ZAKON O TURIZMU I UGOSTITELjSTVU
("Sl. list CG", br. 2/2018, 4/2018 - ispr., 13/2018, 25/2019, 67/2019 - dr. zakon i 76/2020)
Predmet
Član 1
Ovim zakonom uređuju se uslovi za obavljanje turističke i ugostiteljske djelatnosti i druga pitanja od značaja za turizam i ugostiteljstvo.
Subjekti
Član 2
(1) Turističku i ugostiteljsku djelatnost mogu obavljati privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici koji ispunjavaju uslove utvrđene ovim zakonom.
(2) Fizička lica koja nijesu registrovana kao preduzetnici mogu pružati turističke i ugostiteljske usluge pod uslovima propisanim ovim zakonom.
Načela
Član 3
Obavljanje turističke i/ili ugostiteljske djelatnosti zasniva se na načelima:
- planiranja i ostvarivanja politike razvoja turizma;
- održivog razvoja turizma zasnovanog na usklađenosti interesa ekonomskog razvoja i potrebe zaštite životne sredine i njenih resursa, uz prilagođavanje klimatskim promjenama kontinuiranim ublažavanjem negativnih posljedica klimatskih promjena;
- integralnog razvoja turizma i pratećih djelatnosti, kao činilaca ukupnog privrednog i društvenog razvoja, kojim se u skladu sa zakonom obezbjeđuje sprovođenje međusobno usaglašenih planova i programa;
- povećanja efikasnosti i odgovornosti u oblasti korišćenja, upravljanja, zaštite i unapređenja turističkog područja;
- obezbjeđivanja jedinstvenih standarda za pružanje usluga u turizmu;
- zaštite korisnika turističkog proizvoda i pružalaca turističkih usluga;
- partnerskog odnosa privatnog i javnog sektora i civilnog društva kod planiranja, oblikovanja i plasmana turističkog proizvoda na tržištu;
- obezbjeđivanja jedinstvene, javne i elektronske evidencije registrovanih i evidentiranih podataka iz oblasti turizma i ugostiteljstva i elektronske razmjene podataka u poslovanju.
Značenje izraza
Član 4
Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) ekoturizam je odgovorno putovanje i posjeta ekološki očuvanim i relativno očuvanim područjima prirode, kojim se čuva životna sredina i održava blagostanje lokalnog stanovništva;
2) hotel je poslovni objekat u kojem se obavlja ugostiteljska djelatnost pružanja usluga smještaja, pripremanja i usluživanja hrane, pića i napitaka, sa recepcijom, holom, restoranom sa kuhinjom i smještajnim jedinicama;
3) hotelski operator (operator) je pravno lice pod čijim brendom posluje ugostiteljski objekat;
4) izlet je kombinacija najmanje dvije pojedinačne usluge, koja se sastoji od prevoza i turističkih/ugostiteljskih usluga, u trajanju kraćem od 24 sata bez noćenja, a koju turistička agencija nudi na prodaju i prodaje po unaprijed utvrđenoj cijeni;
5) izletnik je fizičko lice koje van svog mjesta stalnog boravka provede u nekom drugom mjestu manje od 24 sata, ne uključujući noćenje, odnosno smještaj;
6) izletnička grupa je organizovana grupa turista/izletnika za koju je organizovan izlet po unaprijed utvrđenom programu turističke agencije;
7) integralni hotel (udruženi) je vrsta ugostiteljskog objekta koji čine više objekata ili njihovih djelova koji su udruženi i koji se nudi na tržištu kao jedinstveni turistički proizvod;
8) jedinstvena funkcionalna cjelina je uređen i opremljen prostor koji ispunjava uslove za pružanje ugostiteljskih usluga u skladu sa ovim zakonom;
9) jednostavna ugostiteljska usluga je isporuka jednostavnih jela, bezalkoholnih pića i napitaka koje se mogu pružati i van ugostiteljskog objekta;
10) kamp je ugostiteljski objekat od najmanje deset smještajnih jedinica u kojem se gostima pružaju usluge: kampovanja (smještaja na uređenom prostoru na otvorenom - na kamp mjestu i/ili kamp parceli), smještaja u kućicama u kampu, bungalovima, druge usluge u funkciji turističke potrošnje, mogućnost bavljenja sportom ili drugim oblicima rekreacije na otvorenom prostoru u kampu;
11) klasična hotelska jedinica je smještajna jedinica u hotelu i hotelu koji posluje po mješovitom modelu poslovanja koja ispunjava minimalno-tehničke uslove u pogledu opreme i prostora utvrđene ovim zakonom i koja ne može biti predmet prodaje;
12) korisnik turističke usluge je fizičko lice, turista, putnik i potrošač koji neposredno koristi turističke i ugostiteljske usluge;
13) kuća za iznajmljivanje turistima je arhitektonski i funkcionalno autonomna zgrada sa sopstvenim dvorištem, koja se isključivo izdaje kao cjelina, pojedincu ili grupi turista na određeno vrijeme;
14) kvalitet usluga je odgovarajući nivo zadovoljavanja zahtjeva turista, odnosno usklađenosti pružanja usluga sa očekivanjima i zahtjevima turista;
15) limitator jačine zvuka je elektronski regulator koji se instalira na uređaju preko kojeg se emituje muzika/muzički program, radi ograničavanja jačine zvuka u/iz ugostiteljskog objekta do nivoa propisane granične vrijednosti;
16) ljekoviti faktori su termalne i mineralne vode, vazduh, gas i ljekovito blato, čija su ljekovita svojstva naučno ispitana i dokazana;
17) turistički rizort je vrsta ugostiteljskog objekta koji predstavlja funkcionalnu i poslovnu cjelinu i u kojem se obavlja ugostiteljska djelatnost na površini od 5 do 150 ha, sa minimum jednim hotelom kapaciteta minimum 60 smještajnih jedinica kategorije najmanje četiri zvjezdice u sjevernom i središnjem regionu, osim Glavnog grada, odnosno kapaciteta minimum 120 smještajnih jedinica kategorije najmanje pet zvjezdica u primorskom regionu i Glavnom gradu, i turističkim vilama, sa raznovrsnom strukturom sadržaja ponude koju čine: velnes centri, restorani, golf igrališta, marine, sportski tereni, skijališta i/ili drugi sadržaji, kojim upravlja jedno ili više privrednih društava ili drugih pravnih lica i na tržištu se plasira kao cjelovit i jedinstven visokokvalitetan turistički proizvod i mora biti u funkciji 12 mjeseci godišnje;
18) nacionalni restoran je vrsta restorana u kojem se pretežno (najmanje 70% ukupne ponude) pripremaju i uslužuju tradicionalna jela i čiji ambijent oslikava nacionalnu kulturu i istorijsko nasljeđe Crne Gore;
19) održivi razvoj turizma je:
- optimalna upotreba prirodnih resursa kroz implementaciju politika i mjera kojima se ublažava djelovanje klimatskih promjena, omogućava smanjenje emisije gasova sa efektom staklene bašte i prelazak na niskokarbonsku ekonomiju, kao i smanjivanje ranjivosti prirodnih i ljudskih sistema na stvarne i očekivane efekte klimatskih promjena;
- poštovanje socijalno-kulturne autentičnosti zajednice, očuvanje kulturne baštine i tradicionalnih vrijednosti;
- obezbjeđenje održivog, dugoročnog ekonomskog poslovanja, u cilju socijalno-ekonomske koristi svih građana;
20) oporavilišta su područja (mjesta ili djelovi mjesta) sa klimatskim i pejzažnim specifičnostima, koja prvenstveno služe odmoru, rekreaciji i oporavku i imaju svojevrstan lokalni karakter;
21) paket aranžman je unaprijed utvrđena kombinacija najmanje dvije pojedinačne usluge koje uključuju prevoz, smještaj ili druge turističke usluge koje nijesu povezane sa prevozom ili smještajem i učestvuju značajno u cijeni aranžmana, a pružaju se u vremenu dužem od dvadeset četiri časa, ili uključuju barem jedno noćenje i prodaju se ili se nude na prodaju po ukupnoj unaprijed određenoj cijeni, pri čemu odvojeno iskazivanje različitih komponenti istog aranžmana ne oslobađa organizatora ili distributera od obaveza propisanih ovim zakonom;
