ZAKON O PLATNIM USLUGAMA
("Sl. glasnik RS", br. 139/2014 i 44/2018)
Deo prvi
UVODNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se uslovi i način pružanja platnih usluga, elektronski novac, platni sistemi i nadzor nad primenom odredaba ovog zakona.
Značenje pojedinih pojmova
Član 2
Pojedini pojmovi u smislu ovog zakona imaju sledeće značenje:
1) platna transakcija označava uplatu, prenos ili isplatu novčanih sredstava koje inicira platilac ili primalac plaćanja, a obavlja se bez obzira na pravni odnos između platioca i primaoca plaćanja;
2) platni nalog označava instrukciju platioca ili primaoca plaćanja svom pružaocu platnih usluga kojom se zahteva izvršenje platne transakcije;
3) platni račun označava račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija, a koji vodi pružalac platnih usluga za jednog ili više korisnika platnih usluga;
4) platni instrument označava svako personalizovano sredstvo i/ili niz postupaka ugovorenih između korisnika platnih usluga i pružaoca platnih usluga, a koje taj korisnik upotrebljava za izdavanje platnog naloga;
5) platni instrument za plaćanja male novčane vrednosti označava platni instrument koji se, u skladu sa okvirnim ugovorom o platnim uslugama, odnosi isključivo na izvršavanje pojedinačnih platnih transakcija čiji iznos nije veći od 3.000 dinara ili čiji ukupni limit potrošnje ne prelazi 15.000 dinara ili ukupna vrednost novčanih sredstava pohranjenih na tom platnom instrumentu ni u jednom trenutku ne prelazi 15.000 dinara;
6) korisnik platnih usluga označava fizičko ili pravno lice koje koristi ili je koristilo platnu uslugu u svojstvu platioca i/ili primaoca plaćanja ili se pružaocu platnih usluga obratilo radi korišćenja tih usluga;
7) platilac označava fizičko ili pravno lice koje na teret svog platnog računa izdaje platni nalog ili daje saglasnost za izvršenje platne transakcije na osnovu platnog naloga koji izdaje primalac plaćanja, a ako nema platnog računa - fizičko ili pravno lice koje izdaje platni nalog;
8) primalac plaćanja označava fizičko ili pravno lice koje je određeno kao primalac novčanih sredstava koja su predmet platne transakcije;
9) potrošač označava fizičko lice koje zaključuje ugovor o platnim uslugama ili ugovor koji se odnosi na elektronski novac u svrhe koje nisu namenjene njegovoj poslovnoj ili drugoj komercijalnoj delatnosti;
10) preduzetnik označava fizičko lice koje nije potrošač, odnosno poslovno sposobno fizičko lice koje obavlja delatnost radi ostvarivanja prihoda, u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva i drugim zakonom;
11) novčana sredstva označavaju gotov novac, sredstva na računu i elektronski novac;
12) gotov novac označava novčanice i kovani novac;
13) elektronski novac označava elektronski (uključujući magnetno) pohranjenu novčanu vrednost koja čini novčano potraživanje prema izdavaocu tog novca, a izdata je nakon prijema novčanih sredstava radi izvršavanja platnih transakcija i prihvata je fizičko i/ili pravno lice koje nije izdavalac tog novca;
14) imalac elektronskog novca označava fizičko ili pravno lice kome se izdaje ili je izdat elektronski novac, odnosno fizičko ili pravno lice koje se obratilo izdavaocu elektronskog novca radi izdavanja tog novca, kao i svako drugo fizičko ili pravno lice koje ima novčano potraživanje iz tačke 13) ovog stava;
15) poslovni dan je dan, odnosno deo dana u kome platiočev ili primaočev pružalac platnih usluga koji učestvuje u izvršavanju platne transakcije posluje tako da omogući izvršenje platne transakcije svom korisniku platnih usluga;
16) datum valute je referentni datum, odnosno referentno vreme koje pružalac platnih usluga koristi kod obračuna kamate na novčana sredstva zadužena ili odobrena na platnom računu;
17) referentni kurs je kurs na osnovu kojeg se vrši računanje pri zameni valuta, a koji je dostupnim učinio pružalac platnih usluga ili koji potiče iz javno dostupnog izvora;
18) referentna kamatna stopa je stopa na osnovu koje se obračunava kamata i koja je javno dostupna, a utvrđuje se nezavisno od jednostrane volje pružaoca i korisnika platnih usluga koji su zaključili ugovor o platnim uslugama;
19) jedinstvena identifikaciona oznaka označava kombinaciju slova, brojeva i/ili simbola koju pružalac platnih usluga utvrđuje korisniku platnih usluga i koja se u platnoj transakciji upotrebljava za nedvosmislenu identifikaciju tog korisnika i/ili njegovog platnog računa;
20) sredstvo za komunikaciju na daljinu je svako sredstvo koje pružalac i korisnik platnih usluga mogu da koriste za zaključenje ugovora o platnim uslugama kada nisu istovremeno fizički prisutni;
21) trajni nosač podataka označava svako sredstvo koje korisniku omogućava da sačuva podatke koji su mu namenjeni, da tim podacima pristupi i da ih reprodukuje u neizmenjenom obliku u periodu koji odgovara svrsi čuvanja;
22) domaća platna transakcija označava platnu transakciju kod koje platiočev pružalac platnih usluga i pružalac platnih usluga primaoca plaćanja tu uslugu pružaju na teritoriji Republike Srbije;
23) međunarodna platna transakcija označava platnu transakciju kod koje jedan pružalac platnih usluga pruža ovu uslugu na teritoriji Republike Srbije, a drugi na teritoriji treće države, kao i platnu transakciju kod koje isti pružalac platnih usluga tu uslugu za jednog korisnika platnih usluga pruža na teritoriji Republike Srbije, a za istog ili drugog korisnika platnih usluga na teritoriji treće države;
24) matična država označava državu u kojoj se nalazi sedište pravnog lica;
25) sedište označava mesto koje je registrovano kao sedište pravnog lica, a ako pravno lice u skladu s propisima njegove države nema registrovano sedište - mesto iz kog se upravlja njegovim poslovanjem;
26) država domaćin označava državu koja nije matična država, a u kojoj pravno lice pruža usluge preko ogranka ili drugog lica ili u kojoj neposredno pruža usluge;
27) kvalifikovano učešće postoji kada jedno lice ima:
(1) direktno ili indirektno pravo ili mogućnost da ostvari najmanje 10% glasačkih prava u pravnom licu, odnosno direktno ili indirektno vlasništvo nad najmanje 10% kapitala tog pravnog lica, ili
(2) mogućnost efektivnog vršenja znatnog uticaja na upravljanje drugim pravnim licem;
28) kontrolno učešće postoji kada jedno lice ima:
(1) direktno ili indirektno pravo ili mogućnost da ostvari najmanje 50% glasačkih prava u pravnom licu, odnosno direktno ili indirektno vlasništvo nad najmanje 50% kapitala tog pravnog lica, ili
(2) mogućnost izbora i/ili razrešenja najmanje polovine članova organa upravljanja ili nadzora tog pravnog lica, ili
(3) mogućnost efektivnog vršenja dominantnog uticaja na upravljanje drugim pravnim licem;
29) matično društvo pravnog lica označava društvo koje ima kontrolno učešće u tom pravnom licu;
30) zavisno društvo pravnog lica označava društvo u kojem to pravno lice ima kontrolno učešće;
31) grupa društava je grupa koju čine matično društvo, njegova zavisna društva i pravna lica u čijem kapitalu to matično društvo i/ili njegova zavisna društva imaju udeo, kao i društva koja su povezana zajedničkim upravljanjem;
32) društva povezana zajedničkim upravljanjem jesu društva koja nisu povezana odnosom matičnog i zavisnog društva, niti udelom u kapitalu u smislu tačke 31) ovog stava, a obuhvataju:
