ZAKON O VOJSCI SRBIJE
("Sl. glasnik RS", br. 116/2007, 88/2009, 101/2010 - dr. zakon, 10/2015, 88/2015 - odluka US, 36/2018, 94/2019 i 74/2021 - odluka US)
Deo prvi
Glava I
OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom uređuju se položaj i nadležnost Vojske Srbije, organizacija, sastav i načela službe u Vojsci Srbije, specifična vojna služba i služba pod otežanim uslovima, komandovanje i rukovođenje Vojskom Srbije, činovi u Vojsci Srbije, simboli i obeležja Vojske Srbije, vojni praznici, nazivi jedinica i ustanova, verska služba, odgovornost za štetu koju pričini Vojska Srbije, demokratska i civilna kontrola, javnost rada, kancelarijsko poslovanje i evidencije u Vojsci Srbije, služba u Vojsci Srbije i druga pitanja od značaja za Vojsku Srbije.
Član 2
Vojska Srbije je organizovana oružana snaga koja brani zemlju od oružanog ugrožavanja spolja i izvršava druge misije i zadatke, u skladu sa Ustavom, zakonom i principima međunarodnog prava koji regulišu upotrebu sile.
Predsednik Republike ili ministar odbrane, po ovlašćenju predsednika Republike može odlučiti da Vojska Srbije nadležnom državnom organu, odnosno organizaciji, organu autonomnih pokrajina i organu jedinica lokalne samouprave, na njihov zahtev, pruži pomoć radi zaštite života i bezbednosti ljudi i imovine, zaštite životne sredine ili iz drugih razloga utvrđenih zakonom.
Upotreba Vojske Srbije van granica Republike Srbije uređuje se zakonom.
Član 3
Vojska Srbije organizuje se na strategijskom, operativnom i taktičkom nivou u komande, jedinice i ustanove.
Organizacija Vojske Srbije uspostavlja se kao mirnodopska i ratna.
Generalštab Vojske Srbije je najviši stručni i štabni organ za pripremu i upotrebu Vojske Srbije u miru, vanrednom i ratnom stanju.
Organizaciju Vojske Srbije i unutrašnje uređenje i sistematizaciju formacijskih mesta komandi, jedinica i ustanova uređuje ministar odbrane, u skladu sa osnovama organizacije koje utvrđuje predsednik Republike.
Organizacija i unutrašnje uređenje i sistematizacija formacijskih mesta u Vojsci Srbije utvrđuje se aktima o organizaciji.
Načela unutrašnjeg uređenja i sistematizacije formacijskih mesta u Vojsci Srbije donosi Vlada, na predlog ministra odbrane.
Član 4
Vojska Srbije po strukturi deli se na vidove, rodove i službe, a rodovi i službe na vrste i specijalnosti.
Vidovi Vojske Srbije su Kopnena vojska i Ratno vazduhoplovstvo i protiv-vazduhoplovna odbrana.
Rodove i službe Vojske Srbije određuje predsednik Republike, na predlog ministra odbrane.
Vrste i specijalnosti rodova i službi Vojske Srbije određuje ministar odbrane, na predlog načelnika Generalštaba Vojske Srbije.
Organizacijske promene Vojske Srbije realizuju se u skladu sa Dugoročnim planom razvoja sistema odbrane Republike Srbije, Strategijskim pregledom odbrane Republike Srbije i Srednjoročnim planom i programom razvoja sistema odbrane.
Član 5
Vojska Srbije se sastoji od stalnog i rezervnog sastava.
Stalni sastav Vojske Srbije čine profesionalni pripadnici Vojske Srbije i vojnici na služenju vojnog roka.
Rezervni sastav Vojske Srbije čine rezervni oficiri, rezervni podoficiri i vojnici u rezervi.
Rezervni sastav Vojske Srbije deli se na aktivnu rezervu i na pasivnu rezervu.
U aktivnu rezervu mogu na osnovu ugovora koji se zaključuje na određeno vreme stupiti lica mlađa od 60 godina, osposobljena za obavljanje vojnih dužnosti.
Stupanje u aktivnu rezervu, kao i prava i obaveze lica u aktivnoj rezervi, uređuje Vlada.
Član 6
Pripadnici Vojske Srbije su vojna lica i civilna lica na službi u Vojsci Srbije.
Službom u Vojsci Srbije smatra se vršenje vojnih i drugih dužnosti u stalnom i rezervnom sastavu Vojske Srbije.
Službom u Vojsci Srbije smatra se i vršenje vojnih i drugih dužnosti na radnim mestima u Ministarstvu odbrane i drugim državnim organima i pravnim licima na koja se na neodređeno ili određeno vreme raspoređuju ili premeštaju na službu, odnosno na rad profesionalna vojna lica (u daljem tekstu: profesionalna vojna lica raspoređena van Vojske Srbije).
Službom u Vojsci Srbije smatra se i vršenje dužnosti civilnih lica na službi u Vojsci Srbije raspoređenih u Ministarstvo odbrane.
Službom u Vojsci Srbije smatra se vršenje dužnosti profesionalnih pripadnika Vojske Srbije u multinacionalnim operacijama i drugim aktivnostima u inostranstvu u skladu sa zakonom kojim se uređuje upotreba Vojske Srbije van granica Republike Srbije.
Službu u Vojsci Srbije mogu da vrše samo državljani Republike Srbije, a izuzetno, u ratu, i lica koja nemaju državljanstvo Republike Srbije ako stupe u Vojsku Srbije kao dobrovoljci.
Službom u Vojsci Srbije, u pogledu prava i obaveza uređenih ovim zakonom, smatra se i školovanje državljana Republike Srbije za vojne dužnosti u vojnoškolskim ustanovama i drugo stručno osposobljavanje za oficire i podoficire.
Član 7
Vojna lica su profesionalna vojna lica, vojnici na služenju vojnog roka i lica u rezervnom sastavu dok se nalaze na vojnoj dužnosti u Vojsci Srbije.
Vojnim licima, u pogledu prava i obaveza uređenih ovim zakonom, smatraju se i državljani Republike Srbije - učenici i kadeti vojnoškolskih ustanova koji se školuju za vojne dužnosti i lica na drugom stručnom osposobljavanju za oficire i podoficire.
Član 8
Profesionalni pripadnici Vojske Srbije su profesionalna vojna lica i civilna lica na službi u Vojsci Srbije.
Profesionalni pripadnik Vojske Srbije je u radnom odnosu.
Poslodavac profesionalnog pripadnika Vojske Srbije je Republika Srbija.
Prava i dužnosti poslodavca profesionalnog pripadnika Vojske Srbije postavljenog, odnosno raspoređenog u Vojsci Srbije i van Vojske Srbije, u ime Republike Srbije vrši ministar odbrane, ukoliko zakonom nije drukčije određeno.
Na prava i dužnosti profesionalnih vojnih lica i vojnih službenika koji nisu uređeni ovim ili posebnim zakonom ili drugim propisom primenjuju se propisi o državnim službenicima, opšti propisi o radu i poseban kolektivni ugovor za državne organe.
Na prava i dužnosti vojnih nameštenika koji nisu uređeni ovim zakonom ili posebnim zakonom ili drugim propisom primenjuju se propisi o nameštenicima, opšti propisi o radu i poseban kolektivni ugovor za državne organe.
Član 9
Profesionalna vojna lica su:
1) oficir;
2) podoficir;
3) profesionalni vojnik.
Oficir je lice visokog obrazovanja, osposobljeno za obavljanje vojnih dužnosti, koje je u radnom odnosu na neodređeno vreme, odnosno na određeno vreme.
Podoficir je lice najmanje srednjeg obrazovanja, osposobljeno za obavljanje vojnih dužnosti, koje je u radnom odnosu na neodređeno vreme, odnosno na određeno vreme.
Profesionalni vojnik je lice koje ima najmanje osnovno obrazovanje, koje je odslužilo vojni rok pod oružjem ili je na drugi način vojno obučeno i koje je u radnom odnosu na određeno vreme radi obavljanja vojnih dužnosti.