22) plaža posebne namjene je uređeno kupalište namijenjeno određenoj grupi lica/osoba;
23) poslovni objekat je objekat ili dio objekta u kojem se obavlja turistička i/ili ugostiteljska djelatnost;
24) prirodna lječilišta su područja (mjesta ili djelovi mjesta) koja posjeduju posebne prirodne potencijale, odnosno prirodna svojstva liječenja koja potiču iz tla, mora, klime ili pogodnosti za sprovođenje fizikalne terapije, radi liječenja, ublažavanja ili sprečavanja oboljenja ljudi kroz stručnu primjenu raspoloživih resursa;
25) prebukiranje (over-booking) je multiplikovanje broja potvrđenih rezervacija za iste usluge smještaja od strane ugostitelja ili turističkih agencija koje ima za posljedicu nepružanje usluge ili njeno nepružanje na ugovoren način;
26) putnik je lice koje kupuje turistički paket - aranžman ili drugu turističku uslugu, kao i lice za čiji račun ili u čije ime se kupuje turistički paket aranžman ili druga turistička usluga ili na koje se ustupi pravo korišćenja turističkog paket - aranžmana ili druge turističke usluge;
27) turistička vila je objekat koji može biti predmet privatne svojine u skladu sa Zakonom o državnoj imovini, nalazi se i dio je turističkog rizorta i koristi sadržaje turističkog rizorta kojima upravlja jedan upravljač;
28) smještajna jedinica je soba, apartman, bungalov, kuća za odmor, kamp kućica i drugi objekat koji služi za smještaj gostiju i ispunjava minimalno-tehničke uslove utvrđene ovim zakonom;
29) soba za iznajmljivanje turistima je dio stambeno/poslovne zgrade ili dio porodične stambeno/poslovne zgrade (kuće) u kojoj se turistima pružaju usluge smještaja;
30) stan za iznajmljivanje turistima je dio građevinske cjeline-zgrade koji se povremeno koristi za iznajmljivanje turistima;
31) standard je skup uslova i mjerila u pogledu uređenja i opremljenosti objekta, kvaliteta pružanja usluga i uslova održavanja objekta;
32) turistička atrakcija je naročito privlačno obilježje turističke destinacije, prirodnog ili društvenog karaktera u okviru turističkog područja;
33) turistička infrastruktura su kupališta, plaže, skijališta, staze za alpsko i nordijsko skijanje i staze za alternativne aktivnosti, žičare, tematski i zabavni parkovi, turistički informativni centri, centri za prihvat turista i posjetilaca, odmorišta i vidikovci pored puteva, tereni za golf, tenis, vještačke akumulacije za kupališta, bazeni za kupanje, velnes objekti, zabavno rekreativne staze i putevi (trim staze, vidikovci, panoramski putevi, biciklističke, pješačke i staze za motorne sanke), uređene obale rijeka i jezera, objekti za posmatranje prirodnih rijetkosti, objekti za avanturističke aktivnosti;
34) turistička razvojna zona je prostor koji predstavlja funkcionalnu i održivu cjelinu sa turističkom infrastrukturom i suprastrukturom, koja obezbjeđuje efikasno korišćenje resursa i unaprjeđenje razvoja turizma;
35) turistička signalizacija su odgovarajući simboli i znaci turističke i saobraćajne signalizacije, kojim se obilježava turistička atrakcija i sadržaj turističke ponude;
36) turistička suprastruktura su ugostiteljski objekti, galerije, izložbeni, kongresni, objekti nautičkog turizma, otvoreni i zatvoreni objekti za sportsku i zabavnu rekreaciju, kao i drugi objekti koji su u neposrednoj vezi sa ugostiteljskim objektima i objektima sportsko-rekreativnog sadržaja ili sa njima čine jedinstvenu cjelinu;
37) turistički apartman je ugostiteljski objekat namijenjen pružanju usluga smještaja turistima, koji se sastoji od dnevnog boravka, jedne ili više soba, kuhinje i kupatila;
38) turistički proizvod je skup međuzavisnih elemenata koji se u praksi organizuje kao poseban vrijednosni lanac koji čine materijalni proizvodi i usluge, prirodne vrijednosti i kulturna dobra, turističke atrakcije, turistička infrastruktura i turistička suprastruktura;
39) turističko mjesto je naseljeno mjesto koje raspolaže prirodnim, kulturnim, istorijskim i drugim znamenitostima od značaja za turizam, komunalnom, saobraćajnom i turističkom infrastrukturom, kao i objektima i drugim sadržajima za smještaj i boravak turista;
40) turističko područje je prostorno-funkcionalna cjelina, određena prostorno-planskom dokumentacijom, na kojoj se može formirati integrisana turistička ponuda;
41) ugostiteljski objekat je funkcionalno povezan, posebno uređen i opremljen prostor, koji ispunjava propisane minimalno-tehničke uslove za pružanje ugostiteljskih usluga, odnosno za obavljanje ugostiteljske djelatnosti;
42) upravljač (menadžment kompanija) je privredno društvo ili drugo pravno lice koje upravlja i održava u cjelosti hotele i druge primarne ugostiteljske objekte;
43) visoko kvalitetni turizam je turizam u ugostiteljskim objektima sa četiri i više zvjezdica;
44) zajednički djelovi ugostiteljskog objekta čije smještajne jedinice mogu biti predmet pojedinačne prodaje su sve površine, osim neto površina smještajnih jedinica i pripadajućih parking mjesta po jednoj smještajnoj jedinici.
45) QR kod (skraćenica za qick response odnosno brzi odgovor) je matični kod koji skladišti adrese i ostale informacije.
46) posebne okolnosti su događaji ili određena stanja koja se nijesu mogla predvidjeti i na koje se nije moglo uticati (elementarne nepogode, vanredno stanje, epidemija ili pandemija zaraznih bolesti), a koje ugrožavaju život i zdravlje građana, imovinu veće vrijednosti, negativno utiču na životnu sredinu, ugrožavaju privrednu aktivnost ili uzrokuju znatnu privrednu štetu.
Upotreba rodno osjetljivog jezika
Član 5
Izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu podrazumijevaju iste izraze u ženskom rodu.
Definicija
Član 6
(1) Turistička djelatnost je pružanje usluga: turističkih agencija, turističkih vodiča, pratioca, animatora i zastupnika, u kulturnom, nautičkom, ruralnom/seoskom, zdravstvenom, vjerskom, kongresnom, sportskom, omladinskom, lovnom i ribolovnom, sportsko- rekreativnom i avanturističkom, ekoturizmu i drugim oblicima turizma, na kupalištima, skijaškim terenima, kao i pružanje drugih usluga u skladu sa ovim zakonom.
(2) Turista je fizičko lice koje van svog mjesta stalnog boravka provede u nekom drugom mjestu najmanje 24 sata ili ostvari najmanje jedno noćenje, ali ne duže od jedne godine bez prekida, radi odmora, zabave, razonode, sporta i rekreacije, kulture, vjere, ekologije, obavljanja poslovnih komunikacija, učestvovanja u sportskim takmičenjima, kulturnim i umjetničkim manifestacijama, kao i radi putovanja brodom, odnosno drugim plovilom.
Obaveze subjekata
Član 7
(1) U obavljanju turističke djelatnosti privredna društva, druga pravna lica, preduzetnici i fizička lica dužni su da:
- vidno istaknu uslove, sadržaj i pojedinačnu cijenu za svaku uslugu i da usluge pružaju u skladu sa istaknutim uslovima, sadržajima i cijenama;
- za svaku izvršenu uslugu korisniku izdaju račun i/ili drugi odgovarajući dokument u elektronskoj ili pisanoj formi u skladu sa zakonom;
- u objektu u kojem vrše usluge vode knjigu prigovora na propisan način i da na prigovor odgovore u roku od tri dana od dana podnošenja prigovora;
- pružaju turističke usluge u skladu sa principima i praksom održivog razvoja turizma uz očuvanje prirodnog i kulturnog nasljeđa i minimiziranje negativnih efekata turističkih aktivnosti na životnu sredinu.
