ZAKON O VOJNOJ, RADNOJ I MATERIJALNOJ OBAVEZI
("Sl. glasnik RS", br. 88/2009, 95/2010 i 36/2018)
I OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom uređuju se: vojna obaveza; regrutna obaveza; obaveza služenja vojnog roka i dobrovoljno služenje vojnog roka sa oružjem; rezervni sastav; putovanje i boravak vojnih obveznika u inostranstvu; pravo na naknade za vršenje vojne obaveze; evidencija vojnih obveznika; radna obaveza u državnim organima i pravnim licima od značaja za odbranu; radna obaveza u jedinicama radne obaveze; materijalna obaveza građana, privrednih društava, drugih pravnih lica i preduzetnika u vanrednom i ratnom stanju, kao i druga pitanja od značaja za vojnu, radnu i materijalnu obavezu.
II VOJNA OBAVEZA
Član 2
Vojna obaveza je pravo i dužnost građana da se pripremaju i osposobljavaju za učešće u odbrani i zaštiti suverenosti, nezavisnosti, teritorijalne celovitosti i bezbednosti Republike Srbije (u daljem tekstu: odbrana).
Vojnu obavezu u miru, vanrednom ili ratnom stanju imaju svi građani koji se pripremaju i osposobljavaju za izvršavanje vojnih dužnosti i drugih zadataka odbrane, u skladu sa zakonom.
U izvršavanju vojne obaveze, u uslovima vanrednog i ratnog stanja, prava i slobode građana mogu se ograničavati za potrebe odbrane i bezbednosti zemlje, samo u skladu sa Ustavom Republike Srbije i propisima koji se odnose za ratno ili vanredno stanje.
Član 3
Vojna obaveza je opšta i podležu joj državljani Republike Srbije, a sastoji se od: regrutne obaveze, obaveze služenja vojnog roka, obaveza vršenja civilne službe i obaveza u rezervnom sastavu koje se vrše pod uslovima propisanim ovim i posebnim zakonom.
Regruti, žene i lica u rezervnom sastavu koja su izvršila civilnu službu ili odslužila vojni rok bez oružja, posle obustave obaveze služenja vojnog roka, mogu dobrovoljno da služe vojni rok sa oružjem, pod uslovima koji su propisani ovim zakonom.
Vojnu obavezu u miru građani izvršavaju u komandama, jedinicama i ustanovama Vojske Srbije, osim lica koja zamene služenje vojnog roka civilnom službom, a u ratnom i vanrednom stanju u Vojsci Srbije, policiji i ostalim snagama odbrane i civilnoj zaštiti, u skladu sa Planom odbrane i odlukama nadležnih organa.
Propise o načinu i postupku izvršavanja vojne obaveze donosi Vlada, na predlog ministra odbrane.
Propise o načinu i postupku dobrovoljnog služenja vojnog roka sa oružjem donosi Vlada, na predlog ministra odbrane.
Član 4
Vojni obveznik je lice koje podleže vojnoj obavezi u skladu sa ovim zakonom, i to:
1) regrut;
2) vojnik na služenju vojnog roka sa oružjem ili bez oružja i vojnik koji dobrovoljno služi vojni rok sa oružjem;
3) lice u civilnoj službi;
4) lice u rezervnom sastavu.
Lice postaje regrut u kalendarskoj godini u kojoj navršava 18 godina i to: do stupanja na služenje vojnog roka u Vojsku Srbije; do stupanja u civilnu službu u organizaciji ili ustanovi u kojoj se vrši civilna služba; do prevođenja u rezervni sastav ako je obavezu služenja vojnog roka, odnosno civilne službe regulisao na drugi način, odnosno do prestanka vojne obaveze po odredbama člana 9. ovog zakona.
Regrut postaje vojnik na služenju vojnog roka sa oružjem ili bez oružja danom stupanja u Vojsku Srbije kada i postaje vojno lice, a prestaje da bude vojno lice danom otpusta ili prekida služenja vojnog roka.
Regrut i lice u rezervnom sastavu postaju vojnici na dobrovoljnom služenju vojnog roka sa oružjem danom stupanja u Vojsku Srbije kada i postaju vojna lica, a prestaju da budu vojna lica danom otpusta ili prekida dobrovoljnog služenja vojnog roka.
Regrut postaje lice u civilnoj službi danom stupanja u organizaciju ili ustanovu gde se vrši civilna služba, a prestaje biti lice u civilnoj službi danom otpusta ili prekida civilne službe.
Lice u rezervnom sastavu je vojni obveznik koji je regulisao vojni rok ili lice koje je izvršilo civilnu službu od dana otpusta, odnosno prekida služenja vojnog roka ili civilne službe i koje je raspoređeno ili neraspoređeno u Vojsku Srbije, civilnu zaštitu ili druge snage odbrane do dana prestanka vojne obaveze po odredbama člana 9. ovog zakona.
Lice u rezervnom sastavu postaje vojno lice danom javljanja na dužnost u Vojsku Srbije, a gubi status vojnog lica danom otpusta iz Vojske Srbije.
Vojni obveznik koji vrši civilnu službu nema status vojnog lica.
Član 5
Ostvarivanje vojne obaveze obezbeđuje i sprovodi Ministarstvo odbrane preko teritorijalnih organa.
Teritorijalnim organima Ministarstva odbrane (u daljem tekstu: teritorijalni organ), u smislu ovog zakona, smatraju se centri Ministarstva odbrane za lokalnu samoupravu i regionalni centri Ministarstva odbrane.
Centri Ministarstva odbrane za lokalnu samoupravu se obrazuju za teritoriju određenog broja opština, odnosno gradova, a regionalni centri Ministarstva odbrane za teritoriju određenog broja centara za lokalnu samoupravu.
Teritorijalni organi obezbeđuju izvršavanje vojne obaveze na teritoriji za koju su obrazovani, usklađuju njeno izvršenje sa izvršavanjem radne i materijalne obaveze kao i drugih prava i dužnosti građana, odnosno zadataka odbrane na toj teritoriji, vode propisane evidencije vojnih obveznika na osnovu podataka koje u skladu sa zakonom pribavljaju od nadležnih državnih organa, organa jedinica lokalne samouprave, privrednih društava i drugih pravnih lica iz delokruga njihove nadležnosti vezanih za vođenje evidencija.
Poslovi koji se odnose na vojnu obavezu izvršavaju se u skladu sa planovima regrutovanja i popune Vojske Srbije, brojnim rasporedom, odnosno razrezom regruta u Vojsci Srbije, kriterijumima za potrebe popune Vojske Srbije i drugih potreba odbrane i utvrđenim prioritetima za tu popunu, kao i sa planovima popune komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije i jedinica civilne zaštite i ostalih državnih organa u koje se mogu raspoređivati vojni obveznici u uslovima vanrednog i ratnog stanja.
Član 6
Ministarstvo odbrane usklađuje sprovođenje vojne obaveze sa ostvarivanjem drugih prava i dužnosti u oblasti odbrane i vodi jedinstvenu evidenciju vojnih obveznika.
Organi autonomnih pokrajina i organi jedinica lokalne samouprave imaju obavezu da na teritoriji svoje nadležnosti za potrebe izvršavanja obaveza odbrane obezbede prostorne i tehničke uslove za rad teritorijalnih organa, kao i njihovu zaštitu i obezbeđenje.
Član 7
U izvršavanju planova popune Vojske Srbije, jedinica civilne zaštite i drugih snaga odbrane Ministarstvo odbrane sarađuje sa državnim organima, organima autonomnih pokrajina i organima jedinica lokalne samouprave pri donošenju planova regrutovanja i popune Vojske Srbije, popune jedinica civilne zaštite i drugih snaga odbrane i obezbeđuje ostvarivanje tih planova.
Član 8
Žene ne podležu regrutnoj obavezi i obavezi služenja vojnog roka, a vojnu obavezu mogu izvršavati služenjem u rezervnom sastavu za vreme vanrednog i ratnog stanja.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, žene koje žele da dobrovoljno služe vojni rok sa oružjem podležu regrutnoj obavezi i obavezi služenja u rezervnom sastavu u skladu sa ovim zakonom.
Žene vojni obveznici se uvode u evidenciju rezervnog sastava prema njihovoj stručnoj i radnoj osposobljenosti i vojnim i civilnim specijalnostima koje imaju ili steknu tokom trajanja vojne obaveze.
Žene vojni obveznici u miru, mogu se pozivati na vojne vežbe i vežbe civilne zaštite (u daljem tekstu: vežbe) radi sticanja neophodnih vojnih i civilnih znanja i obučavanja za dužnosti u vanrednom i ratnom stanju koje organizuje Ministarstvo odbrane, Vojska Srbije ili civilna zaštita.
