ZAKON O GRANIČNOJ KONTROLI
("Sl. list CG", br. 72/2009, 20/2011 - dr. zakon, 40/2011 - dr. zakon, 39/2013 i 17/2019)
Predmet zakona
Član 1
Granična kontrola i međunarodna granična policijska saradnja vrše se u skladu sa ovim zakonom.
Granična kontrola
Član 2
Granična kontrola, u smislu ovog zakona, obuhvata nadzor državne granice, granične provjere i procjenu prijetnji za bezbjednost državne granice i vrši se radi:
1) obezbjeđenja državne granice;
2) zaštite života i zdravlja ljudi i životne sredine;
3) sprječavanja vršenja i otkrivanja krivičnih djela i prekršaja i pronalaženja i hvatanja njihovih učinilaca;
4) sprječavanja nezakonitih migracija;
5) sprječavanja i otkrivanja drugih aktivnosti i radnji kojima se ugrožavaju bezbjednost državne granice, javni poredak i javno zdravlje.
Upotreba rodno osjetljivog jezika
Član 2a
Izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu podrazumijevaju iste izraze u ženskom rodu.
Zabrana diskriminacije
Član 2b
Policijski službenik i drugi državni službenik koji na državnoj granici primjenjuje ovlašćenja, mjere i radnje propisane zakonom ne smije vršiti diskriminaciju građana po osnovu rase, boje kože, nacionalne pripadnosti, društvenog ili etničkog porijekla, veze sa nekim manjinskim narodom ili manjinskom nacionalnom zajednicom, jezika, vjere ili uvjerenja, političkog ili drugog mišljenja, pola, promjene pola, rodnog identiteta, seksualne orijentacije i/ili interseksualnih karakteristika, zdravstvenog stanja, invaliditeta, starosne dobi, imovnog stanja, bračnog ili porodičnog stanja, pripadnosti grupi ili pretpostavke o pripadnosti grupi, političkoj partiji, sindikalnoj ili drugoj organizaciji, kao i po osnovu drugih ličnih svojstava.
Značenje izraza
Član 3
Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) državna granica je zamišljena vertikalna ravan koja prolazi graničnom linijom i dijeli kopneni, vazdušni i vodeni (morski, jezerski i riječni) prostor i podzemlje Crne Gore od susjednih država, kao i državna granica na području graničnih prelaza na putevima, aerodromima, željeznicama i vodenim lukama preko kojih se odvija međunarodni saobraćaj;
2) granična linija je linija koja na kopnu i vodi dijeli teritoriju Crne Gore od susjednih država;
3) operator je pravno ili fizičko lice koje koristi i obavlja odgovarajuću djelatnost na putevima, aerodromima, željeznici ili lukama na osnovu posebnog ugovora ili nadležni organ uprave ukoliko takav ugovor ne postoji;
4) službeno lice je policijski službenik i drugi državni službenik koji na državnoj granici primjenjuje ovlašćenja, mjere i radnje propisane zakonom;
5) plovni objekat je brod, čamac i drugi plovni objekat namijenjen za plovidbu morem, jezerom i rijekom u međunarodnom saobraćaju;
6) brod na kružnom putovanju je putnički brod koji plovi određenom rutom prema unaprijed određenom programu koji obuhvata i turističke aktivnosti putnika u različitim lukama, na koji se tokom plovidbe putnici, po pravilu, ne ukrcavaju i ne iskrcavaju;
7) trajektna veza je veza između luke na teritoriji Crne Gore i luke druge države;
8) slobodna plovidba je upotreba plovnog objekta u sportske ili turističke svrhe između luke Crne Gore i luke druge države.
Određivanje državne granice
Član 4
Poslove razgraničenja i utvrđivanja državne granice, kao i pripreme za zaključivanje međunarodnog ugovora o državnoj granici, zajedno sa nadležnim organima susjedne države, vrši komisija koju obrazuje Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada).
Državna granica obilježava se graničnim oznakama, u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Poslove premjera i označavanja državne granice, održavanja i obnavljanja graničnih oznaka na državnoj granici i pripremu dokumenata o državnoj granici vrši organ uprave nadležan za poslove nekretnina.
Oznake i signalizacija
Član 5
U blizini granične linije i graničnog prelaza postavljaju se posebne oznake i signalizacija kojima se upozorava na približavanje graničnoj liniji i graničnom prelazu, ako je to potrebno.
Na oznake i signalizaciju iz stava 1 ovog člana i u njihovoj neposrednoj blizini zabranjeno je postavljati druge oznake kojima se smanjuje njihova vidljivost ili na bilo koji drugi način mijenja značenje tih oznaka i signalizacije.
Na predlog organa uprave nadležnog za poslove policije (u daljem tekstu: Policija), oznake i signalizaciju iz stava 1 ovog člana, na putevima u blizini granične linije i graničnog prelaza postavlja organ uprave nadležan za poslove državnih puteva, a na drugim mjestima u blizini granične linije i graničnog prelaza organ uprave nadležan za poslove imovine.
Vlasnici ili korisnici zemljišta u blizini granične linije i graničnog prelaza obavezni su da omoguće slobodan prolaz radi postavljanja i održavanja oznaka i signalizacije iz stava 1 ovog člana.
Oblik, sadržinu i izgled oznaka i signalizacije iz stava 1 ovog člana propisuje organ državne uprave nadležan za unutrašnje poslove (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Obaveza vlasnika ili korisnika zemljišta
Član 6
(brisano)
Vidljivost granične linije
Član 7
Zbog vidljivosti granične linije Policija može licima zabraniti sadnju ili sjetvu određenih vrsta poljoprivrednih kultura, drveća ili rastinja uz graničnu liniju.
Za poslove održavanja granične linije koja, u skladu sa međunarodnim ugovorom, treba da bude očišćena od stabala i drugog rastinja koje smanjuje vidljivost graničnih oznaka ili granične linije odgovoran je organ uprave nadležan za poslove nekretnina.
Bezbjednost na graničnoj liniji
Član 8
Vlada može, iz bezbjednosnih razloga, zabraniti plovidbu, lov, ribolov, prelet aviona i helikoptera, kretanje, zadržavanje i naseljavanje uz graničnu liniju.
Zabrana iz stava 1 ovog člana traje dok traju bezbjednosni razlozi.
Pojedinačni ili grupni lov i ribolov u dubini teritorije do 300 metara od granične linije mora se, u pisanoj formi, najaviti nadležnom organu, najkasnije 24 časa prije početka lova, odnosno ribolova.
Uređenje prostora uz državnu granicu
Član 9
Ako se planskim dokumentom uređuje i prostor koji doseže do 100 metara od granične linije, Policija je dužna da u postupku izrade i donošenja planskog dokumenta dostavi potrebne podatke, kao i svoje predloge i mišljenja koji su neophodni za donošenje planskog dokumenta, u skladu sa propisima o uređenju prostora i izgradnji objekata.
Ne može se donijeti planski dokument kojim bi se doveli u pitanje bezbjednost i preglednost državne granice.
III. PRELAZAK DRŽAVNE GRANICE I GRANIČNI PRELAZ
Prelazak državne granice na graničnom prelazu
Član 10
Prelazak državne granice je svako kretanje ljudi preko državne granice.
Državna granica se, po pravilu, može prelaziti samo na graničnim prelazima sa važećom putnom ispravom ili drugom ispravom propisanom za prelazak državne granice, u vrijeme koje je određeno za odvijanje saobraćaja na graničnom prelazu i na način koji je u skladu sa namjenom graničnog prelaza.
Radno vrijeme graničnih prelaza koji nijesu otvoreni 24 časa mora biti naznačeno.
Prelazak državne granice van graničnog prelaza
Član 11
Izuzetno od člana 10 ovog zakona, granica se može prelaziti i van graničnog prelaza i van utvrđenog radnog vremena graničnog prelaza u slučaju:
1) slobodne plovidbe;
2) iskrcavanja pomoraca radi boravka u opštini na čijem području je luka u kojoj je njihov brod pristao ili u susjednim opštinama;
3) prelaska lica ili grupe lica koja imaju odobrenje za prelazak državne granice, ako je takav prelazak neophodan iz opravdanih razloga i nije suprotan međunarodnom ugovoru.