(2) Obrazac i način vođenja knjige prigovora propisuje organ državne uprave nadležan za poslove turizma (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Oglašavanje i reklamiranje turističke i/ili ugostiteljske djelatnosti
Član 8
(1) oglašavanje i/ili reklamiranje turističke i/ili ugostiteljske djelatnosti može da se vrši samo za turističke i ugostiteljske objekte koji imaju licencu, odnosno odobrenje za obavljanje djelatnosti ili rješenje o upisu u Centralni turistički registar.
(2) oglašavanje i/ili reklamiranje iz stava 1 ovog člana može da se vrši preko elektronskih i štampanih medija, digitalnih platformi (booking.com, tripadvsior, Airbnb i ostali), društvenih komunikacije.
(3) Turistička i/ili ugostiteljska djelatnost može se oglašavati samo ako se licima iz stava 2 ovog člana uz oglasnu poruku dostave podaci:
- naziv i sjedište, odnosno ime i adresa privrednog društva, drugog pravnog lica, preduzetnika i fizičkog lica koji obavlja turističku, odnosno ugostiteljsku djelatnost;
- vrsta turističke, odnosno ugostiteljske djelatnosti;
- adresa turističkog, odnosno ugostiteljskog objekta i/ili prostora;
- broj i datum licence, i
- odobrenje za obavljanje djelatnosti ili rješenje o upisu u Centralni turistički registar.
(4) Prilikom oglašavanja i reklamiranja turističke i/ili ugostiteljske djelatnosti obavezno se navodi QR kod u skladu sa posebnim propisima.
III. TURISTIČKA AGENCIJA, TURISTIČKI VODIČ, PRATILAC, ANIMATOR I ZASTUPNIK
Turistička agencija
Član 9
(1) Turistička agencija je privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik koje pruža usluge organizovanja putovanja ili posredovanja u prodaji i realizovanju usluga putovanja i boravka turista i koje ima licencu za obavljanje te djelatnosti.
(2) Turistička agencija iz stava 1 ovog člana, mora imati poslovnicu, a može imati i ekspozituru.
(3) Poslove turističke agencije ne može obavljati fizičko lice.
Usluge turističke agencije
Član 10
(1) Turistička agencija u poslovnici ili ekspozituri, može pružati sljedeće usluge:
1) organizovanje, prodaju i realizaciju turističkih paket - aranžmana u zemlji i inostranstvu;
2) organizovanje turističkih razgledanja, zabavnih programa, skupova, kongresa, sajmova, manifestacija, sportskih priredbi i slično;
3) organizovanje i posredovanje u prodaji i realizaciji izleta;
4) posredovanje u prodaji i realizovanju paket - aranžmana;
5) pružanje i posredovanje u pružanju usluga turističkih vodiča, pratilaca i animatora;
6) organizovanje prihvata i transfera putnika vozilima ili posredstvom prevoznika koji ispunjavaju uslove utvrđene zakonom kojim je uređen prevoz u drumskom saobraćaju;
7) prodaju i posredovanje u prodaji karata ili rezervaciji mjesta za sva prevozna sredstva, kao i posredovanje u pribavljanju viza;
8) rezervaciju i prodaju turističkih i ugostiteljskih usluga i drugih usluga u vezi sa putovanjem i boravkom putnika;
9) zastupanje domaćih i stranih turističkih agencija u odredištima putovanja;
10) posredovanje u izdavanju smještajnih jedinica;
11) prihvat i otpremu plovnih objekata u nautičkom turizmu u zemlji i inostranstvu;
12) posredovanje u pribavljanju isprava neophodnih za organizovanje i realizaciju usluga u različitim oblicima turizma;
13) organizovanje i posredovanje u prodaji usluga nautičkog, kulturnog, vjerskog, seoskog, zdravstvenog, kongresnog, sportskog, omladinskog i drugih oblika turizma;
14) pružanje usluga iznajmljivanja vozila;
15) rezervaciju, nabavku i prodaju ulaznica za sve vrste priredbi, sportsko-zabavnih programa, manifestacija, kao i za muzeje, sajmove i slično;
16) iznajmljivanje i/ili posredovanje u iznajmljivanju prevoznih sredstava/vozila;
17) posredovanje u pružanju usluga upravljanja plovnim objektima nautičara (skipera);
18) davanje turističkih informacija i promotivnog materijala;
19) posredovanje u zaključivanju ugovora o osiguranju putnika i prtljaga, i
20) druge usluge u skladu sa ovim zakonom.
(2) Usluge iz stava 1 tačka 14 ovog člana turistička agencija može da pruža samo ako ispunjava i uslove iz člana 59 stav 2 alineja 3 ovog zakona.
Vrste turističkih agencija
Član 11
(1) Prema vrsti usluga koje pruža, turistička agencija može biti:
1) turistička agencija - organizator putovanja (tour-operator) koja organizuje turističke paket - aranžmane i koja ih neposredno prodaje i realizuje ili nudi na prodaju putem posrednika, organizuje izlete i pruža druge usluge uobičajene u turističkoj djelatnosti, i
2) turistička agencija - posrednik (sub-agent) koja prodaje turistički paket - aranžman koje je osmislilo organizator putovanja i/ili koja pruža druge posredničke usluge u skladu sa zakonom.
(2) Turistička agencija može nuditi na prodaju ili prodavati usluge putnicima putem interneta u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronska trgovina i elektronsko poslovanje i ako ispunjava uslove utvrđene ovim zakonom.
Obim usluga turističkih agencija
Član 12
(1) Turistička agencija - organizator putovanja može pružati usluge iz člana 10 stav 1 ovog zakona.
(2) Turistička agencija - posrednik može pružati usluge iz člana 10 stav 1 tač. 3 do 20 ovog zakona.
(3) Turistička agencija koja nudi i prodaje turistički paket - aranžman koji je sačinio organizator putovanja koji nema sjedište u Crnoj Gori smatra se organizatorom putovanja i mora ispunjavati uslove propisane ovim zakonom.
Obaveze turističke agencije
Član 13
(1) Turistička agencija dužna je da:
1) na ulazu u poslovnicu, odnosno ekspozituru vidno istakne naziv i sjedište, odnosno ime i adresu sa nazivom turističke agencije;
2) na ulazu u poslovnicu, odnosno ekspozituru istakne radno vrijeme i da ga se pridržava;
3) u poslovnici odnosno ekspozituri na vidnom mjestu drži licencu za obavljanje djelatnosti turističke agencije;
4) upozna korisnika usluge o svojstvu u kojem nastupa i obimu ovlašćenja, ako zastupa drugu turističku agenciju;
5) objavi uslove, sadržaj i cijenu svake pojedinačne usluge koju pruža i usluge pruža u skladu sa tim uslovima, sadržajima i cijenama;
6) ako organizuje turistički paket - aranžman, pripremi program putovanja i uslove putovanja za svaki turistički paket - aranžman;
7) zaključi ugovor o turističkom putovanju sa putnikom;
8) izda potvrdu o putovanju, odnosno kartu ili drugi odgovarajući dokument u elektronskoj ili pisanoj formi kojim se potvrđuje prijem uplate;
9) putniku pruži usluge utvrđene ugovorom, u skladu sa programom putovanja i ugovorom o putovanju;
10) ako organizuje izlet, pripremi program izleta koji prilikom oglašavanja ili prodaje mora jasno da sadrži podatke o cijeni izleta, vrsti, kategoriji i karakteristikama prevoznog sredstva, program obilaska lokaliteta, trajanje izleta i slično;
11) u prostorijama u kojima vrši usluge vodi knjigu prigovora u skladu sa članom 7 ovog zakona;
12) ako trećim licima povjerava izvršenje usluga iz programa putovanja, odnosno programa izleta, zaključi ugovore sa tim licima i vodi evidenciju o zaključenim ugovorima sa pratećom dokumentacijom;
13) u svim reklamnim i promotivnim materijalima, kao i u svim poslovnim dokumentima vidljivo naznači naziv i sjedište turističke agencije, odnosno ime i adresu preduzetnika, broj licence, kao i QR kod;
14) čuva, kao poslovnu tajnu, sve informacije o putniku i bez odobrenja putnika, osim u zakonom propisanim slučajevima, ne saopštava identitet putnika, adresu, mjesto i vrijeme putovanja, boravka, izleta i uplaćenu cijenu, kao ni identitet njegovih saputnika;
15) upozna i ponudi putniku osiguranje od otkaza putovanja, osiguranje kojim se osiguravaju troškovi pomoći i povratka putnika u mjesto polazišta u slučaju nesreće, bolesti, povreda, smrti i oštećenja/gubitka prtljaga tokom putovanja i boravka, kao i o potrebi zdravstvenog osiguranja za vrijeme puta i boravka u zemlji i inostranstvu;
16) upozna putnika sa sadržajem važećeg ugovora o jemstvu koji se odnose na paket - aranžmane, odnosno izlete;
17) dnevno, uredno i tačno vodi evidenciju zaključenih ugovora o putovanju, odnosno evidenciju organizovanih izleta u zemlji i inostranstvu.