(1) društva kojima se upravlja na jedinstven način u skladu sa ugovorom zaključenim između tih društava ili odredbama statuta ili osnivačkih akata tih društava, ili
(2) društva kod kojih ista lica čine većinu članova organa upravljanja ili nadzora;
33) bliska povezanost označava odnos između dva ili više pravnih i/ili fizičkih lica kada:
(1) jedno od njih, direktno ili indirektno preko učešća u zavisnom društvu, ima pravo ili mogućnost da ostvari najmanje 20% glasačkih prava u pravnom licu, odnosno vlasništvo nad najmanje 20% kapitala u pravnom licu,
(2) jedno od njih ima kontrolno učešće u drugom pravnom licu,
(3) postoji trajna povezanost ovih lica sa istim trećim licem na osnovu kontrolnog učešća;
34) banka označava banku sa sedištem u Republici Srbiji koja ima dozvolu za rad Narodne banke Srbije, u skladu sa zakonom kojim se uređuju banke;
35) institucija elektronskog novca je pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji koje ima dozvolu Narodne banke Srbije za izdavanje elektronskog novca, u skladu sa ovim zakonom;
36) platna institucija je pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji koje ima dozvolu Narodne banke Srbije za pružanje platnih usluga kao platna institucija, u skladu sa ovim zakonom;
37) platni sistem označava sistem za prenos novčanih sredstava između učesnika u ovom sistemu, s pisanim i standardizovanim procedurama i pravilima za obradu i netiranje i/ili poravnanje naloga za prenos u platnom sistemu koji se primenjuju na sve učesnike u tom sistemu;
38) pasivna kamatna stopa označava stopu po kojoj se plaća kamata korisniku platnih usluga za novčana sredstva koja se drže na platnom računu;
39) trajni nalog je instrukcija koju platilac daje pružaocu platnih usluga kod koga ima otvoren platni račun za izvršavanje transfera odobrenja, u redovnim vremenskim razmacima ili na unapred utvrđene datume;
40) dozvoljeno i nedozvoljeno prekoračenje računa imaju značenje utvrđeno zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga;
41) zakonit boravak u Republici Srbiji označava boravak fizičkog lica u Republici Srbiji u skladu s propisima kojima se uređuju prebivalište i boravište građana, odnosno boravak stranaca u skladu sa zakonom o strancima, uključujući i stranca koji boravi u Republici Srbiji u skladu sa zakonima kojima se uređuju azil i izbeglice ili na osnovu međunarodnog ugovora;
42) promena platnog računa označava uslugu koju pružalac platnih usluga pruža korisniku u skladu s članom 73i ovog zakona.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na korisnike platnih usluga koji su pravna lica primenjuju se i na ogranke stranih pravnih lica koji su upisani u registar kod nadležnog organa u Republici Srbiji.
Isključenja iz oblasti primene
Član 3
Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na:
1) platne transakcije koje se izvršavaju isključivo u gotovom novcu neposredno između platioca i primaoca plaćanja;
2) platne transakcije koje se izvršavaju preko zastupnika ovlašćenog za pregovaranje ili zaključivanje ugovora o kupoprodaji robe ili usluga u ime i za račun platioca ili primaoca plaćanja;
3) transport gotovog novca, kao i njegovo prikupljanje, obradu i isporuku, koji vrše privredni subjekti u skladu sa zakonom;
4) platne transakcije koje se sastoje od prikupljanja i isporuke gotovog novca koje vrše lica koja nisu privredni subjekti u okviru neprofitne ili dobrotvorne delatnosti;
5) usluge kod kojih primalac plaćanja, odmah nakon izvršenja platne transakcije, platiocu daje gotov novac kao deo platne transakcije koja se odnosi na plaćanje robe ili usluge, a na izričit zahtev platioca dat neposredno pre izvršenja te platne transakcije;
6) menjačke poslove koji obuhvataju poslove kupovine i prodaje stranog gotovog novca za gotov novac;
7) platne transakcije zasnovane na nekoj od sledećih isprava u pismenoj formi na papiru:
(1) čeku u smislu zakona kojim se uređuje ček,
(2) čeku koji je uređen stranim propisima, a po sadržini i dejstvu je sličan čeku iz podtačke (1) ove tačke,
(3) vaučeru ili drugoj potvrdi koja njenom imaocu omogućava plaćanje robe ili usluga kod izdavaoca tog vaučera ili te potvrde, odnosno plaćanje kod drugog lica s kojim je ovaj izdavalac ugovorio prijem tog vaučera ili te potvrde kao način plaćanja robe ili usluga (npr. poklon - vaučeri, vaučeri za hranu i druge slične potvrde),
(4) putničkom čeku,
(5) poštanskoj uputnici u skladu s propisima kojima se uređuje pružanje poštanskih usluga;
8) platne transakcije koje se obavljaju između učesnika u platnom sistemu ili sistemu za poravnanje finansijskih instrumenata, a koje su u vezi sa učestvovanjem u tim sistemima, kao i platne transakcije koje se obavljaju između učesnika u platnom sistemu i pružaoca platnih usluga koji nije učesnik u tom sistemu;
9) platne transakcije u vezi sa ostvarivanjem prava i ispunjavanjem obaveza po osnovu finansijskih instrumenata, uključujući isplatu dividende i druga plaćanja, otkup ili prodaju hartija od vrednosti - ako takve transakcije obavljaju učesnici u sistemu za poravnanje finansijskih instrumenata ili druga lica koja, u skladu s propisima, pružaju investicione usluge, odnosno kastodi usluge u vezi s finansijskim instrumentima klijenata;
10) tehničke usluge kojima se podržava pružanje platnih usluga, uključujući obradu, čuvanje i zaštitu podataka, proveru autentičnosti podataka i subjekata, pružanje usluga vezanih za informacionu tehnologiju i komunikacionu mrežu, obezbeđivanje i održavanje terminala i uređaja koji se koriste za platne i druge slične usluge - ako pružalac navedenih usluga ni u jednom trenutku ne poseduje novčana sredstva koja se prenose niti njima raspolaže;
11) platne transakcije koje se vrše na osnovu instrumenata kojima se plaća kupovina robe i usluga isključivo u prostorijama izdavaoca ovog instrumenta ili, u skladu sa ugovorom koji je zaključen s tim izdavaocem, kod ograničene mreže prodavaca robe i usluga ili za ograničen izbor robe i usluga;
12) platne transakcije koje se vrše putem telekomunikacionih, digitalnih ili informaciono-tehnoloških uređaja, pri čemu se kupljeni proizvodi ili usluge isporučuju i koriste putem tih uređaja, pod uslovom da telekomunikacioni, digitalni ili informaciono-tehnološki operator ne deluje isključivo kao posrednik između korisnika platnih usluga i prodavca tog proizvoda ili pružaoca te usluge;
13) platne transakcije između pružalaca platnih usluga, kao i platne transakcije između pružalaca platnih usluga i njihovih zastupnika ili ogranaka, ako se obavljaju za njihov račun;
14) platne transakcije između matičnog društva i njegovog zavisnog društva ili između zavisnih društava istog matičnog društva, ako se izvršavaju isključivo posredstvom pružaoca platnih usluga koji je član iste grupe društava;
15) usluge isplata gotovog novca na bankomatima čiji pružaoci deluju u ime i za račun jednog ili više izdavalaca platnih kartica, pod uslovom da ti pružaoci nisu zaključili okvirni ugovor o platnim uslugama s klijentom koji podiže gotov novac s platnog računa i da ne pružaju drugu platnu uslugu utvrđenu ovim zakonom;
16) elektronski novac pohranjen na instrumentima iz tačke 11) ovog člana, odnosno koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija iz tačke 12) ovog člana.
Izuzetno od odredbe stava 1. tačka 7) ovog člana, odredbe čl. 73a do 73t primenjuju se i na platne transakcije i isprave iz te tačke.