Član 10
Civilna lica na službi u Vojsci Srbije su vojni službenici i vojni nameštenici.
Vojni službenik je lice čije se radno mesto sastoji od poslova iz nadležnosti Vojske Srbije ili s njima povezanih opštih pravnih, informatičkih, materijalno-finansijskih, računovodstvenih i administrativnih poslova.
Vojni nameštenik je lice čije se radno mesto sastoji od pratećih pomoćno-tehničkih poslova u Vojsci Srbije.
Član 11
Odredbe ovog zakona o sastavu Vojske Srbije jednako se odnose na žene i muškarce.
Član 12
Vojska Srbije vrši nadležnosti na osnovu Ustava, zakona, drugih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora i sporazuma koje je zaključila, odnosno kojima je pristupila Republika Srbija, u skladu sa Strategijom odbrane, Doktrinom Vojske Srbije i principima međunarodnog prava koji regulišu upotrebu sile.
Vojska Srbije je ideološki, interesno i stranački neutralna.
Unutrašnji odnosi u Vojsci Srbije se zasnivaju na načelima subordinacije i jednostarešinstva.
Član 13
Pripadnik Vojske Srbije je u vršenju službe dužan da:
1) postupa u skladu sa Ustavom, zakonom, drugim propisima i aktima komandovanja, prema pravilima struke, nepristrasno i stranački neutralno;
2) ne ističe stranačka ili druga politička obeležja i ne izražava svoja politička uverenja;
2a) izvršava naređenja i obaveze u vezi sa pripremom i učestvovanjem u multinacionalnim operacijama u skladu sa propisima o upotrebi Vojske Srbije van granica Republike Srbije;
3) izvrši naređenje, odnosno nalog pretpostavljenog u vezi sa službom, kao i naređenje, odnosno nalog koji u odsustvu pretpostavljenog izda stariji kad je neophodno da se hitno preduzmu mere za izvršavanje neodložnih i značajnih službenih zadataka, izuzev naređenja čijim bi se izvršenjem učinilo krivično delo;
4) ako primi naređenje čije izvršenje bi predstavljalo povredu zakona, zahteva od starešine koji je izdao takvo naređenje da ga ponovi u pisanom obliku;
5) odbije izvršenje ponovljenog naređenja, odnosno naloga pretpostavljenog ili starijeg čijim bi se izvršenjem učinilo krivično delo;
6) o izdavanju ponovljenog protivpravnog naređenja, odnosno naloga odmah obavesti lice pretpostavljeno licu koje je izdalo protivpravno naređenje, odnosno drugo nadležno lice;
7) postupa u skladu sa Pravilom službe Vojske Srbije i Kodeksom časti pripadnika Vojske Srbije;
8) čuva tajnost podataka za vreme službe, kao i po prestanku službe u periodu određenom zakonom kojim se uređuje zaštita tajnih podataka, osim ako na zakonom određeni način nije oslobođeno obaveze čuvanja tajne, odnosno ovlašćeno da određenom organu ili licu saopšti tajni podatak;
9) neposredno pretpostavljenom starešini u pisanom obliku dostavi saznanja značajna za odbranu do kojih je došao obavljanjem vojnih dužnosti ili na drugi način.
Niko ne sme vršiti uticaj na pripadnika Vojske Srbije da nešto čini ili ne čini suprotno propisima.
Zabranjeno je povlašćivanje ili uskraćivanje pripadnika Vojske Srbije u njegovim pravima ili dužnostima, posebno zbog rasne, verske, polne ili nacionalne pripadnosti, porekla ili zbog nekog drugog ličnog svojstva.
Pored prava i obaveza propisanih ovim zakonom vojnici na služenju vojnog roka i lica u rezervnom sastavu dok se nalaze na vojnoj dužnosti u Vojsci Srbije imaju prava i obaveza u skladu sa propisima kojima se uređuje vršenje vojne obaveze i pravilima kojima se uređuje služba u Vojsci Srbije.
Pored prava i obaveza propisanih ovim zakonom državljani Republike Srbije - učenici i kadeti vojnoškolskih ustanova koji se školuju za vojne dužnosti i lica na drugom stručnom osposobljavanju za oficire i podoficire imaju prava i obaveza u skladu sa propisima kojima se uređuje vojno školstvo i pravilima kojima se uređuje služba u Vojsci Srbije.
Član 14
Vojnom licu je zabranjeno prisustvovanje skupovima političkih stranaka u uniformi i svaka politička aktivnost izuzev korišćenja aktivnog biračkog prava.
Profesionalni pripadnik Vojske Srbije, učenik i kadet vojnoškolske ustanove i lice na drugom stručnom osposobljavanju za oficire i podoficire ne može biti član političke stranke.
Učešće profesionalnih pripadnika Vojske Srbije u grupama sindikalnog karaktera mora biti u skladu sa pravilima vojne službe.
Dužnost je pretpostavljenih na svim nivoima da štite interese svojih potčinjenih i da komandnom linijom izveštavaju o svim opštim problemima o kojima su informisani.
Profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije nije dopušteno pravo na štrajk.
Član 14a
Profesionalnom pripadniku Vojske Srbije može se, uz prethodnu saglasnost ministra odbrane, odobriti učešće u aktivnostima udruženja kojima se ostvaruju sledeći ciljevi: reforma sistema odbrane i Vojske Srbije, usklađivanje propisa sa opšteprihvaćenim standardima i propisima Evropske unije, izgradnja strategije odbrane i Doktrine Vojske Srbije kojom se utvrđuju sastav, organizacija i formacija Vojske Srbije; operativna i funkcionalna sposobnost, upotreba i popuna Vojske Srbije; pripravnost i mobilizacija; opremljenost naoružanjem i vojnom opremom; komandovanje i rukovođenje u Vojsci Srbije i upravljanje sistemom odbrane; učešće u multinacionalnim operacijama i unutrašnji odnosi u Vojsci Srbije.
Član 15
Prilikom stupanja na službu u Vojsci Srbije lice koje stupa na služenje vojnog roka pod oružjem i lice koje se prima u profesionalnu vojnu službu polažu zakletvu, koja glasi: "Ja (ime i prezime), zaklinjem se svojom čašću, da ću čuvati i braniti nezavisnost, suverenost i teritorijalnu celovitost Republike Srbije".
Član 16
Specifičnom vojnom službom koja se vrši u uslovima životne sredine neprirodne za rad čoveka smatraju se letačka, padobranska i ronilačka služba u Vojsci Srbije.
Službom pod otežanim uslovima smatra se služba na naročito teškim, opasnim po život i za zdravlje štetnim radnim mestima, odnosno poslovima na kojima su profesionalna vojna lica izložena posebnim naporima i povećanim rizicima.
Ministar odbrane određuje poslove, radna i formacijska mesta u Vojsci Srbije i Ministarstvu odbrane na kojima se vrši specifična vojna služba, odnosno služba pod otežanim uslovima, uz saglasnost Vlade, i bliže uređuje letačku, padobransku i ronilačku službu u Vojsci Srbije.
Član 17
Predsednik Republike:
1) odlučuje o upotrebi Vojske Srbije i komanduje Vojskom Srbije u miru i ratu;
2) utvrđuje osnove razvoja i opremanja Vojske Srbije;
3) utvrđuje osnove mirnodopske i ratne organizacije Vojske Srbije;
4) određuje rodove i službe Vojske Srbije, na predlog ministra odbrane;
5) uređuje sistem komandovanja u Vojsci Srbije i prati sprovođenje sistema komandovanja;
6) usvaja Plan upotrebe Vojske Srbije i naređuje njenu upotrebu;
7) donosi smernice za izgradnju operativne i funkcionalne sposobnosti Vojske Srbije, na predlog ministra odbrane;
8) postavlja i razrešava načelnika Generalštaba, uz mišljenje ministra odbrane;
9) postavlja, unapređuje i razrešava oficire na formacijska mesta za koja je propisan čin generala i odlučuje o prestanku njihove službe, na predlog ministra odbrane;
10) naređuje sprovođenje mera pripravnosti Vojske Srbije u slučaju ratnog ili vanrednog stanja;
11) naređuje mobilizaciju Vojske Srbije;
12) donosi osnovna pravila i druga akta koja se odnose na upotrebu Vojske Srbije;
13) donosi Pravilo službe Vojske Srbije i druga pravila kojima se uređuju unutrašnji red i odnosi u vršenju vojne službe;
14) obavlja i druge poslove komandovanja Vojskom Srbije, u skladu sa zakonom.