4) (brisano)
Lice koje prelazi državnu granicu u slučajevima iz stava 1 ovog člana dužno je da o tome bez odlaganja obavijesti Policiju, ukoliko ovim zakonom nije drukčije propisano.
Odobrenje iz stava 1 tačka 3 ovog člana na zahtjev lica koja namjeravaju da pređu državnu granicu, izdaje Policija, uz saglasnost organa uprave nadležnog za poslove carina i lučke kapetanije, sa rokom važenja do jedne godine.
Policija će oduzeti odobrenje iz stava 3 ovog člana prije isteka roka važenja ako je zloupotrijebljeno, ako se ne koristi u svrhu radi koje je izdato i po prestanku razloga radi kojeg je izdato.
Sadržaj i obrazac odobrenja iz stava 3 ovog člana i zahtjeva za izdavanje tog odobrenja, kao i bliži način izdavanja odobrenja propisuje Ministarstvo.
Prelazak državne granice u slučaju elementarne nepogode
Član 11a
Van graničnog prelaza i van utvrđenog radnog vremena graničnog prelaza, državna granica može se preći u bilo koje vrijeme i na bilo kojem mjestu u slučaju elementarne nepogode, u skladu sa zakonom i u drugim slučajevima, u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Lice koje prelazi državnu granicu u slučajevima iz stava 1 ovog člana, dužno je da o tome bez odlaganja obavijesti Policiju.
Granični prelaz
Član 12
Granični prelaz je mjesto određeno za prelazak državne granice u drumskom, željezničkom, vazdušnom, pomorskom, jezerskom i riječnom saobraćaju.
Granični prelaz može biti stalni, zajednički, sezonski i privremeni.
Stalni granični prelaz je mjesto određeno za prelazak državne granice u toku čitave godine u skladu sa planskim dokumentom.
Zajednički granični prelaz je granični prelaz koji se nalazi na teritoriji Crne Gore ili na teritoriji susjedne države, na kojem policijski službenici i drugi državni službenici koji na državnoj granici primjenjuju ovlašćenja, mjere i radnje propisane zakonom i službenici susjedne države nadležni za graničnu kontrolu, neposredno jedni nakon drugih vrše granične provjere, u skladu sa pravom svoje države i međunarodnim ugovorom.
Sezonski granični prelaz je mjesto određeno za prelazak državne granice u određenom periodu godine.
Privremeni granični prelaz je mjesto određeno za privremeni prelazak državne granice.
Plan sezonskih graničnih prelaza i postavljanje objekata
Član 13
Plan sezonskih graničnih prelaza donosi Ministarstvo uz saradnju sa ministarstvima nadležnim za poslove uređenja prostora i izgradnje objekata, saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija, finansija i vanjskih poslova.
Odobrenje za postavljanje objekata po planu iz stava 1 ovog člana izdaje organ državne uprave nadležan za uređenje prostora i izgradnju objekata.
Granični prelazi za međunarodni i pogranični saobraćaj
Član 14
Granični prelazi mogu biti otvoreni za međunarodni i pogranični saobraćaj.
Granični prelaz otvoren za međunarodni saobraćaj je mjesto za prelazak državne granice crnogorskih i stranih državljana.
Granični prelaz otvoren za pogranični saobraćaj je mjesto za prelazak državne granice radi boravka crnogorskih državljana iz određene pogranične zone Crne Gore u određenoj pograničnoj zoni susjedne države, odnosno boravka državljana susjedne države iz određene pogranične zone u određenoj pograničnoj zoni Crne Gore, u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Otvaranje graničnog prelaza
Član 15
Granični prelaz otvara se aktom Vlade, u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Aktom o otvaranju graničnog prelaza propisuje se vrsta graničnog prelaza, vrijeme na koje se otvara sezonski granični prelaz tokom godine, radno vrijeme graničnog prelaza i način prelaska državne granice.
Određivanje privremenog graničnog prelaza
Član 16
Izuzetno, privremeni granični prelaz može se odrediti na zahtjev ili po prethodno pribavljenoj saglasnosti nadležnog organa susjedne države radi:
1) izvođenja vježbi za sprječavanje prirodnih i drugih katastrofa;
2) održavanja kulturnih, vjerskih, naučnih, stručnih, sportskih i turističkih aktivnosti;
3) potrebe za preusmjeravanjem saobraćaja;
4) obavljanja aktivnosti koje proizilaze iz međunarodnih ugovora;
5) poljoprivrednih i ekonomskih aktivnosti ako postoji širi ekonomski interes.
Rješenje o određivanju privremenog graničnog prelaza donosi ministar nadležan za unutrašnje poslove (u daljem tekstu: ministar) ili lice koje on ovlasti, uz saglasnost ministara nadležnih za poslove finansija, saobraćaja i pomorstva, uređenja prostora i izgradnju objekata i za vanjske poslove.
Rješenjem iz stava 2 ovog člana određuje se vrijeme na koje se taj prelaz otvara, koje ne može biti duže od tri mjeseca u toku jedne kalendarske godine, osim u slučaju iz stava 1 tačka 5 ovog člana i utvrđuju se troškovi njegovog otvaranja i rada.
Uređenost i opremljenost graničnog prelaza
Član 17
Granični prelazi moraju biti uređeni i opremljeni tako da omogućavaju bezbjedno vršenje granične kontrole, u skladu sa standardima i uslovima koje utvrđuje Vlada.
Uređenost i opremljenost graničnih prelaza iz stava 1 ovog člana ne odnosi se na privremene granične prelaze.
Troškove uređenja i opremanja graničnih prelaza snosi operator.
Međusobni odnosi Policije i operatora u vezi sa korišćenjem objekata i prostora na graničnom prelazu uređuju se ugovorom.
Posebni uslovi za granične prelaze
Član 18
Radi vršenja granične kontrole granični prelazi:
- u drumskom i pomorskom saobraćaju mogu da imaju posebne trake za razdvajanje različitih kategorija putnika;
- u vazdušnom saobraćaju moraju da imaju posebne oznake za razdvajanje različitih kategorija putnika i fizičko razdvajanje kretanja putnika.
Kategorije putnika, u smislu stava 1 ovog člana, su: crnogorski državljani, državljani Evropske unije, državljani država potpisnica Ugovora o evropskom ekonomskom prostoru, državljani Švajcarske Konfederacije i stranci koji mogu da ulaze u Crnu Goru na osnovu lične karte u skladu sa međunarodnim ugovorom i zakonom kojim se uređuje ulazak, izlazak, kretanje, boravak i rad stranaca u Crnoj Gori.
Uslove iz stava 1 ovog člana u pomorskom i vazdušnom saobraćaju dužan je da obezbijedi operator.
Područje graničnog prelaza
Član 19
Područje graničnog prelaza, u smislu ovog zakona, obuhvata prostor koji je potreban za vršenje granične kontrole i drugih graničnih poslova, kao i neposrednu okolinu sa objektima koji su potrebni za nesmetano i bezbjedno odvijanje saobraćaja i za vršenje granične kontrole i drugih graničnih poslova.
Na zajedničkim graničnim prelazima, područje graničnog prelaza određuje se u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Područje graničnog prelaza iz stava 1 ovog člana određuje Ministarstvo, uz saglasnost organa državne uprave nadležnih za poslove saobraćaja i pomorstva, uređenja prostora i izgradnje objekata, katastra nepokretnosti i carine.
Označavanje graničnog prelaza
Član 20
Granični prelaz, izuzev privremenog graničnog prelaza, i njegovo područje označavaju se propisanim oznakama i drugom signalizacijom, a natpisi se ispisuju na crnogorskom i stranom jeziku.
Oznake i drugu signalizaciju iz stava 1 ovog člana u drumskom saobraćaju, na predlog Policije, postavlja i održava organ uprave nadležan za poslove državnih puteva.
