* Odredbe člana 78. Zakona o visokom obrazovanju ("Sl. list CG", br. 44/2014, 52/2014 - ispr., 47/2015, 40/2016, 42/2017, 71/2017, 55/2018 i 3/2019) prestale su da važe danom stupanja na snagu Zakona o akademskom integritetu ("Sl. list CG", br. 17/2019), odnosno 27. marta 2019. godine.
ZAKON
O VISOKOM OBRAZOVANjU
("Sl. list CG", br. 44/2014, 52/2014 - ispr., 47/2015, 40/2016, 42/2017, 71/2017, 55/2018, 3/2019, 17/2019 - dr. zakon, 47/2019, 72/2019 i 74/2020)
I OSNOVNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se osnove visokog obrazovanja, uslovi obavljanja djelatnosti, vrste studijskih programa, načela organizacije ustanova koje obavljaju ovu djelatnost, prava i obaveze akademskog osoblja i studenata, obezbjeđivanje kvaliteta, finansiranje visokog obrazovanja, kao i druga pitanja od značaja za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja.
Ciljevi visokog obrazovanja
Član 2
Ciljevi visokog obrazovanja su:
1) sticanje, unapređivanje i razvijanje znanja, naučno-istraživačke djelatnosti, umjetnosti i kulture;
2) prenošenje opštih, naučnih i profesionalnih znanja i vještina putem nastave i istraživanja;
3) razvoj istraživački orijentisanog visokog obrazovanja;
4) obezbjeđivanje mogućnosti za sticanje visokog obrazovanja tokom cijelog života;
5) uspostavljanje i razvijanje saradnje u oblasti nastave, istraživanja, umjetnosti i kulture;
6) obezbjeđivanje uslova za nesmetan pristup visokom obrazovanju.
Javni interes
Član 3
Visoko obrazovanje je djelatnost od javnog interesa.
Autonomija ustanova
Član 4
Ustanova visokog obrazovanja je autonomna u obavljanju svoje djelatnosti, u skladu sa ovim zakonom.
Etički kodeks
Član 5
Etičkim kodeksom ustanova visokog obrazovanja definišu se osnovna i opšta načela vrijednosti utemeljene na etičkim pravima i obavezama u visokom obrazovanju i štite najviše vrijednosti visokog obrazovanja kroz primjenu odgovarajućih normi kojima se regulišu akademski odnosi unutar univerzitetske zajednice.
Dostupnost visokog obrazovanja
Član 6
Visoko obrazovanje dostupno je svim licima i ne može biti neposredno ili posredno ograničeno po osnovu: pola, rase, bračnog stanja, boje, jezika, vjere, političkog ili drugog ubjeđenja, nacionalnog, etničkog ili drugog porijekla, imovinskog stanja, invalidnosti ili drugom sličnom osnovu, položaju ili okolnosti, u skladu sa posebnim zakonom.
Obezbjeđivanje i unapređivanje kvaliteta
Član 7
Obezbjeđivanje i unapređivanje kvaliteta visokog obrazovanja ostvaruje se kroz akreditaciju, samoevaluaciju i reakreditaciju.
Nadzor
Član 8
Nadzor nad sprovođenjem odredbi ovog zakona vrši organ državne uprave nadležan za poslove prosvjete (u daljem tekstu: Ministarstvo), u skladu sa zakonom.
Inspekcijski nadzor nad radom ustanova visokog obrazovanje vrši nadležna prosvjetna inspekcija.
Upotreba rodno osjetljivog jezika
Član 9
Svi izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.