Žene profesionalna vojna lica po prestanku profesionalne službe izvršavaju obaveze lica u rezervnom sastavu prema svojim vojnoevidencionim specijalnostima.
Član 9
Vojnom obvezniku prestaje vojna obaveza:
1) kada navrši 60 godina života (muškarac) i 50 godina života (žena);
2) ako mu prestane državljanstvo Republike Srbije, u skladu sa zakonom;
3) ako bude oglašen nesposobnim za vojnu službu;
4) njegovom smrću.
Pozivanje vojnih obveznika radi vršenja vojne obaveze
Član 10
Vojnog obveznika radi vršenja vojne obaveze poziva teritorijalni organ.
Vojni obveznik se poziva radi vršenja vojne obaveze opštim i pojedinačnim pozivom.
Opšti poziv proizvodi isto pravno dejstvo kao i pojedinačni.
Regrut, odnosno lice u rezervnom sastavu, koga teritorijalni organ pozove u vezi sa vršenjem vojne obaveze dužan je da se javi na mesto i u vreme koji su navedeni u opštem ili pojedinačnom pozivu i da sa sobom ponese stvari i isprave koje su određene u pozivu.
Pojedinačni poziv, osim poziva za mobilizaciju ili za delimičnu mobilizaciju radi provere spremnosti za izvršenje mobilizacije, u okviru planiranih vežbi i kontrole organizovanja priprema za odbranu, dostavlja se vojnom obvezniku najkasnije 30 dana pre dana određenog za početak obaveze radi koje je pozvan.
Radi planskog i organizovanog pozivanja lica iz rezervnog sastava, obveznika radne obaveze i vlasnika stvari iz popisa u ratnom i vanrednom stanju, teritorijalni organ u miru organizuje kurirski sistem pozivanja.
Član 11
Ako je regrut odnosno lice u rezervnom sastavu koje je pozvano sprečeno da dođe na mesto i u vreme koji su naznačeni u pozivu, zbog bolesti ili drugog opravdanog razloga, dužno je da odmah po prijemu poziva ili saznanja iz opšteg poziva izvesti o tome teritorijalni organ koji ga je pozvao, a ako razlog sprečenosti nastane kasnije odmah po saznanju tog razloga.
Ako se regrut, odnosno lice u rezervnom sastavu ne odazove pozivu, a izostanak ne opravda, biće prinudno priveden.
Zaključak o privođenju donosi teritorijalni organ u skladu sa zakonom, a nalog po zaključku o privođenju izvršavaju policijski službenici Ministarstva unutrašnjih poslova, u skladu sa zakonom.
Član 12
Vojni obveznik koji je podneo zahtev za otpust iz državljanstva Republike Srbije i o tome obavestio teritorijalni organ ne poziva se radi vršenja vojne obaveze dok se ne donese rešenje po tom zahtevu, u skladu sa zakonom.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, na služenje vojnog roka poziva se regrut koji je podneo zahtev za otpust iz državljanstva Republike Srbije, koji u toj kalendarskoj godini navršava 27 godina, odnosno ukoliko je zahtev podneo u toku vanrednog ili ratnog stanja.
Vojni obveznik kome je odobren boravak u inostranstvu ne poziva se radi vršenja vojne obaveze do isteka odobrenog boravka.
Vojni obveznik koji je pored državljanstva Republike Srbije stekao i državljanstvo druge države, a boravi u inostranstvu i o tome je obavestio diplomatsko-konzularno predstavništvo ne poziva se radi vršenja vojne obaveze do kraja septembra kalendarske godine u kojoj navršava 26 godina.
Regrutna obaveza
Član 13
Regrutna obaveza je dužnost vojnog obveznika da izvršava propisane obaveze i naloge Ministarstva odbrane u vezi sa uvođenjem u vojnu evidenciju, lekarskim i drugim pregledima i psihološkim ispitivanjima, regrutovanjem, uputom na služenje vojnog roka u Vojsku Srbije i druge propisane obaveze za regrute.
Regrutna obaveza nastaje u kalendarskoj godini u kojoj državljanin Republike Srbije navršava 18 godina života i traje do stupanja na služenje vojnog roka, odnosno do prevođenja u rezervni sastav ako je obaveza služenja vojnog roka regulisana na drugi način, odnosno do prestanka vojne obaveze po odredbama člana 9. ovog zakona.
Uputstvo o regrutovanju i popuni Vojske Srbije u miru i ratu donosi ministar odbrane.
Član 14
Regrutna obaveza se izvršava:
1) uvođenjem u vojnu evidenciju;
2) lekarskim i drugim pregledima i psihološkim ispitivanjima;
3) regrutovanjem;
4) uputom na služenje vojnog roka u Vojsku Srbije ili u civilnu službu, odnosno uputom na dobrovoljno služenje vojnog roka sa oružjem;
5) i drugim obavezama propisanim ovim zakonom.
Član 15
U vojnu evidenciju uvodi se regrut početkom kalendarske godine u kojoj navršava 18 godina i regruti starijih godišta koji iz određenih razloga nisu uvedeni u evidenciju.
Regrut koji boravi u inostranstvu, uvodi se u evidenciju nadležnog diplomatsko-konzularnog predstavništva Republike Srbije, koje o tome obaveštava teritorijalni organ.
Član 16
Lekarske i druge preglede i psihološka ispitivanja iz člana 14. ovog zakona, na zahtev Ministarstva odbrane, vrše ovlašćene vojne i civilne zdravstvene ustanove koje zajednički utvrde ministar odbrane i ministar zdravlja (u daljem tekstu: ovlašćene zdravstvene ustanove).
Uzajamna prava i obaveze Ministarstva odbrane i zdravstvenih ustanova, osim vojnih, u kojima se vrše pregledi i ispitivanja, uređuju se ugovorom.
Visinu naknade za vršenje usluga ovlašćenih zdravstvenih ustanova odrediće Vlada, na osnovu predloga ministra odbrane uz prethodno pribavljeno mišljenje ministra zdravlja.
Ugovor iz stava 2. ovog člana potpisuje ministar odbrane ili lice koje on ovlasti i ministar zdravlja, odnosno lice koje on ovlasti.
Član 17
Lekarski i drugi pregledi i psihološka ispitivanja radi utvrđivanja ocene sposobnosti za vojnu službu i regrutovanje vrše se najkasnije 12 meseci pre upućivanja na služenje vojnog roka, a najranije u kalendarskoj godini u kojoj regrut navršava 19 godina.
Regruti koji se upućuju u posebne jedinice Vojske Srbije i kandidati za rezervne oficire podležu bezbednosnoj proveri.
Propise po kojima se vrši bezbednosna provera regruta donosi ministar odbrane.
Član 18
Regrutovanje vrše regrutne komisije koje obrazuje Ministarstvo odbrane.
Regrutnu komisiju sačinjavaju najmanje tri člana, od kojih jedan član mora biti lekar.
Broj regrutnih komisija je promenljiv, zavisno od broja regruta koji se regrutuju.
Član 19
Regrutna komisija ocenjuje sposobnost regruta ili lica u rezervnom sastavu za vršenje vojne službe, određuje rod, odnosno službu na osnovu stečenih kvalifikacija, znanja, veština i nalaza prethodno izvršenih lekarskih i drugih pregleda, kao i lekarskog pregleda prilikom regrutovanja.
Ocena regrutne komisije može biti:
1) sposoban za vojnu službu;
2) privremeno nesposoban za vojnu službu;
3) nesposoban za vojnu službu.
Ocena sposobnosti za vojnu službu može se dati samo na osnovu izvršenih lekarskih i drugih pregleda i psiholoških ispitivanja u ovlašćenoj zdravstvenoj ustanovi.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, ocenu sposobnosti za vršenje vojne službe regrutna komisija može dati vojnom obvezniku za koga je utvrđeno da boluje od neizlečive bolesti ili da ima telesni invaliditet bez izgleda za izlečenje na osnovu medicinske dokumentacije.
Rod, odnosno službu određenu na regrutovanju, regrutna komisija može izmeniti zbog potreba popune Vojske Srbije, promene zdravstvene sposobnosti regruta, naknadno stečenih kvalifikacija ili promene zanimanja i sticanja znanja značajnih za Vojsku Srbije.
Član 20
Vojni obveznik koji je ocenjen privremeno nesposobnim za vojnu službu podleže ponovnim lekarskim i drugim pregledima i psihološkim ispitivanjima po isteku privremene nesposobnosti.