Član 18
Ministar odbrane:
1) koordinira i sprovodi utvrđenu odbrambenu politiku i rukovodi Vojskom Srbije;
2) donosi akta o organizaciji komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije na predlog načelnika Generalštaba i akta o organizaciji organizacionih celina Ministarstva odbrane čija je unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mesta utvrđena formacijom;
3) usvaja plan međunarodne vojne saradnje i odlučuje o organizovanju zajedničkih vojnih vežbi u zemlji, odnosno učešću pripadnika Vojske Srbije u zajedničkim vojnim vežbama koje organizuju oružane snage drugih zemalja, u skladu sa zakonom i zaključenim međunarodnim ugovorima, odnosno sporazumima o njihovom organizovanju;
4) daje mišljenje predsedniku Republike za postavljenje i razrešenje načelnika Generalštaba;
5) predlaže predsedniku Republike postavljenje, unapređenje i razrešenje i prestanak službe generala i starešina na dužnosti za koje je formacijom utvrđen čin generala, uz mišljenje načelnika Generalštaba, odnosno ovlašćenog rukovodioca u Ministarstvu odbrane za profesionalna vojna lica raspoređena van Vojske Srbije;
6) postavlja, unapređuje, raspoređuje, premešta i razrešava profesionalna vojna lica Vojske Srbije na formacijska mesta van Vojske Srbije i odlučuje o prestanku njihove službe, uz mišljenje načelnika Generalštaba, odnosno ovlašćenog rukovodioca u Ministarstvu odbrane za profesionalna vojna lica raspoređena van Vojske Srbije;
7) postavlja, unapređuje, raspoređuje, premešta i razrešava oficire Vojske Srbije u Vojsci Srbije u činu majora, potpukovnika i pukovnika i odlučuje o prestanku njihove službe, na predlog načelnika Generalštaba;
7a) odlučuje o prestanku službe, po potrebi službe, podoficira i oficira Vojske Srbije zaključno sa činom pukovnika;
8) usvaja plan razvoja i opremanja Vojske Srbije, na predlog načelnika Generalštaba;
8a) donosi plan istraživanja i razvoja za sredstva naoružanja i vojne opreme i uređuje način i postupak istraživanja razvoja proizvodnje, prometa i nabavke naoružanja i vojne opreme za potrebe Vojske Srbije;
9) donosi planove školovanja, usavršavanja i stipendiranja za potrebe Ministarstva odbrane i Vojske Srbije i upućuje na školovanje i usavršavanje profesionalne pripadnike Vojske Srbije;
9a) donosi akta o prijemu pripadnika stranih oružanih snaga u vojnoobrazovne institucije Ministarstva odbrane radi školovanja, odnosno usavršavanja, kojima se uređuju uslovi pod kojima se školovanje, odnosno usavršavanje realizuje;
tač. 10) i 11) (brisane)
12) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom.
Ministar odbrane može ovlastiti načelnika Generalštaba za obavljanje poslova iz stava 1. tačka 7. ovog člana, koji se odnose na postavljanje, unapređivanje, razrešavanje i odlučivanje o prestanku službe oficira Vojske Srbije u Vojsci Srbije, u činu majora i potpukovnika.
Ministar odbrane može ovlastiti za obavljanje poslova iz stava 1. tačka 6. ovog člana ovlašćene rukovodioce u Ministarstvu odbrane.
Član 19
Načelnik Generalštaba i starešine Vojske Srbije komanduju i rukovode Vojskom Srbije u skladu sa zakonom i aktima komandovanja pretpostavljenih.
Načelnik Generalštaba:
1) predlaže plan razvoja i opremanja Vojske Srbije;
2) postavlja, unapređuje, raspoređuje, premešta i razrešava oficire u Vojsci Srbije do čina kapetana i odlučuje o prestanku njihove službe, na predlog neposredno potčinjenih starešina;
3) daje mišljenje ministru odbrane na njegov predlog za postavljenje, unapređenje i razrešenje i prestanak službe generala i starešina na dužnosti za koje je formacijom utvrđen čin generala, u skladu sa ovim zakonom;
4) postavlja, unapređuje, raspoređuje, premešta i razrešava podoficire i profesionalne vojnike i raspoređuje, premešta civilna lica na službi u Vojsci Srbije i odlučuje o prestanku njihove službe, na predlog neposredno potčinjenih starešina;
5) predlaže plan popune Vojske Srbije i brojni raspored regruta u Vojsci Srbije;
5a) donosi doktrinarna dokumenta nižeg nivoa;
tač. 6) i 7) (brisane)
8) utvrđuje planove obuke i usavršavanja profesionalnih vojnih lica i lica u rezervnom sastavu;
8a) donosi Kodeks časti pripadnika Vojske Srbije;
8b) upućuje profesionalne pripadnike Vojske Srbije na usavršavanje u organizaciji Vojske Srbije;
9) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom.
Načelnik Generalštaba može ovlastiti neposredno potčinjene starešine u Vojsci Srbije za obavljanje poslova iz stava 2. tač. 2. i 4. ovog člana, a komandante jedinica, ustanova i komandi za koje je propisan formacijski čin pukovnika i viši - za obavljanje poslova iz stava 2. tač. 4) i 8b) ovog člana.
Za izvršavanje akata koje donosi predsednik Republike, odnosno ministar odbrane i poslova komandovanja Vojskom Srbije, kao i drugih poslova utvrđenih zakonom, načelnik Generalštaba donosi pravila, naredbe, uputstva, direktive, odluke i naređenja.
Član 20
Prema odnosima u službi pripadnici Vojske Srbije mogu biti pretpostavljeni i potčinjeni, a prema činovima i dužnostima - stariji i mlađi.
Pretpostavljeni je lice koje na osnovu zakona ili drugog propisa komanduje, odnosno rukovodi organizacionim delom.
Stariji, u smislu ovog zakona, jeste lice koje ima viši čin, a ako su istog čina - lice na višoj dužnosti.
U Vojsci Srbije obrazuje se podoficirski kor, koga predstavljaju podoficiri Vojske Srbije posebno organizovani za podršku komandovanju i obuci, od nivoa čete do nivoa Generalštaba Vojske Srbije.
Podoficirski kor uređuje ministar odbrane, na predlog načelnika Generalštaba.
Član 21
Dužnost starešine u Vojsci Srbije vrši vojno lice koje ima čin.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, dužnost starešine može vršiti i lice koje nema čin, s tim da to lice ima odgovarajuće obrazovanje za dužnost koju vrši.
Član 22
Činovi vojnih lica su:
1) za profesionalnog vojnika - razvodnik, desetar i mlađi vodnik;
2) za podoficira - vodnik, vodnik prve klase, stariji vodnik, stariji vodnik prve klase, zastavnik i zastavnik prve klase;
3) za oficira:
(1) u svim rodovima i službama, osim rečnih jedinica: potporučnik, poručnik, kapetan, kapetan prve klase, major, potpukovnik, pukovnik, brigadni general, general-major, general-potpukovnik i general;
(2) u rečnim jedinicama: potporučnik, poručnik korvete, poručnik fregate, poručnik bojnog broda, kapetan korvete, kapetan fregate, kapetan bojnog broda, komodor, kontraadmiral, vice-admiral i admiral.
Prava i obaveze propisane za oficire u svim rodovima i službama odnose se i na oficire u rečnim jedinicama, i to: poručnik - poručnik korvete, kapetan - poručnik fregate, kapetan prve klase - poručnik bojnog broda, major - kapetan korvete, potpukovnik - kapetan fregate, pukovnik - kapetan bojnog broda, brigadni general - komodor, general-major - kontraadmiral, general-potpukovnik - viceadmiral i general-admiral.