Oznake i signalizaciju na graničnom prelazu i njegovom području na aerodromima, lukama i željezničkoj infrastrukturi, na zahtjev Policije, postavlja i održava operator.
Oblik, sadržinu i izgled oznaka i druge signalizacije iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Ograničenja pri izgradnji i postavljanju objekata
Član 21
Na području graničnog prelaza ne mogu se graditi i postavljati objekti, instalacije i oprema ako bi njihova izgradnja ili postavljanje ometali vršenje granične kontrole.
U toku izgradnje i postavljanja objekata, instalacija i opreme na mjestima na kojima se vrši granična kontrola investitor je dužan da pribavi mišljenje Policije.
Kretanje i zadržavanje na području graničnog prelaza
Član 22
Na području graničnog prelaza mogu se kretati i zadržavati: službena lica, lica koja namjeravaju da pređu državnu granicu ili su je već prešla i lica zaposlena u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza.
Lica zaposlena u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza i lica koja namjeravaju da pređu državnu granicu ili su je već prešla mogu se kretati i zadržavati na za to određenom prostoru i dužna su da se pridržavaju upozorenja i izvršavaju naređenja policijskog službenika koji vrši graničnu kontrolu (u daljem tekstu: policijski službenik).
Identifikaciona oznaka
Član 22a
Lica zaposlena u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza, za vrijeme boravka na području graničnog prelaza moraju na lijevoj strani gornjeg spoljnjeg dijela odjeće da nose identifikacionu oznaku.
Identifikaciona oznaka iz stava 1 ovog člana izdaje se licu koje:
1) ima najmanje 18 godina života;
2) nije pravosnažnom presudom osuđivano za krivično djelo za koje se goni po službenoj dužnosti;
3) u vremenskom periodu od jedne godine prije podnošenja zahtjeva za izdavanje identifikacione oznake nije kažnjavano za prekršaj protiv javnog reda i mira sa elementima nasilja, nasilničkog ponašanja ili izazivanja težih sukoba; i
4) dostavi dokaz o obavljanju određene djelatnosti.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, uslovi za izdavanje identifikacione oznake za lica zaposlena u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza u vazdušnom saobraćaju, utvrđuju se zakonom kojim se uređuje bezbjednost vazdušnog saobraćaja.
Ako lice iz stava 1 ovog člana obavlja djelatnost na određeno vrijeme, identifikaciona oznaka se izdaje na vrijeme za koje se djelatnost obavlja.
Izdavanje identifikacione oznake
Član 23
Zahtjev za izdavanje identifikacione oznake za lice zaposleno u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza u drumskom saobraćaju, to privredno društvo, drugo pravno lice, odnosno preduzetnik podnosi Policiji.
Zahtjev za izdavanje identifikacione oznake za lice zaposleno u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika na području graničnog prelaza u vazdušnom, željezničkom, pomorskom, riječnom i jezerskom saobraćaju, to privredno društvo, drugo pravno lice, odnosno preduzetnik podnosi operatoru.
Identifikacionu oznaku po zahtjevu iz stava 1 ovog člana izdaje Policija, a identifikacionu oznaku po zahtjevu iz stava 2 ovog člana izdaje operator, uz prethodnu saglasnost Policije.
Identifikaciona oznaka se izdaje na propisanom obrascu.
Troškove izdavanja identifikacione oznake iz stava 3 ovog člana, snosi podnosilac zahtjeva.
Ako se u postupku po zahtjevu iz st. 1 i 2 ovog člana, utvrdi da lice za koje je podnijet zahtjev za izdavanje identifikacione oznake ne ispunjava uslove iz člana 22a stav 2 ovog zakona Policija, odnosno operator donijeće rješenje o odbijanju zahtjeva.
Protiv rješenja iz stava 6 ovog člana može se izjaviti žalba Ministarstvu.
Izgled i sadržaj obrasca iz stava 4 ovog člana, kao i visinu troškova iz stava 5 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Oduzimanje i vraćanje identifikacione oznake
Član 23a
Lice kome prestane radni odnos u privrednom društvu, drugom pravnom licu, odnosno kod preduzetnika koji obavljaju djelatnost na području graničnog prelaza, dužno je da identifikacionu oznaku vrati Policiji, odnosno operatoru, koji mu je izdao identifikacionu oznaku.
Ako utvrdi da je lice kome je izdata identifikaciona oznaka prestalo da ispunjava uslove iz člana 22a stav 2 tač. 2, 3 ili 4 i člana 22a stav 3 ovog zakona, Policija će donijeti rješenje o oduzimanju identifikacione oznake.
Protiv rješenja iz stava 2 ovog člana može se izjaviti žalba Ministarstvu, u roku od osam dana od dana prijema rješenja.
Žalba iz stava 3 ovog člana ne odlaže izvršenje rješenja.
Ovlašćenja Policije u vršenju granične kontrole
Član 24
Graničnu kontrolu vrši Policija.
U vršenju poslova granične kontrole, policijski službenik primjenjuje ovlašćenja utvrđena zakonom, kojima se sa najmanje štetnih posljedica postiže cilj.
Policija je ovlašćena da, radi vršenja poslova granične kontrole, postavlja i koristi tehnička i druga sredstva komunikacije, službene pse, kao i druga sredstva u skladu sa zakonom.
Omogućavanje vršenja granične kontrole
Član 24a
Vlasnici ili korisnici zemljišta uz graničnu liniju dužni su da omoguće nesmetano vršenje granične kontrole, postavljanje, upotrebu i održavanje opreme za vršenje granične kontrole, odnosno nesmetano kretanje policijskih službenika uz graničnu liniju.
O namjeri postavljanja, upotrebe i održavanja opreme iz stava 1 ovog člana, Policija će upoznati vlasnike i korisnike zemljišta uz graničnu liniju, osim ako bi to onemogućilo ili bitno otežalo vršenje policijskih poslova.
Ako u slučajevima iz stava 1 ovog člana vlasnici ili korisnici zemljišta uz graničnu liniju pretrpe štetu, imaju pravo na naknadu štete, u skladu sa zakonom.
Ovlašćenja Policije u vršenju poslova nadzora državne granice
Član 25
Nadzor državne granice vrši se na kopnu, moru i unutrašnjim morskim vodama, u skladu sa analizom rizika i procjenom prijetnji, na osnovu koje policijski službenik preduzima odgovarajuće mjere i radnje i primjenjuje ovlašćenja radi sprječavanja prekograničnog kriminala, nezakonitih migracija, prijetnji po bezbjednost državne granice i odvraćanja lica od izbjegavanja provjera na graničnim prelazima.
Nadzor državne granice podrazumijeva mjere, radnje i ovlašćenja koje se preduzimaju uz državnu granicu, između graničnih prelaza i na graničnim prelazima van utvrđenog radnog vremena.
Pored ovlašćenja propisanih zakonom kojim se uređuju unutrašnji poslovi i drugim posebnim zakonom, u vršenju poslova nadzora državne granice, policijski službenik je ovlašćen da:
1) vrši provjeru državne pripadnosti plovnog objekta na teritorijalnom moru i unutrašnjim vodama, zaustavi plovni objekat, pretrese ga i pregleda odgovarajuće isprave;
2) goni, zadržava i sprovodi u najbližu luku ili pristanište plovni objekat koji se ne pridržava propisa Crne Gore, međunarodnih ugovora i međunarodnih običaja;
3) postavlja rampe i druge prepreke na putevima koji nijesu u funkciji graničnog prelaza, radi sprječavanja nezakonitog prelaska državne granice;
4) postavlja rampe ili druge prepreke na nepokretnostima u privatnoj svojini.
Pretres iz stava 3 tačka 1 ovog člana vrši se u skladu sa zakonom kojim se uređuje krivični postupak, bez naredbe suda.
U slučaju iz stava 3 tačka 4 ovog člana vlasniku nepokretnosti u privatnoj svojini pripada naknada, u skladu sa zakonom.