Značenje izraza
Član 10
Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) Evropski prostor visokog obrazovanja obuhvata ustanove visokog obrazovanja zemalja potpisnica Zajedničke deklaracije evropskih ministara visokog obrazovanja u Bolonji (1999);
2) ECTS je evropski sistem transfera kredita;
3) jedan ECTS kredit odnosi se na 30 sati rada studenata potrebnih za jednu ili više sljedećih aktivnosti: kontakt nastavu, učenje, praktični rad, pripremu i odbranu samostalnih radova, polaganja kolokvijuma i ispita;
4) studijski program je osnovna jedinica za klasifikaciju visokog obrazovanja sa definisanom strukturom i brojem ECTS kredita koja pojedincu obezbjeđuje ishode učenja potrebne za sticanje znanja, vještina i kompetencija za područje rada iz nivoa visokog obrazovanja definisanih u nacionalnom okviru kvalifikacija i izdavanje diplome;
4a) integrisani studijski program predstavlja spoj osnovnih i master studija obima 300 ECTS kredita;
4b) modul je funkcionalna cjelina kojim se definišu ishodi učenja, ciljevi, metode i sadržaj nastave, kao i uslovi koje student treba da ispuni da bi pristupio modulu;
5) javno važeći studijski program je akreditovani studijski program;
6) dopuna diplome (Supplement) je javna isprava koja se prilaže uz određenu diplomu ustanove visokog obrazovanja radi detaljnijeg uvida u nivo, prirodu, sadržaj, sistem i pravila studiranja i postignute rezultate tokom studija lica kome je diploma izdata, a koja je zasnovana na osnovnom modelu utvrđenom za jedinstveni Evropski prostor visokog obrazovanja;
7) cjeloživotno učenje je sveukupna aktivnost učenja tokom života sa ciljem unapređivanja znanja, vještina i kompetencija u vezi sa ličnom, građanskom, društvenom perspektivom i/ili perspektivom zaposlenja. Obuhvata učenje u svim životnim razdobljima (od rane mladosti do starosti) i u svim oblicima u kojima se ostvaruje (formalno, neformalno i informalno);
8) program cjeloživotnog učenja je dio studijskog programa, odnosno modul, sa definisanom strukturom koja obezbjeđuje ishode učenja za sticanje kompetencija i izdavanje sertifikata za obavljanje povezanih zadataka u područjima rada iz djelatnosti visokog obrazovanja definisanih u nacionalnom okviru kvalifikacija;
9) afirmativna akcija podrazumijeva uvođenje posebnih mjera koje su usmjerene na stvaranje uslova za ostvarivanje ravnopravnosti i zaštite prava lica koja su po bilo kom osnovu u nejednakom položaju u obrazovanju;
10) lice odnosno student sa invaliditetom je lice koje ima dugoročno fizičko, mentalno, intelektualno, senzorno ili kombinovano oštećenje koje sa različitim barijerama u visokom obrazovanju može otežati njihovo puno i efektivno učešće na osnovu jednakosti sa drugima;
11) stranac je državljanin druge države, lice bez državljanstva, azilant i iseljenik;
12) ekspert je lice koje posjeduje izuzetna znanja i vještine u određenoj oblasti ili predmetu u obimu koji je bitan u utvrđivanju činjenica, rješavanju problema ili razumijevanju situacija.
II SAVJET I AGENCIJA ZA OBEZBJEĐENjE KVALITETA U VISOKOM OBRAZOVANjU
Nadležnost Savjeta za visoko obrazovanje
Član 11
Poslove unapređivanja i razvoja visokog obrazovanja obavlja Savjet za visoko obrazovanje (u daljem tekstu: Savjet).
U obavljanju poslova iz stava 1 ovog člana, Savjet:
1) analizira stanje i dostignuća u visokom obrazovanju i daje stručne prijedloge Ministarstvu i Vladi Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada);
2) daje mišljenje na prijedlog strategije razvoja visokog obrazovanja;
3) propisuje uslove i kriterijume za izbor u akademska zvanja;
4) daje mišljenje o visini sredstava za finansiranje javnih ustanova visokog obrazovanja i studenata na tim ustanovama za svaku studijsku godinu;
5) daje mišljenje o broju studenata i visini sredstava za finansiranje studenata na studijskim programima od javnog interesa na privatnim ustanovama visokog obrazovanja za svaku studijsku godinu;
6) daje mišljenje na propise iz oblasti visokog obrazovanja;
7) sarađuje sa ustanovama visokog obrazovanja u obezbjeđivanju i unapređivanju kvaliteta;
8) vrši i druge poslove propisane zakonom.