Učenici i kadeti vojnoškolskih ustanova, lica na drugom stručnom osposobljavanju za oficire i podoficire, vojnici na služenju vojnog roka i lica u rezervnom sastavu mogu imati činove iz stava 1. ovog člana.
Član 23
Vojska Srbije ima grb i oznaku pripadnosti, a može imati i druge simbole i obeležja.
Komande, jedinice i ustanove Vojske Srbije, kao i vojne jedinice i vojne ustanove koje su organizaciono i funkcionalno vezane za Ministarstvo odbrane mogu imati vojne zastave, oznake i druge simbole i obeležja.
Postojanje, izgled i korišćenje simbola i obeležja iz st. 1. i 2. ovog člana uređuje predsednik Republike, na predlog ministra odbrane.
Zabranjeno je isticanje i nošenje simbola i obeležja Vojske Srbije iz st. 1. i 2. ovog člana na način kojim bi se narušio ugled Vojske Srbije.
Član 24
Dan Vojske Srbije, dane vidova, rodova i službi i druge vojne praznike određuje posebnim aktom predsednik Republike, na predlog ministra odbrane.
10a Nazivi jedinica i ustanova
Član 24a
Jedinicama Vojske Srbije i vojnim ustanovama koje su organizaciono i funkcionalno vezane za Ministarstvo odbrane mogu se određivati nazivi po značajnim istorijskim ličnostima i događajima koji predstavljaju neprolaznu vojnu vrednost i tradiciju.
Nazive iz stava 1. ovog člana određuje predsednik Republike, na predlog ministra odbrane.
Član 25
Radi ostvarivanja slobode veroispovesti u Vojsci Srbije organizuje se verska služba.
Član 26
Vlada uređuje vršenje verske službe u Vojsci Srbije.
Član 27
Međusobni odnosi Ministarstva odbrane i crkava, odnosno verskih zajednica, u vezi sa vršenjem verske službe u Vojsci Srbije, uređuju se posebnim sporazumima.
Član 28
Za štetu koju svojim nezakonitim ili nepravilnim radom Vojska Srbije prouzrokuje fizičkim i pravnim licima odgovara Republika Srbija.
Član 29
Vojska Srbije je pod demokratskom i civilnom kontrolom.
Demokratska i civilna kontrola Vojske Srbije naročito obuhvata kontrolu upotrebe i razvoja Vojske Srbije, internu i eksternu kontrolu troškova za vojne potrebe, praćenje stanja i obaveštavanja javnosti o stanju priprema Vojske Srbije, obezbeđenje slobodnog pristupa informacijama od javnog značaja i utvrđivanje odgovornosti za vršenje vojnih dužnosti u skladu sa zakonom.
Demokratsku i civilnu kontrolu Vojske Srbije vrše Narodna skupština, Zaštitnik građana i drugi državni organi u skladu sa svojim nadležnostima, građani i javnost.
Propisi o zaštitniku građana koji se odnose na zaštitu i ostvarivanje prava građana, primenjuju se i na profesionalne pripadnike Vojske Srbije.
Član 30
Ministar odbrane uređuje način obaveštavanja javnosti o aktivnostima Vojske Srbije.
Član 31
Kancelarijsko poslovanje u Vojsci Srbije obuhvata prijem, evidentiranje, čuvanje, razvrstavanje i arhiviranje materijala koji primi Vojska Srbije ili koji nastane u radu Vojske Srbije i vrši se u skladu sa propisom o kancelarijskom poslovanju u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije.
Vojska Srbije ima pečate u skladu sa propisima kojim se uređuju pečati državnih organa.
Ministar odbrane odlučuje o sadržini, obliku, veličini i broju pečata u Vojsci Srbije, o poveravanju pečata na čuvanje i upotrebu, kao i o izradi novih i o uništenju starih.
Član 31a
Za profesionalna vojna lica i civilna lica na službi u Vojsci Srbije vode se evidencije koje sadrže podatke o službi u Vojsci Srbije, u skladu sa zakonom kojim se uređuju evidencije u oblasti rada i zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Osim podataka iz stava 1. ovog člana, evidencije o službi profesionalnih vojnih lica u Vojsci Srbije sadrže i fotografiju i podatke o: pripadnosti rodu, odnosno službi; zanimanju pre prijema u vojnu službu; datumu prestanka vojne službe; završenim školama i usavršavanjima - postignut uspeh i trajanje; unapređenjima i činovima; ugovorenom činu; stanjima u službi; postavljenjima na formacijska mesta; mestima službovanja; nazivima jedinica, odnosno ustanova u kojima je službovao tokom službe, odnosno u kojoj je na službi; službenim ocenama; odlikovanjima i stimulativnim merama; disciplinskim merama i kaznama; oceni zdravstvene sposobnosti za profesionalnu vojnu službu; supružniku, deci i usvojenicima (prezime, ime jednog od roditelja i ime, jedinstveni matični broj građana i srodstvo), stambenoj potrebi, stažu osiguranja i stažu s uvećanim trajanjem i ostvarenim naknadama.
Osim podataka iz stava 1. ovog člana, evidencije o službi civilnih lica na službi u Vojsci Srbije sadrže i podatke o: pripadnosti službi; zanimanju pre prijema u službu; završenim školama i usavršavanjima - postignut uspeh i trajanje; rasporedu na formacijska mesta; mestima službovanja; nazivima jedinica, odnosno ustanova u kojima je službovalo tokom službe odnosno u kojoj je na službi; službenim ocenama; odlikovanjima i stimulativnim merama; disciplinskim merama i kaznama; oceni zdravstvene sposobnosti za rad; supružniku, deci i usvojenicima (prezime, ime jednog od roditelja i ime, jedinstveni matični broj građana i srodstvo), stambenoj potrebi, stažu osiguranja i stažu s uvećanim trajanjem i ostvarenim naknadama.
Vrste dokumenata koji se vode u evidencijama iz stava 1. ovog člana, način vođenja evidencija, kao i način prikupljanja, obrade, korišćenja i zaštite podataka iz tih evidencija propisuje ministar odbrane.
Evidencije koje sadrže podatke o učenicima i kadetima vojnoškolskih ustanova uređuju se posebnim zakonom.
Deo drugi
SLUŽBA U VOJSCI SRBIJE
Glava II
POPUNA VOJSKE SRBIJE
Član 32
Državljani Republike Srbije stupaju u Vojsku Srbije na osnovu akta ovlašćenih organa o upućivanju u Vojsku Srbije po osnovu vojne obaveze ili na osnovu akta o prijemu u vojnu službu.
Državljani Republike Srbije stupaju u Vojsku Srbije i na osnovu akta o prijemu u vojnoškolsku ustanovu radi školovanja za vojne dužnosti, odnosno na drugo stručno osposobljavanje za oficire i podoficire.
Član 33
Komande, jedinice i ustanove Vojske Srbije popunjavaju se ljudstvom stalnog i rezervnog sastava, materijalnim sredstvima iz ratne rezerve i materijalnim sredstvima iz popisa za potrebe Vojske Srbije, po planovima popune.
Za vreme ratnog stanja ili vanrednog stanja, Vojska Srbije se može popunjavati i dobrovoljcima i materijalnim sredstvima stavljenim na raspolaganje od strane vlasnika stvari.
Dobrovoljcima, u smislu stava 2. ovog člana, smatraju se lica koja ne podležu vojnoj obavezi, kao i vojni obveznici koji nemaju ratni raspored.
Materijalnim sredstvima stavljenim na raspolaganje, u smislu stava 2. ovog člana, smatraju se sredstva koja nisu u evidenciji Ministarstva odbrane i Vojske Srbije kao pokretna sredstva iz popisa, a koja su državljani Republike Srbije i strani državljani stavili na raspolaganje.
U pogledu prava i dužnosti, dobrovoljci se izjednačavaju s vojnim licima.
Član 34
Ministar odbrane ili lice koje on ovlasti raspoređuje u Vojsku Srbije profesionalna vojna lica, raspoređena i postavljena na formacijska mesta van Vojske Srbije za čijom službom van Vojske Srbije je prestala potreba.
