenog revizora, naziv subjekta koji je ovlašćenom revizoru izdao sertifikat, broj i datum izdavanja licence, rok važenja licence i druge podatke od značaja za pravilnu identifikaciju ovlašćenog revizora.
(9) Ovlašćeni revizor briše se iz Registra ovlašćenih revizora na osnovu rješenja o oduzimanju licence ovlašćenom revizoru, odnosno rješenja o prestanku važenja licence.
(10) Podaci koji se upisuju u Registar ovlašćenih revizora su javni.
Član 32a
(1) Ministar donosi rješenje o oduzimanju licence ovlašćenom revizoru, u sljedećim slučajevima:
1) ako je pravosnažno osuđen za krivično djelo protiv privrede i platnog prometa, protiv službene dužnosti i protiv pravnog saobraćaja i svako drugo krivično djelo koje ga čini nepodobnim za obavljanje poslova ovlašćenog revizora,
2) ako mu je izrečena mjera zabrane obavljanja djelatnosti,
3) ako se utvrdi da je prilikom podnošenja zahtjeva za izdavanje licence dostavio neistinite podatke i dokumentaciju,
4) ako je ovlašćeni revizor odgovorno lice u privrednom društvu za reviziju kojem je oduzeta dozvola za rad u postupku sprovođenja nadzora,
5) ako ovlašćeni revizor prekrši mjeru uslovnog oduzimanja licence i
6) na zahtjev profesionalnog udruženja.
(2) Ministar donosi rješenje o prestanku važenja licence u sljedećim slučajevima:
1) smrti ovlašćenog revizora,
2) na lični zahtjev ovlašćenog revizora i
3) potpunog ili djelimičnog gubitka poslovne sposobnosti ovlašćenog revizora.
(3) Rješenjem o oduzimanju licence utvrđuje se i period u kome se ovlašćenom revizoru kome se oduzima licenca ne može izdati nova, a koji ne može biti duži od dvije godine od dana donošenja rješenja.
(4) Rješenje iz st. 1. i 2. ovog člana je konačno u upravnom postupku i protiv njega se ne može izjaviti žalba, ali se može pokrenuti upravni spor.
Član 33
(1) Zahtjev za izdavanje dozvole za rad privrednom društvu za reviziju podnosi se Ministarstvu poslije osnivanja i upisa privrednog društva u odgovarajući registar poslovnih subjekata.
(2) Uz zahtjev iz stava 1. ovog člana dostavlja se:
1) odluka o osnivanju ili drugi osnivački akt,
2) akt o osnivanju poslovne jedinice privrednog društva, ako je osnivač poslovne jedinice strano društvo za reviziju,
3) Rješenje o registraciji poslovnog subjekta,
4) interni akt kojim je uređena metodologija za obavljanje usluga revizije,
5) dokazi o radnom odnosu na neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom jednog ili više ovlašćenih revizora sa važećom licencom (foto-kopija ugovora o radu, radne knjižice i poreskog uvjerenja o prijavi uplate doprinosa),
6) podaci o osnivačima privrednog društva, i to:
7) dokaz o uplaćenoj administrativnoj taksi za izdavanje dozvole za rad.
(3) Dozvola za obavljanje revizije ne može se izdati privrednom društvu kome je bila oduzeta dozvola, za vrijeme trajanja zabrane iz člana 52v. ovog zakona.
(4) U periodu važenja zabrane iz stava 3. ovog člana, dozvola za obavljanje revizije ne izdaje se ni društvu za reviziju čiji je osnivač društvo za reviziju kome je oduzeta dozvola u skladu sa članom 52v. ovog zakona.
Član 34
(1) Rješenje po zahtjevu za izdavanje dozvole za rad donosi ministar u roku od 30 dana od dana podnošenja potpunog zahtjeva.
(2) Rješenje iz stava 1. ovog člana konačno je u upravnom postupku, a protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
Član 35
(1) Ministarstvo vrši upis u Registar privrednih društava za reviziju po službenoj dužnosti.
(2) U slučaju nastanka promjene podataka koji se upisuju u Registar privrednih društava za reviziju, ovlašćeno lice privrednog društva dužno je da nastale promjene dostavi Ministarstvu u roku od 30 dana od dana nastale promjene.
Član 36
(1) Ministarstvo vodi Registar privrednih društava za reviziju kojim su izdate dozvole za rad.
(2) Registar privrednih društava za reviziju obavezno sadrži poslovno ime i adresu privrednog društva za reviziju, oblik organizovanja, imena osnivača i njihovo učešće u kapitalu privrednog društva za reviziju, imena lica ovlašćenih za zastupanje privrednog društva i imena stalno zaposlenih ili na drugi način angažovanih ovlašćenih revizora sa licencama.