Vrste platnih usluga
Član 4
Platne usluge obuhvataju:
1) usluge koje omogućavaju uplatu gotovog novca na platni račun, kao i sve usluge koje su potrebne za otvaranje, vođenje i gašenje tog računa;
2) usluge koje omogućavaju isplatu gotovog novca s platnog računa, kao i sve usluge koje su potrebne za otvaranje, vođenje i gašenje tog računa;
3) usluge prenosa novčanih sredstava s platnog računa, odnosno na platni račun, i to:
(1) transferom odobrenja,
(2) direktnim zaduženjem, uključujući jednokratno direktno zaduženje,
(3) korišćenjem platne kartice ili sličnog sredstva;
4) usluge izvršavanja platnih transakcija kod kojih su novčana sredstva obezbeđena kreditom odobrenim korisniku platnih usluga, i to:
(1) transferom odobrenja,
(2) direktnim zaduženjem, uključujući jednokratno direktno zaduženje,
(3) korišćenjem platne kartice ili sličnog sredstva;
5) usluge izdavanja platnih instrumenata i/ili prihvatanja ovih instrumenata na osnovu kojeg pružalac platnih usluga primaocu plaćanja omogućava izvršavanje platnih transakcija koje inicira platilac upotrebom određenog platnog instrumenta;
6) usluge izvršavanja novčane doznake kod koje pružalac platnih usluga prima platiočeva novčana sredstva bez otvaranja platnog računa za platioca ili primaoca plaćanja, isključivo radi stavljanja tih sredstava na raspolaganje primaocu plaćanja ili radi prenosa tih sredstava primaočevom pružaocu platnih usluga, koji ih stavlja na raspolaganje primaocu plaćanja;
7) usluge izvršavanja platne transakcije za koju platilac daje saglasnost upotrebom telekomunikacionog, digitalnog ili informaciono-tehnološkog uređaja i plaćanje se vrši operatoru telekomunikacione, digitalne ili informaciono-tehnološke mreže, koji deluje samo kao posrednik između korisnika platnih usluga i prodavca proizvoda ili pružaoca usluga.
Transfer odobrenja je platna usluga kod koje platilac kod svog pružaoca platnih usluga inicira izvršenje jedne ili više platnih transakcija, uključujući i izdavanje trajnog naloga.
Direktno zaduženje je platna usluga kod koje primalac plaćanja na osnovu platiočeve saglasnosti inicira platnu transakciju za zaduženje platiočevog platnog računa. Platilac može ovu saglasnost dati primaocu plaćanja, svom pružaocu platnih usluga ili pružaocu platnih usluga primaoca plaćanja.
Odnos prema propisima kojima se uređuje devizno poslovanje
Član 5
Odredbe ovog zakona primenjuju se i na platne transakcije između rezidenata i nerezidenata u dinarima i valuti trećih država, platne transakcije između rezidenata u valuti trećih država i platne račune rezidenata i nerezidenata u Republici Srbiji, u skladu sa ograničenjima utvrđenim propisima o deviznom poslovanju.
Zaštita prava i interesa korisnika platnih usluga i imalaca elektronskog novca
Član 6
Ako se pružalac platnih usluga ili izdavalac elektronskog novca ne pridržava odredaba ovog zakona, drugih propisa ili opštih uslova poslovanja kojima se uređuju platne usluge ili elektronski novac, dobrih poslovnih običaja koji se odnose na te usluge ili obaveza iz ugovora o platnim uslugama, odnosno ugovora koji se odnosi na elektronski novac - korisnik platnih usluga, odnosno imalac elektronskog novca imaju pravo na zaštitu svojih prava i interesa.
Na postupak ostvarivanja zaštite prava i interesa korisnika platnih usluga i imalaca elektronskog novca primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga, a koje se odnose na ostvarivanje zaštite prava i interesa korisnika finansijskih usluga.
Na nepravične ugovorne odredbe i nepoštenu poslovnu praksu u oblasti pružanja platnih usluga i izdavanja elektronskog novca, kao i na postupak njihove zabrane, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Ako je pružanje platnih usluga ili izdavanje elektronskog novca povezano s kreditom ili dozvoljenim prekoračenjem računa koje pružalac platnih usluga ili izdavalac elektronskog novca koji nije banka može u skladu sa odredbama ovog zakona davati korisniku platnih usluga - potrošaču, na ugovor o kreditu i ugovor o dozvoljenom prekoračenju računa, kao i na druga prava i obaveze pružaoca platnih usluga i tog korisnika u vezi s kreditom, odnosno dozvoljenim prekoračenjem računa i zaštitu korisnika ovih kredita, odnosno dozvoljenog prekoračenja računa primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Na zaštitu korisnika kreditne kartice koji je potrošač, pored odredaba ovog zakona kojima se uređuju prava i obaveze korisnika platnih usluga, primenjuju se i odredbe zakona kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga, a koje se odnose na prava i obaveze banke kao izdavaoca kreditnih kartica, ugovor o izdavanju i korišćenju kreditnih kartica i zaštitu korisnika kreditne kartice.
Upravni postupak
Član 7
Na osnovu nadležnosti utvrđenih ovim zakonom, Narodna banka Srbije rešava o pravima, obavezama i pravnim interesima lica u postupku utvrđenom ovim zakonom.
Na postupak iz stava 1. ovog člana shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje opšti upravni postupak, ako ovim zakonom nije drukčije uređeno.
Narodna banka Srbije može u postupku iz stava 1. ovog člana preduzeti dodatne aktivnosti radi provere tačnosti podataka i dokumentacije koje su dostavila lica iz tog stava.
Narodna banka Srbije donosi rešenje o upravnoj stvari koja je predmet postupka iz stava 1. ovog člana.
Rešenje iz stava 4. ovog člana je konačno.
Protiv rešenja iz stava 4. ovog člana može se voditi upravni spor, ali tužba protiv ovog rešenja ne može sprečiti ni odložiti njegovo izvršenje.
U upravnom sporu protiv rešenja iz stava 4. ovog člana sud ne može rešiti upravnu stvar za čije je rešavanje ovim zakonom utvrđena nadležnost Narodne banke Srbije.
Deo drugi
USLOVI I NAČIN PRUŽANJA PLATNIH USLUGA
Glava I
OPŠTI USLOVI PRUŽANJA PLATNIH USLUGA
Platne transakcije koje su predmet pružanja platnih usluga
Član 8
Platne usluge koje se pružaju u skladu sa odredbama ovog zakona odnose se na domaće platne transakcije koje se izvršavaju u dinarima.
Platne usluge koje se pružaju u skladu sa odredbama ovog zakona odnose se i na domaće platne transakcije u valuti trećih država, kao i međunarodne platne transakcije bez obzira na valutu plaćanja, uzimajući u obzir čl. 30. i 64. ovog zakona.
Odstupanje od utvrđenih uslova za pružanje platnih usluga
Član 9
Pružaoci platnih usluga mogu pružati platne usluge korisnicima ovih usluga pod uslovima koji su za korisnika povoljniji od uslova utvrđenih odredbama ovog zakona.
Ako je korisnik platnih usluga pravno lice, ugovorom o platnim uslugama može se isključiti ili ograničiti primena odredaba iz glave II ovog dela zakona, osim odredaba čl. 14. i 15, člana 16. st. 3. i 4. i člana 32. ovog zakona.
Ako je korisnik platnih usluga pravno lice, ugovorom o platnim uslugama može se isključiti ili ograničiti i primena odredaba čl. 37, 38, 51, 53, 54, 58, 60. i 63. ovog zakona.
Pružaoci platnih usluga
Član 10
Platne usluge u Republici Srbiji mogu pružati:
1) banka;
2) institucija elektronskog novca;
3) platna institucija;
4) Narodna banka Srbije;
5) Uprava za trezor ili drugi organi javne vlasti u Republici Srbiji, u skladu sa svojim nadležnostima utvrđenim zakonom;
6) javni poštanski operator sa sedištem u Republici Srbiji, osnovan u skladu sa zakonom kojim se uređuju poštanske usluge (u daljem tekstu: javni poštanski operator).