(2) Oblik, sadržinu i način vođenja evidencije iz stava 1 tačka 17 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Posredovanje u pružanju usluga u ugostiteljskim objektima
Član 14
Turistička agencija koja organizuje turističke paket - aranžmane ili posreduje u obezbjeđivanju smještaja, hrane i/ili pića dužna je da smještaj, hranu i/ili piće obezbijedi u ugostiteljskom objektu koji ispunjava uslove za obavljanje djelatnosti propisane ovim zakonom.
Uslovi za izdavanje licence turističkoj agenciji
Član 15
(1) Turističkoj agenciji izdaje se licenca za obavljanje turističke djelatnosti (u daljem tekstu: licenca) ako:
- je upisana u Centralni registar privrednih subjekata (u daljem tekstu: CRPS) za obavljanje pretežne djelatnosti pružanja usluga turističke agencije-organizator putovanja, odnosno turističke agencije-posrednik;
- u svojini ili zakupu ima poslovnicu ili ekspozituru koja ispunjava minimalno - tehničke uslove iz člana 18 ovog zakona;
- ima odgovarajući kadar iz člana 19 ovog zakona;
- ima obezbijeđeno jemstvo u skladu sa članom 17 ovog zakona.
(2) Licenca se izdaje na osnovu podnijetog zahtjeva.
(3) Uz zahtjev iz stava 2 ovog člana podnosi se sljedeća dokumentacija:
- dokaz o svojini ili zakupu poslovnice ili ekspoziture, odnosno prostora stambene namjene za turističku agenciju koja pruža usluge isključivo putem interneta;
- dokaze o zaposlenom kadru (ugovor o radu i dokaz o prijavi za osiguranje - kopija prijave poreskog obveznika);
- dokaz o jemstvu iz člana 17 ovog zakona;
- dokaz o ostvarenim ukupnim prihodima agencije u prethodnoj godini;
- popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
(4) Ispunjenost uslova iz stava 1 ovog člana rješenjem utvrđuje Ministarstvo.
(5) Na osnovu rješenja iz stava 4 ovog člana Ministarstvo izdaje licencu.
(6) Licenca se izdaje posebno za svaku poslovnicu i ekspozituru turističke agencije.
(7) Turistička agencija kojoj je izdata licenca upisuje se u Centralni turistički registar.
(8) Dokaz o upisu u CRPS po službenoj dužnosti pribavlja Ministarstvo.
(9) Licenca se izdaje na obrascu koji propisuje Ministarstvo.
Promjena podataka
Član 16
(1) Turistička agencija dužna je da o svim promjenama podataka na osnovu kojih je izdata licenca, obavijesti Ministarstvo u pisanoj formi u roku od tri dana od dana nastanka promjene. (2) Promjene podataka iz stava 1 ovog člana upisuju se u Centralni turistički registar na osnovu rješenja.
Jemstvo
Član 17
(1) Turistička agencija dužna je da obezbijedi jemstvo u obliku: neopozive bankarske garancije za dobro izvršenje usluga koja je plativa na prvi poziv i bez prigovora, polise osiguranja ili novčanog depozita na posebnom računu kod poslovne banke.
(2) Jemstvom iz stava 1 ovog člana obezbjeđuje se:
- naknada štete koja je prouzrokovana putniku neispunjavanjem, djelimičnim ispunjavanjem ili neurednim ispunjavanjem obaveza određenih ugovorom o putovanju, programom putovanja, odnosno programom izleta;
- naknada štete koja je prouzrokovana usljed nemogućnosti turističke agencije da izmiri troškove nužnog smještaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mjesto polaska u zemlji i inostranstvu.
(3) Jemstvo iz stava 1 ovog člana obezbjeđuje se za svaku poslovnicu i ekspozituru u iznosu od:
- najmanje 15.000 eura za turističku agenciju - organizatora putovanja; i
- najmanje 7.000 eura za turističku agenciju - posrednika.
(4) Iznos jemstva iz stava 3 ovog člana, nakon isteka prethodnog jemstva određuje se kao procenat ukupnih prihoda iz zvaničnog bilansa stanja i uspjeha za prethodnu godinu.
(5) Turistička agencija dužna je da jemstvo iz st. 3 i 4 ovog člana obezbijedi neprekidno za vrijeme trajanja licence.
(6) Način aktiviranja jemstva i način utvrđivanja iznosa jemstva iz stava 4 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Minimalno-tehnički uslovi za poslovni prostor
Član 18
(1) Poslovnica ili ekspozitura turističke agencije mora da ispunjava minimalno-tehničke uslove u pogledu opreme i uređenja prostora.
(2) Pored uslova iz stava 1 ovog člana, za obavljanje djelatnosti poslovnica ili ekspozitura mora da ispunjava i druge uslove propisane posebnim propisima.
(3) Kontrolu ispunjenosti uslova iz stava 2 ovog člana vrše nadležni inspektori.
(4) Minimalno-tehnički uslovi ne primjenjuju se na turističku agenciju koja pruža usluge isključivo putem interneta.
(5) Minimalno-tehničke uslove iz stava 1 ovog člana u zavisnosti od vrste i načina pružanja usluga propisuje Ministarstvo.
Uslovi za kadar
Član 19
(1) Turistička agencija u svakoj poslovnici ili ekspozituri mora da ima najmanje jedno zaposleno lice-poslovođu sa punim radnim vremenom koje:
1) ima najmanje:
- završen četvrti nivo kvalifikacija podnivo IV1 nacionalnog okvira kvalifikacija; i
- tri godine radnog iskustva u turističkoj djelatnosti za turističku agenciju-organizatora putovanja, odnosno godinu dana za turističku agenciju-posrednika;
2) posjeduje znanje najmanje jednog stranog jezika minimum B1 nivoa sa CEF skale.
(2) Druga lica koja su zaposlena u poslovnici koja su u neposrednom kontaktu sa strankama moraju da imaju završen četvrti nivo kvalifikacija podnivo IV1 nacionalnog okvira kvalifikacija i da posjeduju znanje najmanje jednog stranog jezika.
(3) Odredbe st. 1 i 2 ovog člana primjenjuju se i na turističku agenciju koja pruža usluge isključivo putem interneta.
Poslovnica
Član 20
(1) Turistička agencija za pružanje usluga iz člana 10 ovog zakona mora da ima poslovnicu.
(2) Poslovnicom se ne smatraju prostori namijenjeni za stanovanje, poslovni prostori u kojima se obavlja druga djelatnost ili drugi prostori mimo poslovnice, odnosno ekspoziture.
(3) Izuzetno od stava 2 ovog člana, turistička agencija koja pruža usluge isključivo putem interneta, može obavljati usluge u prostoru za stanovanje u kojem poslovođa poslovnice ima prijavljeno prebivalište.
Oznaka
Član 21
(1) Oznaka "turistička agencija" obavezno se koristi u nazivu turističke agencije, kao bliža oznaka djelatnosti.