Vojni obveznik koji se opredelio za dobrovoljno služenje vojnog roka sa oružjem, a ocenjen je privremeno nesposobnim za vojnu službu može se opet prijaviti za dobrovoljno služenje vojnog roka sa oružjem po isteku privremene nesposobnosti.
Vreme trajanja privremene nesposobnosti ne može se odrediti duže od kraja kalendarske godine u kojoj regrut navršava 27 godina.
Prilikom svakog regrutovanja, privremena nesposobnost se može odrediti u trajanju od jedne do tri godine.
Regrut može biti ocenjen privremeno nesposobnim za vojnu službu samo dva puta.
Prilikom trećeg regrutovanja, regrutna komisija donosi konačnu ocenu o njegovoj sposobnosti za vojnu službu.
Član 21
Vojni obveznik koji je ocenjen nesposobnim za vojnu službu podleže ponovnom pregledu, na predlog teritorijalnog organa, koji je sačinjen po osnovu naknadno utvrđenih podataka od značaja za sposobnost za vojnu službu ili pribavljene medicinske dokumentacije da ocena nesposobnosti ne odgovara utvrđenom činjeničnom stanju.
Odluku o ponovnom pregledu za lice iz stava 1. ovog člana donosi ministar odbrane ili lice koje on ovlasti.
Član 22
Radi obezbeđenja potrebnog nivoa popune Vojske Srbije regrutovanje se može vršiti i u vanrednom i ratnom stanju, u skladu sa propisima koji se donose za vanredno i ratno stanje.
Radi izvršenja regrutovanja u ratu, Plan regrutovanja za prvu godinu rata priprema se i izrađuje u miru.
Uput za popunu Vojske Srbije u ratu vrši se po teritorijalnom principu, a izuzetno eksteritorijalno.
Član 23
Propise o merilima za ocenjivanje zdravstvene sposobnosti vojnih obveznika za vojnu službu i o lekarskim i drugim pregledima i psihološkim ispitivanjima vojnih obveznika radi utvrđivanja sposobnosti za vojnu službu donosi Vlada na predlog ministra odbrane.
Propise o načinu rada regrutnih komisija i o uslovima za određivanje rodova i službi u kojima će regrut služiti vojni rok donosi ministar odbrane.
Obaveza služenja vojnog roka
Član 24
Obaveza služenja vojnog roka izvršava se služenjem vojnog roka u Vojsci Srbije sa oružjem ili bez oružja.
Služenje vojnog roka sa oružjem ili bez oružja traje šest meseci.
Predsednik Republike, na predlog ministra odbrane može skratiti trajanje služenja vojnog roka.
Član 25
Na služenje vojnog roka upućuje se regrut koji je ocenjen sposobnim za vojnu službu u skladu sa članom 19. ovog zakona u kalendarskoj godini kada navršava 19 godina.
Upućivanje regruta na služenje vojnog roka naređuje ministar odbrane ili lice koje on ovlasti, saglasno Planu popune Vojske Srbije.
Član 26
Regrut koji je upisan na fakultet, odnosno drugu visoku školu ili strukovne studije upućuje se na služenje vojnog roka kada završi fakultet, odnosno drugu visoku školu ili strukovne studije, ali najkasnije do kraja septembra kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina.
Regrut iz stava 1. ovog člana dužan je da do kraja novembra tekuće godine teritorijalnom organu dostavi dokaz da je upisan na fakultet odnosno drugu visoku školu ili strukovne studije za svaku školsku godinu.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, na služenje vojnog roka ne upućuje se regrut koji je primljen na specijalizaciju ili poslediplomsko usavršavanje u zemlji i inostranstvu, dok traje školovanje, a najkasnije do kraja juna kalendarske godine u kojoj navršava 30 godina.
Član 27
Regrut koji zahteva da bude upućen na služenje, odnosno dosluženje vojnog roka biće upućen u roku od šest meseci od dana podnošenja zahteva, a najranije u kalendarskoj godini u kojoj navršava 19 godina.
Regrut koji se sa odobrenog privremenog boravka u inostranstvu vrati u zemlju i zatraži da bude upućen na služenje vojnog roka, upućuje se u prvom uputnom roku.
Član 28
Ministar odbrane propisuje uslove po kojima vojni rok služi: regrut naučni radnik istraživač, koji radi na naučnoistraživačkim i razvojnim projektima od posebnog značaja za Republiku Srbiju, vrhunski sportista i član reprezentacije Republike Srbije, koji na sportskim takmičenjima postiže vrhunske sportske rezultate i umetnik za vrhunski doprinos nacionalnoj kulturi Republike Srbije.
Status regruta iz stava 1. ovog člana potvrđuje nadležno ministarstvo.
Član 29
Regrut može biti upućen na služenje vojnog roka do kraja kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, regrut koji nije bio upućen na služenje vojnog roka do kraja kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina, upućuje se na služenje vojnog roka najkasnije do kraja kalendarske godine u kojoj navršava 30 godina, o čemu rešenje donosi teritorijalni organ.
Član 30
Regrut koji ima visoku školsku spremu može biti izabran za slušaoca kursa za rezervne oficire ako ispunjava uslove propisane za regrute koji se upućuju u posebne jedinice Vojske Srbije.
Izbor regruta vrše teritorijalni organi prema godišnjem planu školovanja.
Način i uslove za izbor, postupak izbora regruta koji će se usavršavati za rezervne oficire propisuje ministar odbrane u skladu sa potrebama službe i propisima o vojnom školstvu.
Član 31
Prilikom izbora slušalaca kursa za rezervne oficire, prvenstvo imaju regruti vojni stipendisti, regruti koji su sa boljim uspehom završili odgovarajuću školu i regruti mlađeg godišta.
Regrutu koji bude izabran za slušaoca kursa za rezervne oficire odrediće se rod, odnosno služba u skladu sa spiskom struka i zanimanja koji su značajni za određivanje roda, odnosno službe i vojnoevidencione specijalnosti regruta.
Član 32
Na služenje vojnog roka ne upućuje se regrut:
1) koji je pravnosnažno osuđen na kaznu maloletničkog zatvora ili bezuslovno na kaznu zatvora zbog krivičnog dela (dok kaznu ne izdrži ili ne bude pušten na uslovni otpust);
2) prema kome je primenjena vaspitna mera ili mera bezbednosti obaveznog psihijatrijskog lečenja i čuvanja u zdravstvenoj ustanovi (dok traje mera koja je primenjena);
3) protiv koga je pokrenut krivični postupak zbog krivičnog dela za koje se goni po službenoj dužnosti, osim za krivično delo izbegavanje vojne obaveze.
Regrut iz stava 1. tač. 1) i 2) ovog člana može se uputiti na služenje vojnog roka po prethodno pribavljenom mišljenju ustanove u kojoj je lečen ili u kojoj je izdržavao kaznu zatvora o njegovom ponašanju tokom izdržavanja kazne ili lečenja najkasnije do kraja kalendarske godine u kojoj navršava 30 godina.
Član 33
Prigovor savesti podnosi se teritorijalnom organu kod kojeg se regrut vodi u evidenciji vojnih obveznika, najkasnije u roku od osam dana od dana prijema poziva za upućivanje na služenje vojnog roka.
Pravo na služenje vojnog roka bez oružja ne može ostvariti regrut:
1) koji poseduje dozvolu za nošenje ili držanje oružja;
2) koji je u poslednje tri godine podneo zahtev za nošenje ili držanje oružja;
3) koji je pravnosnažno osuđivan za krivično delo za koje se goni po službenoj dužnosti ili za krivično delo sa elementima nasilja koje se goni po privatnoj tužbi;
4) koji je u poslednje tri godine pravnosnažno kažnjavan za izazivanje ili učestvovanje u neredima i tučama i protiv koga je pokrenut krivični postupak za krivično delo koje se goni po službenoj dužnosti, osim za krivično delo izbegavanja vojne obaveze.
Član 34
Komande, jedinice i ustanove Vojske Srbije u kojima se služenje vojnog roka vrši bez oružja određuje ministar odbrane, na predlog načelnika Generalštaba Vojske Srbije.
Član 35
Vojni obveznici koji vojni rok služe bez oružja raspoređuju se na dužnosti i zadatke na kojima nije potrebno nošenje i upotreba oružja.
U ostalim pravima i dužnostima izjednačeni su sa vojnim obveznicima koji vojni rok služe sa oružjem.