Niko osim pružalaca platnih usluga iz stava 1. ovog člana ne može pružati platne usluge u Republici Srbiji.
Kada Narodna banka Srbije, Uprava za trezor ili drugi organi javne vlasti u Republici Srbiji pružaju platne usluge u okviru nadležnosti utvrđenih zakonom, ne primenjuju se odredbe ovog zakona kojima se uređuju prava i obaveze pružalaca i korisnika platnih usluga, ugovor o platnim uslugama, izvršavanje platnih transakcija i ostvarivanje zaštite prava i interesa korisnika platnih usluga, osim ako je to utvrđeno posebnim propisom ili ugovorom o tim uslugama.
Platne usluge koje pruža javni poštanski operator
Član 11
Javni poštanski operator može u svoje ime i za svoj račun pružati sve platne usluge iz člana 4. ovog zakona ili neke od njih.
Pored platnih usluga iz stava 1. ovog člana, javni poštanski operator može pružati i sledeće usluge:
1) isplatu gotovog novca potrošačima na teret računa koji se vode kod banke;
2) prijem i naplatu čekova po tekućim računima potrošača.
Javni poštanski operator platne usluge iz stava 1. ovog člana može pružati i u ime i za račun banaka, a može pružati i usluge posredovanja između banaka i korisnika platnih usluga u vezi s tim platnim uslugama, u skladu s propisima kojima se uređuju banke.
Javni poštanski operator dužan je da, najkasnije mesec dana pre početka, odnosno prestanka pružanja usluga iz st. 1. i 2. ovog člana, Narodnu banku Srbije obavesti o nameri početka ili prestanka pružanja tih usluga.
Obaveštenje iz stava 4. ovog člana sadrži podatke o svakoj usluzi koju javni poštanski operator namerava da počne, odnosno da prestane da pruža, kao i planirani dan početka, odnosno prestanka pružanja te usluge.
Na poslovanje javnog poštanskog operatora kao pružaoca platnih usluga shodno se primenjuju odredbe člana 89, čl. 92. do 97. i čl. 101. do 103. ovog zakona.
Naknade pružaoca platnih usluga
Član 12
Pružalac platnih usluga ima pravo da za pružanje tih usluga korisniku platnih usluga naplati naknadu.
Pružalac platnih usluga ne može korisnicima platnih usluga naplaćivati naknadu za pružanje informacija koje je dužan da pruži u skladu s glavom II ovog dela zakona, odnosno za ispunjavanje svojih obaveza prema korisnicima platnih usluga utvrđenih u glavi III ovog dela zakona, osim ako ovim zakonom nije drukčije uređeno.
Pružalac platnih usluga i korisnik platnih usluga mogu da ugovore naplaćivanje naknade za dodatne informacije, za pružanje informacija češće nego što je utvrđeno u glavi II ovog dela zakona i/ili za dostavljanje informacija putem sredstava za komunikaciju koja nisu utvrđena okvirnim ugovorom o pružanju platnih usluga, ako to zahteva ovaj korisnik.
Visina naknade koju pružalac platnih usluga naplaćuje u skladu sa st. 2. i 3. ovog člana mora biti odgovarajuća i u skladu s njegovim stvarnim troškovima koji nastaju ispunjavanjem obaveza iz tih stavova.
Pružalac platnih usluga može korisnicima platnih usluga naplaćivati naknadu za pružanje informacija, odnosno za ispunjavanje svojih obaveza prema korisnicima platnih usluga utvrđenih u glavi IV ovog dela zakona u skladu sa odredbama te glave zakona.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, pružalac platnih usluga može s korisnikom platnih usluga koji nije potrošač ugovoriti da tom korisniku naplaćuje naknade iz tog stava.
Oglašavanje i pružanje informacija
Član 13
Platne usluge moraju se oglašavati na jasan i lako razumljiv način, a oglašavanje ne može sadržavati netačne informacije, niti informacije koje kod korisnika platnih usluga mogu stvoriti pogrešnu predstavu o uslovima korišćenja tih usluga.
Pružalac platnih usluga dužan je da informacije i obaveštenja iz ovog zakona korisniku platnih usluga pruži na jasan i lako razumljiv način, na srpskom ili drugom jeziku koji je predložio korisnik platnih usluga, a o kojem su se strane dogovorile.
Kada je ovim zakonom utvrđena obaveza pružaoca platnih usluga da korisniku platnih usluga pruži određene informacije njihovim dostavljanjem, pružalac platnih usluga dužan je da ih dostavi na način koji ne zahteva dodatne aktivnosti korisnika platnih usluga (npr. poštom ili i-mejlom).
Kada je ovim zakonom utvrđena obaveza pružaoca platnih usluga da korisniku platnih usluga pruži određene informacije tako da mu ih učini dostupnim, pružalac platnih usluga to čini na unapred utvrđeni, odnosno ugovoreni način koji može zahtevati dodatne aktivnosti korisnika platnih usluga (npr. dostupnost na oglasnim tablama ili šalterskim mestima u prostorijama pružaoca platnih usluga).
U slučaju spora po osnovu pružanja informacija, teret dokazivanja ispunjenosti obaveza pružaoca platnih usluga utvrđenih odredbama ovog zakona kojima se uređuju ugovor o platnim uslugama i informisanje korisnika platnih usluga - na strani je pružaoca platnih usluga.
Pružalac platnih usluga dužan je da pre angažovanja lica na poslovima pružanja informacija korisnicima platnih usluga obezbedi obuku tih lica, kao i odgovarajući dokaz o tome (sertifikat o obavljenoj internoj obuci, učešću na seminaru ili kursu i sl.).
Pružalac platnih usluga dužan je da obezbedi da lica koja je angažovao na poslovima pružanja informacija korisnicima platnih usluga poseduju odgovarajuće kvalifikacije, znanje i iskustvo, profesionalne i lične kvalitete, da postupaju u skladu s dobrim poslovnim običajima i poslovnom etikom, kao i da poštuju ličnost i integritet korisnika platnih usluga.
Glava II
UGOVOR O PLATNIM USLUGAMA I INFORMISANJE KORISNIKA PLATNIH USLUGA
Predmet ugovora o platnim uslugama
Član 14
Ugovorom o platnim uslugama pružalac platnih usluga obavezuje se da će korisniku platnih usluga, u skladu sa ovim zakonom, pružati određene platne usluge, odnosno platnu uslugu, a korisnik platnih usluga obavezuje se da mu, ako je tako ugovoreno, za to plati određenu naknadu.
Na sva pitanja iz ugovora o platnim uslugama koja nisu uređena ovim zakonom primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi.
Vrste ugovora o platnim uslugama
Član 15
Ugovor o platnim uslugama zaključuje se kao okvirni ugovor o platnim uslugama (u daljem tekstu: okvirni ugovor) ili kao ugovor o jednokratnoj platnoj transakciji.
Okvirnim ugovorom uređuje se izvršavanje budućih pojedinačnih platnih transakcija.
Ako korisnik platnih usluga otvara platni račun kod pružaoca platnih usluga, okvirnim ugovorom uređuju se i uslovi za otvaranje, vođenje i gašenje tog računa.
Ugovorom o jednokratnoj platnoj transakciji uređuje se izvršenje jedne određene platne transakcije koja nije obuhvaćena okvirnim ugovorom.