Oduzimanje licence
Član 22
Licenca se oduzima turističkoj agenciji ako:
- prestane da ispunjava uslove za izdavanje licence propisane ovim zakonom;
- ne pruža usluge u poslovnici/ekspozituri na prijavljenoj adresi za koju je dobijena licenca;
- joj je izrečena mjera zabrane pružanja usluga u skladu sa ovim zakonom;
- je licenca izdata na osnovu neistinitih podataka ili falsifikovanih dokumenata;
- 30 dana prije isteka perioda važenja jemstva ne dostavi Ministarstvu novo jemstvo, ne dostavi iznos jemstva u skladu sa ovim zakonom, ili nakon isplate sredstava na osnovu prethodno izdatog jemstva ne dostavi novo jemstvo danom isplate sredstava;
- nudi, odnosno prodaje putovanja: turističke paket - aranžmane ili izlete bez ugovora ili suprotno zaključenom ugovoru sa trećim licima kojima je povjereno izvršenje usluga iz programa putovanja (prevoz, broj ležajeva u određenom objektu i drugo), otkaže putovanje, a putnicima u zakonskom roku ne izvrši povraćaj uplaćenih sredstava;
- ne obezbijedi smještaj putnika za vrijeme ugovorenog putovanja;
- ne obezbijedi povratak putnika ili putnike neopravdano zadrži na putovanju duže od programom predviđenog perioda putovanja;
- nastupe teže posljedice po život i zdravlje putnika zbog propusta u radu turističke agencije.
Rješenje o oduzimanju licence
Član 23
(1) Licenca se oduzima rješenjem Ministarstva.
(2) Turistička agencija kojoj je oduzeta licenca dužna je da u roku od sedam dana od dana oduzimanja licence, izvrši povraćaj uplaćenih sredstava za prethodno ugovorena putovanja.
(3) Rješenje iz stava 1 ovog člana upisuje se u Centralni turistički registar.
Prestanak važenja licence
Član 24
(1) Licenca prestaje da važi:
- na zahtjev imaoca licence;
- brisanjem turističke agencije iz CRPS.
(2) Danom prestanka važenja licence turistička agencija rješenjem se briše iz Centralnog turističkog registra.
Organizovanje putovanja za sopstvene potrebe
Član 25
(1) Udruženja penzionera i ustanove socijalne i dječje zaštite mogu samo za svoje članove, odnosno korisnike organizovati putovanja: turističke paket-aranžmane ili izlete, na nekomercijalnoj osnovi.
(2) Promocija i predstavljanje turističkih paket - aranžmana ili izleta iz stava 1 ovog člana može se vršiti samo internim sredstvima informisanja.
(3) Subjekti iz stava 1 ovog člana, mogu da koriste isključivo usluge prevoznika i prevozna sredstva u kojima su korisnici turističke usluge i prtljag osigurani.
(4) Subjekti iz stava 1 ovog člana dužni su da najkasnije pet radnih dana prije početka putovanja prijave putovanje i dostave program putovanja sa spiskom putnika organu uprave nadležnom za inspekcijske poslove.
Obezbjeđivanje turističkog pratioca
Član 26
Turistička agencija koja organizuje turistički paket - aranžman ili izlet za 15 ili više putnika, dužna je da za to putovanje angažuje najmanje jednog turističkog pratioca.
Obezbjeđivanje prevoza
Član 27
(1) Turistička agencija koja organizuje turistički paket - aranžman, izlet ili pruža uslugu prevoza putnika, dužna je da koristi prevozna sredstva koja imaju polisu osiguranja od posljedica nesrećnog slučaja, gubitka ili oštećenja prtljaga.
(2) Turistička agencija može da prevoz putnika obavlja sopstvenim prevoznim sredstvima ili prevoznim sredstvima drugih prevoznika, koji ispunjavaju uslove propisane zakonom.
Prava i obaveze turističke agencije-organizatora putovanja
Član 28
(1) Turistička agencija-organizator putovanja, dužna je da sačini program putovanja u pisanoj formi (elektronskoj ili štampanoj).
(2) Program iz stava 1 ovog člana turistička agencija dužna je da uruči putniku neposredno ili elektronskim putem, istovremeno sa zaključivanjem ugovora o putovanju i izdavanjem potvrde o putovanju.
(3) Putnik je dužan da potpisom neposredno ili elektronskim putem potvrdi prijem ugovora o putovanju, programa putovanja i potvrde o putovanju.
(4) Turistička agencija iz stava 1 ovog člana dužna je da zaključi ugovor o organizaciji školske ekskurzije sa obrazovnom ustanovom u čije ime se organizuje ekskurzija.
(5) Turistička agencija-organizator putovanja koja organizuje školske ekskurzije i druga putovanja za djecu i omladinu dužna je da učini dostupnim program putovanja roditeljima učenika i upravi škole.
(6) Sastavni dio ugovora iz stava 4 ovog člana je i spisak učenika.
Prava i obaveze turističke agencije-posrednika
Član 29
(1) Turistička agencija-posrednik, koja nudi na prodaju, odnosno prodaje turistički paket aranžman organizatora putovanja, dužna je da u programu putovanja i potvrdi o putovanju naznači svojstvo u kojem nastupa, broj licence organizatora putovanja, QR kod i da putniku uruči program putovanja neposredno ili elektronskim putem, istovremeno sa izdavanjem potvrde o putovanju.
(2) Turistička agencija-posrednik može da nudi na prodaju, odnosno prodaje, samo paket aranžmane turističke agencije-organizatora putovanja, sa kojom ima zaključen ugovor o posredovanju.
(3) Turistička agencija-posrednik dužna je da sačini program putovanja/izleta u pisanoj formi (elektronskoj ili štampanoj).
(4) Program iz stava 3 ovog člana turistička agencija-posrednik dužna je da uruči putniku neposredno ili elektronskim putem, istovremeno sa zaključivanjem ugovora o putovanju/izletu i izdavanjem potvrde o putovanju/izletu.
(5) Putnik je dužan da potpisom neposredno ili elektronskim putem potvrdi prijem ugovora o putovanju/izletu, programa putovanja/izleta i potvrde o putovanju/izletu.
Informisanje prije početka putovanja
Član 30
Turistička agencija dužna je da putniku u pisanoj ili drugoj odgovarajućoj formi, prije zaključivanja ugovora, pruži osnovne informacije o:
- potrebnim putnim ispravama i uslovima za dobijanje viza i vremenu koje je potrebno za njihovo dobijanje;
- uslovima za zaštitu zdravlja i boravak u odredištu putovanja;
- vremenu i mjestu usputnih stanica, saobraćajnih veza u odredištu;
- rezervisanom mjestu smještaja putnika u svim prevoznim sredstvima;
- mjestu, adresi i telefonskom broju zastupnika turističke agencije ili turističke agencije - organizatora putovanja, odnosno posrednika, za pomoć u slučaju neprilika;
- mogućnosti uspostavljanja veze sa djetetom ili sa licem koje je za njega odgovorno u mjestu gdje dijete boravi, u slučaju da na putovanje ili na boravak u inostranstvo putuju maloljetna lica; i
- jemstvu u slučaju eventualnog prekida putovanja od strane putnika ili troškove pružene pomoći, uključujući i neophodne troškove prevoza putnika (repatrijacija) u slučaju nesrećnog slučaja ili bolesti.
Ugovor o turističkom paket - aranžmanu
Član 31
(1) Turistička agencija je dužna da prije zaključivanja ugovora o turističkom paket - aranžmanu, putniku dostavi primjerak ugovora, radi upoznavanja sa njegovim sadržajem.