Član 36
Vojnik koji odsluži vojni rok otpušta se iz Vojske Srbije i postaje lice u rezervnom sastavu, a pod uslovima propisanim zakonom može postati i rezervni podoficir, odnosno rezervni oficir.
Vojni obveznik koji je oslobođen služenja vojnog roka pod uslovima propisanim zakonom, prevodi se u rezervni sastav prema svojoj školskoj spremi i radnom iskustvu.
Član 37
Redovno odsustvo vojnika na služenju vojnog roka sa oružjem ili bez oružja traje 10 dana.
Za naročito zalaganje, rad i vrhunske rezultate vojnika na služenju vojnog roka sa oružjem ili bez oružja, nadležni starešina može nagraditi odsustvom u trajanju do 10 dana.
Vojniku za svako dobrovoljno davanje krvi pripada pravo na dva dana odsustva, izuzimajući dan davanja krvi.
Akt o redovnom, nagradnom i odsustvu po osnovu dobrovoljnog davanja krvi, donosi nadležni starešina a vreme odobrenog odsustva, iz st. 1, 2. i 3. ovog člana, uračunava se u vreme provedeno na odsluženju vojnog roka.
Član 38
(Brisan)
Odlaganje, prekid i oslobađanje od obaveze služenja vojnog roka
Član 39
Služenje vojnog roka se odlaže regrutu:
1) koji u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita članova porodice lica na obaveznoj vojnoj službi stekne svojstvo hranioca porodice (dok te okolnosti traju);
2) članu domaćinstva, ako se drugi član tog domaćinstva već nalazi na služenju vojnog roka (dok taj član ne odsluži vojni rok);
3) ako bi usled smrti ili teške bolesti u porodici (supružnik, deca rođena u braku, vanbračnoj zajednici, usvojena ili uzeta na izdržavanje, i srodnici u pravoj liniji pod uslovom da žive u zajedničkom domaćinstvu), ili usled elementarne nepogode porodica regruta bila dovedena u težak materijalni položaj njegovim upućivanjem na služenje vojnog roka (dok ti razlozi postoje);
4) koji je zasnovao radni odnos u svojstvu pripravnika (do završetka pripravničkog staža);
5) koji je primljen u radni odnos na neodređeno vreme, a zbog upućivanja na služenje vojnog roka ne bi bio u mogućnosti da se javi na rad u vreme koje mu je određeno, kao i regrutu koji je u radnom odnosu na određeno vreme, a ima dokaz da će posle isteka određenog vremena biti primljen u radni odnos na neodređeno vreme, a najduže do godinu dana;
6) koji u porodičnom domaćinstvu nema drugog člana sposobnog za privređivanje, a neophodno je da obavi neodložne poljoprivredne radove;
7) koji se iz inostranstva vratio u zemlju radi služenja vojnog roka, a nije u mogućnosti da porodicu zbrine do dana upućivanja u Vojsku Srbije.
Regrut iz stava 1. ovog člana podnosi zahtev teritorijalnom organu kod kojeg se vodi u evidenciji u roku od osam dana od dana prijema poziva za upućivanje na služenje vojnog roka. Regrut koji boravi u inostranstvu zahtev teritorijalnom organu može dostaviti i preko diplomatsko - konzularnog predstavništva Republike Srbije.
Regrutu iz stava 1. ovog člana služenje vojnog roka odlaže se najkasnije do kraja septembra kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina.
Član 40
Po zahtevu nadležnog ministarstva služenje vojnog roka odlaže se regrutu:
1) naučnom radniku istraživaču, koji radi na naučnoistraživačkim i razvojnim projektima od posebnog značaja za Republiku Srbiju;
2) vrhunskom sportisti i članu reprezentacije Republike Srbije, zbog učešća na svetskim i evropskim takmičenjima i olimpijskim igrama;
3) umetniku radi učešća na manifestacijama od značaja za Republiku Srbiju.
Služenje vojnog roka odlaže se regrutu iz stava 1. ovog člana do godinu dana, a najkasnije do kraja septembra kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina.
Zahtev iz stava 1. ovog člana podnosi se Ministarstvu odbrane u roku od 15 dana od dana prijema poziva.
Član 41
Služenje vojnog roka prekida se vojniku:
1) koji je ocenjen privremeno nesposobnim za vojnu službu (dok traje nesposobnost);
2) koji je u toku služenja vojnog roka pravnosnažnom presudom suda osuđen na kaznu maloletničkog zatvora ili na bezuslovnu kaznu zatvora i pozvan na izdržavanje kazne zatvora (dok kaznu ne izdrži);
3) protiv koga je pre i u toku služenja vojnog roka pokrenut krivični postupak zbog krivičnog dela za koje se goni po službenoj dužnosti, učinjenog pre stupanja na služenje vojnog roka ili u toku služenja vojnog roka (do okončanja krivičnog postupka), osim za krivična dela izbegavanja vojne obaveze;
4) koji je primljen na školovanje u vojnu školu ili školu unutrašnjih poslova, u roku od tri dana od dana kada je jedinica primila odluku o njegovom prijemu na školovanje;
5) koji je primljen na specijalizaciju ili poslediplomsko usavršavanje u zemlji i inostranstvu, dok školovanje traje, a najkasnije do kraja juna kalendarske godine u kojoj navršava 30 godina.
Vojnik koji je ocenjen nesposobnim za vojnu službu otpušta se sa služenja vojnog roka u roku od tri dana od dana pravnosnažnosti nalaza, ocene i mišljenja nadležne vojno lekarske komisije.
Član 42
Vojniku se služenje vojnog roka, na njegov zahtev, može prekinuti zbog elementarne nepogode, smrti ili teške bolesti člana porodice, ako bi njegova porodica bila dovedena u težak položaj zbog njegove odsutnosti dok postoje ti razlozi, a najkasnije do godinu dana.
Po obrazloženom zahtevu nadležnog ministarstva može se prekinuti služenje vojnog roka vojniku naučnom radniku istraživaču (radi učešća u naučnoistraživačkim i razvojnim projektima od posebnog značaja za Republiku Srbiju), vrhunskom sportisti i članu reprezentacije Republike Srbije (radi učešća na svetskim i evropskim takmičenjima i olimpijskim igrama) i umetniku (radi učešća na manifestacijama od interesa za Republiku Srbiju), dok traju razlozi, a najkasnije do kraja juna kalendarske godine u kojoj regrut navršava 27 godina.
Zahtev iz st. 1. i 2. ovog člana podnosi se starešini jedinice ranga komandanta brigade ili istom u kojoj vojnik služi vojni rok.
Član 43
Vojnik kome je prekinuto služenje vojnog roka po odredbama člana 41. stav 1. tač. 1) do 4) i člana 42. ovog zakona, uputiće se na dosluženje vojnog roka po prestanku razloga za prekidanje služenja vojnog roka, a najkasnije do kraja septembra kalendarske godine u kojoj navršava 27 godina.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, vojnik kome je prekinuto služenje vojnog roka neće se uputiti na dosluženje vojnog roka, ako mu je do kraja služenja vojnog roka ostalo manje od 30 dana.
Vojnika iz stava 2. ovog člana Ministarstvo odbrane rešenjem prevodi u rezervni sastav danom kada mu je prekinuto služenje vojnog roka.
Izuzetno od odredbe stava 3. ovog člana vojnik iz člana 41. stav 1. tačka 1) ovog zakona prevodi se u rezervni sastav nakon ponovnog ocenjivanja zdravstvene sposobnosti, ukoliko je ocenjen sposobnim za vojnu službu.
Član 44
Vreme koje kadet Vojne akademije provede na studiranju u Vojnoj akademiji, nakon prvih šest meseci, računa se kao vreme (u danima) provedeno na služenju vojnog roka.
Član 45
Od obaveze služenja vojnog roka oslobađa se regrut:
1) koji je ocenjen nesposobnim za vojnu službu;
2) koji stekne državljanstvo Republike Srbije prijemom ili na osnovu međunarodnih ugovora, ako je u zemlji čiji je bio državljanin regulisao obavezu služenja vojnog roka, odnosno ako je navršio 27 godina života;
3) koji pored državljanstva Republike Srbije ima državljanstvo i druge države, a u toj državi je regulisao obavezu služenja vojnog roka;
4) koji je stekao svojstvo profesionalnog vojnog lica u skladu sa zakonom;
5) koji je završio Kriminalističko-policijsku akademiju i stekao svojstvo ovlašćenog službenog lica Ministarstva unutrašnjih poslova;
6) koji je završio odgovarajuću školu, odnosno kurs u Ministarstvu unutrašnjih poslova i stekao svojstvo ovlašćenog službenog lica u skladu sa zakonom i na poslovima ovlašćenog službenog lica proveo najmanje dve godine.