Sadržina i forma okvirnog ugovora
Član 16
Okvirni ugovor sadrži sledeće obavezne elemente, odnosno informacije:
1) informacije o pružaocu i korisniku platnih usluga:
(1) poslovno ime i sedište pružaoca platnih usluga, kao i poslovno ime i sedište, odnosno adresu zastupnika ili ogranka u Republici Srbiji preko koga pruža platne usluge i bilo koju drugu adresu na kojoj se korisnik platnih usluga može obratiti pružaocu platnih usluga, uključujući i i-mejl adresu,
(2) naziv i adresu sedišta organa nadležnog za nadzor nad pružaocem platnih usluga, njegovim zastupnikom ili ogrankom, a u vezi s pružanjem platnih usluga u Republici Srbiji,
(3) podatke o registru platnih institucija ili registru institucija elektronskog novca, odnosno o drugom odgovarajućem javnom registru izdatih dozvola za rad pružalaca platnih usluga i registracionom broju ili odgovarajućoj identifikacionoj oznaci pružaoca platnih usluga u tom registru,
(4) ime, prezime i prebivalište, odnosno boravište korisnika platnih usluga - potrošača ili poslovno ime i sedište korisnika platnih usluga - preduzetnika ili pravnog lica;
2) uslove za korišćenje platnih usluga:
(1) vrstu i opis osnovnih karakteristika platne usluge koja se pruža,
(2) jedinstvenu identifikacionu oznaku ili druge podatke koje je korisnik platnih usluga dužan da navede radi pravilnog izvršenja platnog naloga,
(3) formu i način davanja i povlačenja saglasnosti za izvršenje platne transakcije, u skladu s čl. 33, 37. i 38. ovog zakona,
(4) vreme kada se smatra da je pružalac platnih usluga primio platni nalog u smislu člana 35. ovog zakona, kao i eventualni momenat za prijem platnih naloga u određenom poslovnom danu nakon kojeg se primljeni nalozi smatraju primljenim narednog poslovnog dana u skladu sa stavom 4. tog člana,
(5) rok za izvršenje platne transakcije,
(6) naznaku o limitu potrošnje pri korišćenju platnog instrumenta u skladu s članom 49. ovog zakona, ako je taj limit ugovoren;
3) informacije i podatke o naknadama, kamatnim stopama i kursu zamene valuta:
(1) vrstu i visinu svih naknada koje pružalac platnih usluga naplaćuje korisniku platnih usluga, a ako ih naplaćuje zbirno - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu,
(2) ako se na usluge pružaoca platnih usluga primenjuju kamatna stopa i/ili kurs zamene valuta - visinu kamatne stope i kurs zamene valuta, odnosno ako se koriste referentna kamatna stopa i/ili referentni kurs - relevantni datum i indeks ili drugi osnov za utvrđivanje referentne kamatne stope i kursa, kao i metod izračunavanja stvarne kamate,
(3) naznaku da se promene kamatnih stopa ili kursa zamene valuta koje se zasnivaju na izmenama referentne kamatne stope ili referentnog kursa mogu primeniti odmah i bez prethodnog obaveštavanja korisnika platnih usluga o tim izmenama u skladu s članom 19. ovog zakona, u kom slučaju je pružalac platnih usluga dužan da obavesti korisnika platnih usluga na način utvrđen u tom članu - ako je ova mogućnost ugovorena;
4) informacije o načinu i sredstvima komunikacije između korisnika i pružaoca platnih usluga, i to:
(1) o sredstvima komunikacije za razmenu informacija i obaveštenja u skladu sa ovim zakonom, uključujući i tehničke zahteve koji se odnose na opremu korisnika platnih usluga,
(2) o načinu i učestalosti pružanja informacija koje se korisniku platnih usluga dostavljaju ili čine dostupnim u skladu sa ovim zakonom,
(3) o jeziku na kojem se zaključuje okvirni ugovor i na kojem će se obavljati komunikacija tokom trajanja ugovornog odnosa, ako je korisnik platnih usluga zahtevao zaključenje okvirnog ugovora i obavljanje te komunikacije na jeziku koji nije srpski,
(4) o pravu korisnika platnih usluga da mu se tokom trajanja ugovornog odnosa, na njegov zahtev, dostave kopija okvirnog ugovora i informacije iz ovog člana, i to na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka;
5) informacije o zaštitnim i drugim merama u vezi sa izvršavanjem platnih transakcija, i to:
(1) o merama koje je korisnik platnih usluga dužan da preduzme radi zaštite platnog instrumenta, kao i načinu obaveštavanja pružaoca platnih usluga o gubitku, krađi ili zloupotrebi platnog instrumenta, u skladu s članom 47. ovog zakona,
(2) o uslovima pod kojima pružalac platnih usluga ima pravo da blokira korišćenje platnog instrumenta u skladu s članom 49. ovog zakona, ako se to utvrdi okvirnim ugovorom,
(3) o odgovornosti platioca za neodobrene platne transakcije, uključujući i iznos gubitka koji pokriva platilac, u skladu s članom 51. ovog zakona,
(4) o načinu i rokovima u kojima je korisnik platnih usluga dužan da obavesti pružaoca platnih usluga o neodobrenoj, neizvršenoj ili nepravilno izvršenoj platnoj transakciji, odnosno da zahteva pravilno izvršenje platne transakcije, u skladu s članom 61. ovog zakona,
(5) o odgovornosti pružaoca platnih usluga za neodobrene, neizvršene i nepravilno izvršene platne transakcije, u skladu s čl. 50. do 59. i članom 62. ovog zakona,
(6) o uslovima za povraćaj iznosa odobrene i pravilno izvršene platne transakcije platiocu, u skladu s članom 63. ovog zakona;
6) uslove za izmene i dopune, kao i prestanak okvirnog ugovora, i to:
(1) naznaku da korisnik platnih usluga prihvata izmene i dopune okvirnog ugovora i bez davanja izričite saglasnosti, kao i obaveštenje o pravu tog korisnika da u tom slučaju raskine ovaj ugovor, u skladu s članom 18. ovog zakona - ako je ta mogućnost ugovorena,
(2) trajanje okvirnog ugovora,
(3) uslove za jednostrani raskid okvirnog ugovora, odnosno ništavost odredaba tog ugovora, u skladu s čl. 18, 20. i 21. ovog zakona;
7) informacije o zaštiti korisnika platnih usluga, i to:
(1) o ugovornim odredbama kojima se utvrđuje koji se propisi primenjuju na okvirni ugovor i/ili nadležnost suda,
(2) o pravu na prigovor i pritužbu korisnika platnih usluga i mogućnosti vansudskog rešavanja spornog odnosa u vezi s pružanjem platnih usluga, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Ako je predmet okvirnog ugovora izdavanje i korišćenje kreditne kartice, ovaj ugovor, pored elemenata iz stava 1. ovog člana, sadrži i obavezne elemente ugovora o izdavanju i korišćenju kreditne kartice utvrđene zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.
Okvirni ugovor zaključuje se u pismenoj formi.
Pružalac platnih usluga dužan je da obezbedi da korisnik platnih usluga dobije najmanje jedan primerak okvirnog ugovora.
Korisnik platnih usluga ima pravo da mu se tokom trajanja ugovornog odnosa, na njegov zahtev, dostave kopija okvirnog ugovora, odnosno informacije iz člana 17. stav 1. ovog zakona dostavljene u predugovornoj fazi, i to na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.
Dostavljanje informacija u predugovornoj fazi
Član 17
Pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga, u primerenom roku, pre zaključenja okvirnog ugovora, dostavi informacije koje su utvrđene kao obavezni elementi tog ugovora u skladu s članom 16. ovog zakona, i to na način koji će tom korisniku omogućiti da se upozna sa uslovima koji se odnose na pružanje platnih usluga, kao i da uporedi ponude različitih pružalaca platnih usluga i proceni da li ovi uslovi i usluge odgovaraju njegovim potrebama.
Pružalac platnih usluga dužan je i da korisniku platnih usluga informacije iz stava 1. ovog člana dostavi na način koji ga ni u jednom trenutku neće dovesti u zabludu u vezi sa uslovima koji se odnose na pružanje platnih usluga.
Pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga informacije iz stava 1. ovog člana dostavi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.
Pružalac platnih usluga može korisniku platnih usluga dostaviti informacije iz stava 1. ovog člana dostavljanjem nacrta okvirnog ugovora koji sadrži ove informacije.