Sastav i imenovanje Savjeta
Član 12
Savjet imenuje i razrješava Skupština Crne Gore (u daljem tekstu: Skupština), na prijedlog Vlade.
Savjet ima sedam članova koji se imenuju na period od četiri godine.
Članovi Savjeta se imenuju iz reda istaknutih stručnjaka iz oblasti visokog obrazovanja, nauke, umjetnosti, reda studenata i oblasti privrede, društvenih djelatnosti i drugih relevantnih oblasti.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, predstavnici iz reda studenata imenuje se na period od dvije godine.
Članove Savjeta iz reda studenata predlažu studentski parlamenti ustanova visokog obrazovanja.
Rad Savjeta
Član 13
Rad Savjeta je javan.
Savjet za pojedine oblasti svog djelovanja može obrazovati radna tijela, komisije i nezavisne ekspertske grupe.
Savjet svoje zaključke, preporuke, mišljenja i izvještaje tijela iz stava 2 ovog člana objavljuje na web stranici Savjeta.
Član Savjeta ne može biti član komisije za akreditaciju. Sredstva za rad Savjeta obezbjeđuju se u budžetu Crne Gore.
Stručne i administrativno-tehničke poslove za potrebe Savjeta obavlja Ministarstvo. Organizaciju i način rada Savjet uređuje poslovnikom o radu.
Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja
Član 13a
Poslove na obezbjeđenju kvaliteta u visokom obrazovanju obavlja Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja (u daljem tekstu: Agencija) u skladu sa evropskim standardima i smjernicama.
Agencija:
1) sprovodi postupak akreditacije studijskog programa i izdaje sertifikat o akreditaciji studijskog programa;
2) sprovodi postupak eksterne evaluacije ustanove visokog obrazovanja (u daljem tekstu: reakreditacija ustanove) i izdaje sertifikat o reakreditaciji ustanove visokog obrazovanja na osnovu izvještaja o reakreditaciji;
2a) donosi standarde za evaluaciju u skladu sa standardima u Evropskom prostom visokog obrazovanja;
3) sprovodi periodičnu ocjenu kvaliteta rada licenciranih ustanova visokog obrazovanja na zahtjev ovlašćenog organa ustanove ili Ministarstva;
4) utvrđuje listu eksperata za akreditaciju studijskih programa, odnosno reakreditaciju ustanova na osnovu javnog poziva;
5) sarađuje sa ustanovama visokog obrazovanja u obezbjeđivanju i unapređenju kvaliteta;
6) analizira izvještaje o samoevaluaciji ustanova i izvještaje o eksternoj evaluaciji ustanova;
7) predlaže mjere za unapređenje kvaliteta visokog obrazovanja na osnovu preporuka iz izvještaja o reakreditaciji ustanova visokog obrazovanja i dostavlja ih Ministarstvu i Vladi;
8) vodi registar akreditovanih studijskih programa i reakreditovanih ustanova;
9) utvrđuje metodologiju rangiranja ustanova i vrši rangiranje ustanova visokog obrazovanja;
10) vrši i druge poslove propisane ovim zakonom.
Agenciju osniva Vlada.
Agencija ima svojstvo pravnog lica i obavlja poslove od javnog interesa.
Sredstva za rad Agencije obezbjeđuju se iz Budžeta Crne Gore i sopstvenih prihoda.
Organi Agencije
Član 13b
Organi Agencije su Upravni odbor i direktor.
Upravni odbor ima predsjednika i dva člana.
Upravni odbor imenuje i razrješava Vlada na period od četiri godine, na prijedlog Ministarstva.
Sastav, nadležnost, način rada i odlučivanja Upravnog odbora uređuje se statutom Agencije.
Direktor
Član 13c
Radom Agencije rukovodi direktor.