Član 46
U služenje vojnog roka ne računa se:
1) vreme na lečenju i bolovanju zbog onesposobljenja izazvanog u nameri da se izbegne služenje vojnog roka ili da bude raspoređen na lakšu dužnost (ako je to utvrđeno pravnosnažnom presudom nadležnog suda);
2) vreme u samovoljnom odsustvovanju i bekstvu iz Vojske Srbije koje je neprekidno trajalo najmanje 24 časa;
3) vreme za koje je vojnik lišen slobode i zadržan od organa unutrašnjih poslova i vreme provedeno u pritvoru koji je protiv njega određen u krivičnom postupku (ako je to vreme pravnosnažnom presudom uračunato u kaznu zbog izvršenog krivičnog dela);
4) vreme na izdržavanju disciplinske mere zabrane udaljenja iz posebnih prostorija u vojnom objektu, odnosno zatvora koju nadležni vojni starešina ili vojno disciplinski sud, prema propisima o vojnoj disciplini izriče u ukupnom trajanju od preko dva dana.
Član 47
(Brisano)
Rezervni sastav
Član 48
Rezervni sastav obuhvata:
1) rezervni sastav Vojske Srbije;
2) rezervni sastav civilne zaštite i drugih snaga odbrane;
3) neraspoređene vojne obveznike.
Obavezi služenja u rezervnom sastavu podležu vojni obveznici:
1) koji su odslužili vojni rok (sa oružjem ili bez oružja i dobrovoljno);
2) koji su, po odredbama ovog zakona, regulisali obavezu služenja vojnog roka na drugi način;
3) žene vojni obveznici koje se vode u evidenciji.
Vojni obveznici u rezervnom sastavu se vode u evidenciji kao rezervni oficiri, rezervni podoficiri i vojnici u rezervi.
Rezervni sastav civilne zaštite i drugih snaga odbrane čine lica koja su vojnu obavezu regulisala izvršenjem civilne službe i, po potrebi, vojni obveznici koji nisu na ratnom rasporedu u Vojsci Srbije.
Član 49
Obaveze lica u rezervnom sastavu nastaju od dana otpuštanja sa služenja vojnog roka ili civilne službe, od dana kada je obaveza služenja vojnog roka i civilne službe regulisana na drugi način, odnosno od dana prestanka profesionalne vojne službe, i traju do kraja kalendarske godine u kojoj vojni obveznik (muškarac) navršava 60 godina života.
Obaveze lica u rezervnom sastavu za žene nastaju početkom kalendarske godine u kojoj navršavaju 19 godina i traju do kraja kalendarske godine u kojoj navršavaju 50 godina.
Izuzetno od odredaba st. 1. i 2. ovog člana, na vežbu se ne poziva žena za vreme trudnoće, vojni obveznik čiji je bračni drug pozvan na vojnu vežbu, samohrani roditelj (ako ima dete mlađe od 15 godina) i žena čiji bračni drug nije pozvan na vojnu vežbu (ako ima dete mlađe od 10 godina).
Za vreme vanrednog ili ratnog stanja, predsednik Republike može produžiti trajanje obaveza lica u rezervnom sastavu za rezervne podoficire i rezervne oficire i posle isteka roka iz st. 1. i 2. ovog člana.
U slučaju vanrednog ili ratnog stanja predsednik Republike može narediti da se vojnici kojima je istekao vojni rok i civilna služba po ovom zakonu, neposredno po odsluženju vojnog roka ili civilne službe zadrže u Vojsci Srbije i civilnoj službi kao lica u rezervnom sastavu.
Član 50
Vojni obveznici koji imaju raspored u Ministarstvu unutrašnjih poslova i Bezbednosno-informativnoj agenciji ne pozivaju se na vojnu vežbu već svoje obaveze izvršavaju prema Zakonu o policiji, odnosno Zakonu o Bezbednosno-informativnoj agenciji.
Član 51
Lica u rezervnom sastavu mogu biti pozivana na vojne vežbe i vežbe civilne zaštite.
Lice u rezervnom sastavu može biti pozvano na vežbu najviše do 90 dana u toku jedne godine.
Vojna obaveza u rezervnom sastavu se izvršava i učešćem vojnih obveznika na vežbama, kursevima i drugim oblicima vojne i civilne obuke, odazivanjem pozivu radi saopštavanja, promene i ukidanja ratnog rasporeda i izvršavanjem drugih dužnosti propisanih ovim zakonom i drugim zakonima, a u slučaju vanrednog ili ratnog stanja stupanjem u Vojsku Srbije, angažovanjem u civilnoj zaštiti, izvršavanjem određenih vojnih dužnosti i poslova u drugim snagama odbrane.
Izuzetno, predsednik Republike za vreme vanrednog ili ratnog stanja može narediti da se pozovu na vežbu lica:
1) u rezervnom sastavu koja su završila vežbu u trajanju propisanom odredbom stava 2. ovog člana;
2) u rezervnom sastavu koja su navršila godine života iz člana 49. st. 1. i 2. ovog zakona.
Član 52
Licu u rezervnom sastavu se na njegov zahtev vežba prekida odnosno odlaže:
1) ako je bolesno (do narednog pozivanja po njegovom ozdravljenju);
2) ako je iz njegovog domaćinstva u isto vreme pozivan drugi član domaćinstva ili se već nalazi na služenju vojnog roka (dok se on ne vrati);
3) ako u vreme vežbe polaže ispite i ako bi odlaskom na vežbu bilo sprečeno da završi školsku godinu (dok takav razlog postoji);
4) ako se u vreme vežbe nalazi na pripremama radi učešća na evropskim i svetskim sportskim takmičenjima i olimpijskim igrama;
5) ako učestvuje u međunarodnim naučnim, istraživačkim i umetničkim manifestacijama ili treba da obavlja poslove koji su od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju (dok manifestacije i poslovi traju);
6) ako bi usled smrti ili teške bolesti u domaćinstvu, odnosno usled elementarne nepogode domaćinstvo bilo dovedeno u težak materijalni ili socijalni položaj njegovim odlaskom na vežbu (dok takvo stanje u domaćinstvu traje).
Ako u mestu u kojem boravi lice u rezervnom sastavu vlada zarazna bolest, vežba se tom licu odlaže dok zarazna bolest traje.
Licu u rezervnom sastavu vežba se može, izuzetno, odložiti zbog neodložnih potreba službe ako to zatraži državni organ, privredno društvo, drugo pravno lice i preduzetnik kod kojeg je to lice zaposleno (dok takva potreba postoji).
Vežba koja traje duže od tri dana može se registrovanom poljoprivredniku i drugom licu koje samostalno obavlja privrednu delatnost, odložiti zbog neodložnih radova, ako u njegovom domaćinstvu nema drugog člana sposobnog za privređivanje.
Član 53
Zahtev za odlaganje vežbe podnosi se teritorijalnom organu kod kojeg se lice vodi u evidenciji u roku od osam dana od dana prijema poziva za vežbu.
O odlaganju i prekidu obučavanja, vežbe ili angažovanja vojnih obveznika iz aktivne rezerve odlučuje nadležni starešina Vojske Srbije.
Ako se odlaganje zatraži zbog razloga navedenih u članu 52. stav 1. tač. 1), 4), 5) i 6) ovog zakona zahtev se može podneti i kad nastane razlog za odlaganje vežbe.
Rešenje o prekidu vežbe licu u rezervnom sastavu donosi nadležni starešina Vojske Srbije na položaju komandanta samostalnog bataljona i viši, odnosno nadležno lice organa civilne zaštite ili državnog organa.
Član 54
Aktivna rezerva predstavlja obučeni rezervni sastav Vojske Srbije koji se angažuje za popunu jedinica Vojske Srbije i Ministarstva odbrane, radi izvršavanja zadataka u određenom vremenskom periodu i čija su prava i dužnosti regulisana zakonom i zaključenim ugovorom.
Lica iz aktivne rezerve imaju ratni raspored u komandama, jedinicama i ustanovama Vojske Srbije i Ministarstvu odbrane sa kojima su sklopili ugovor o angažovanju u svojstvu pripadnika aktivne rezerve.
Pripadnici aktivne rezerve se angažuju na zadacima održavanja operativne i funkcionalne sposobnosti, obučavanja, angažovanja u misijama i na drugim zadacima, u skladu sa zaključenim ugovorom. Planskim i intenzivnijim obučavanjem i kondiciranjem pripadnika aktivne rezerve obezbeđuje se viši stepen osposobljenosti u odnosu na lica iz pasivne rezerve, radi popune komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije kojima je određen viši stepen operativne i funkcionalne sposobnosti.