Izmene i dopune okvirnog ugovora na predlog pružaoca platnih usluga
Član 18
Ako pružalac platnih usluga predlaže izmene i dopune odredaba okvirnog ugovora, dužan je da korisniku platnih usluga dostavi predlog tih izmena i dopuna najkasnije dva meseca pre predloženog dana početka njihove primene.
Nakon prijema predloga iz stava 1. ovog člana, korisnik platnih usluga može se saglasiti da predložene izmene i dopune proizvedu pravno dejstvo pre predloženog dana početka njihove primene.
Okvirnim ugovorom može se utvrditi da će se smatrati da se korisnik platnih usluga saglasio s predlogom iz stava 1. ovog člana ako pre dana početka primene predloženih izmena i dopuna nije obavestio pružaoca platnih usluga da se s tim predlogom nije saglasio, o čemu je pružalac platnih usluga dužan da obavesti korisnika platnih usluga istovremeno s dostavljanjem tog predloga.
U slučaju iz stava 3. ovog člana, pružalac platnih usluga dužan je da korisnika platnih usluga, istovremeno s dostavljanjem predloga iz tog stava, obavesti o njegovom pravu da pre dana početka primene predloženih izmena i dopuna raskine okvirni ugovor bez plaćanja naknade i drugih troškova, ako ne prihvati taj predlog.
Pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga predlog iz stava 1. ovog člana dostavi u pismenoj formi.
Promene kamatne stope i kursa zamene valuta
Član 19
Okvirnim ugovorom može se utvrditi da se promene kamatne stope i kursa zamene valuta mogu primenjivati odmah i bez prethodnog obaveštenja korisnika platnih usluga, ako se zasnivaju na izmenama ugovorene referentne kamatne stope ili referentnog kursa.
Ako se kamatna stopa ili kurs zamene valuta promene u korist korisnika platnih usluga, te promene mogu se primenjivati odmah i bez prethodnog obaveštenja korisnika platnih usluga.
Pružalac platnih usluga dužan je da o promenama kamatne stope iz st. 1. i 2. ovog člana pismeno obavesti korisnika platnih usluga bez odlaganja na papiru ili na drugom trajnom nosaču podataka, osim ako okvirnim ugovorom nisu utvrđeni drukčiji rokovi i način ovog obaveštavanja.
Pružalac platnih usluga dužan je da obezbedi jednak tretman korisnika platnih usluga kod obračunavanja i primene promena kamatne stope i kursa zamene valuta iz st. 1. i 2. ovog člana.
Raskid, odnosno ništavost okvirnog ugovora koje zahteva korisnik platnih usluga
Član 20
Korisnik platnih usluga ima pravo da u bilo kom trenutku raskine okvirni ugovor bez otkaznog roka, osim ako je okvirnim ugovorom utvrđen otkazni rok, koji ne može biti duži od mesec dana.
Korisnik platnih usluga ima pravo da raskine okvirni ugovor i u drugim slučajevima utvrđenim zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi ili drugim zakonom.
Ako korisnik platnih usluga raskine okvirni ugovor, dužan je da plati naknadu samo za platne usluge pružene do dana tog raskida, a ako je takva naknada plaćena unapred, pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga vrati srazmerni deo plaćene naknade.
Pružalac platnih usluga ne može korisniku platnih usluga naplatiti naknadu za raskid okvirnog ugovora.
Korisnik platnih usluga može zahtevati da se odredbe okvirnog ugovora koje su u suprotnosti sa informacijama pruženim u predugovornoj fazi u skladu s članom 17. stav 1. ovog zakona, odnosno odredbe koje se odnose na informacije iz člana 16. ovog zakona koje nisu prethodno dostavljene korisniku platnih usluga - utvrde ništavim.
Pravo pružaoca platnih usluga na raskid okvirnog ugovora
Član 21
Ako je tako utvrđeno okvirnim ugovorom, pružalac platnih usluga ima pravo da raskine okvirni ugovor zaključen na neodređeno vreme, uz otkazni rok koji ne može biti kraći od dva meseca.
Pružalac platnih usluga može raskinuti okvirni ugovor i u drugim slučajevima utvrđenim zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi ili drugim zakonom.
Pružalac platnih usluga dužan je da obaveštenje o raskidu okvirnog ugovora dostavi korisniku platnih usluga u pismenoj formi.
Ako pružalac platnih usluga raskine okvirni ugovor, na obavezu korisnika platnih usluga da plati naknadu shodno se primenjuju odredbe člana 20. st. 3. i 4. ovog zakona.
Informacije za platioca pre i nakon izvršenja pojedinačne platne transakcije
Član 22
Platiočev pružalac platnih usluga dužan je da, pre izvršenja pojedinačne platne transakcije koju platilac inicira na osnovu okvirnog ugovora, dostavi platiocu, na njegov zahtev, precizne informacije o roku za izvršenje te platne transakcije i naknadama koje će mu biti naplaćene, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje te naknade - i o vrsti i visini svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu.
Platiočev pružalac platnih usluga koji na osnovu okvirnog ugovora izvršava pojedinačnu platnu transakciju dužan je da, odmah nakon zaduženja platiočevog platnog računa ili nakon prijema platnog naloga ako platilac ne koristi platni račun, platiocu dostavi sledeće informacije:
1) referentnu oznaku ili druge podatke koji platiocu omogućavaju identifikaciju pojedinačne platne transakcije i informacije koje se odnose na primaoca plaćanja;
2) iznos platne transakcije u valuti u kojoj je platiočev platni račun zadužen ili u valuti koju je platilac naveo u platnom nalogu;
3) iznos bilo koje naknade koja se platiocu naplaćuje za izvršenje pojedinačne platne transakcije, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje ove naknade - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu;
4) iznos kamate koju plaća platilac, ako se ta kamata plaća;
5) ako se vrši zamena valute - kurs zamene valuta koji je pri izvršavanju platne transakcije koristio platiočev pružalac platnih usluga, kao i iznos platne transakcije nakon zamene valute;
6) datum valute zaduženja platnog računa, odnosno datum prijema platnog naloga.
Platiočev pružalac platnih usluga dužan je da platiocu dostavi informacije iz stava 2. ovog člana na papiru ili na drugom trajnom nosaču podataka.
Okvirnim ugovorom može se utvrditi da pružalac platnih usluga informacije iz stava 2. ovog člana platiocu pruža periodično, i to najmanje jednom mesečno, na ugovoreni način koji tom platiocu omogućava da ove informacije sačuva i reprodukuje u nepromenjenom obliku.
Pružalac platnih usluga dužan je da platiocu - potrošaču na njegov zahtev, bez naknade, jednom mesečno na papiru dostavlja informacije iz stava 2. ovog člana o pojedinačnim izvršenim platnim transakcijama.
Informacije za primaoca plaćanja nakon izvršenja pojedinačne platne transakcije
Član 23
Pružalac platnih usluga primaoca plaćanja koji na osnovu okvirnog ugovora izvršava pojedinačnu platnu transakciju dužan je da odmah nakon izvršenja ove transakcije primaocu plaćanja dostavi sledeće informacije:
1) referentnu oznaku ili druge podatke koji primaocu plaćanja omogućavaju identifikaciju pojedinačne platne transakcije, kao i informacije o platiocu i druge podatke koji su preneti uz tu platnu transakciju u skladu sa zakonom;
2) iznos platne transakcije u valuti u kojoj je odobren platni račun primaoca plaćanja ili u valuti u kojoj su novčana sredstva stavljena na raspolaganje primaocu plaćanja;
3) iznos bilo koje naknade koja se naplaćuje primaocu plaćanja za izvršavanje pojedinačne platne transakcije, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje ove naknade - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu;
4) iznos kamate koju plaća primalac plaćanja, ako se ta kamata plaća;
5) ako se vrši zamena valute - kurs zamene valuta koji je pri izvršavanju platne transakcije koristio pružalac platnih usluga primaoca plaćanja, kao i iznos platne transakcije pre zamene valute;
6) datum valute odobrenja platnog računa primaoca plaćanja, odnosno datum kada su sredstva stavljena na raspolaganje primaocu plaćanja.