Prava i obaveze vlasnika ili korisnika zemljišta
Član 26
(brisano)
Granični incidenti i povrede državne granice
Član 27
Granični incident je aktivnost stranih državnih organa na teritoriji Crne Gore, koja nije u skladu sa međunarodnim ugovorima ili propisima Crne Gore, kao i svako drugo narušavanje nepovredivosti državne granice i životne sredine u prostoru oko državne granice od strane službenika državnih organa i službenika organa lokalne uprave susjedne države.
Povreda državne granice je svako narušavanje nepovredivosti državne granice koje prouzrokuje stranac.
Granični incident i povredu državne granice utvrđuje Policija.
Granični incident i povreda državne granice rješavaju se u skladu sa međunarodnim ugovorom, odnosno diplomatskim putem, ukoliko ne postoji međunarodni ugovor.
Način postupanja Policije u utvrđivanju i rješavanju graničnog incidenta i povrede državne granice propisuje Ministarstvo, po pribavljenom mišljenju organa državne uprave nadležnog za vanjske poslove.
Definicija granične provjere
Član 28
Granična provjera obuhvata mjere i radnje koje se vrše na graničnom prelazu prilikom namjeravanog ili neposredno nakon obavljenog prelaska državne granice u cilju kontrole zakonitog ulaska lica u Crnu Goru, odnosno izlaska iz Crne Gore.
Vršenje granične provjere
Član 29
Granična provjera vrši se na području graničnog prelaza na prvoj, odnosno drugoj liniji provjere.
Prva linija provjere je mjesto na graničnom prelazu na kojem se uobičajeno vrši granična provjera.
Druga linija provjere je posebno određeno mjesto na graničnom prelazu na kojem se granična provjera vrši van mjesta iz stava 2 ovog člana.
Prije provjere iz stava 3 ovog člana, o svrsi i načinu te provjere lice se obavještava pisanim putem, na jeziku koji razumije, odnosno na jeziku za koji se opravdano smatra da ga razumije.
Granična provjera može se vršiti i van područja graničnog prelaza, u prevoznim sredstvima na koja se primjenjuju posebna pravila graničnih provjera, u skladu sa ovim zakonom.
Granična provjera ili dio granične provjere može se vršiti na području druge države, ako je to u skladu sa međunarodnim ugovorom.
Poslovi granične provjere
Član 30
Poslovi granične provjere obuhvataju provjeru:
1) lica;
2) stvari;
3) saobraćajnog sredstva.
Provjera lica
Član 31
Prilikom vršenja granične provjere lica policijski službenik ovlašćen je da:
1) vrši uvid u putne ili druge isprave propisane za prelazak državne granice i uzima podatke iz putnih i drugih isprava;
2) utvrđuje identitet lica koja prelaze državnu granicu i vrši provjeru u evidencijama koje vodi Policija, Ministarstvo i drugi organi državne uprave, kao i međunarodne organizacije;
3) uzima otiske svih prstiju i dlanova lica i druge biometrijske podatke ako postoji sumnja u identitet, odnosno u vjerodostojnost putne ili druge isprave propisane za prelazak državne granice;
4) provjerava da li lice ispunjava uslove za ulazak u Crnu Goru, odnosno izlazak iz Crne Gore;
5) ovjerava prelazak državne granice, odnosno unosi u putnu ili drugu ispravu propisanu za prelazak državne granice podatke o ulasku i izlasku, kao i podatke o zabrani ulaska u zemlju, podatke o unošenju i prenošenju vatrenog oružja i municije i druge podatke od značaja za graničnu provjeru;
6) provjerava svrhu putovanja lica;
7) vrši pregled i pretres lica koji ne obuhvata pregled tjelesnih šupljina, ukoliko na drugi način nije moguće obaviti provjeru lica;
8) zadrži lice za vrijeme koje je neophodno za vršenje provjere, a najduže šest časova.
Policijski službenik je dužan da obezbijedi pravilno, nesmetano i brzo odvijanje granične provjere.
Provjera stvari i saobraćajnog sredstva
Član 32
Ako postoje osnovi sumnje o posjedovanju zabranjenih stvari, policijski službenik je ovlašćen da od lica koje prelazi državnu granicu zahtijeva da pokaže stvari i predmete koje ima kod sebe ili u saobraćajnom sredstvu.
U postupku vršenja granične provjere stvari, policijski službenik može, prije vršenja provjere, da omogući licu da prijavi stvari organu uprave nadležnom za poslove carina.
Provjera saobraćajnog sredstva obuhvata:
1) unutrašnji i spoljnji vizuelni pregled saobraćajnog sredstva;
2) pretres saobraćajnog sredstva, uključujući i rastavljanje pojedinih djelova saobraćajnog sredstva, ako postoje osnovi sumnje da lice koje upravlja saobraćajnim sredstvom prevozi skrivena lica i zabranjene stvari koje ukazuju na njihov identitet ili identitet drugih putnika u saobraćajnom sredstvu, a radi sprječavanja nezakonitog prelaska državne granice;
3) provjeru isprava za korišćenje i upravljanje saobraćajnim sredstvom i uzimanje podataka iz tih isprava;
4) provjeru u evidencijama koje vodi Ministarstvo i drugi organi državne uprave, kao i međunarodne organizacije.
Pravila o pregledanju i pretresu lica, stvari i saobraćajnog sredstva
Član 33
Pretres lica, stvari i saobraćajnog sredstva vrši se u skladu sa zakonom kojim se uređuje krivični postupak, bez naredbe suda.
Lice koje upravlja saobraćajnim sredstvom ili lice čije se stvari provjeravaju prisustvuje pregledu, odnosno pretresu.
O izvršenom pretresu lica, stvari i saobraćajnog sredstva iz stava 1 ovog člana policijski službenik sačinjava zapisnik.
Odstupanje od režima granične provjere
Član 34
U slučaju izuzetnih i nepredviđenih okolnosti koje su dovele do saobraćaja takve jačine da vrijeme čekanja na graničnom prelazu postaje predugo, i pored toga što su iskorišćene sve organizacione i druge mogućnosti, moguće je odstupanje od režima granične provjere.
Odstupanje iz stava 1 ovog člana podrazumijeva propuštanje pojedinih radnji prilikom vršenja granične provjere, uvodi se postepeno i traje dok traju okolnosti koje su ga izazvale.
Odluku o odstupanju od režima granične provjere donosi policijski službenik koji rukovodi graničnom provjerom na graničnom prelazu.
Policijski službenik iz stava 3 ovog člana određuje prioritetne ciljeve granične provjere koji treba da budu prilagođeni konkretnim uslovima, tako da ta provjera bude uspješna.
Prilikom određivanja prioritetnih ciljeva granične provjere, provjera ulaska po pravilu ima prednost u odnosu na provjeru izlaska iz Crne Gore.
U slučaju odstupanja od režima granične provjere, policijski službenik stavlja otisak štambilja u putne isprave na ulasku u Crnu Goru i na izlasku iz Crne Gore, u skladu sa članom 43 ovog zakona.
Shodna primjena drugih propisa
Član 35
Kad policijski službenik prilikom pregleda ili pretresa lica, stvari ili saobraćajnog sredstva pronađe predmete koje treba oduzeti ili koji mogu poslužiti kao dokaz u krivičnom ili prekršajnom postupku, nastaviće postupak po propisima kojima se uređuje krivični ili prekršajni postupak.
Ako stvari koje policijski službenik pronađe prilikom pregleda ili pretresa lica, stvari ili saobraćajnog sredstva nijesu potrebne za sprovođenje postupka iz stava 1 ovog člana, a podliježu carinskoj ili drugoj kontroli, dalji postupak nastavljaju organi nadležni za vršenje te kontrole, u skladu sa posebnim zakonom.
Osnovna granična provjera
Član 36
Državljani Crne Gore, državljani Evropske unije, državljani država potpisnica Ugovora o evropskom ekonomskom prostoru i državljani Švajcarske Konfederacije podliježu osnovnoj graničnoj provjeri, ako ovim zakonom nije drukčije propisano.