Pripadnici aktivne rezerve se pozivaju u toku kalendarske godine na redovno obučavanje do 45 dana, na izvršenje pripreme za misije i zadatke do tri meseca i u misije do šest meseci.
Pasivnu rezervu čine pripadnici rezervnog sastava, koji imaju ratni raspored u komandama, jedinicama i ustanovama Vojske Srbije, Ministarstvu odbrane, državnim organima, civilnoj zaštiti i drugim snagama odbrane.
Pripadnici pasivne rezerve se raspoređuju načelno po teritorijalnom principu.
Pripadnici pasivne rezerve se angažuju i za izvršavanje zadataka pružanja pomoći stanovništvu i spasavanju materijalnih dobara usled prirodnih katastrofa i drugih nesreća.
Pripadnici pasivne rezerve koji su odslužili vojni rok sa oružjem pozivaju se na obučavanje u toku kalendarske godine najduže do 20 dana, a pripadnici rezervnog sastava koji nisu odslužili vojni rok sa oružjem pozivaju se na osposobljavanje za vršenje vojnih obaveza u rezervnom sastavu u toku kalendarske godine najduže do 25 dana.
Član 55
Popuna Vojske Srbije aktivnom rezervom se vrši na osnovu javno raspisanog konkursa. Opšte uslove za službu u aktivnoj rezervi propisuje Vlada, na predlog ministra odbrane.
Posebne uslove određuje Ministarstvo odbrane na predlog Generalštaba Vojske Srbije, a preciziraju se prilikom raspisivanja konkursa u zavisnosti od potreba službe i odobrenog plana.
Pripadnik aktivne rezerve može biti vojni obveznik koji ispunjava propisane opšte uslove iz stava 1. ovog člana, i posebne uslove određene konkursom, a koji se tiču vojnostručne osposobljenosti i stepena stručne spreme, specijalnosti, usavršavanja, medicinsko - psihološke i fizičke sposobnosti i bezbednosnih uslova za angažovanje na formacijskom mestu za koje se zaključuje ugovor.
Broj i strukturu lica (po činu, rodu, službi, specijalnosti i jedinicama) sa kojima se može zaključiti ugovor o angažovanju u aktivnoj rezervi za potrebe komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije i vojnih jedinica i vojnih ustanova Ministarstva odbrane odobrava ministar odbrane za svaku kalendarsku godinu.
Sa potrebnim brojem lica koja ispunjavaju opšte i posebne uslove zaključuje se ugovor o aktivnoj rezervi i pojedinačni ugovori o izvršavanju konkretnih zadataka od značaja za odbranu ili potrebe Vojske Srbije.
Član 56
Ugovorom o aktivnoj rezervi se uređuju uslovi, vreme, način i poslovi za koje se angažuju, prava i obaveze za vreme izvršavanja stručnih poslova u Ministarstvu odbrane i vojnih dužnosti u Vojsci Srbije.
Vojni obveznik primljen u aktivnu rezervu zaključuje tipski ugovor sa jedinicom ranga brigade ili višeg o služenju u aktivnoj rezervi. Ugovor se zaključuje na period do dve godine i može se produžavati najduže do godine u kojoj lice puni 45 (za vojnike i podoficire), odnosno 55 (za oficire) godina. Ugovorom se regulišu obostrane obaveze, prava i dužnosti.
Bitne elemente ugovora iz stava 1. ovog člana propisuje ministar odbrane, na osnovu predloga načelnika Generalštaba Vojske Srbije.
Član 57
Pojedinačne ugovore o angažovanju na izvršavanju konkretnih misija i zadataka od značaja za odbranu i izvršavanje vojnih dužnosti zaključuju se na osnovu utvrđenih potreba Ministarstva odbrane i Vojske Srbije.
Generalštab Vojske Srbije utvrđuje i vodi posebnu evidenciju specijalnosti za koje se mogu angažovati lica u aktivnoj rezervi.
Pojedinačan ugovor se zaključuje u skladu sa uslovima utvrđenim propisima o Vojsci Srbije i Ugovorom o angažovanju u aktivnoj rezervi.
Član 58
Lice u rezervnom sastavu kod koga je nastala promena zdravstvenog stanja, na njegov zahtev i po nalogu teritorijalnog organa, upućuje se na lekarske i druge preglede i psihološka ispitivanja radi utvrđivanja sposobnosti za vojnu službu.
Rešenje o oceni sposobnosti za vojnu službu i o promeni roda, odnosno službe lica iz stava 1. ovog člana, regrutna komisija upisuje u zdravstvenu knjižicu i vojnu knjižicu lica u rezervnom sastavu.
Član 59
Za lica u rezervnom sastavu, prema potrebama popune Vojske Srbije i potrebama civilne zaštite i drugih snaga odbrane, određuje se i saopštava ratni raspored u Vojsci Srbije i raspored u civilnoj zaštiti i drugim snagama odbrane za vreme vanrednog i ratnog stanja.
Za lica u rezervnom sastavu koja su vojni rok služila bez oružja i u civilnoj službi određuje se i saopštava raspored u civilnoj zaštiti i drugim snagama odbrane.
Podaci o ratnom rasporedu su tajna.
Lice u rezervnom sastavu ne može stupiti u službu stranih oružanih snaga ili zasnivati bilo kakav odnos s tim snagama, bez prethodnog odobrenja ministra odbrane.
Član 60
Starešina vojne jedinice na položaju komandanta bataljona i istom i starešina organa koji je obrazovao jedinicu civilne zaštite, zahtev za pozivanje vojnih obveznika radi obučavanja, vojnih vežbi i izvršavanja misija i zadataka dostavlja teritorijalnom organu Ministarstva odbrane, najkasnije 60 dana pre dana predviđenog za javljanje vojnih obveznika.
Teritorijalni organ kod kojeg se vojni obveznik vodi u evidenciji vrši pozivanje vojnih obveznika nakon dobijanja saglasnosti od pretpostavljenog organa, a pozive vojnim obveznicima dostavlja najkasnije 30 dana pre predviđenog dana javljanja vojnog obveznika.
Za mobilizaciju i delimičnu mobilizaciju radi provere spremnosti za izvršenje mobilizacije, u okviru planiranih vežbi i kontrole organizovanja priprema za odbranu, pozivanje vojnih obveznika vrši se bez vremenskog ograničenja iz st. 1. i 2. ovog člana.
Boravak vojnih obveznika u inostranstvu
Član 61
Regrut ili lice u rezervnom sastavu koji namerava da boravi u inostranstvu duže od šest meseci dužno je da se javi teritorijalnom organu Ministarstva odbrane kod kojeg se vodi u evidenciji radi dobijanja odobrenja za boravak u inostranstvu.
Odobrenje za boravak u inostranstvu neće se izdati regrutu i licu u rezervnom sastavu ako je:
1) pozvan na izvršenje vojne obaveze;
2) proglašeno vanredno ili ratno stanje;
3) (brisana)
4) izbegao regrutnu obavezu svojom krivicom.
Odobrenje za boravak u inostranstvu se izdaje regrutu ukoliko nema smetnji propisanih u stavu 2. ovog člana u trajanju do dve godine, a najkasnije do kraja juna kalendarske godine u kojoj regrut navršava 27 godina.
Izuzetno od odredbe stava 3. ovog člana u opravdanim situacijama odobrenje za boravak u inostranstvu može se izdati do kraja juna kalendarske godine u kojoj regrut navršava 30 godina.
Način, uslove i postupak izdavanja odobrenja iz stava 1. ovog člana propisaće ministar odbrane.
Član 62
Prava i obaveze vojni obveznik u inostranstvu ostvaruje preko nadležnog diplomatsko-konzularnog predstavništva Republike Srbije u inostranstvu, u skladu sa posebnim propisima i ovim zakonom.
Diplomatsko-konzularna predstavništva Republike Srbije u inostranstvu imaju obavezu da za potrebe izvršavanja vojne obaveze lica iz stava 1. ovog člana vode posebnu evidenciju vojnih obveznika propisanu ovim zakonom i propisima za njegovo izvršavanje.
Regrutu koji boravi u inostranstvu, odobrenje za stalni boravak, odnosno za produženje privremenog boravka u inostranstvu izdaje diplomatsko-konzularno predstavništvo Republike Srbije kod kojeg se vodi u evidenciji.