(3) Podaci koji se upisuju u Registar privrednih društava za reviziju su javni.
Član 37
(1) Privredno društvo za reviziju koje u toku obavljanja revizije prestane da ispunjava uslove iz člana 31. st. 2. i 3. u pogledu minimalnog broja zaposlenih ovlašćenih revizora na neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom dužno je da prekine dalji rad i obavijesti o toj promjeni Ministarstvo i pravno lice kod koga obavlja reviziju, u roku od osam dana od dana nastale promjene.
(2) Ako nastupi okolnost iz stava 1. ovog člana, privredno društvo za reviziju ne može da zaključuje nove ugovore o reviziji sve dok ponovo ne ispuni uslove propisane ovim zakonom.
Član 38
(brisano)
Član 39
(1) Revizija finansijskih izvještaja obavlja se za svaku poslovnu godinu pojedinačno.
(2) Nadležni organ u pravnom licu odlučuje o izboru privrednog društva za reviziju u skladu sa zakonom.
(3) Revizija finansijskih izvještaja obavlja se na osnovu ugovora koji je zaključen između pravnog lica čiji se finansijski izvještaji revidiraju i privrednog društva za reviziju, najkasnije do 30. septembra poslovne godine za koju se pripremaju finansijski izvještaji koji su predmet revizije.
(4) Ugovor o reviziji finansijskih izvještaja, pored elemenata koji su uređeni propisima o obligacionim odnosima, obavezno sadrži i:
1) strukturu revizorskog tima, sa navođenjem stručnih kvalifikacija članova revizorskog tima,
2) podatke o planiranom broju sati za obavljanje revizije po članovima revizorskog tima i
3) obavezu sačinjavanja informacije o utrošenim satima po članovima revizorskog tima.
(5) Privredno društvo za reviziju ima pravo na naknadu za obavljenu reviziju, a iznos naknade se utvrđuje ugovorom o reviziji.
(6) Privredna društva za reviziju dužna su da Ministarstvu najkasnije do 31. decembra tekuće godine dostave informaciju o ugovorima o reviziji zaključenih u toku te godine.
(7) Informacija o ugovorima obavezno sadrži podatke o nazivu i razvrstavanju pravnih lica u skladu sa članom 5. ovog zakona, broj i datum ugovora o reviziji, godinu na koju se revizija finansijskih izvještaja odnosi i ugovorenu naknadu.
(8) Nadležni organ u pravnom licu, čiji se finansijski izvještaji revidiraju, dužan je da izabere društvo za reviziju i zaključi ugovor o reviziji u roku iz stava 3. ovog člana.
Član 40
(1) Reviziju finansijskih izvještaja jednog pravnog lica isto privredno društvo za reviziju može da obavlja najduže sedam godina uzastopno.
(2) Izuzetno, reviziju kod istog pravnog lica privredno društvo za reviziju može da obavlja još tri godine nakon isteka roka iz stava 1. ovog člana ukoliko obezbijedi da reviziju obavlja drugi revizor.
(3) Rok iz stava 1. ovog člana počinje teći od datuma zaključivanja prvog ugovora o reviziji finansijskih izvještaja.
(4) Društvo za reviziju može ponovo da obavlja reviziju pravnog lica iz st. 1. i 2. ovog člana nakon proteka roka od najmanje dvije godine od datuma sačinjavanja posljednjeg revizorskog izvještaja za to pravno lice.
(5) Ovlašćeni revizor može biti imenovan za člana organa upravljanja u pravnom licu kod kojeg je vršio reviziju i čiji izvještaj o reviziji je potpisao, nakon proteka roka od najmanje dvije godine po prestanku radnog odnosa, odnosno angažmana u društvu za reviziju.v
Član 41
(1) U izvještaju o izvršenoj reviziji finansijskih izvještaja izražava se mišljenje o tome da li su finansijski izvještaji pripremljeni i prezentovani na istinit i fer način, u skladu sa IAS, IFRS, IFRS for SMEs i drugim odgovarajućim propisima.
(2) Mišljenje ovlašćenog revizora obavezno se izražava u skladu sa Međunarodnim standardima revizije i može biti pozitivno, mišljenje sa rezervom, negativno ili u formi u kojoj se revizor uzdržava od davanja mišljenja.
(3) Izvještaj o reviziji obavezan je da potpisuje najmanje jedan ovlašćeni revizor koji je obavljao reviziju i lice ovlašćeno za zastupanje društva za reviziju.
Član 42
(1) Privredno društvo za reviziju priprema cjelokupnu dokumentaciju na osnovu koje se izdaje revizorski izvještaj.