Direktora Agencije imenuje Vlada na prijedlog Ministarstva, na osnovu javnog konkursa, na period od četiri godine.
Nadležnost direktora
Član 13č
Direktor Agencije:
1) predstavlja i zastupa Agenciju;
2) rukovodi radom i poslovanjem Agencije i odgovara za zakonitost rada Agencije;
3) priprema izvještaje o radu Agencije i godišnji finansijski izvještaj;
4) izvršava odluke Upravnog odbora;
5) predlaže akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Agencije;
6) vrši i druge poslove utvrđene zakonom i statutom Agencije.
Prava iz radnog odnosa
Član 13ć
Direktor i zaposleni u Agenciji ostvaruju prava i obaveze iz radnog odnosa u skladu sa zakonom kojim se uređuju prava i obaveze državnih službenika i namještenika.
Izvještaj o radu
Član 13d
Agencija podnosi Vladi i Ministarstvu izvještaj o radu i godišnji finansijski izvještaj sa mišljenjem nezavisnog revizora.
Nadzor
Član 13dž
Nadzor nad radom Agencije vrši Ministarstvo.
III USTANOVE VISOKOG OBRAZOVANjA
Ostvarivanje visokog obrazovanja
Član 14
Visoko obrazovanje ostvaruju ustanove visokog obrazovanja (u daljem tekstu: ustanove) koje su licencirane, u skladu sa ovim zakonom.
Vrste ustanova
Član 15
Ustanove su: univerzitet, fakultet, umjetnička akademija i visoka škola. Ustanova iz stava 1 ovog člana osniva se kao javna ili privatna ustanova.
Ustanova stiče svojstvo pravnog lica upisom u Centralni registar privrednih subjekata, ako ovim zakonom nije drukčije propisano.
Naziv ustanove
Član 16
Naziv ustanove određuje osnivač, u skladu sa ovim zakonom.
Sloboda ustanove
Član 17
Ustanova je autonomna u oblasti nastave, istraživanja i umjetničkog rada, u okviru svoje licence, u skladu sa ovim zakonom.
Naučno-istraživački rad ustanove uređuje se posebnim zakonom.
Određivanje i rangiranje naučnih časopisa kojima se podstiče naučna produktivnost, kao i druga pitanja, uređuje se propisom Ministarstva.
Prava ustanove
Član 18
Ustanova ima pravo da:
1) utvrđuje studijske programe koji će se izvoditi i predmete koji će se izučavati;
2) samostalno razvija i realizuje studijske programe;
3) određuje metode nastave i provjere znanja studenata;
4) bira organe upravljanja i rukovođenja, utvrđuje njihov sastav, djelokrug rada i mandat;
5) uređuje unutrašnju organizaciju, u skladu sa ovim zakonom i statutom ustanove;
6) bira akademsko osoblje;
7) zaključuje ugovore sa drugim ustanovama u Crnoj Gori i institucijama na međunarodnom nivou;
8) dodjeljuje počasne titule, u skladu sa svojim opštim aktom;
9) ostvaruje imovinska prava i raspolaže sredstvima, u skladu sa zakonom; i
10) ima druga prava u skladu sa ovim zakonom i statutom ustanove.
Nepovredivost prostora
Član 19
Prostor ustanove je nepovrediv, osim u slučaju sprečavanja nastupajućeg krivičnog djela, krivičnog djela koje je u toku, u slučaju prirodne nepogode, druge nesreće ili u drugim slučajevima predviđenim zakonom, uz odobrenje organa rukovođenja ustanove.
Akademske slobode i zaštita
Član 20
Ustanova je obavezna da garantuje akademskom osoblju slobodu misli, ideja, provjere stečenih znanja, odnosno da obezbijedi slobodu organizovanja i udruživanja i zaštitu akademskog osoblja od diskriminacije po bilo kom osnovu, u skladu sa posebnim zakonom.
Sloboda istraživanja
Član 21
Akademsko osoblje ustanove ima slobodu da objavljuje rezultate svojih istraživanja, u
skladu sa posebnim zakonom i aktima ustanove.