Član 35
Popunu komandi, jedinica i ustanova vojnim obveznicima, prema dobijenim brojnim rasporedima vojnih obveznika i materijalnih sredstava iz popisa, priprema nadležni organ, u skladu sa utvrđenim kriterijumima i prioritetima popune.
Član 36
Mobilizacijom Vojska Srbije iz mirnodopske organizacije i stanja prelazi na ratnu organizaciju i stanje pripravnosti za izvršenje misija i zadataka.
Mobilizacija po obimu može biti opšta i delimična, a saopštava se javnim oglašavanjem i pojedinačnim pozivom.
Član 37
Opšta mobilizacija obuhvata sve, a delimična potreban deo komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije kao i materijalna sredstva potrebna za izvršenje misija i zadataka.
Mobilizacija se sprovodi po Planu mobilizacije Vojske Srbije.
Član 38
Delimična mobilizacija Vojske Srbije može se narediti i radi: provere spremnosti za izvršenje mobilizacije, izvođenja planiranih vežbi i kontrola organizovanja priprema za odbranu.
Mobilizaciju iz stava 1. ovog člana naređuje starešina na komandnoj dužnosti koga ovlasti Predsednik Republike.
Član 39
Za profesionalno vojno lice može biti primljen državljanin Republike Srbije koji ispunjava sledeće opšte uslove:
1) da je punoletan;
2) da je zdravstveno i psihofizički sposoban za službu u Vojsci Srbije;
3) da ima propisano obrazovanje;
4) da mu ranije nije prestajao radni odnos u državnom organu zbog teže povrede dužnosti iz radnog odnosa;
5) da nije osuđivan na kaznu zatvora od najmanje šest meseci;
6) da nije stariji od 30 godina ako se prima u svojstvu profesionalnog vojnika;
7) da nije stariji od 40 godina ako se prima u svojstvu podoficira, odnosno 45 godina ako se prima u svojstvu oficira;
8) da je bezbednosno proveren i da nema bezbednosnih smetnji za prijem u profesionalnu vojnu službu, u skladu sa propisima kojima je uređeno vršenje bezbednosne provere u Ministarstvu odbrane;
9) da je završio odgovarajuću vojnu obuku sa oružjem.
Profesionalna vojna lica primaju se u službu prema potrebi službe, na radna mesta propisana formacijom.
Akt o prijemu u profesionalnu vojnu službu lica koje ne ispunjava uslove iz stava 1. ovog člana ništav je.
Član 40
Profesionalno vojno lice postaje se danom stupanja u službu - na osnovu akta nadležnog organa, odnosno ugovora.
Kadet vojne visokoškolske ustanove koji ispunjava uslove iz člana 39. stav 1. tač. 2), 5) i 8) ovog zakona završetkom školovanja prima se u profesionalnu vojnu službu i proizvodi u čin potporučnika i od tog dana postaje oficir.
Učenik srednje stručne vojne škole i učenik mešovite vojne škole u kojima se stiče odgovarajuće opšte i stručno obrazovanje i vaspitanje za obavljanje poslova podoficira Vojske Srbije, a koji ispunjavaju uslove iz člana 39. stav 1. tač. 2), 5) i 8) ovog zakona, nakon sticanja odgovarajućeg opšteg i stručnog obrazovanja i vaspitanja u skladu sa zakonom kojim se uređuje vojno obrazovanje, proizvode se u čin vodnika i od tog dana postaju podoficiri.
Učenik Vojne gimnazije koji ne nastavi školovanje i učenik srednje stručne i mešovite vojne škole u kojima se stiče odgovarajuće opšte i stručno obrazovanje i vaspitanje za obavljanje poslova vojnih službenika i nameštenika, a koji ispunjavaju uslove iz člana 39. stav 1. tač. 2), 5) i 8) ovog zakona, mogu se proizvesti u čin vodnika i od tog dana postati podoficiri, ukoliko nakon završetka srednje vojne škole završe i vojnu obuku predviđenu članom 39. stav 1. tačka 9) ovog zakona.
Vlada uređuje način i uslove prijema u profesionalnu vojnu službu, na predlog ministra odbrane.
Član 41
Podoficir koji je stekao visoko vojno obrazovanje sa danom završetka školovanja proizvodi se u čin potporučnika i od tog dana postaje oficir.
Podoficir koji je stekao odgovarajuće visoko obrazovanje predviđeno elementima formacijskih mesta utvrđenih formacijom može se do navršene 45 godine života proizvesti u čin potporučnika pod uslovima i na način koji propiše Vlada, na predlog ministra odbrane.
Član 42
Državljanin Republike Srbije koji ispunjava opšte uslove za prijem u profesionalnu vojnu službu može biti primljen u službu u Vojsci Srbije, radi popune komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije na određeno vreme do tri godine.
Ugovorom o radu na određeno vreme utvrđuju se čin, dužnost, mesto službovanja i trajanje službe, a mogu se uređivati i druga prava i obaveze.
Ugovor o radu na određeno vreme zaključuje se na vremenski period do tri godine i može se obnavljati, s tim da važnost poslednjeg ugovora ističe krajem godine u kojoj profesionalni vojnik, podoficir, odnosno oficir navršava 53 godine života.
Izuzetno od odredbe stava 3. ovog člana, po odluci ministra odbrane, ugovor o radu na određeno vreme licima na pojedinim formacijskim mestima ili određenih specijalnosti može se obnavljati do ispunjenja uslova za odlazak u penziju propisanih zakonom kojim se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje.
Profesionalni vojnik, odnosno podoficir u radnom odnosu na određeno vreme može se, nezavisno od propisanih uslova u pogledu godina života, ukoliko potrebe službe zahtevaju, bez konkursa primiti na službu u Vojsci Srbije na neodređeno vreme u svojstvu podoficira.
Ministar odbrane, na predlog načelnika Generalštaba uređuje drugo stručno osposobljavanje za oficira i podoficira iz stava 2. ovog člana.
Član 43
Na lica primljena u profesionalnu vojnu službu na određeno vreme ne odnose se odredbe ovog zakona o unapređivanju oficira i podoficira.
Za lica primljena u profesionalnu vojnu službu na neodređeno vreme, za unapređenje računa se i vreme provedeno u činu koji je imao u statusu profesionalnog vojnog lica na određeno vreme.
Lice kome prestane profesionalna vojna služba na određeno vreme može biti proizvedeno u čin rezervnog oficira, odnosno rezervnog podoficira koji je imalo za vreme te službe, ako je imalo povoljnu ocenu u službi.
Član 44
U svojstvu profesionalnog vojnika, u službu u Vojsci Srbije prima se lice na određeno vreme, pod uslovom da pored opštih uslova za prijem u profesionalnu vojnu službu ispunjava i posebne uslove.
Član 45***
Na službu u Vojsci Srbije u svojstvu profesionalnog vojnog lica mogu se, ukoliko potrebe službe zahtevaju, bez javnog konkursa primiti civilno lice na službi u Vojsci Srbije i državni službenik i nameštenik zaposleni u Ministarstvu odbrane.
Ako potrebe službe zahtevaju, na službu u Vojsci Srbije u svojstvu civilnog lica na službi u Vojsci Srbije bez javnog konkursa može se primiti oficir, podoficir, profesionalni vojnik koji je u radnom odnosu na određeno vreme proveo najmanje devet godina bez prekida, kadet nakon završetka školovanja koji nije zdravstveno sposoban za službu u Vojsci Srbije u svojstvu oficira i državni službenik i nameštenik zaposlen u Ministarstvu odbrane.
Ukoliko potrebe službe zahtevaju na službu u Ministarstvu odbrane u svojstvu državnog službenika, odnosno nameštenika može se bez konkursa primiti profesionalno vojno lice i civilno lice na službi u Vojsci Srbije.
Vlada, na predlog ministra odbrane, uređuje uslove i postupak prijema u službu lica iz st. 1. do 3. ovog člana.
Član 46
Oficir, odnosno podoficir, po zahtevu ili uz pristanak, može biti preveden iz jednog roda ili službe u drugi rod ili službu ako ima stručnu spremu za rod odnosno službu u koju se prevodi i ako potrebe popune to zahtevaju.