(2) Radna dokumentacija, odnosno kopije radnih dokumenata prikupljenih u toku revizije povjerljivog su karaktera i mogu se koristiti samo za potrebe revizije u skladu sa ovim zakonom, osim ako posebnim propisima nije drugačije određeno.
(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, radna dokumentacija može se koristiti za potrebe sprovođenja nadzora i kontrole kvaliteta nad radom društava za reviziju i ovlašćenih revizora, u skladu sa ovim zakonom.
(4) Dokumentaciju na osnovu koje je obavljena revizija, privredno društvo za reviziju čuva najmanje šest godina, računajući od poslovne godine na koju se revizija odnosi.
(5) Radna dokumentacija na osnovu koje se izrađuje revizorski izvještaj, ugovor o reviziji i izvještaj o izvršenoj reviziji sačinjava se na jeziku koji je u službenoj upotrebi u Republici.
Član 43
Na poziv uprave pravnog lica ili na lični zahtjev ovlašćeni revizor ima pravo da prisustvuje sjednici organa upravljanja pravnog lica na kojoj se razmatra izvještaj o izvršenoj reviziji kod tog pravnog lica.
Član 44
(1) Privredno društvo za reviziju obavezno je da se osigura od rizika odgovornosti za štetu koju može da prouzrokuje prilikom obavljanja profesionalne djelatnosti za koju je registrovano.
(2) Za štetu koju privredno društvo za reviziju može da prouzrokuje obavljanjem profesionalne djelatnosti kod banaka, lizing društava, investicionih i penzionih fondova, osiguravajućih društava i velikih pravnih lica, minimalna suma pokrića po štetnom događaju iznosi 500.000 KM.
(3) Za štetu koju privredno društvo za reviziju može da prouzrokuje obavljanjem profesionalne djelatnosti kod ostalih pravnih lica, minimalna suma pokrića rizika po štetnom događaju iznosi 100.000 KM.
(4) Privredna društva za reviziju, u smislu odgovornosti za štetu koju mogu da prouzrokuju obavljanjem profesionalne djelatnosti, dužna su da zaključe polise osiguranja na godišnjem nivou za svaku kalendarsku godinu.
(5) Društvo za reviziju dužno je da ugovori osiguranje od profesionalne odgovornosti na način da polisa osiguranja ne može limitirati broj mogućih štetnih događaja u odnosu na broj i strukturu angažmana koja će društvo za reviziju ugovoriti i obavljati u periodu osiguranja.
(6) Društvo za reviziju dužno je da Ministarstvu dostavi foto-kopiju polise osiguranja zaključenu u skladu sa odredbama ovog člana, do kraja januara tekuće godine za tu kalendarsku godinu.
Član 45
(1) Društvo za reviziju koje obavlja reviziju subjekata od javnog interesa utvrđenih članom 6. ovog zakona dužno je da u roku od četiri mjeseca od isteka poslovne godine objavi godišnji izvještaj o transparentnosti na svojoj internet stranici ili internet stranici Ministarstva, sa obavezom da su ovako objavljeni izvještaji dostupni pet godina od dana objave.
(2) Godišnji izvještaj o transparentnosti obavezno sadrži najmanje sljedeće elemente:
1) opis organizacije i strukture vlasništva društva za reviziju,
2) opis mreže i njenog pravnog i strukturnog uređenja, ukoliko društvo za reviziju pripada mreži,
3) opis upravljačke strukture društva za reviziju,
4) opis sistema interne kontrole društva za reviziju, te izjavu uprave društva o djelotvornosti njegovog funkcionisanja,
5) naznaku kada je izvršena posljednja provjera kvaliteta rada,
6) pregled subjekata od javnog interesa za koje je društvo sprovelo reviziju u toku prethodne poslovne godine,
7) izjavu koja se odnosi na nezavisnost rada društva za reviziju, kojom se potvrđuje da je obavljena interna kontrola poštivanja zahtjeva o nezavisnosti,
8) izjavu o politici društva za reviziju koja je u vezi sa stalnim usavršavanjem ovlašćenih revizora,
9) finansijske informacije koje pokazuju značaj društva za reviziju, kao što su ukupan prihod podijeljen u naknade iz zakonom propisane revizije godišnjih i konsolidovanih finansijskih izvještaja i naknade zaračunate za ostale usluge koje nisu povezane sa revizijom i
10) podatke o osnovici za primanja ovlašćenih revizora koji potpisuju izvještaje o obavljenim revizijama subjekata od javnog interesa.
(3) Godišnji izvještaj o transparentnosti obavezno potpisuje lice ovlašćeno za zastupanje društva za reviziju.