Pored lica iz stava 1 ovog člana osnovnoj graničnoj provjeri podliježu stranci koji mogu da ulaze u Crnu Goru na osnovu važeće lične karte u skladu sa međunarodnim ugovorom i zakonom kojim se uređuju uslovi za ulazak, izlazak, kretanje, boravak i rad stranaca u Crnoj Gori.
Osnovna granična provjera obuhvata provjeru:
1) identiteta lica, vjerodostojnosti i važenja putne isprave, upotrebom tehničkih sredstava i provjerom u evidencijama koje u skladu sa svojim nadležnostima vodi i nad kojima ima pristup Policija;
2) saobraćajnog sredstva upotrebom tehničkih sredstava i uvidom u evidencije o saobraćajnim sredstvima koje vode Ministarstvo i drugi organi državne uprave, kao i međunarodne organizacije;
3) ispunjenosti uslova za ulazak i izlazak iz Crne Gore, propisanih zakonom.
Provjera iz st. 1 i 2 ovog člana vrši se prilikom ulaska u Crnu Goru i izlaska iz Crne Gore.
Detaljna granična provjera
Član 37
Lica koja nijesu obuhvaćena članom 36 st. 1 i 2 ovog zakona, kao i lica za koja postoje osnovi sumnje da mogu ugroziti bezbjednost državne granice, javni poredak i javno zdravlje, podliježu detaljnoj graničnoj provjeri prilikom ulaska u Crnu Goru ili izlaska iz Crne Gore.
Detaljna granična provjera prilikom ulaska u Crnu Goru
Član 38
Detaljna granična provjera prilikom ulaska u Crnu Goru obuhvata provjeru:
1) uslova za ulazak stranaca propisanih posebnim zakonom;
2) putnih isprava radi utvrđivanja znakova falsifikovanja;
3) ulaznih i izlaznih štambilja u putnim ispravama u cilju provjere prekoračenja trajanja odobrenog boravka;
4) mjesta polaska i mjesta namjeravanog boravka i, po potrebi, odgovarajuće prateće isprave;
5) potrebnih novčanih sredstava za vrijeme trajanja i u svrhu namjeravanog boravka, za povratak u državu porijekla ili tranzit do treće države u kojoj mu je zagarantovan prihvat ili da ta sredstva može zakonito steći;
6) da lice, njegovo prevozno sredstvo i stvari koje nosi sa sobom neće ugroziti bezbjednost državne granice, javni poredak i javno zdravlje.
Provjera iz stava 1 ovog člana podrazumijeva neposrednu provjeru podataka i upozorenja o licima i stvarima iz odgovarajućih evidencija, kao i radnje koje treba preduzeti na osnovu tih upozorenja.
Detaljna granična provjera prilikom izlaska iz Crne Gore
Član 39
Detaljna granična provjera prilikom izlaska iz Crne Gore obuhvata provjeru:
1) posjedovanja važeće putne isprave za prelazak državne granice;
2) znakova falsifikovanja na putnoj ispravi;
3) posjedovanja važeće vize, odnosno dozvole privremenog ili stalnog boravka;
4) da lice nije boravilo duže od odobrenog vremena boravka;
5) upozorenja o licima i predmetima iz odgovarajuće baze podataka.
Dužnosti prilikom prelaska državne granice
Član 40
Lice koje namjerava da pređe ili je već prešlo državnu granicu dužno je da:
1) stavi na uvid isprave propisane za prelazak državne granice;
2) se podvrgne graničnoj provjeri;
3) ne napušta područje graničnog prelaza dok se ne izvrši granična provjera;
4) ne izbjegava i ne pokušava da izbjegne graničnu provjeru.
Lice iz stava 1 ovog člana dužno je da, na zahtjev policijskog službenika, da dodatna objašnjenja u vezi podataka i dokumentacije iz člana 38 stav 1 i člana 39 ovog zakona u vezi prelaska državne granice i postupa po njegovim upozorenjima i naređenjima.
Lice koje upravlja saobraćajnim sredstvom kojim prelazi državnu granicu dužno je da zaustavi saobraćajno sredstvo na određenom prostoru graničnog prelaza na kojem se vrši granična provjera i da, poslije završene provjere, saobraćajnim sredstvom napusti područje graničnog prelaza.
Unošenje i iznošenje oružja i municije
Član 41*
(prestalo da važi)
Postupak izdavanja odobrenja pripadnicima stranih službi bezbjednosti
Član 42
Za ulazak u Crnu Goru pripadniku stranih službi bezbjednosti u uniformi sa službenim vatrenim oružjem i vozilom koje je označeno njihovim oznakama izdaje se odobrenje.
Odobrenje za ulazak licima iz stava 1 ovog člana izdaje Policija.
Odredba stava 1 ovog člana ne odnosi se na ulazak, boravak ili prelazak stranih oružanih snaga preko teritorije Crne Gore u cilju izvođenja vježbi, obuke i učestvovanja u mirovnim i humanitarnim aktivnostima u skladu sa odredbama posebnog zakona kojim se uređuju pitanja vojske i odbrane.
Pripadnici stranih službi bezbjednosti iz stava 1 ovog člana, koji su članovi delegacija u službenoj posjeti, mogu ući u Crnu Goru i bez posebnog odobrenja u uniformi i sa ličnim naoružanjem ako je sastavni dio uniforme, uz prethodnu usmenu saglasnost Policije.
Pripadnici stranih službi bezbjednosti koji neposredno obezbjeđuju visoke predstavnike drugih država ili međunarodnih organizacija, prilikom posjeta Crnoj Gori, mogu nositi službeno vatreno oružje i municiju, uz prethodnu usmenu saglasnost Policije.
Izuzetno, odobrenje, odnosno saglasnost iz st. 2, 4 i 5 ovog člana može se izdati i licima koja su u tranzitu preko teritorije Crne Gore.
Obrazac, sadržinu i način izdavanja odobrenja iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Stavljanje otiska štambilja
Član 43
Prelazak državne granice ovjerava se u putnoj ispravi stavljanjem otiska štambilja, ukoliko međunarodnim ugovorom nije drukčije predviđeno.
Otisak ulaznog ili izlaznog štambilja stavlja se i u putnu ispravu:
1) u kojoj je već sadržana važeća viza koja strancima omogućava prelazak državne granice;
2) stranca kome je na graničnom prelazu izdata viza;
3) stranca kome za ulazak nije potrebna viza;
4) crnogorskog državljanina prilikom izlaska iz Crne Gore, a na lični zahtjev i prilikom ulaska u Crnu Goru.
Licima koja državnu granicu prelaze sa ličnom kartom, na njihov zahtjev, policijski službenik dužan je da izda potvrdu koja služi kao dokaz o ulasku u Crnu Goru, odnosno izlasku iz Crne Gore.
Strancu u čijoj putnoj ispravi nema otiska ulaznog štambilja, a koji dokaže da je na zakonit način ušao u Crnu Goru, Policija može izdati potvrdu o zakonitom boravku na propisanom obrascu.
Izuzetak od obaveze stavljanja otiska štambilja
Član 44
Izuzetno od člana 43 ovog zakona, otisak ulaznog, odnosno izlaznog štambilja ne stavlja se u:
1) putne isprave visokih predstavnika druge države i članova njene delegacije čiji je dolazak službeno najavljen diplomatskim putem;
2) dozvole pilota ili potvrde članova posade aviona;
3) putne isprave pomoraca u slučaju kad ostaju na brodu u području luke u kojoj brod pristaje;
4) putne isprave članova posade i putnika brodova na kružnom putovanju koji podliježu provjerama u skladu sa članom 54 stav 2 ovog zakona;
5) putnu ispravu stranca, na njegov zahtjev, ukoliko bi to moglo prouzrokovati ozbiljne probleme, pri čemu se činjenica ulaska ili izlaska, lično ime i broj putne isprave konstatuju na posebnom listu koji se uručuje strancu.