Uslove i način prevođenja iz stava 1. ovog člana propisuje ministar odbrane.
Glava III
POSEBNA OVLAŠĆENJA I DUŽNOSTI VOJNIH LICA
Član 47
Vojna lica imaju pravo da u skladu s pravilima službe nose i upotrebljavaju vatreno oružje.
U vršenju borbenih zadataka, vojna lica upotrebljavaju vatreno i drugo oružje prema pravilima o upotrebi sile.
Član 47a
Oficiri i podoficiri u radnom odnosu na neodređeno vreme mogu preko Ministarstva odbrane nabavljati kratko vatreno oružje i municiju.
Postupak za izdavanje odobrenja za nabavljanje oružja i municije i izdavanje dozvola za držanje i nošenje oružja iz stava 1. ovog člana, način držanja, nošenja, raspolaganja i druga pitanja u vezi sa tim oružjem, kao i oružjem koje oficir ili podoficir dobije na poklon ili kao nagradu za rezultate postignute u službi uređuje ministar odbrane.
Vojna policija izdaje odobrenje za nabavljanje oružja i municije i dozvole za držanje i nošenje oružja iz stava 1. ovog člana i vodi evidenciju o podnetim zahtevima i izdatim odobrenjima za nabavljanje oružja, osnovnih delova oružja i municije, izdatim dozvolama za držanje oružja i nošenje oružja za ličnu bezbednost, oduzetom i predatom oružju, kao i oružju čiji je nestanak prijavljen.
Evidencije iz stava 3. ovog člana čuvaju se trajno i u elektronskom obliku i sadrže:
1) podatke o fizičkim licima: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, datum i mesto rođenja, državljanstvo, broj lične karte, odnosno drugog identifikacionog dokumenta, adresu prebivališta, odnosno boravišta, fotografiju lica, zanimanje i svojstvo lica u odnosu na oružje koje je predmet zahteva;
2) podatke o oružju: vrstu, marku, model, kalibar i fabrički broj.
Podatke iz stava 4. ovog člana Vojna policija može ustupiti državnim i drugim organima i organizacijama, pravnim i fizičkim licima, u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu podataka o ličnosti, ukoliko:
1) su za prijem takvih podataka ovlašćeni zakonom;
2) su im podaci neophodni za izvršavanje poslova iz njihove nadležnosti;
3) obezbeđuju zaštitu podataka o ličnosti.
Član 48
Vojna lica su obavezna da nose uniformu u skladu sa pravilima službe.
Predsednik Republike, na predlog ministra odbrane, uređuje izgled vojne uniforme i oznake činova.
Zabranjeno je nošenje vojne uniforme sa oznakama činova licima koja ne vrše vojnu službu, osim po posebnom odobrenju ministra odbrane.
Član 49
Profesionalni pripadnik Vojske Srbije je dužan da putovanje u inostranstvo prijavi pretpostavljenom.
Ministar odbrane uređuje uslove pod kojima profesionalni pripadnik Vojske Srbije i vojnik na služenju vojnog roka putuju u inostranstvo.
Član 50
Vojno lice može primiti i nositi odlikovanje strane države, odnosno međunarodne organizacije po odobrenju predsednika Republike.
Zahtev za izdavanje odobrenja iz stava 1. ovog člana dostavlja se preko Ministarstva odbrane.
Vojno lice može postati član stranog stručnog udruženja ili međunarodne organizacije, uz saglasnost ministra odbrane ili lica koje on ovlasti.
Član 51
Profesionalna vojna lica imaju vojnu legitimaciju kojom dokazuju identitet i svojstvo vojnog lica.
Učenici i kadeti vojnoškolskih ustanova imaju učeničku, odnosno kadetsku legitimaciju kojom dokazuju identitet i svojstvo učenika, odnosno kadeta.
Civilna lica na službi u Vojsci Srbije i zaposleni u Ministarstvu odbrane imaju identifikacionu karticu kojom dokazuju identitet i svojstvo zaposlenog.
Za pristup vojnim objektima i službenim prostorijama koje koriste Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije, licima van Vojske Srbije i Ministarstva odbrane koja na osnovu odobrenja ministra odbrane mogu imati pristup ovim objektima izdaju se privremene identifikacione kartice.
Pripadnici Vojske Srbije za vreme učešća u multinacionalnim operacijama i drugim aktivnostima u inostranstvu koriste posebne legitimacije, u skladu sa pravilima angažovanja u konkretnoj operaciji.
Legitimacije i identifikacione kartice iz st. 1. do 3. ovog člana sadrže kontaktni i beskontaktni mikrokontroler i mašinski čitljivu zonu za potrebe automatskog očitavanja podataka.
Privremene identifikacione kartice iz stava 4. ovog člana mogu da sadrže kontaktni i beskontaktni mikrokontroler i mašinski čitljivu zonu za potrebe automatskog očitavanja podataka.
Izgled i karakteristike vojnih legitimacija iz stava 1. ovog člana, način i postupak izdavanja, korišćenja, vraćanja i poništavanja i način vođenja evidencije o izdatim legitimacijama uređuje Vlada, na predlog ministra odbrane.
Izgled i karakteristike legitimacija iz stava 2. ovog člana i identifikacionih kartica iz st. 3. i 4. ovog člana, način i postupak izdavanja, korišćenja, vraćanja i poništavanja i način vođenja evidencije o izdatim legitimacijama i identifikacionim karticama uređuje ministar odbrane.
Obrasce legitimacija i identifikacionih kartica iz st. 1. do 4. ovog člana izrađuje i štampa Narodna banka Srbije - Zavod za izradu novčanica i kovanog novca.
Član 51a
Legitimacije i identifikacione kartice iz člana 51. ovog zakona sadrže sledeće podatke:
1) lične podatke: fotografiju; prezime, ime jednog od roditelja i ime; jedinstveni matični broj građana; pol; datum rođenja i krvnu grupu;
2) službene podatke: svojstvo; čin; naziv i matični broj organizacione jedinice u kojoj se nalazi; mesto službovanja, odnosno školovanja; od kada je na službi, odnosno školovanju u komandi, jedinici i ustanovi Vojske Srbije, odnosno organizacionoj jedinici Ministarstva odbrane i do kada je na službi ukoliko je u radnom odnosu na određeno vreme, odnosno školovanju i identifikacioni broj za lice koje pruža zdravstvene usluge;
3) podatke sadržane u elektronskim sertifikatima;
4) ostale podatke: datum izdavanja i rok važenja.
Član 52
Profesionalni pripadnik Vojske Srbije može, pod uslovima utvrđenim zakonom raditi uz naknadu ili nagradu van jedinice, odnosno ustanove ili samostalno obavljati profesionalnu delatnost samo po odobrenju načelnika Generalštaba ili starešine koga on ovlasti u Vojsci Srbije, odnosno ministra odbrane ili rukovodioca organizacione jedinice koga on ovlasti u Ministarstvu odbrane.
Odobrenje iz stava 1. ovog člana neće se izdati ako se radom za koji se traži odobrenje onemogućava ili otežava rad profesionalnog pripadnika Vojske Srbije, šteti ugledu Vojske Srbije ili utiče na nepristrasnost rada profesionalnog pripadnika Vojske Srbije.
Član 53
Vojna policija vrši poslove suzbijanja kriminaliteta, kontrole i održavanja vojnog reda i discipline, obezbeđenja određenih ličnosti, najznačajnijih vojnih objekata, dokumenata i naoružanja, regulisanja i kontrole vojnog putnog saobraćaja, upravne poslove koji se odnose na držanje i nošenje oružja u skladu sa ovim zakonom i poslove protivterorističke zaštite u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije, a po odluci ministra odbrane poslove obezbeđenja određenih ličnosti i protivterorističke zaštite vrši i van Ministarstva odbrane i Vojske Srbije.
Poslove policije u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije obavljaju i policijske mere i radnje i policijska ovlašćenja primenjuju ovlašćena službena lica Vojne policije osim ako zakonom nije drugačije određeno.