Član 46
(1) Privredno društvo za reviziju i ovlašćeni revizor ne mogu obavljati reviziju finansijskih izvještaja pravnog lica:
1) u kome su vlasnici udjela ili akcija,
2) kome vode poslovne knjige ili vrše sačinjavanje finansijskih izvještaja za revidirani period ili
3) ako su na bilo koji način poslovno povezani sa pravnim licem tako da objektivno postoji sumnja u njihovu nezavisnost i nepristrasnost.
(2) Privredno društvo za reviziju i ovlašćeni revizor ne mogu obavljati reviziju finansisjkih izvještaja pravnog lica kojem pružaju:
1) usluge u vezi sa procjenom vrijednosti, ukoliko se ona odnosi na godinu za koju se obavlja revizija,
2) poreske usluge koje se odnose na obračun poreza i podnošenje poreskih prijava za pravna lica čiji su finansijski izvještaji predmet revizije,
3) aktuarske usluge,
4) usluge koje se odnose na funkcionisanje sistema interne kontrole i interne revizije,
5) menadžerske usluge,
6) pravne i stručne usluge koje se odnose na proces revizije,
7) savjetodavne, brokersko-dilerske ili investicione usluge i
8) druge usluge čije pružanje bi dovelo do sukoba interesa.
GLAVA IV
NADZOR
Član 47
(1) Poreska uprava, na način kako je to uređeno propisima koji se odnose na poreski postupak, vrši nadzor kod pravnih lica i preduzetnika koji poslovne knjige vode po sistemu dvojnog knjigovodstva, u dijelu računovodstvenih poslova, te sačinjavanja i prezentacije finansijskih izvještaja i njihove revizije radi provjere obavljaju li se navedeni poslovi u skladu sa odredbama ovog zakona.
(2) Nadzor iz stava 1. ovog člana vrše i druge institucije ukoliko su im posebnim propisima data ovlašćenja.
Član 48
(1) Poreska uprava je nadležna da obavlja nadzor nad sljedećim aktivnostima pravnih lica i preduzetnika koji poslovne knjige vode po sistemu dvojnog knjigovodstva:
1) tačnost razvrstavanja pravnih lica u skladu sa članom 5. ovog zakona,
2) organizacija sistema računovodstva i internih računovodstvenih kontrolnih postupaka,
3) potpunost, istinitost i tačnost knjigovodstvenih isprava,
4) vođenje i čuvanje poslovnih knjiga,
5) primjena kontnog okvira,
6) popis imovine i obaveza,
7) sačinjavanje i prezentovanje finansijskih izvještaja i konsolidovanih finansijskih izvještaja i njihova predaja u Registar,
8) obaveze u pogledu revizije finansijskih izvještaja i konsolidovanih finansijskih izvještaja i dostavljanja izvještaja o reviziji finansijskih izvještaja u Registar i
9) drugim aktivnostima u skladu sa ovim zakonom.
(2) Pri vođenju upravnog postupka po poslovima iz stava 1. ovog člana primjenjuju se propisi kojima se uređuje poreski postupak.
Član 49
(1) Nadzor nad pravnim licima i preduzetnicima registrovanim za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga, radi provjere ispunjenosti uslova propisanih ovim zakonom, vrši Ministarstvo.
(2) Pravna lica i preduzetnici registrovani za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga dužni su da licima ovlašćenim za nadzor na raspolaganje stave svu dokumentaciju neophodnu za sprovođenje nadzora.
Član 50
(1) Postupak nadzora nad radom privrednih društava za reviziju, propisan ovim zakonom, shodno se primjenjuje u nadzoru nad radom pravnih lica i preduzetnika registrovanih za pružanje knjigovodstvenih i računovodstvenih usluga.
(2) - (4) (brisano)
Član 51
(1) Ministarstvo vrši nadzor nad radom privrednog društva za reviziju i ovlašćenih revizora.
(2) Nadzor nad radom društva za reviziju i ovlašćenih revizora obuhvata ispitivanje i provjeru primjene ovog zakona, primjene propisa iz oblasti računovodstva i revizije koji se u skladu sa ovim zakonom primjenjuju u Republici i primjene internih pravila za osiguranje sistema kontrole kvaliteta.
(3) Nadzor nad radom društva za reviziju se obezbjeđuje:
1) praćenjem, prikupljanjem i provjerom dokumentacije koja se dostavlja Ministarstvu,
2) obavljanjem kontrolnih postupaka nad radom društva za reviziju,
3) izricanjem mjera u postupku nadzora, u skladu sa ovim zakonom.
(4) Kontrolni postupci nad radom društva za reviziju predstavljaju skup radnji kojima Ministarstvo kod subjekta nadzora provjerava zakonitost i pravilnost ispunjavanja propisanih obaveza pri vršenju usluga revizije, a posebno:
1) pregled internog sistema kontrole kvaliteta,
2) provjeru nezavisnosti društva