Osnivanje ustanove
Član 22
Javnu ustanovu osniva država.
Privatnu ustanovu može da osnuje domaće i strano pravno ili fizičko lice.
Uslovi za osnivanje i obavljanje djelatnosti
Član 23
Ustanova se može osnovati i obavljati djelatnost, ako ima:
1) sertifikat o akreditaciji studijskog programa;
2) obezbijeđen odgovarajući prostor u vlasništvu ili po osnovu zakupa (učionice, laboratorije, biblioteku, prostorije za vannastavne aktivnosti studenata), nastavna sredstva, opremu i druga sredstva neophodna za obavljanje djelatnosti;
3) obezbijeđene uslove i nesmetan pristup za lica sa invaliditetom;
4) obezbijeđeno akademsko osoblje koje je izabrano u akademsko zvanje po propisima Crne Gore, od kojih su najmanje tri nastavnika za osnovne studije, odnosno dva nastavnika za master studije, sa akademskim zvanjem, koji su zaposleni sa punim radnim vremenom;
5) obezbijeđenu jednu polovinu saradnika od ukupnog broja saradnika potrebnih za izvođenje nastave iz svakog studijskog predmeta na svakoj studijskoj godini, sa kojima ima zaključen ugovor o radu;
6) obezbijeđena finansijska sredstva za osnivanje i obavljanje djelatnosti; i
7) obezbijeđene higijensko-tehničke uslove, u skladu sa posebnim propisima. Bliže uslove iz stava 1 tač. 2 i 3 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Izuzetno od stava 1 tačka 4 ovog člana smatra se da ustanova ima obezbijeđeno akademsko osoblje iz oblasti medicinskih nauka za kliničke predmete, koje je u radnom odnosu u zdravstvenoj ustanovi kao nastavnoj bazi ustanove.
Sadržaj akta o osnivanju
Član 24
Akt o osnivanju ustanove sadrži:
1) naziv i sjedište, odnosno ime i prebivalište osnivača;
2) naziv i sjedište ustanove;
3) djelatnost ustanove;
4) sredstva za osnivanje i obavljanje djelatnosti i način njihovog obezbjeđivanja;
5) privremene organe rukovođenja i upravljanja;
6) rok za donošenje statuta; i
7) druga pitanja od značaja za obavljanje djelatnosti ustanove.
Donošenje akta
Član 25
Akt o osnivanju i ukidanju javne ustanove donosi Vlada.
Akt o osnivanju i ukidanju privatne ustanove donosi osnivač.
Finansijska garancija
Član 26
Osnivač javne ustanove je dužan da, pored dokaza o ispunjenosti uslova iz člana 23 ovog zakona, podnese i dokaz od organa državne uprave nadležnog za poslove finansija da su obezbijeđena finansijska sredstva u visini potrebnih sredstava za realizaciju studijskog programa.
Osnivač privatne ustanove je dužan da, pored dokaza o ispunjenosti uslova iz člana 23 ovog zakona, podnese i garanciju poslovne banke o oročenim finansijskim sredstvima u visini potrebnih sredstava za realizaciju studijskog programa za period od godinu dana.
Potrebna sredstva za realizaciju studijskog programa iz st. 1 i 2 ovog člana, obračunavaju se na osnovu cijene koštanja obrazovanja studenta za određeni studijski program i broja studenata za koji se traži licenca.
Prije isteka roka važenja finansijske garancije iz stava 2 ovog člana ustanova je dužna da, do početka naredne studijske godine, Ministarstvu dostavi dokaz o obezbijeđenim finansijskim sredstvima za obavljanje djelatnosti za narednu studijsku godinu.
Garancija poslovne banke iz stava 2 ovog člana, aktiviraće se u slučaju da osnivač donese odluku o ukidanju ili prestanku rada ustanove, odnosno studijskog programa prije završetka obrazovanja studenata po studijskom programu, na zahtjev organa državne uprave nadležnog za poslove finansija.