Diplomatsko-konzularno predstavništvo Republike Srbije pre donošenja rešenja o boravku u inostranstvu je dužno da od teritorijalnog organa pribavi podatke o smetnjama iz člana 61. stav 2. ovog zakona u čijoj se evidenciji regrut vodi.
Odobrenje za boravak u inostranstvu diplomatsko-konzularno predstavništvo Republike Srbije izdaje najkasnije do kraja juna kalendarske godine u kojoj regrut navršava 30 godina života.
Član 63
U skladu sa bezbednosnim rizicima i pretnjama, posebnim zakonom se, zbog potreba odbrane i bezbednosti zemlje, delimično mogu ograničiti putovanje i boravak u inostranstvu vojnih obveznika određenih kategorija ili specijalnosti koje su od posebnog značaja za odbranu zemlje i popunu Vojske Srbije, civilnu zaštitu i druge snage odbrane.
Član 64
Regrut, odnosno lice u rezervnom sastavu koji je otputovao u inostranstvo na boravak duži od jedne godine, dužan je da se prijavi nadležnom diplomatsko-konzularnom predstavništvu radi uvođenja u vojnu evidenciju koju vodi diplomatsko-konzularno predstavništvo, u roku od 30 dana od dana prelaska državne granice.
Lice koje boravi u inostranstvu je dužno da se u kalendarskoj godini u kojoj navršava 18 godina, prijavi diplomatsko-konzularnom predstavništvu Republike Srbije radi uvođenja u vojnu evidenciju.
Podaci iz evidencije vojnih obveznika iz stava 2. ovog člana, obavezno se dostavljaju i nadležnom teritorijalnom organu prema poslednjem prebivalištu ili boravištu vojnog obveznika pre odlaska u inostranstvo, a jednom godišnje se vrši usklađivanje i ažuriranje sa podacima u jedinstvenoj evidenciji vojnih obveznika.
Član 65
Saglasnost za otpust iz državljanstva Republike Srbije neće se dati vojnom obvezniku ako:
1) nije izvršio regrutnu obavezu;
2) nije okončan prekršajni ili krivični postupak koji je pokrenut protiv vojnog obveznika zbog izbegavanja vršenja vojne obaveze;
3) boravi u inostranstvu bez odobrenja nadležnih organa.
Član 66
Dvojni državljanin je vojni obveznik Republike Srbije koji pored državljanstva Republike Srbije ima i državljanstvo druge države sa kojom je potvrđen međunarodni ugovor, pod uslovom uzajamnosti.
Regrut dvojni državljanin koji nije regulisao obavezu služenja vojnog roka u drugoj državi, a vratio se i opredelio da stalno živi na teritoriji Republike Srbije upućuje se na služenje vojnog roka u skladu sa ovim zakonom.
Regrut dvojni državljanin koji nije regulisao obavezu služenja vojnog roka ni u jednoj od država čiji je državljanin i navršio je 27 godina, a stalno živi u inostranstvu, po službenoj dužnosti rešenjem teritorijalnog organa, prevodi se u rezervni sastav u svojstvu neraspoređenog vojnog obveznika iz rezervnog sastava.
Regrut dvojni državljanin koji je regulisao obavezu služenja vojnog roka u drugoj državi prevodi se u rezervni sastav.
Dokazi o državljanstvu druge države i uverenje kojim se dokazuje regulisana obaveza služenja vojnog roka u toj državi predaju se, u originalu i overenom prevodu na srpski jezik, teritorijalnom organu u mestu gde se podaci o licu vode u evidenciji ili preko diplomatsko-konzularnih predstavništava Republike Srbije.
Naknade putnih i drugih troškova u vezi sa vršenjem vojne obaveze
Član 67
Regrut, odnosno lice u rezervnom sastavu koje je pozvano u vezi sa vršenjem vojne obaveze, odnosno obuke za odbranu zemlje ima pravo na naknadu troškova za prevoz sredstvima javnog saobraćaja od mesta prebivališta do mesta javljanja za izvršenje vojne obaveze, odnosno obuke, kao i za prevoz od mesta vršenja vojne obaveze, odnosno obuke do mesta prebivališta.
Vojniku na služenju vojnog roka pripadaju troškovi putovanja prilikom korišćenja redovnog i nagradnog odsustva i otpusta, odnosno prekida služenja vojnog roka.
Vojnik na služenju vojnog roka, odnosno lice u rezervnom sastavu ima pravo na naknadu troškova prevoza sredstvima javnog saobraćaja za izvršavanje službenih zadataka u mestu služenja vojnog roka, odnosno u mestu vršenja službe u rezervnom sastavu odnosno obuke.
Vojnik na služenju vojnog roka, odnosno lice u rezervnom sastavu ima pravo na naknadu troškova za službeno putovanje na koje je upućeno za vreme služenja vojnog roka, odnosno vršenja službe u rezervnom sastavu odnosno obuke.
Lice u rezervnom sastavu ima pravo na besplatnu ishranu i smeštaj za vreme vršenja službe u rezervnom sastavu, odnosno obuke koja traje duže od osam časova.
Iznos i način isplate naknada putnih i drugih troškova u vezi sa vršenjem vojne obaveze, odnosno obuke propisuje Vlada na predlog ministra odbrane.
Naknade za vršenje službe u rezervnom sastavu
Član 68
Licu u rezervnom sastavu koje je u radnom odnosu, a pozvano je u vezi sa vršenjem službe u rezervnom sastavu, odnosno na obuku, za vreme vršenja te obaveze pripada naknada zarade u visini njegove prosečne zarade u prethodnih 12 meseci pre pozivanja, u skladu sa opštim aktom ili ugovorom o radu, osim ako to posebnim zakonom nije drugačije određeno.
Licu u rezervnom sastavu koje, u smislu zakona kojim se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje, samostalno obavlja delatnost, za vreme vršenja službe u rezervnom sastavu, odnosno obuke pripada naknada u visini osnovice od koje plaća doprinos za obavezno socijalno osiguranje.
Licu u rezervnom sastavu koje nije osigurano po osnovu zaposlenja ili obavljanja samostalne delatnosti, osiguraniku poljoprivredniku, kao i licu u rezervnom sastavu, koje prima penziju ili novčanu naknadu zbog privremene nezaposlenosti, za vreme vršenja službe u rezervnom sastavu, odnosno obuke radi koje je pozvano, pripada novčana naknada u iznosu koji propiše Vlada.
Licu u rezervnom sastavu iz st. 1. i 2. ovog člana kome je naknada utvrđena prema tim odredbama manja od naknade iz stava 3. ovog člana, pripada naknada u iznosu iz stava 3. ovog člana.
Uslove za ostvarivanje prava, iznos i način obračuna i isplate naknada za vršenje službe u rezervnom sastavu, odnosno obuke za odbranu zemlje propisuje Vlada na predlog ministra odbrane.
Član 69
Pripadniku aktivne rezerve za vreme redovnog godišnjeg obučavanja i osposobljavanja pripada naknada iz člana 68. ovog zakona.
Pripadniku aktivne rezerve za vreme angažovanja na izvršenju pripreme za misije i zadatke i za vreme angažovanja na izvršenju misija i zadataka pripada plata, određene naknade troškova i druga primanja koja se prema odredbama Zakona o Vojsci Srbije utvrđuju za profesionalno vojno lice u radnom odnosu na određeno vreme, istog čina i položaja, odnosno dužnosti.
Pripadniku aktivne rezerve za vreme trajanja ugovora o službi u aktivnoj rezervi pripada mesečna novčana naknada.
Naknada iz stava 3. ovog člana ne pripada za vreme kada pripadnik aktivne rezerve ostvaruje naknadu iz stava 1. ovog člana, odnosno platu iz stava 2. ovog člana.
Naknade troškova i druga primanja iz stava 2. ovog člana, kao i visinu naknade iz stava 3. ovog člana propisuje ministar odbrane.
Član 70
Za vreme angažovanja, mimo redovnog godišnjeg obučavanja, vojnim obveznicima iz aktivne rezerve miruju prava i obaveze iz radnog odnosa kod poslodavca, pod uslovima propisanim odredbama Zakona o radu.
Sa poslodavcem iz stava 1. ovog člana ministar odbrane ili lice koje on ovlasti zaključiće ugovor o poslovnoj saradnji na izvršavanju poslova od značaja za odbranu u skladu sa zakonom.
Ministarstvo odbrane vodi posebnu evidenciju zaključenih ugovora o aktivnoj rezervi i ugovora o radu na određeno vreme zaključenih sa izabranim licima i ugovora o poslovnoj saradnji sa njihovim poslodavcima.