(2) Ugovor o turističkom paket - aranžmanu zaključuje se u pisanoj ili elektronskoj formi i mora da sadrži:
- destinaciju odnosno odredište, vremenski period boravka u odredištu;
- datum, vrijeme i mjesto polaska i povratka;
- vrste, karakteristike i kategorije prevoznih sredstava koja će se koristiti;
- lokacije, vrste i kategorije smještajnih objekata koji će se koristiti, broj dozvola za te objekte i broj dnevnih obroka;
- naziv i sjedište, odnosno ime i adresu turističke agencije-organizatora putovanja;
- naziv banke koja je davalac jemstva za paket - aranžman/izlet;
- izlete, obilaske i druge usluge obuhvaćene paket - aranžmanom, koje su uključene u cijenu;
- način izmjene cijene u skladu sa ovim zakonom, iznos takse za određene usluge koje nijesu uključene u cijenu paket - aranžmana (turističke takse, takse za ukrcaj i iskrcaj u vazdušnim i ostalim lukama);
- način i vrijeme plaćanja cijene paket - aranžmana;
- posebne zahtjeve iskazane od strane putnika prilikom rezervisanja putovanja, a koje je organizator prihvatio;
- minimalni broj putnika koji je potreban za organizovanje paket - aranžmana i rok za obavještavanje putnika u slučaju da se aranžman otkaže;
- rok u kojem je putnik dužan podnijeti prigovor u slučaju neispunjenja, djelimičnog ili nepotpunog ispunjenja ugovora.
(3) Organizator putovanja dužan je da putniku izda potvrdu u pisanoj ili elektronskoj formi kojom se potvrđuje da je ugovor o turističkom paket - aranžmanu zaključen.
(4) Ako turistički paket - aranžman realizuje turistička agencija-posrednik, mora da sadrži naziv i sjedište, odnosno ime i adresu turističke agencije - posrednika uz naznaku da se turistički - aranžman realizuje uz njeno posredovanje.
(5) Za turističku agenciju - posrednika u odnosu na prava i obaveze, primjenjuju se odredbe ovoga zakona koje se primjenjuju za turističku agenciju - organizatora putovanja.
(6) Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne isključuju mogućnost zaključenja naknadne rezervacije ili ugovora u poslednjem trenutku.
Izmjena sadržaja ugovora prije početka putovanja
Član 32
(1) Ako je turistička agencija prije početka putovanja prinuđena da izmijeni bitne elemente ugovora, dužna je da bez odlaganja o tome obavijesti putnika i omogući putniku da:
- odustane od ugovora bez plaćanja penala; ili
- prihvati izmjene ugovora.
(2) Putnik je dužan da saopšti odluku turističkoj agenciji-organizatoru putovanja u roku od dva radna dana od dana prijema predloga izmjene ugovora.
(3) Ako putnik nije saglasan sa izmjenama iz stava 1 ovog člana ili ako turistička agencija otkaže paket aranžman prije ugovorenog datuma polaska iz bilo kojeg razloga, putnik može:
- prihvatiti zamjenu za aranžman istog ili višeg kvaliteta bez doplate cijene, ako turistička agencija može ponuditi taj aranžman, a ako je ponuđeni aranžman nižeg kvaliteta, turistička agencija dužna je izvršiti povraćaj razlike u cijeni; ili
- da zahtjeva od turističke agencije, da mu u roku od osam dana izvrši povraćaj plaćenog iznosa.
(4) Turistička agencija u slučajevima iz st. 1, 2 i 3 ovog člana, dužna je da putniku nadoknadi štetu zbog neispunjenja ugovorenih obaveza shodno posebnom propisu.
Nerealizovani ugovori o turističkom paket aranžmanu zbog posebnih okolnosti izazvanih novim korona virusom (COVID-19)
Član 32a
(1) Turistička agencija-organizator putovanja za nerealizovane ugovore o putovanju u paket aranžmanu koji su trebali da se realizuju poslije 1. marta 2020. godine, dužna je da putnicima izda vaučer, na osnovu kojeg putnik ima pravo na zamjensko putovanje do 31. decembra 2021. godine.
(2) Ako putnik ne realizuje vaučer u roku iz stava 1 ovog člana ima pravo na raskid ugovora i povraćaj uplaćenih sredstava.
(3) Ako se putnik odluči za raskid ugovora turistička agencija-organizator putovanja dužna je da izvrši povraćaj uplaćenih sredstva u roku od 14 dana od dana raskida ugovora.
(4) Vaučer koji je izdat za nerealizovani ugovor o putovanju u paket aranžmanu mora biti obezbijeđen jemstvom u skladu sa članom 17 stav 2 ovog zakona do kraja roka na koji je vaučer izdat.
(5) Način korišćenja i sadržaj vaučera iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Primjena propisa
Član 33
Na pitanja koja se odnose na reklamno-informativni materijal, izmjenu ugovorene cijene, pravo putnika da odustane od ugovora, zamjenu putnika drugim licem, naknadu štete, izmjenu programa putovanja, odgovornost za organizovanje putovanja, garanciju za paket - aranžmane i naknadu štete putniku primjenjuju se odredbe zakona kojima su uređeni obligacioni odnosi, a u odnosu na prigovor putnika primjenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje zaštita potrošača.
Turistički vodič
Član 34
(1) Turistički vodič je fizičko lice koje po unaprijed utvrđenom programu, pruža turistima usluge vođenja, pokazivanja i stručnog objašnjavanja: prirodnih ljepota i rijetkosti, kulturno- istorijskih spomenika, umjetničkih djela, etnografskih i drugih znamenitosti, istorijskih događaja i legendi o tim događajima i ličnostima, privrednih i političkih događaja i dešavanja, kao i pojedinih mjesta i područja.
(2) Lice iz stava 1 ovog člana može pružati usluge turističkog vodiča, ako je upisano u CRPS kao preduzetnik, zaposlen u turističkoj agenciji ili je angažovan od strane udruženja turističkih vodiča ili turističke agencije koja ima licencu u skladu sa ovim zakonom.
(3) Poslove iz stava 1 ovog člana, može da obavlja samo turistički vodič koji ima legitimaciju turističkog vodiča (u daljem tekstu: legitimacija).
(4) Poslove turističkog vodiča može da obavlja i strano fizičko lice koje ispunjava uslove propisane ovim zakonom.
(5) Turističkim vodičem ne smatra se stručno lice koje pokazuje, objašnjava ili daje informacije unutar poslovnog prostora u kojem radi (muzej, galerija, nacionalni park i slično), zaposleno lice turističke agencije koje prati grupu turista iz mjesta u mjesto, vodič u planinama, pećinama i slično, u lovu i ribolovu, kao i vođa i pratilac ekskurzije i/ili izleta.
(6) Turističkim vodičem ne smatra se strani državljanin koji prati organizovana grupna putovanja stranog organizatora, koja su započela u stranoj državi i završavaju se povratkom u stranu državu, ako nema legitimaciju turističkog vodiča, u skladu sa ovim zakonom.
Obaveza angažovanja turističkih vodiča
Član 35
(1) Za organizovane grupe turista/izletnika na pojedinim turističkim lokalitetima važi poseban režim rada, koji podrazumijeva obavezno pružanje usluga turističkog vodiča za njihov obilazak.
(2) Turističke lokalitete iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Uslovi za sticanje legitimacije
Član 36
(1) Legitimacija se izdaje fizičkom licu koje ispunjava sljedeće uslove:
- ima aktivno znanje najmanje jednog stranog jezika, odnosno jezika na kojem pruža usluge vodiča;
- ima znanje crnogorskog jezika u mjeri koja omogućava osnovnu komunikaciju za strano fizičko lice;
- ima sertifikat o stečenoj nacionalnoj stručnoj kvalifikaciji za turističkog vodiča u skladu sa zakonom.
(2) Udruženje turističkih vodiča može u ime i za račun svojih članova posredovati u pružanju usluga turističkog vodiča uz obavezu izdavanja računa korisniku usluga u skladu sa zakonom.
(3) Turistički vodič dužan je da za pruženu uslugu izda račun korisniku usluge ukoliko pružanje usluge ne organizuje turistička agencija ili račun ne izda udruženje turističkih vodiča čiji je član.
(4) (brisano)
Postupak izdavanja legitimacije
Član 37
(1) Legitimacija se izdaje na osnovu podnijetog zahtjeva Ministarstvu.