Na obaveze pružaoca platnih usluga primaoca plaćanja da pruži primaocu plaćanja informacije iz stava 1. ovog člana shodno se primenjuju odredbe člana 22. st. 3. do 5. ovog zakona.
Predugovorne informacije i okvirni ugovor o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti
Član 24
Izuzetno od člana 17. stav 1. ovog zakona, pružalac platnih usluga dužan je da, pre zaključenja okvirnog ugovora o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti, korisniku platnih usluga dostavi sledeće informacije:
1) informacije o bitnim karakteristikama i mogućim načinima korišćenja ovog platnog instrumenta;
2) informacije o odgovornosti pružaoca platnih usluga i korisnika platnih usluga za neodobrenu, neizvršenu ili nepravilno izvršenu platnu transakciju;
3) informacije o naknadama koje pružalac platnih usluga naplaćuje korisniku platnih usluga;
4) informacije o drugim bitnim okolnostima koje su korisniku platnih usluga neophodne za donošenje odluke o zaključenju okvirnog ugovora o ovom platnom instrumentu;
5) informacije o tome gde su korisniku platnih usluga dostupne druge informacije iz člana 17. stav 1. ovog zakona.
Izuzetno od člana 16. st. 1. i 3. ovog zakona, okvirni ugovor o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti obavezno sadrži elemente, odnosno informacije iz stava 1. ovog člana, a ne mora se zaključiti u pismenoj formi.
Izuzetno od člana 18. ovog zakona, okvirnim ugovorom o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti može se utvrditi da pružalac platnih usluga nije dužan da izmene i dopune okvirnog ugovora predloži u pismenoj formi.
Informacije pre i nakon izvršenja pojedinačne platne transakcije kod platnog instrumenta za plaćanja male novčane vrednosti
Član 25
Okvirnim ugovorom o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti može se utvrditi da pružalac platnih usluga pre izvršenja platne transakcije nije dužan da platiocu dostavlja informacije iz člana 22. stav 1. ovog zakona.
Izuzetno od odredaba čl. 22. i 23. ovog zakona, okvirnim ugovorom o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti može se utvrditi da je pružalac platnih usluga dužan da nakon izvršenja pojedinačne platne transakcije korisniku platnih usluga pruži sledeće informacije:
1) referentnu oznaku ili druge podatke koji korisniku platnih usluga omogućavaju identifikaciju pojedinačne platne transakcije;
2) iznos pojedinačne platne transakcije ili ukupan iznos svih platnih transakcija iste vrste koje su izvršene u korist istog primaoca plaćanja;
3) iznos svake naknade koju pružalac platnih usluga naplaćuje za pojedinačnu platnu transakciju ili ukupan iznos naknada koje ovaj pružalac naplaćuje za sve platne transakcije iste vrste koje su izvršene u korist istog primaoca plaćanja.
Okvirnim ugovorom o platnom instrumentu za plaćanja male novčane vrednosti može se utvrditi da pružalac platnih usluga nije dužan da korisniku platnih usluga pruži ni informacije iz stava 2. ovog člana, ako se ovaj instrument upotrebljava anonimno ili ako nema tehničkih mogućnosti da se pruže ove informacije za određenu vrstu tog instrumenta.
U slučaju iz stava 3. ovog člana, pružalac platnih usluga dužan je da platiocu omogući proveru stanja raspoloživih novčanih sredstava na platnom instrumentu.
Prethodne informacije o jednokratnoj platnoj transakciji
Član 26
Pružalac platnih usluga dužan je da, pre zaključenja ugovora o jednokratnoj platnoj transakciji, korisniku platnih usluga učini lako dostupnim sledeće informacije:
1) podatke o jedinstvenoj identifikacionoj oznaci ili druge podatke koje je korisnik platnih usluga dužan da navede radi pravilnog izvršenja platnog naloga;
2) rok za izvršenje platne transakcije;
3) vrstu i visinu svih naknada koje pružalac platnih usluga naplaćuje korisniku platnih usluga, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje ove naknade - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu;
4) ako se vrši zamena valute - kurs zamene valuta, odnosno referentni kurs koji pružalac platnih usluga koristi za platnu transakciju.
Na zahtev korisnika platnih usluga, pružalac platnih usluga dužan je da informacije iz stava 1. ovog člana tom korisniku dostavi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.
Pružalac platnih usluga može korisniku platnih usluga pružiti informacije iz stava 1. ovog člana u obliku nacrta ugovora o jednokratnoj platnoj transakciji ili platnog naloga koji sadrži ove informacije.
Ako je ugovor o jednokratnoj platnoj transakciji, na zahtev korisnika platnih usluga, zaključen korišćenjem sredstva za komunikaciju na daljinu koje pružaocu platnih usluga ne omogućava da ispuni obaveze iz st. 1. i 2. ovog člana, ovaj pružalac dužan je da ove obaveze ispuni odmah nakon izvršenja platne transakcije.
Pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga učini lako dostupnim i druge informacije iz člana 17. stav 1. ovog zakona koje su bitne za izvršenje jednokratne platne transakcije.
Informacije za platioca nakon prijema platnog naloga za izvršenje jednokratne platne transakcije
Član 27
Platiočev pružalac platnih usluga dužan je da, odmah nakon prijema platnog naloga za izvršenje jednokratne platne transakcije, platiocu dostavi ili učini lako dostupnim sledeće informacije:
1) referentnu oznaku ili druge podatke koji platiocu omogućavaju identifikaciju platne transakcije i informacije koje se odnose na primaoca plaćanja;
2) iznos platne transakcije u valuti navedenoj u platnom nalogu;
3) iznos bilo koje naknade koja se naplaćuje platiocu za izvršenje platne transakcije, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje ove naknade - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu;
4) ako se vrši zamena valute - kurs zamene valuta, odnosno referentni kurs koji pri izvršavanju platne transakcije koristi platiočev pružalac platnih usluga, kao i iznos platne transakcije nakon zamene valute;
5) datum prijema platnog naloga.
Platiočev pružalac platnih usluga dužan je da, na zahtev platioca, informacije iz stava 1. ovog člana dostavi platiocu na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.
Informacije za primaoca plaćanja nakon izvršenja jednokratne platne transakcije
Član 28
Pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da primaocu plaćanja, odmah nakon izvršenja jednokratne platne transakcije, dostavi ili učini lako dostupnim sledeće informacije:
1) referentnu oznaku ili druge podatke koji primaocu plaćanja omogućavaju identifikaciju platne transakcije, kao i informacije o platiocu i druge podatke koji su preneti uz tu platnu transakciju u skladu sa zakonom;
2) iznos platne transakcije u valuti u kojoj su mu novčana sredstva stavljena na raspolaganje;
3) iznos bilo koje naknade koja se naplaćuje primaocu plaćanja za izvršenje platne transakcije, a ako pružalac platnih usluga zbirno naplaćuje ove naknade - i vrstu i visinu svake pojedinačne naknade koja čini zbirnu naknadu;
4) ako se vrši zamena valute - kurs zamene valuta koji je pri izvršenju platne transakcije koristio pružalac platnih usluga primaoca plaćanja, kao i iznos platne transakcije pre zamene valute;
5) datum kada su sredstva stavljena na raspolaganje primaocu plaćanja.
Pružalac platnih usluga primaoca plaćanja dužan je da, na zahtev primaoca plaćanja, informacije iz stava 1. ovog člana tom primaocu dostavi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.
Izuzeće od obaveze pružanja informacija kod jednokratne platne transakcije
Član 29
Ako korisnik platnih usluga pružaocu platnih usluga izda platni nalog za izvršenje jednokratne platne transakcije upotrebom platnog instrumenta koji mu je, na osnovu okvirnog ugovora koji se odnosi na izdavanje tog platnog instrumenta, izdao drugi pružalac platnih usluga - pružalac platnih usluga koji je primio platni nalog nije dužan da ovom korisniku platnih usluga pruži informacije koje su pružene ili će biti pružene na osnovu tog okvirnog ugovora.