Lica koja se smatraju ovlašćenim službenim licima Vojne policije, način primene policijskih mera i radnji i policijskih ovlašćenja i obavljanje zadataka i poslova Vojne policije, propisuje ministar odbrane.
Ovlašćena službena lica Vojne policije sprovode operativnu i kriminalističku obradu prema zaposlenom u Ministarstvu odbrane i pripadnicima Vojske Srbije za koga postoje osnovi sumnje da je u službi ili u vezi sa službom izvršio krivično delo za koje se goni po službenoj dužnosti osim ako zakonom nije drugačije određeno.
Pri obavljanju poslova iz stava 4. ovog člana ovlašćena službena lica Vojne policije u postupanju prema zaposlenima u Ministarstvu odbrane i pripadnicima Vojske Srbije imaju obaveze i ovlašćenja u skladu sa zakonom kojim se uređuje krivični postupak, zakonom kojim se uređuje policija i propisima donetim na osnovu tog zakona.
Vojna policija vodi službene evidencije i obrađuje podatke o ličnosti tokom obavljanja policijskih poslova u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije u skladu sa propisima koji uređuju evidencije i obradu podataka o ličnosti u oblasti unutrašnjih poslova.
Ovlašćena službena lica Vojne policije postupaju po zahtevu vojnog disciplinskog tužioca i predsednika vojnog disciplinskog suda za dovođenje profesionalnih pripadnika Vojske Srbije i Ministarstva odbrane za koje postoje osnovi sumnje da su izvršili disciplinski prestup, a koja izbegavaju saslušanje u disciplinskom izviđaju ili na glavnom pretresu pred vojnim disciplinskim sudom.
Vojna policija može se angažovati u pružanju pomoći organima unutrašnjih poslova (policije) u miru i vanrednom stanju na osnovu zahteva nadležnog organa po odobrenju ministra odbrane.
Vojna policija može primeniti službena ovlašćenja i prema civilima u sledećim slučajevima:
1) kada primenjuje ovlašćenja prema licima u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije koja su se zatekla sa njima pri izvršenju krivičnog dela;
2) ako ih u rejonu vojnih objekata, rasporeda vojnih jedinica ili u njima zatekne u vršenju prestupa ili krivičnog dela;
3) kada obavlja poslove obezbeđenja vojnih objekata, određenih ličnosti, naoružanja i regulisanja i kontrole vojnog putnog saobraćaja;
3a) kada postoje osnovi sumnje da su učinili krivično delo na štetu Ministarstva odbrane i Vojske Srbije za koje se goni po službenoj dužnosti;
4) kada pruža pomoć Policiji na javnim mestima;
5) u uslovima vanrednog i ratnog stanja.
Ovlašćena službena lica Vojne policije imaju posebnu službenu legitimaciju i značku.
Službena legitimacija ovlašćenog službenog lica Vojne policije sadrži: fotografiju, ime i prezime i jedinstveni matični broj građana ovlašćenog službenog lica Vojne policije, a značka ovlašćenog službenog lica Vojne policije sadrži serijski broj.
Vlada uređuje policijske mere i radnje i policijska ovlašćenja ovlašćenih službenih lica Vojne policije, kao i izgled, izdavanje, korišćenje i uništavanje posebne službene legitimacije i značke ovlašćenih službenih lica Vojne policije, na predlog ministra odbrane.
Član 53a
Unutrašnju kontrolu rada pripadnika Vojne policije u pogledu zakonitosti primene policijskih ovlašćenja, mera i radnji vrši posebna organizaciona jedinica koja se obrazuje u sastavu Uprave Vojne policije (u daljem tekstu: Unutrašnja kontrola Vojne policije).
Vojnopolicijskog inspektora kao starešinu organizacione jedinice iz stava 1. ovog člana postavlja i razrešava ministar odbrane, na predlog načelnika Generalštaba.
Član 53b
Pripadnici Vojne policije su dužni da vojnopolicijskom inspektoru omoguće da izvrši kontrolu i da mu u tome pruže potrebnu stručnu pomoć.
U vršenju kontrole, vojnopolicijski inspektor i pripadnici Unutrašnje kontrole Vojne policije imaju ovlašćenja da:
1) ostvari uvid u spise, dokumentaciju i zbirke podataka koje u skladu sa svojim nadležnostima pribavlja, sačinjava ili izdaje Vojna policija;
2) uzme izjave od pripadnika Vojne policije, oštećenih lica i svedoka;
3) od Vojne policije i njenih pripadnika zahteva dostavljanje drugih podataka i informacija iz njihove nadležnosti koji su potrebni u vršenju unutrašnje kontrole;
4) ostvari uvid u službene prostorije koje Vojna policija koristi u svom radu;
5) zahteva atest i tehničke i druge podatke o tehničkim sredstvima koja koristi Vojna policija i zahteva dokaze o osposobljenosti pripadnika Vojne policije za upotrebu tehničkih i drugih sredstava koja koristi u svom radu.
U obavljanju poslova iz stava 2. ovog člana vojnopolicijski inspektor i pripadnici Unutrašnje kontrole Vojne policije ne mogu se mešati u tok pojedinih akcija Vojne policije ili na drugi način ometati rad ili ugroziti poverljivost vojnopolicijske akcije.
Dokumentaciju koja ima oznaku poverljivosti vojnopolicijski inspektor, odnosno lice koje on ovlasti može pregledati u prisustvu odgovornog lica koje je utvrdilo stepen poverljivosti dokumenta, odnosno lica koje je ono ovlastilo.
U obavljanju poslova iz stava 1. ovog člana, vojnopolicijski inspektor neposredno je odgovoran ministru odbrane.
Vojnopolicijski inspektor redovno izveštava ministra odbrane o utvrđenim nalazima.
U vršenju kontrole rada Vojne policije, vojnopolicijski inspektor i pripadnici Unutrašnje kontrole Vojne policije preduzimaju potrebne radnje, utvrđuju činjenično stanje i prikupljaju dokaze.
Član 53v
Način, postupak i ovlašćenja za vršenje unutrašnje kontrole rada Vojne policije i postupanje po pritužbama na rad Vojne policije bliže uređuje ministar odbrane, u skladu sa propisima o unutrašnjoj kontroli propisanoj za vojnopolicijska ovlašćenja.
Glava IV
UNAPREĐIVANJE VOJNIH LICA
Član 54
U vojnički čin može se unaprediti vojnik na služenju vojnog roka, odnosno vojnik u rezervi ako se oceni da sa uspehom može vršiti odgovarajuće dužnosti vojnih starešina.
Način unapređivanja u činove vojnika, učenika i kadeta vojnoškolskih ustanova i lica na drugom stručnom osposobljavanju za oficire i podoficire uređuje ministar odbrane.
Član 55
Za unapređenje u viši čin oficir odnosno podoficir treba da ispunjava sledeće opšte uslove:
1) da je postavljen na formacijsko mesto višeg čina;
2) da za poslednji period ocenjivanja pre unapređenja ima povoljnu ocenu;
3) da za poslednje dve godine pre unapređenja nije bezuslovno kažnjen za krivično delo kaznom zatvora najmanje tri meseca;
4) da se protiv njega ne vodi krivični postupak za krivično delo za koje se goni po službenoj dužnosti, ni postupak pred vojnim disciplinskim sudom.
Pokretanje krivičnog postupka za krivično delo za koje se goni po službenoj dužnosti čini smetnju za unapređenje kad je doneto rešenje o sprovođenju istrage ili je podignut optužni predlog ili optužnica bez sprovođenja istrage, a pokretanje postupka pred vojnim disciplinskim sudom - kad je stupio na snagu optužni predlog vojnodisciplinskog tužioca.
Smatraće se da nije postojala smetnja za unapređenje u viši čin iz stava 2. ovog člana ako u ponovljenom postupku ili po zahtevu za zaštitu zakonitosti postupak bude obustavljen, ako bude doneta oslobađajuća presuda, ako optužba bude odbijena ili odbačena ili ako bude izrečena blaža kazna od kazne iz stava 1. tačka 3. ovog člana, odnosno smatraće se da nije postojala smetnja iz st. 1. i 3. ovog člana, ako postupak bude obustavljen, ako bude doneta oslobađajuća presuda ili ako optužba bude odbijena.