Pored slučajeva iz stava 1 ovog člana, u slučajevima odstupanja od režima granične provjere iz člana 34 ovog zakona, otisak ulaznog, odnosno izlaznog štambilja ne stavlja se u:
1) putne isprave crnogorskih državljana;
2) putne isprave stranaca koji mogu da ulaze u Crnu Goru u skladu sa međunarodnim ugovorom i zakonom kojim se uređuju uslovi za ulazak, izlazak, kretanje, boravak i rad stranaca u Crnoj Gori sa važećom ličnom kartom;
3) putne isprave državljana država članica Evropske Unije, državljani država potpisnica Ugovora o evropskom ekonomskom prostoru i državljani Švajcarske Konfederacije.
Izgled, sadržaj i način stavljanja otiska štambilja u putnu ispravu, način čuvanja i zaduživanja štambilja, obrasce potvrda iz člana 43 st. 3 i 4 ovog zakona, kao i obrazac posebnog lista iz stava 1 tačka 5 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Lica koja ne podliježu graničnoj provjeri
Član 45
Graničnim provjerama ne podliježu predstavnici drugih država i članovi njihovih delegacija čiji je ulazak u Crnu Goru i izlazak iz Crne Gore najavljen Policiji diplomatskim putem.
Granična provjera pilota i drugih članova posade
Član 46
Piloti, imaoci pilotske dozvole i drugi članovi posade koji imaju potvrdu o pripadnosti posadi izdatu u skladu sa posebnim propisima, za vrijeme obavljanja dužnosti podliježu graničnoj provjeri iz člana 36 ovog zakona.
Provjera lica iz stava 1 ovog člana vrši se prije provjere putnika ili na posebnom za to predviđenom mjestu, a ako policijski službenik poznaje ta lica, njihovu provjeru može vršiti povremeno.
Lica iz stava 1 ovog člana, za vrijeme obavljanja dužnosti mogu:
1) se ukrcavati ili iskrcavati na aerodromu gdje privremeno pristaju;
2) ući na teritoriju opštine u koju privremeno slijeću.
Granična provjera pomoraca
Član 47
Pomorci, imaoci identifikacione isprave pomorca izdate u skladu sa posebnim propisima, koji se iskrcavaju radi boravka u području luke u kojoj je brod pristao ili u susjednom mjestu, ne podliježu graničnim provjerama pod uslovom da se nalaze na popisu posade broda kojem pripadaju, a koji je prethodno predat na provjeru Policiji.
U skladu sa procjenom prijetnji za bezbjednost državne granice i zaštitu od nezakonite migracije, pomorci podliježu graničnoj provjeri prije njihovog iskrcavanja na obalu.
Ako pomorac predstavlja prijetnju za bezbjednost državne granice, javni poredak i javno zdravlje, može mu se zabraniti iskrcavanje.
Pomorac koji namjerava da boravi van mjesta koje se nalazi u blizini luke mora ispunjavati uslove za ulazak na teritoriju Crne Gore u skladu sa posebnim propisima.
Granična provjera lica sa diplomatskim statusom
Član 48
Lice koje je imalac diplomatskog ili službenog pasoša izdatog u skladu sa propisima svoje države, kao i imalac isprave za prelazak državne granice koju izdaje međunarodna organizacija podliježe minimalnoj graničnoj provjeri i ima prioritet i olakšice prilikom vršenja te provjere u odnosu na ostale putnike, ukoliko se radi o službenom putovanju.
Lice iz stava 1 ovog člana ne prilaže dokaz o potrebnim sredstvima za izdržavanje, u skladu sa posebnim zakonom.
Policijski službenik može da zahtijeva od lica koje se poziva na privilegije i imunitete po međunarodnom pravu da pruži dokaz kojim se potvrđuje njegov diplomatski status.
Akreditovanim članovima diplomatskih i konzularnih predstavništava i članovima njihovih porodica prelazak državne granice je dozvoljen na osnovu posebne lične karte koja je izdata u skladu sa posebnim zakonom i potvrđenim međunarodnim ugovorima.
Kad policijski službenik utvrdi da postoje smetnje za ulazak lica iz st. 1 do 4 ovog člana u Crnu Goru, tim licima neće zabraniti ulazak bez prethodne konsultacije sa organom državne uprave nadležnim za vanjske poslove.
Prekogranični radnici
Član 49
Prekogranični radnici koji često prelaze državnu granicu na istom graničnom prelazu podliježu graničnoj provjeri iz člana 36 ovog zakona.
Izuzetno, lica iz stava 1 ovog člana, koja su dobro poznata policijskom službeniku zbog čestog prelaska državne granice na istom graničnom prelazu i za koja je provjerama u odgovarajućim evidencijama utvrđeno da ne postoje smetnje za prelazak državne granice, povremeno će se podvrgavati graničnoj provjeri u cilju utvrđivanja da:
1) posjeduju odgovarajuće isprave za prelazak državne granice;
2) ispunjavaju uslove za ulazak u Crnu Goru u skladu sa posebnim propisima.
Nad licima iz stava 1 ovog člana povremeno se može sprovoditi detaljna granična provjera, bez najave.
Odredbe st. 1, 2 i 3 ovog člana shodno se primjenjuju i na druge kategorije lica koja često prelaze državnu granicu.
Maloljetno lice
Član 50
Prilikom provjere maloljetnog lica, policijski službenik posebnu pažnju obraća da li maloljetno lice putuje samo ili u pratnji drugog lica.
Kad maloljetno lice putuje u pratnji drugog lica policijski službeniik provjerava:
1) da li je to drugo lice roditelj ili zakonski zastupnik određen u skladu sa zakonom;
2) činjenice i okolnosti koje ukazuju na mogućnost da li je maloljetno lice nezakonito odvedeno od jednog od roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika.
U slučajevima iz stava 2 ovog člana policijski službenik vrši detaljnu graničnu provjeru koja obavezno obuhvata provjeru odobrenja za putovanje u drugu državu maloljetnog lica, izdatog u skladu sa posebnim propisima.
Kad maloljetno lice putuje bez pratnje, policijski službenik vrši detaljnu graničnu provjeru kako bi se utvrdilo da li maloljetno lice napušta Crnu Goru bez odobrenja roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika određenog u skladu sa zakonom.
Granična provjera u međunarodnom željezničkom saobraćaju
Član 51
U vozovima u međunarodnom saobraćaju vrši se granična provjera svih putnika i osoblja koji prelaze državnu granicu, kao i osoblja u teretnim i praznim vozovima.
Provjere iz stava 1 ovog člana vrše se na peronu na prvoj stanici dolaska ili odlaska i u vozu tokom vožnje do prelaska državne granice.
Izuzetno od stava 1 ovog člana, u cilju bržeg odvijanja željezničkog putničkog saobraćaja, granična provjera, u skladu sa međunarodnim ugovorom, može se vršiti u vozu tokom vožnje do prve stanice na teritoriji druge države.
Policijski službenik, prilikom vršenja granične provjere, može zatražiti provjeru prostora u vagonima uz pomoć konduktera u cilju otkrivanja skrivenih lica i stvari koje podliježu graničnoj provjeri.
Voz u međunarodnom saobraćaju koji ulazi u Crnu Goru, odnosno izlazi iz Crne Gore, ne smije se zaustaviti na dijelu pruge između državne granice i graničnog prelaza, osim ako je to neophodno zbog regulisanja željezničkog saobraćaja i u slučaju više sile.
Ako se voz u međunarodnom saobraćaju koji je prešao državnu granicu zaustavi na otvorenoj pruzi van područja graničnog prelaza, mašinovođa je dužan da preuzme potrebne mjere u cilju spriječavanja ulaska, odnosno izlaska lica iz voza i o zaustavljanju odmah obavijesti Policiju.
Granična provjera u međunarodnom vazdušnom saobraćaju
Član 52
Granična provjera lica u međunarodnom vazdušnom saobraćaju vrši se na aerodromu, na mjestu određenom za tu svrhu.