Zbog angažovanja u vojnoj službi, pripadniku aktivne rezerve ne može prestati radni odnos, niti zbog toga može biti u neravnopravnom položaju u odnosu na druga zaposlena lica u pogledu ostvarivanja prava iz radnog odnosa.
Evidencija vojnih obveznika
Član 71
O vojnim obveznicima jedinstvenu evidenciju vodi Ministarstvo odbrane.
Teritorijalni organi vode posebne evidencije vojnih obveznika za vreme regrutne obaveze, obaveze služenja vojnog roka i obaveza lica u rezervnom sastavu, za teritoriju za koju je obrazovan.
Član 71a
Evidencija vojnih obveznika sadrži:
1) prezime, ime jednog roditelja i ime;
2) jedinstveni matični broj građana;
3) pol;
4) datum, mesto, opštinu i državu rođenja;
5) prebivalište i adresu stanovanja;
6) školsku spremu;
7) naziv, adresu i matični broj državnog organa ili pravnog lica kod koga je vojni obveznik zaposlen;
8) naziv i šifru dužnosti, zanimanja, posebnih znanja i veština;
9) podatke o regrutovanju, oceni sposobnosti za vojnu službu, rodu odnosno službi i vojnoevidencionoj specijalnosti;
10) podatke o služenju vojnog roka i vršenju civilne službe;
11) podatke o ratnom rasporedu, učešću u ratu, vežbama i misijama;
12) podatke o obučavanju, osposobljavanju i usavršavanju za vršenje vojne i civilne službe;
13) podatke o proizvođenju, unapređenju i odlikovanju;
14) podatke o boravku vojnog obveznika u inostranstvu.
Podatke iz evidencije vojnih obveznika koriste organi iz člana 71. ovog zakona u štampanom i elektronskom obliku pomoću informacionog sistema i čuvaju ih 40 godina nakon prestanka vojne obaveze.
Član 72
Vojni obveznik se vodi u evidenciji prema mestu prebivališta.
Evidenciju o vojnom obvezniku koji živi u inostranstvu i čiji roditelji i on nemaju prebivalište na teritoriji Republike Srbije vodi teritorijalni organ nadležan na teritoriji na kojoj se nalazi sedište ministarstva nadležnog za spoljne poslove.
Vojni obveznik koji je u radnom odnosu na neodređeno vreme na teritoriji na kojoj nema prebivalište vodi se prema mestu u kojem se nalazi u radnom odnosu na neodređeno vreme, ako je u tom mestu prijavio boravak.
Član 73
Evidenciju vojnih obveznika koji borave u inostranstvu duže od jedne godine vode i diplomatsko-konzularna predstavništva.
Evidencija iz stava 1. ovog člana sadrži:
1) prezime, ime jednog roditelja i ime regruta - vojnog obveznika;
2) dan, mesec, godinu, mesto rođenja, državu i jedinstveni matični broj građana;
3) prebivalište u Republici Srbiji pre odlaska u inostranstvo;
4) adresu boravka u inostranstvu;
5) naziv nadležnog teritorijalnog organa kod kojeg se vodi u evidenciji;
6) rešenja nadležnih organa o odobrenju boravka u inostranstvu.
Član 74
Po zahtevu teritorijalnog organa, državni organi, organi autonomnih pokrajina, organi jedinica lokalne samouprave, privredna društva i druga pravna lica dužni su da dostave podatke potrebne za vođenje evidencije kao i da ažuriraju podatke o izvršenim promenama u evidencijama koje su u njihovoj nadležnosti.
Član 74a
Nadležni teritorijalni organ podatke iz evidencije vojnih obveznika može davati organima iz člana 74. ovog zakona pod sledećim uslovima:
1) ako su zakonom ili drugim propisima ovlašćeni da traže i primaju te podatke;
2) ako su im ti podaci neophodni za izvršavanje poslova iz njihove nadležnosti;
3) ako obezbeđuju zaštitu tih podataka.
Član 75
Vojnom obvezniku koji se vodi u evidenciji izdaje se vojna knjižica.
Vojna knjižica je lična javna isprava kojom vojni obveznik dokazuje izvršenje vojne obaveze i svoj identitet dok je u vojnoj službi.
Zabranjeno je iznošenje vojne knjižice iz Republike Srbije.
Obrazac vojne knjižice i način njenog izdavanja propisuje ministar odbrane.
Član 76
Regrut i lice u rezervnom sastavu dužno je da u roku od osam dana od dana nastale promene nadležnom teritorijalnom organu prijavi:
1) promenu zdravstvenog stanja od značaja za ocenu sposobnosti za vršenje vojne službe;
2) gubitak vojne knjižice.
Podatke o kojima se vodi službena evidencija u vezi sa regrutom i licem u rezervnom sastavu, pribavlja teritorijalni organ po službenoj dužnosti.
Lica iz stava 1. ovog člana dužna su da prijave boravak u inostranstvu duži od tri meseca u roku od osam dana pre odlaska, a povratak iz inostranstva u roku od osam dana od dana dolaska u mesto prebivališta.
Član 77
O promenama podataka na osnovu odluka nadležnih organa i evidencija koje se vode po službenoj dužnosti kao i presudama suda koje se odnose na krivična dela protiv državnih organa i Vojske Srbije, državni organ, odnosno nadležni sud izveštavaju teritorijalni organ kod kojeg se vojni obveznik vodi u evidenciji, u roku od 15 dana od dana nastale promene i to:
1) o promeni ličnog imena, o sticanju i prestanku državljanstva Republike Srbije - organ koji je o tome doneo pravnosnažno rešenje;
2) o pokretanju, obustavi ili prekidu krivičnog postupka zbog krivičnog dela za koje se goni po službenoj dužnosti, o pravnosnažnoj osudi na kaznu maloletničkog zatvora, kaznu zatvora ili novčanu kaznu, o pravnosnažno izrečenoj zavodskoj vaspitnoj meri ili merama bezbednosti obaveznog psihijatrijskog lečenja i čuvanja u zdravstvenoj organizaciji i obaveznog lečenja alkoholičara i narkomana u zdravstvenoj ili drugoj specijalizovanoj organizaciji i o upućivanju na izdržavanje kazne maloletničkog zatvora ili zatvora - nadležni sud;
3) o kazni zatvora izrečenoj zbog prekršaja - organ koji je kaznu izrekao;
4) o otpuštanju sa izdržavanja kazne zatvora ili maloletničkog zatvora - organ, odnosno ustanova koja je vojnog obveznika otpustila sa izdržavanja kazne.
Obaveštenje o smrti ili proglašenju nestalog vojnog obveznika za umrlog, organ koji je izvršio upis činjenice smrti u matičnu knjigu umrlih, dostavlja teritorijalnom organu kod kojeg se lice vodilo u evidenciji.
Privredno društvo, pravno lice ili organizacija čijim se posredovanjem vojni obveznik zaposli u inostranstvu ili angažuje na radovima dužim od tri meseca u inostranstvu, dužno je da obavesti teritorijalni organ u roku od osam dana od dana odlaska vojnog obveznika u inostranstvo.
Odsutnost vojnog obveznika iz prebivališta, odnosno boravišta iz nepoznatih razloga duže od tri meseca prijavljuje član porodice sa kojom je živeo u zajedničkom domaćinstvu, a ako je živeo odvojeno od porodice i bio zaposlen - odgovorno lice u državnom organu i pravnom licu koje vode evidenciju zaposlenih lica, odnosno lice koje samostalno obavlja delatnost kod koga je odsutni obveznik zaposlen.
Prijavu odsutnosti vojnog obveznika iz nepoznatih razloga navedena lica iz stava 4. ovog člana dužna su da podnesu u roku od osam dana po isteku roka od tri meseca od dana njegove odsutnosti.
Član 78
Uputstvo o vođenju evidencije vojnih obveznika donosi ministar odbrane.
Upravni postupak
Član 79
Rešenje o regulisanju vojne obaveze donosi teritorijalni organ kod kojeg se lice vodi u evidenciji.
Po žalbi protiv rešenja iz stava 1. ovog člana odlučuje drugostepeni teritorijalni organ Ministarstva odbrane.
Starešina komande, jedinice ili ustanove Vojske Srbije na položaju komandanta bataljona ili starešina njemu ravnog ili višeg položaja donosi rešenje o regulisanju obaveze služenja vojnog roka vojnika iz jedinice, odnosno ustanove kojom komanduje.
Po žalbi protiv rešenja starešine iz stava 3. ovog člana rešava starešina komande, jedinice ili ustanove Vojske Srbije, nepo