Oficir koji nema završenu vojnu akademiju, odnosno koji nema odgovarajuće visoko obrazovanje, a zatekao se u službi na dan stupanja na snagu ovog zakona, može napredovati do čina kapetana.
Član 56
Oficir koji ispunjava opšte uslove može se unaprediti u neposredno viši čin, ako je u činu koji ima proveo najmanje:
1) tri godine u činu potporučnika ako školovanje traje četiri godine, dve godine u činu potporučnika ako školovanje traje pet godina i jednu godinu u činu potporučnika ako školovanje traje šest godina;
2) tri godine u činu poručnika;
3) tri godine u činu kapetana;
3a) četiri godine u činu kapetana prve klase;
4) četiri godine u činu majora;
5) četiri godine u činu potpukovnika;
6) četiri godine u činu pukovnika;
7) tri godine u činovima generala.
Član 57
Podoficir koji ispunjava opšte uslove za unapređenje može se unaprediti u viši čin kad u činu koji ima provede najmanje četiri godine.
Član 58
Radi unapređenja oficira i podoficira u viši čin utvrđuju se liste kandidata na osnovu kriterijuma koje utvrđuje ministar odbrane.
Predsednik Republike, ministar odbrane i načelnik Generalštaba mogu osnovati savetodavna tela radi obavljanja poslova iz stava 1. ovog člana.
Član 59
Predsednik Republike može, na predlog ministra odbrane, profesionalnom vojnom licu za vreme obavljanja dužnosti u multinacionalnim operacijama i drugim aktivnostima u inostranstvu odrediti privremeni neposredno viši čin za vreme obavljanja te dužnosti.
Za vreme obavljanja dužnosti iz stava 1. ovoga člana, profesionalno vojno lice ostvaruje sva prava čina koji mu je privremeno određen.
Profesionalno vojno lice posle prestanka dužnosti u multinacionalnim misijama i drugim aktivnostima u inostranstvu, ostvaruje prava u skladu s odredbama ovoga zakona i svojim činom.
Član 60
Profesionalno vojno lice koje je u disciplinskom postupku vraćeno u prethodni čin stiče pravo na unapređenje u viši čin kad po pravnosnažnosti odluke kojom je vraćen u prethodni čin ponovo ispuni ovim zakonom propisane uslove za unapređenje u viši čin.
Član 61
Predsednik Republike, ministar odbrane i načelnik Generalštaba mogu, na osnovu nadležnosti iz člana 17, 18, odnosno 19. ovog zakona, vanredno unaprediti profesionalna vojna lica.
Član 62
Oficiri u rezervi i podoficiri u rezervi proizvode se i unapređuju prema potrebi popune Vojske Srbije, na način i pod uslovima koje propisuje ministar odbrane.
Član 63
Unapređivanje vojnih lica za vreme ratnog stanja vrši se prema sposobnosti za komandovanje, za ispoljenu hrabrost i za ratne zasluge, kao i prema potrebama popune u ratu.
Član 64
Uslove i način unapređenja vojnih lica uređuje Vlada, na predlog ministra odbrane.
Glava V
OCENJIVANJE I PRIZNANJA
Član 65
Profesionalna vojna lica se ocenjuju radi utvrđivanja uspeha u službi, odlučivanja o unapređenju, podsticanja na stručno usavršavanje i veće zalaganje u službi.
Vlada uređuje ocenjivanje iz stava 1. ovog člana, na predlog ministra odbrane.
Član 66
Profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije, komandama, jedinicama i ustanovama Vojske Srbije mogu se dodeljivati odlikovanja, priznanja i nenovčane nagrade.
Posebna priznanja (vojne spomen-medalje i vojne spomenice) izrađuje Narodna banka Srbije - Zavod za izradu novčanica i kovanog novca.
Ministar odbrane, u okviru svojih nadležnosti, uređuje vrste priznanja i nenovčanih nagrada pripadnicima Vojske Srbije, organizacionim delovima Vojske Srbije i drugim subjektima za ostvarene rezultate i doprinose u ostvarivanju nadležnosti Vojske Srbije, kriterijume za njihovu dodelu i način njihovog pribavljanja i dodele.
Glava VI
STANJA U SLUŽBI PROFESIONALNIH VOJNIH LICA
Član 67
Oficir odnosno podoficir može u toku službe biti:
1) na dužnosti;
2) na pripravničkom stažu;
3) na školovanju;
4) na lečenju, odnosno bolovanju;
5) na raspolaganju;
5a) u stanju mirovanja;
6) udaljen od dužnosti.
Oficir u radnom odnosu na određeno vreme, podoficir u radnom odnosu na određeno vreme i profesionalni vojnik u toku službe može biti na dužnosti koja je ugovorena, udaljen od dužnosti ili na lečenju, odnosno bolovanju najkasnije do isteka ugovorenog roka.
Član 68
Oficir, odnosno podoficir postavlja se na formacijsko mesto prema potrebama službe.
Oficir, odnosno podoficir postavljen na formacijsko mesto van Vojske Srbije ima sva prava i obaveze oficira, odnosno podoficira postavljenog u Vojsci Srbije, ako zakonom nije drukčije određeno.
Član 69
Formacijskim mestima smatraju se formacijska mesta u Vojsci Srbije, kao i radna mesta određena odgovarajućim aktima o sistematizaciji radnih mesta na koja se postavljaju profesionalna vojna lica raspoređena van Vojske Srbije.
Elementi formacijskog mesta iz stava 1. ovog člana određuju se prema propisanim kriterijumima za utvrđivanje formacija, odnosno formacijskih mesta u Vojsci Srbije.
Oficir, odnosno podoficir, po pravilu, postavlja se na formacijsko mesto, svog ili višeg čina, prema vrsti stručne spreme koju ima i rodu i službi kojoj pripada.
Oficir, odnosno podoficir može se izuzetno, bez svog pristanka a po potrebi službe, postaviti na formacijsko mesto neposredno nižeg čina uz zadržavanje prava svog čina i položaja.
Oficir, odnosno podoficir može se postaviti na dužnost u okviru drugog roda ili službe samo uz svoj pristanak.
Ako se neko formacijsko mesto ne može popuniti oficirom, odnosno podoficirom, na to formacijsko mesto može se uz njegov pristanak postaviti ili odrediti za zastupnika civilno lice na službi u Vojsci Srbije, odnosno državni službenik ili nameštenik, pod uslovom da ima odgovarajuće obrazovanje.
Ako se neko formacijsko, odnosno radno mesto ne može popuniti civilnim licem na službi u Vojsci Srbije, odnosno državnim službenikom ili nameštenikom, na to formacijsko, odnosno radno mesto može se uz njegov pristanak postaviti ili odrediti za zastupnika oficir, odnosno podoficir, pod uslovom da ima odgovarajuće obrazovanje.
Saglasnost za postavljenje ili određivanje za zastupnika iz st. 6. i 7. ovog člana daje načelnik Generalštaba ili starešina koga on ovlasti za formacijsko mesto u Vojsci Srbije, odnosno ministar odbrane ili lice koje on ovlasti za formacijsko mesto van Vojske Srbije.
Član 70
Za postavljenje na dužnosti po ratnoj formaciji, odredbe člana 69. ovog zakona primenjuju se i na rezervne oficire i rezervne podoficire.
Član 71
Profesionalnom vojnom licu koje je privremeno sprečeno da vrši dužnost može se odrediti zastupnik, u skladu sa potrebama službe.
Zastupnik se može privremeno odrediti i na upražnjeno mesto.
Lice može biti određeno za zastupnika, ukoliko ispunjava uslove za postavljenje na tu dužnost.
Zastupnik može da zastupa najviše jedno lice iz stava 1. ovog člana, pored svoje redovne dužnosti.
Zastupanje može trajati najduže godinu dana.
Pretpostavljeni ne može zastupati potčinjenog.
Član 72