Operator je dužan da preduzme mjere za usmjeravanje putnika u prostorije određene za vršenje granične provjere.
Izuzetno od stava 1 ovog člana, granične provjere se mogu vršiti i u avionu ili na izlazima iz aviona, na osnovu procjene prijetnji za bezbjednost državne granice i od nezakonitih migracija.
Ako, u slučaju više sile, vazduhoplov sleti na poletno sletnu stazu koja nije granični prelaz, vazduhoplov može nastaviti let samo nakon odobrenja Policije i organa uprave nadležnog za poslove carina.
Odredba stava 4 ovog člana shodno se primjenjuje i na vazduhoplov koji sleti bez dozvole.
Vođa vazduhoplova koji se koristi u svrhe privatnih letova u međunarodnom saobraćaju dužan je da prije polijetanja Policiji dostavi plan leta i opštu izjavu koja sadrži informacije o identitetu putnika.
Na opštu izjavu iz stava 6 ovog člana policijski službenik stavlja otisak štambilja.
Obaveze prevoznika u vazdušnom saobraćaju
Član 52a
Prevoznik u vazdušnom saobraćaju dužan je da, odmah po završetku prijave putnika za let, Policiji na graničnom prelazu na kojem će putnici ući u Crnu Goru, dostavi potpune i tačne podatke o putnicima.
Podaci iz stava 1 ovog člana su: ime i prezime, broj i vrsta putne isprave, država koja je izdala putnu ispravu i datum do kad putna isprava važi, državljanstvo, datum rođenja i pol, naziv graničnog prelaza na kojem će ući u Crnu Goru, oznaka leta, planirani datum, vrijeme i mjesto polaska i dolaska aviona, ukupan broj putnika, mjesto ukrcaja i tranzita putnika.
Podaci iz stava 1 ovog člana prikupljaju se i dostavljaju elektronskim putem, a u slučaju nemogućnosti takvog dostavljanja, prikupljanje i dostavljanje tih podataka vrši se na drugi odgovarajući način.
O dostavi podataka iz stava 1 ovog člana prevoznik u vazdušnom saobraćaju registrovan u Crnoj Gori obavijestiće putnika u skladu sa propisom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Prevoznik u vazdušnom saobraćaju dužan je da izbriše podatke iz stava 1 ovog člana u roku od 24 časa od vremena pristajanja aviona na aerodrom u kojem je obavljena granična kontrola na ulazu.
Policija je dužna da podatke iz stava 1 ovog člana, izbriše u roku od 24 časa od momenta ulaska putnika u zemlju, osim ako su podaci naknadno potrebni za vršenje policijskih poslova.
Sa podacima koji su naknadno potrebni za vršenje policijskih poslova iz stava 6 ovog člana, Policija postupa u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Opšti postupci za granične provjere u međunarodnom pomorskom, jezerskom i riječnom saobraćaju
Član 53
Granična provjera na plovnom objektu u međunarodnom saobraćaju vrši se u luci dolaska ili polaska u kojoj se nalazi granični prelaz ili na plovnom objektu. U skladu sa međunarodnim ugovorom, granična provjera se može vršiti i tokom plovidbe ili nakon pristajanja plovnog objekta na području druge države.
Provjerom iz stava 1 ovog člana utvrđuje se da li članovi posade i putnici ispunjavaju uslove za ulazak u Crnu Goru ili izlazak iz Crne Gore, u skladu sa posebnim zakonom.
Zapovjednik plovnog objekta ili brodar, odnosno lice koje prilikom vršenja granične kontrole zastupa zapovjednika plovnog objekta ili brodara (u daljem tekstu: ovlašćeno lice), popis članova posade i svih putnika dostavlja Policiji na obrascu koji je propisan međunarodnim ugovorom, i to:
- u roku od najmanje 24 časa prije dolaska u luku;
- najkasnije kad brod napusti prethodnu luku, ako je vrijeme putovanja kraće od 24 časa; ili
- ako luka pristajanja nije poznata ili se tokom putovanja promijeni, čim bude dostupna informacija o luci pristajanja.
Ako, usljed više sile, plovni objekat pristane u mjestu gdje se ne nalazi granični prelaz, zapovjednik plovnog objekta dužan je da kopiju popisa članova posade i putnika dostavi Policiji, odnosno najbližoj ili dostupnoj lučkoj kapetaniji ili lučkoj ispostavi.
U slučaju iz stava 4 ovog člana zapovjednik plovnog objekta ne smije ukrcavati i iskrcavati lica osim ako se radi o spašavanju tih lica.
Kopiju popisa iz stava 4 ovog člana potpisuje policijski službenik koji vrši graničnu provjeru i vraća je zapovjedniku plovnog objekta koji je dužan da je pokaže na zahtjev Policije za vrijeme boravka u luci, na teritorijalnom moru i unutrašnjim vodama Crne Gore.
Zapovjednik plovnog objekta ili brodar, odnosno ovlašćeno lice o svim promjenama sastava posade ili broja putnika odmah obavještava Policiju.
Zapovjednik plovnog objekta ili brodar, odnosno ovlašćeno lice obavještava Policiju, ako je moguće i prije pristajanja plovnog objekta u luci, o prisustvu skrivenih putnika. Zapovjednik broda odgovoran je za skrivene putnike.
Ako se u luku iskrca skriveni putnik ili lice kome je ulazak u Crnu Goru zabranjen, troškove boravka i prinudnog udaljenja tog lica snosi zapovjednik plovnog objekta ili brodar, odnosno ovlašćeno lice.
Zapovjednik plovnog objekta dužan je da blagovremeno obavijesti policijske službenike koji vrše granične provjere o isplovljavanju plovnog objekta, odnosno najbližu ili dostupnu lučku kapetaniju ili lučku ispostavu.
Prije isplovljavanja zapovjednik plovnog objekta dužan je da kopiju popisa iz stava 4 ovog člana preda policijskom službeniku nadležnom za vršenje graničnih provjera.
Zapovjednik plovnog objekta ili brodar, odnosno ovlašćeno lice, dužan je da, nakon završene granične provjere, najkraćim plovnim putem, plovnim objektom napusti teritorijalne vode Crne Gore.
Posebni postupak granične provjere broda na kružnom putovanju
Član 54
Zapovjednik broda na kružnom putovanju ili brodar, odnosno ovlašćeno lice dužan je da dostavi Policiji plan puta i program kružnog putovanja najkasnije 24 časa prije napuštanja luke polaska i prije uplovljavanja u luku dolaska u kojoj se nalazi granični prelaz.
Nakon uplovljavanja, odnosno prije isplovljavanja iz luke članovi posade i putnici podliježu graničnim provjerama na osnovu popisa članova posade i putnika koji se nalaze na brodu.
Zapovjednik broda ili brodar, odnosno ovlašćeno lice dostavlja popis članova posade i putnika na način propisan članom 53 st. 3 i 4 ovog zakona.
Na popis članova posade i putnika iz stava 2 ovog člana stavlja se otisak štambilja.
Putnici koji se iskrcavaju na obalu podliježu graničnoj provjeri u skladu sa ovim zakonom, osim ako procjena prijetnji za bezbjednost državne granice i zaštitu od nezakonitih migracija ukazuje da ne postoji potreba da se provjera vrši.
Poseban postupak granične provjere lica na plovnom objektu za slobodnu plovidbu
Član 55
Granična provjera lica na plovnom objektu za slobodnu plovidbu koji uplovi u luku u kojoj se nalazi granični prelaz vrši se na osnovu popisa tih lica koji se dostavlja Policiji najkasnije nakon pristajanja u luku.
Ukoliko se lica sa plovnog objekta za slobodnu plovidbu iskrcavaju u luku radi boravka u njoj, podliježu graničnim provjerama.
Plovni objekat za slobodnu plovidbu može uploviti u luku koja nije određena kao granični prelaz, ukoliko mu to dozvoli najbliža ili dostupna lučka kapetanija ili lučka ispostava i u slučaju više sile.