Član 30
Izuzetno od člana 17. stav 1. i člana 26. stav 1. ovog zakona, u slučaju međunarodnih platnih transakcija ili platnih transakcija u valuti trećih država, pružalac platnih usluga nije dužan da korisniku platnih usluga pre zaključenja ugovora o platnim uslugama dostavi, odnosno učini lako dostupnim informacije u vezi s rokom za izvršenje platne transakcije pružaoca platnih usluga primaoca plaćanja u trećoj državi, ako u trenutku zaključenja ovog ugovora ne raspolaže tim informacijama.
U slučaju iz stava 1. ovog člana, okvirni ugovor koji se odnosi na transakcije iz tog stava ne mora da sadrži informacije iz tog stava, a pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga pruži informacije o očekivanom vremenu izvršenja platne transakcije.
Ako je ugovorom o platnim uslugama utvrđeno da pružalac platnih usluga svom korisniku platnih usluga naplaćuje naknadu koju za izvršenje međunarodne platne transakcije ili platne transakcije u valuti trećih država naplaćuje drugi pružalac platnih usluga ili posrednik koji učestvuje u izvršavanju ovih platnih transakcija - pružalac platnih usluga dužan je da korisnika platnih usluga pre iniciranja platne transakcije obavesti o visini te naknade.
Ako u trenutku iniciranja platne transakcije ne raspolaže informacijama o tačnoj visini naknade iz stava 3. ovog člana, pružalac platnih usluga dužan je da korisniku platnih usluga pruži informacije o očekivanoj visini ove naknade.
Pružalac i korisnik platnih usluga mogu okvirnim ugovorom kojim se uređuje izvršavanje međunarodnih platnih transakcija ili platnih transakcija u valuti trećih država isključivo upotrebom platnih instrumenata za plaćanja male novčane vrednosti utvrditi da se odredbe čl. 24. i 25. ovog zakona ne primenjuju.
Informacije o popustima i posebnim naknadama
Član 31
Ako primalac plaćanja platiocu nudi popust u slučaju plaćanja korišćenjem platne kartice ili drugog platnog instrumenta, dužan je da ga o tome obavesti pre iniciranja platne transakcije.
Ako pružalac platnih usluga ili treće lice od korisnika platnih usluga zahtevaju plaćanje posebne naknade za upotrebu određenog platnog instrumenta, dužni su da ga o tome obaveste pre iniciranja platne transakcije.
Informacije utvrđene drugim propisima
Član 32
Odredbe ovog zakona ne isključuju obavezu pružaoca platnih usluga da pre zaključenja ugovora o platnim uslugama, pored informacija utvrđenih u ovom zakonu, korisniku platnih usluga pruži i sve druge informacije koje je dužan da mu pruža kao korisniku usluga u skladu sa odredbama posebnih propisa.
Glava III
IZVRŠAVANJE PLATNIH TRANSAKCIJA
Saglasnost platioca za izvršenje platne transakcije
Član 33
Pružalac platnih usluga izvršava platnu transakciju samo ako je platilac dao saglasnost za njeno izvršenje.
Platilac daje saglasnost za izvršenje platne transakcije pre njenog izvršenja, osim ako ugovorom o platnim uslugama nije utvrđeno da platilac može dati saglasnost nakon tog izvršenja.
Platilac daje saglasnost za izvršenje platne transakcije ili niza platnih transakcija u formi i na način koji su utvrđeni ugovorom o platnim uslugama.
Ako platilac ne da saglasnost za izvršenje platne transakcije u skladu sa stavom 3. ovog člana - smatra se da platna transakcija nije odobrena.
Oblik i sadržina platnog naloga
Član 34
Narodna banka Srbije propisuje oblik, sadržinu i način korišćenja obrazaca platnih naloga za izvršenje platnih transakcija u dinarima.
Prijem platnog naloga
Član 35
Smatra se da je pružalac platnih usluga primio platni nalog kada mu je taj nalog dostavljen na način utvrđen ugovorom o platnim uslugama, bez obzira na moguće prethodno učešće pružaoca platnih usluga u procesu izrade i izdavanja tog platnog naloga.
Vreme prijema platnog naloga označava momenat kada je platiočev pružalac platnih usluga primio platni nalog koji je izdao platilac, primalac plaćanja ili platilac preko primaoca plaćanja.
Ako platni nalog nije primljen u toku poslovnog dana pružaoca platnih usluga - smatra se da je primljen narednog poslovnog dana.
Pružalac platnih usluga može utvrditi momenat pred kraj poslovnog dana tako da se za sve platne naloge koje primi nakon tog momenta smatra da su primljeni narednog poslovnog dana tog pružaoca.
Ako korisnik platnih usluga i njegov pružalac platnih usluga utvrde da izvršenje platnog naloga počne na određeni dan ili na dan na kraju određenog perioda ili na dan kada platilac stavi na raspolaganje novčana sredstva svom pružaocu platnih usluga - smatra se da je platni nalog primljen na taj utvrđeni dan. Ako taj dan nije poslovni dan pružaoca platnih usluga, smatra se da je platni nalog primljen narednog poslovnog dana tog pružaoca.
Odbijanje izvršenja platnog naloga
Član 36
Pružalac platnih usluga ne može odbiti izvršenje platnog naloga kada su ispunjeni svi uslovi utvrđeni u ugovoru o platnim uslugama, osim ako je drukčije utvrđeno propisom.
Pružalac platnih usluga obaveštava korisnika platnih usluga o odbijanju izvršenja platnog naloga i, ako je moguće, o razlozima tog odbijanja i postupku za ispravku grešaka koje su uzrok odbijanja, osim ako to obaveštavanje nije zabranjeno propisom.
Pružalac platnih usluga dužan je da obaveštenje iz stava 2. ovog člana pruži na način utvrđen ugovorom o platnim uslugama, i to bez odlaganja, a najkasnije u roku koji je utvrđen za izvršenje platne transakcije iz člana 42. ovog zakona.
Okvirnim ugovorom može se utvrditi da pružalac platnih usluga naplaćuje naknadu korisniku platnih usluga za obaveštenje o odbijanju izvršenja platnog naloga - ako je odbijanje zasnovano na objektivnim razlozima.
Ako pružalac platnih usluga odbije izvršenje platnog naloga u skladu sa ovim članom - smatra se da platni nalog nije ni primljen.
Opoziv platnog naloga
Član 37
Platilac može opozvati platni nalog u bilo kom trenutku pre nastupanja neopozivosti tog naloga.
Platilac opoziva platni nalog povlačenjem saglasnosti za izvršenje platne transakcije ili niza platnih transakcija. Saglasnost za izvršenje niza platnih transakcija može se povući tako da se bilo koja buduća platna transakcija u nizu smatra neodobrenom.
Platilac povlači saglasnost iz stava 2. ovog člana u formi i na način koji su utvrđeni ugovorom o platnim uslugama.
Neopozivost platnog naloga
Član 38
Korisnik platnih usluga ne može opozvati platni nalog nakon što ga je primio platiočev pružalac platnih usluga, osim u slučajevima utvrđenim ovim članom.
Kada je platnu transakciju inicirao primalac plaćanja ili platilac preko primaoca plaćanja - platilac ne može opozvati platni nalog nakon izdavanja platnog naloga ili davanja saglasnosti za izvršenje platne transakcije primaocu plaćanja.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako platnu transakciju inicira primalac plaćanja direktnim zaduženjem, platilac može opozvati platni nalog primaoca plaćanja do kraja poslovnog dana koji prethodi danu utvrđenom za zaduženje platiočevog platnog računa.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, u slučaju iz člana 35. stav 5. ovog zakona, korisnik platnih usluga može opozvati platni nalog do kraja poslovnog dana koji prethodi danu utvrđenom za početak izvršavanja platnog naloga.
Po isteku rokova iz st. 1. do 4. ovog član