(2) Uz zahtjev iz stava 1 ovog člana prilažu se i sljedeći dokazi:
- sertifikat o stečenoj nacionalnoj stručnoj kvalifikaciji za turističkog vodiča u skladu sa zakonom;
- o poznavanju jezika na kojem će pružati usluge;
- o poznavanju crnogorskog jezika u mjeri koja omogućava osnovnu komunikaciju za strano fizičko lice;
- popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
(3) Ispunjenost uslova iz člana 36 ovog zakona utvrđuje Ministarstvo rješenjem.
(4) Legitimaciju izdaje Ministarstvo na osnovu rješenja iz stava 3 ovog člana. (5) Podaci o izdatim legitimacijama upisuju se u Centralni turistički registar.
(6) Turistički vodič prilikom pružanja usluga mora nositi na vidnom mjestu legitimaciju turističkog vodiča kojom se potvrđuje njegovo svojstvo.
(7) Obrazac i način upotrebe legitimacije propisuje Ministarstvo.
Obaveze turističkog vodiča i turističke agencije
Član 38
(1) Turistički vodič dužan je da pruža usluge vodiča savjesno i stručno u skladu sa poslovnim običajima u turizmu i da prilikom vođenja, pokazivanja i stručnog objašnjavanja: prirodnih ljepota i rijetkosti, kulturno-istorijskih spomenika, umjetničkih djela, etnografskih i drugih znamenitosti, istorijskih događaja i legendi o tim događajima i ličnostima, privrednih i političkih događaja i dešavanja, kao i pojedinih mjesta i područja, daje tačne podatke turistima.
(2) Turistička agencija dužna je da vodi evidenciju o angažovanim turističkim vodičima.
(3) Evidencija o angažovanim turističkim vodičima sadrži podatke o:
- imenu i adresi, broju lične karte ili putne isprave sa rokom važenja i nazivom organa koji je izdao;
- broju i datumu izdavanja legitimacije turističkog vodiča;
- jeziku na kojem su pružene usluge;
- vremenu, odnosno periodu angažovanja; i
- nazivu turističkog lokaliteta na kojem je turistički vodič angažovan.
(4) Turistički vodič dužan je da se odazove na redovnu provjeru znanja o kulturno-istorijskim spomenicima, umjetničkim djelima, etnografskim i drugim znamenitostima, istorijskim događajima i legendama o tim događajima i ličnostima, privrednim i političkim događajima i dešavanjima, kao i pojedinim mjestima i područjima pred komisijom koju formira Ministarstvo.
Oduzimanje legitimacije
Član 39
(1) Legitimacija se oduzima rešenjem ako:
- je izdata na osnovu neistinitih podataka ili falsifikovanih dokumenata;
- turistički vodič ne pruža usluge u skladu sa članom 38 stav 1 ovog zakona;
- komisija iz člana 38 stav 4 ovog zakona utvrdi da turistički vodič ne posjeduje odgovarajuće znanje za obavljanje poslova turističkog vodiča;
- se turistički vodič ne odazove na provjeru iz člana 38 stav 4 ovog zakona;
- po službenoj dužnosti, ako turistički vodič prestane da ispunjava uslove za sticanje legitimacije.
(2) Podaci o oduzimanju legitimacije upisuju se u Centralni turistički registar.
Turistički pratilac
Član 40
(1) Turistički pratilac je fizičko lice koje prati turističku grupu i obavlja operativno-tehničke poslove od početka putovanja do odredišta i nazad.
(2) Turistički pratilac može biti samo lice koje ima legitimaciju turističkog pratioca.
(3) Turistička agencija izdaje legitimaciju iz stava 2 ovog člana licu koje ima završen najmanje četvrti nivo kvalifikacija podnivo IV1 nacionalnog okvira kvalifikacija.
(4) Turističkim pratiocem smatra se i strani državljanin koji prati organizovanu grupu stranog organizatora, za putovanja koja su započela u stranoj državi i završavaju se povratkom u stranu državu.
(5) Turistički pratilac prilikom pružanja usluga mora nositi na vidnom mjestu legitimaciju turističkog pratioca kojom se potvrđuje njegovo svojstvo.
(6) Obrazac i način upotrebe legitimacije iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Turistički animator
Član 41
(1) Turistički animator je fizičko lice koje planira i realizuje zabavne, kulturne, sportsko- rekreativne i druge programe kojima organizuje slobodno vrijeme turista.
(2) Poslove iz stava 1 ovog člana, može da obavlja samo turistički animator koji ima legitimaciju turističkog animatora.
(3) Turističkim animatorom smatraju se i strani državljani koji ispunjavaju uslove propisane ovim zakonom.
Uslovi za sticanje legitimacije
Član 42
(1) Legitimacija turističkog animatora izdaje se fizičkom licu koje ispunjava sljedeće uslove:
- posjeduje sertifikat o stečenoj nacionalnoj stručnoj kvalifikaciji za turističkog animatora u skladu sa zakonom;
- ima aktivno znanje najmanje jednog stranog jezika, odnosno jezika na kojem pruža usluge turističkog animatora;
- ima znanje crnogorskog jezika u mjeri koja omogućava osnovnu komunikaciju za strano fizičko lice.
(2) Turistički animator dužan je da za pruženu uslugu izda račun korisniku usluge, ukoliko pružanje usluge ne organizuje turistička agencija ili račun ne izda udruženje turističkih animatora čiji je član.
(3) Turistička agencija može da angažuje za turističkog animatora samo lice koje ima legitimaciju turističkog animatora.
Postupak izdavanja legitimacije
Član 43
(1) Legitimacija za turističkog animatora izdaje se na osnovu podnijetog zahtjeva Ministarstvu.
(2) Uz zahtjev iz stava 1 ovog člana prilažu se i sljedeći dokazi:
- sertifikat o stečenoj nacionalnoj kvalifikaciji za turističkog animatora u skladu sa zakonom;
- poznavanju jezika na kojem će pružati usluge;
- poznavanju crnogorskog jezika u mjeri koja omogućava osnovnu komunikaciju za strano fizičko lice;
- popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
(3) Ispunjenost uslova iz člana 42 ovog zakona utvrđuje Ministarstvo rješenjem.
(4) Legitimaciju za turističkog animatora izdaje Ministarstvo na osnovu rješenja iz stava 3 ovog člana u roku od 15 dana od dana podnošenja urednog zahtjeva.
(5) Podaci o izdatim legitimacijama upisuju se u Centralni turistički registar.
(6) Turistički animator prilikom pružanja usluga mora nositi na vidnom mjestu legitimaciju turističkog animatora kojom se potvrđuje njegovo svojstvo.
(7) Obrazac legitimacije iz stava 1 ovog člana i način njene upotrebe propisuje Ministarstvo.
Turistički zastupnik
Član 44
(1) Turistički zastupnik je turistička agencija koja zastupa domaću ili stranu turističku agenciju u odredištima putovanja.
(2) Turistički zastupnik zastupanje vrši na osnovu zaključenog ugovora.
(3) Turistička agencija dužna je da obavijesti putnika o turističkom zastupniku i njegovim ovlašćenjima.
(4) Turistički zastupnik dužan je da Ministarstvu dostavi ugovor o zastupanju u roku od osam dana od dana zaključivanja ugovora o zastupanju.
(5) Uz ugovor iz stava 2 ovog člana prilaže se i popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
Ovlašćenja turističkog zastupnika
Član 45
Turistički zastupnik:
1) štiti interese i prava putnika i turističke agencije kod davaoca usluga;
2) daje obavještenja o izvršenju programa putovanja i dodatnih usluga;
3) naručuje dodatne usluge u ime turističke agencije koju zastupa u skladu sa ovlašćenjima;
4) posreduje u obezbjeđivanju dodatnih usluga za putnike (izleti, kulturne i sportske priredbe); i
5) vrši druge poslove od značaja za putnike i turističku agenciju koju zastupa u skladu sa ugovorom.
Kupališta i način pružanja turističkih usluga
Član 46
(1) Uređena kupališta su otvoreni i zatvoreni bazeni i plaže uz obalu mora, jezera i rijeka, koja imaju opremu i sadržaje, kao i prateće objekte.