Najbliža ili dostupna lučka kapetanija ili lučka ispostava o uplovljavanju plovnog objekta za slobodnu plovidbu obavještava Policiju u najbližoj luci koja je određena kao granični prelaz u cilju vršenja granične provjere. Popis lica na plovnom objektu za slobodnu plovidbu dostavlja se najbližoj ili dostupnoj lučkoj kapetaniji ili lučkoj ispostavi koja ga predaje Policiji najkasnije nakon pristajanja plovnog objekta za slobodnu plovidbu u luku.
Prilikom granične provjere iz stava 4 ovog člana, Policiji se predaje dokument koji sadrži sve tehničke karakteristike plovnog objekta za slobodnu plovidbu i popis lica na tom plovnom objektu. Kopija tog dokumenta čini sastavni dio isprava plovnog objekta sve dok se plovni objekat nalazi u teritorijalnim vodama Crne Gore.
Kopija dokumenta iz stava 5 ovog člana prilikom isplovljavanja plovnog objekta za slobodnu plovidbu vraća se Policiji.
Posebni postupak granične provjere na trajektu
Član 56
Na trajektnoj vezi vrši se granična provjera putnika, vozača, članova posade trajekta i vozila na trajektu, i to:
- putnika - pješaka pojedinačno;
- vozača i putnika autobusa pojedinačno, njihovim izlaskom iz autobusa;
- putnika u automobilima dok su u svojim automobilima;
- vozača teških teretnih kamiona i lica u pratnji dok su u svojim kamionima, odvojeno od ostalih putnika;
- članova posade na trajektima na način iz člana 52 ovog zakona;
- vozila, kao i tereta i robe u i na vozilima, povremeno i neselektivno u cilju otkrivanja nezakonitih migranata.
Izdavanje odobrenja za kretanje člana posade koji nema vizu
Član 57
Članu posade stranog broda, koji nema potrebnu vizu, a svoj status može dokazati identifikacionom ispravom pomorca iz člana 47 stav 1 ovog zakona ili je upisan u popis članova posade i putnika, kao i članu posade stranog vazduhoplova, koji nema potrebnu vizu, a posjeduje ispravu člana posade izdatu u skladu sa međunarodnim standardima, za vrijeme zadržavanja broda, odnosno vazduhoplova na području graničnog prelaza može se izdati odobrenje za kretanje na području u kojem se nalazi granični prelaz, luka, odnosno aerodrom.
Odobrenja iz stava 1 ovog člana, na zahtjev zapovjednika stranog broda, odnosno vođe vazduhoplova izdaje Policija, za vrijeme zadržavanja broda ili vazduhoplova, a najduže do 90 dana.
Član posade iz stava 1 ovog člana ne smije se bez odobrenja kretati na području na kojem se nalazi granični prelaz, luka ili aerodrom.
Obrazac, sadržinu i način izdavanja odobrenja iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Ovlašćenja policijskog službenika
Član 58
Van područja graničnog prelaza policijski službenik je ovlašćen da vrši kontrolu lica, saobraćajnog sredstva i stvari na putnim pravcima i objektima od značaja za prekogranični promet, radi sprječavanja nezakonitog ulaska u Crnu Goru i boravka u Crnoj Gori, kao i sprječavanja prekograničnog kriminala, sve dok postoje saznanja da se na taj način mogu pronaći učinioci krivičnih dijela i kad za to postoje bezbjednosni razlozi.
U vršenju poslova iz stava 1 ovog člana policijski službenik primjenjuje ovlašćenja iz čl. 31, 32 i 33 ovog zakona.
U slučaju iz stava 1 ovog člana policijski službenik ne stavlja otisak štambilja u putne isprave.
Oblici saradnje
Član 59
Međunarodna granična saradnja obuhvata aktivnosti stranih policijskih službi na državnoj teritoriji Crne Gore, odnosno Policije na stranoj državnoj teritoriji, saradnju sa stranim službama bezbjednosti i razmjenu oficira za vezu.
Međunarodna saradnja iz stava 1 ovog člana ostvaruje se na osnovu međunarodnog ugovora.
Međunarodna granična saradnja službi
Član 60
Na teritoriju Crne Gore mogu ući službenici stranih bezbjednosnih službi i vršiti određene radnje nadzora državne granice i druge poslove međunarodne policijske saradnje saglasno međunarodnim ugovorima.
Policijski službenici mogu, u skladu sa međunarodnim ugovorom, u drugim državama vršiti određene radnje i poslove iz stava 1 ovog člana.
Pripadnici stranih službi iz stava 1 ovog člana mogu na teritoriji Crne Gore, bez posebnog odobrenja, koristiti tehničku opremu i vozila sa svojim oznakama, nositi uniformu, službeno oružje i druga sredstva prinude, ako je to sastavni dio njihove službene uniforme.
VII. EVIDENCIJE
Prikupljanje ličnih i drugih podataka
Član 61
U cilju efikasnog obavljanja granične kontrole i drugih poslova u skladu sa ovim zakonom, Policija je ovlašćena da od lica prema kojima primjenjuje ovlašćenja u skladu sa ovim zakonom prikuplja lične i druge podatke i da te podatke unosi i obrađuje u evidencijama koje vodi u skladu sa ovim zakonom.
Podatke iz stava 1 ovog člana Policija može da prikuplja i primjenom tehničkih i drugih sredstava.
Pod tehničkim i drugim sredstvima podrazumijevaju se:
1) uređaji i druga tehnička sredstva kojima se vrši automatsko očitavanje putnih i drugih isprava na osnovu kojih se utvrđuje identitet lica, kao i registarskih oznaka motornih vozila;
2) uređaji i druga tehnička sredstva kojima se, u cilju traganja, utvrđivanja identiteta i pronalaska učinilaca krivičnih djela i prekršaja prilikom vršenja granične kontrole vrši fotografisanje, snimanje i daktiloskopija;
3) video nadzor.
Uređaji iz stava 3 tač. 2 i 3 ovog člana, na području graničnog prelaza, moraju biti postavljeni na vidnom mjestu sa vidno obilježenim znakom upozorenja.
Podaci prikupljeni primjenom uređaja i sredstava iz stava 3 tač. 1 i 2 ovog člana uništavaju se po isteku roka od pet godina od dana kad su prikupljeni, a podaci prikupljeni primjenom uređaja i sredstava iz stava 3 tačka 3 ovog člana, po isteku roka od 30 dana od dana izvršenog snimanja, osim ako su potrebni za vođenje krivičnog i prekršajnog postupka.
Vrste evidencija
Član 62
Za potrebe vršenja granične kontrole, Policija vodi evidencije o:
1) licima i saobraćajnim sredstvima koja su podvrgnuta graničnoj provjeri;
2) licima i saobraćajnim sredstvima kojima nije dozvoljen prelazak državne granice;
3) licima prema kojima je sproveden postupak utvrđivanja identiteta;
4) licima kojima je izdato odobrenje iz člana 11 stav 3, člana 42 stav 2 i člana 57 stav 1 ovog zakona;
4a) licima kojima su izdate identifikacione oznake iz člana 22a ovog zakona;
5) licima koja su narušila nepovredivost državne granice;
6) licima koja su najavila lov, odnosno ribolov uz graničnu liniju;
7) licima koja unose, prenose i iznose vatreno oružje i municiju preko državne granice;
8) licima o kojima se vodi operativna zbirka podataka;
8a) odstupanju od režima granične provjere iz člana 34 ovog zakona;
8b) licima zatečenim u pokušaju izvršenja ili vršenju krivičnih djela i prekršaja, a koja su tom radnjom ugrozila bezbjednost državne granice;
9) licima i saobraćajnim sredstvima o kojima se vodi zbirka podataka koja nastaje vršenjem video nadzora.
Na zaštitu ličnih podataka iz stava 1 ovog člana, koji se obrađuju u skladu sa ovim zakonom, primjenjuju se odredbe propisa kojima se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Podaci u evidencijama i