(2) Turističkim uslugama na kupalištima smatraju se usluge iznajmljivanja plažnog mobilijara (suncobrana, ležaljki), skutera na vodi, sandolina, pedalina, jedrilica, čamaca, dasaka za jedrenja, opreme za skijanje na vodi, ronilačke i ribolovne opreme i obuke skijanja na vodi, ronjenja, jedrenja u skladu sa zakonom.
(3) Turističke usluge na kupalištima mogu obavljati privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici na osnovu odobrenja za pružanje turističkih usluga na uređenim kupalištima (u daljem tekstu: odobrenje).
(4) Za usluge iz stava 2 ovog člana izdaje se račun u skladu sa zakonom.
(5) Kupališta na moru, rijekama i jezerima na kojima se pružaju turističke usluge, moraju ispunjavati uslove u pogledu uređenosti i opremljenosti u skladu sa zakonom.
(6) Bliže uslove u pogledu uređenosti i opremljenosti, vrste i uslove korišćenja kupališta iz stava 5 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Uslovi za izdavanje odobrenja
Član 47
(1) Odobrenje se izdaje privrednim društvima, drugim pravnim licima i preduzetnicima ako:
- su upisani u CRPS za obavljanje turističkih usluga na kupalištima;
- imaju dokaz o zakupu, odnosno pravu korišćenja kupališta;
- imaju polisu osiguranja za slučaj nezgode na kupalištima.
(2) Odobrenje izdaje nadležni organ lokalne uprave u roku od sedam dana od dana podnošenja urednog zahtjeva.
(3) Podaci iz odobrenja upisuju se u Centralni turistički registar.
Postupak izdavanja odobrenja
Član 48
(1) Odobrenje se izdaje na osnovu podnijetog zahtjeva.
(2) Zahtjev iz stava 1 ovog člana sadrži:
- naziv i sjedište, odnosno ime i adresu podnosioca zahtjeva;
- vrstu i mjesto pružanja usluga;
- period pružanja usluga.
(3) Uz zahtjev iz stava 2 ovog člana podnose se sljedeći dokazi:
- ugovor o zakupu, odnosno pravu korišćenja kupališta;
- fotokopija polise osiguranja za slučaj nezgode na kupalištu;
- popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
(4) Dokaz o upisu u CRPS po službenoj dužnosti pribavlja nadležni organ lokalne uprave.
Zabrane
Član 49
(1) Na plaži uz obalu mora, jezera i rijeka zabranjeno je:
1) naplaćivanje ulaza;
2) uslovljavanje obaveznog korišćenja plažnog mobilijara;
3) izdavanje skutera i drugih plovnih objekata na motorni pogon, osim na za to posebno određenim mjestima;
4) držanje skutera i drugih plovnih objekata na motorni pogon na plaži;
5) kretanje plovila na motorni i mehanički pogon u pripadajućem akvatorijumu kupališta;
6) prisustvo domaćih životinja i kućnih ljubimaca, osim na za to predviđenim lokacijama;
7) kretanje i parkiranje vozila;
8) ograničavanje pristupa.
(2) Izuzetno od stava 1 tačka 8 ovog člana, pristup plažama za posebne namjene može se ograničiti u skladu sa posebnim propisom Ministarstva.
Pružanje turističkih usluga u nautičkom turizmu
Član 50
(1) Nautički turizam je plovidba i boravak turista-nautičara na plovnim objektima, kao i boravak u lukama nautičkog turizma-marinama i ostalim prihvatnim objektima, radi odmora i rekreacije.
(2) Turističke usluge u nautičkom turizmu su:
1) iznajmljivanje plovnih objekata sa posadom ili bez posade, sa pružanjem ili bez pružanja usluge smještaja;
2) usluge snabdijevanja nautičara (vodom, gorivom, namirnicama, rezervnim djelovima, opremom);
3) usluge upravljanja plovnim objektima turista nautičara;
4) davanje različitih informacija turistima nautičarima;
5) prevoz turista u javnom prevozu plovnim objektima registrovanim za obavljanje djelatnosti prevoza putnika; i
6) druge usluge za potrebe nautičkog turizma u skladu sa zakonom.
(3) Prodaja i rezervacija usluga iz stava 2 ovog člana može se obavljati neposredno na plovnom objektu ili preko turističke agencije.
Podnošenje prijave o početku obavljanja djelatnosti
Član 51
(1) Turističke usluge u nautičkom turizmu može da pruža privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik koje je upisano u Centralni turistički registar.
(2) Upis u Centralni turistički registar vrši se na osnovu prijave koja se podnosi nadležnom organu lokalne uprave, najmanje osam dana prije početka pružanja turističkih usluga u nautičkom turizmu.
(3) Uz prijavu iz stava 2 ovog člana podnosi se:
- dokaz o pravu korišćenja luke, dijela luke, operativne obale, dijela morske obale koja služi korišćenju mora za pomorski saobraćaj ili drugog prihvatnog i/ili plovnog objekta u slučaju da pruža usluge iz člana 50 stav 2 tač. 1, 2 i 5 ovog zakona;
- dokaz o pravu obavljanja javnog prevoza u skladu sa posebnim propisom;
- fotokopija polise osiguranja od posljedica nesrećnog slučaja;
- popunjen obrazac za upis u Centralni turistički registar.
(4) Prijava iz stava 2 ovog člana podnosi se u dva primjerka, od kojih jedan primjerak zadržava nadležni organ, a jedan primjerak se vraća podnosiocu prijave sa otiskom prijemnog štambilja koji sadrži datum i broj prijema prijave.
(5) Upis u Centralni turistički registar vrši nadležni organ lokalne uprave rješenjem.
(6) Po jedan primjerak rješenja iz stava 5 ovog člana dostavlja se turističkoj, odnosno nadležnoj inspekciji i lokalnoj turističkoj organizaciji.
(7) Turističke usluge iz stava 1 ovog člana mogu se obavljati od dana upisa u Centralni turistički registar.
(8) Dokaz o upisu u CRPS nadležni organ lokalne uprave pribavlja po službenoj dužnosti.
Sadržaj prijave o početku obavljanja djelatnosti
Član 52
Prijava o početku obavljanja djelatnosti nautičkog turizma sadrži:
1) naziv organa kojem se podnosi prijava;
2) podatke o podnosiocu prijave (naziv i sjedište, matični broj, odnosno ime i adresu, broj lične karte ili putne isprave sa rokom važenja i nazivom organa koji je izdao);
3) broj i datum rješenja o upisu u CRPS i šifru djelatnosti;
4) mjesto i adresu objekta u kojem se pruža usluga;
5) vrstu usluge;
6) mjesto i datum podnošenja prijave, i
7) potpis i pečat podnosioca prijave.
Obaveze pružaoca turističkih usluga
Član 53
Pružalac turističkih usluga u nautičkom turizmu dužan je da:
1) istakne cijene usluga koje pruža i da usluge pruža po istaknutim cijenama;
2) za svaku pruženu uslugu izda račun u skladu sa zakonom;
3) na vidnom mjestu istakne podatke o nazivu, sjedištu i radnom vremenu;
4) vodi evidenciju turističkog prometa na obrascu, koji dostavlja organu uprave nadležnom za poslove statistike i lokalnoj turističkoj organizaciji u skladu sa zakonom;
5) drži u objektu rješenje o upisu u Centralni turistički registar.
Sportsko-rekreativne i avanturističke aktivnosti
Član 54
(1) Turističke usluge koje uključuju sportsko-rekreativne i avanturističke aktivnosti su: planinarenje, vožnja kajakom, kanuom i drugim sličnim plovilima, ronjenje, jedrenje, jahanje, skakanje padobranom, vožnja žičarom, prolaz kanjonom (canuoning), jedrenje na dasci (windsurfing, kitesurfing), skakanje elastičnim konopom (bungee jumping), vožnja na sajli (zip line), sportski ribolov, vožnja terenskim vozilom van puta (jepping off-road vehicles), speleološke aktivnosti i druge aktivnosti koje pružaju stručno osposobljena lica (vodiči, spasioci, instruktori, treneri i druga lica koja su obučena