Sredstva iz st. 1, 2 i 4 ovog člana mogu se koristiti samo za završetak obrazovanja studenata.
Obavljanje djelatnosti van sjedišta
Član 27
Ustanova može da obavlja djelatnost van svog sjedišta.
Odluku o obavljanju djelatnosti van sjedišta javne ustanove donosi Vlada na prijedlog organa upravljanja ustanove.
Odluku o obavljanju djelatnosti van sjedišta privatne ustanove donosi osnivač.
Akreditacija studijskog programa
Član 28
Ustanova je dužna da Agenciji, najmanje šest mjeseci prije podnošenja zahtjeva za licenciranje, podnese zahtjev za akreditaciju studijskog programa.
U postupku akreditacije studijskog programa vrši se ocjena kvaliteta studijskog programa i njegove usklađenosti sa profesionalnim potrebama i usvojenim standardima i uporedivosti sa istim ili sličnim programima u inostranstvu, kao i zastupljenost i kreditno vrednovanje praktične nastave.
Akreditacija studijskog programa se izdaje na vremenski period od najduže pet godina.
Izuzetno od stava 3 ovog člana, akreditacija za studijske programe koji traju duže od pet godina, izdaje se na period koliko traje taj studijski program.
Za akreditaciju studijskih programa Agencija obrazuje komisiju.
Komisija se obrazuje iz reda nezavisnih eksperata iz Crne Gore i inostranstva sa liste eksperata.
Listu eksperata iz stava 6 ovog člana utvrđuje Agencija nakon sprovedenog javnog poziva.
Troškove akreditacije studijskih programa finansira ustanova.
Sredstva iz stava 8 ovog člana uplaćuju se Agenciji.
Postupak akreditacije studijskih programa, sadržaj i oblik sertifikata o akreditaciji propisuje Ministarstvo, na prijedlog Agencije.
Licenciranje
Član 29
Ustanova je dužna da Ministarstvu podnese zahtjev za licenciranje, najmanje šest mjeseci prije početka obavljanja djelatnosti.
Uz zahtjev za licenciranje ustanove osnivač podnosi akt o osnivanju i dokaze o ispunjenosti uslova iz člana 23 ovog zakona.
Zahtjev za licenciranje podnosi ustanova kada: vrši statusne promjene; mijenja sjedište odnosno prostor; obavlja djelatnost van sjedišta ili uvodi nove studijske programe.
Početak obavljanja djelatnosti
Član 30
Ustanova može da obavlja djelatnost i vrši upis studenata kad Ministarstvo utvrdi da ustanova ispunjava uslove propisane ovim zakonom i donese rješenje o licenciranju.
Licencom se utvrđuje vrsta ustanove, akreditovani studijski programi, maksimalni broj studenata koji se mogu upisati na pojedine studijske programe, nivoi obrazovanja i diplome koje se stiču na ustanovi.
Rješenje o licenciranju, iz stava 1 ovog člana, donosi Ministarstvo i objavljuje u "Službenom listu Crne Gore".
Protiv rješenja iz stava 3 ovog člana može se pokrenuti upravni spor.
Registar
Član 31
Ustanova se nakon dobijanja rješenja o licenciranju upisuje u Registar ustanova visokog obrazovanja koje vodi Ministarstvo.
Postupak licenciranja i način vođenja registra iz stava 1 ovog člana uređuje se propisom Ministarstva.
Zabrana rada
Član 32
Kada nadležna inspekcija utvrdi da ustanova ne ispunjava uslove za obavljanje djelatnosti ili ne obavlja djelatnost u skladu sa Zakonom, ili ne dostavi finansijsku garanciju iz člana 26 stav 4 ovog zakona, privremeno će zabraniti rad ustanove i odrediti rok u kojem ustanova i osnivač moraju otkloniti utvrđene nedostatke.
Ako se u roku iz stava 1 ovog člana ne otklone nedostaci, Ministarstvo će zabraniti obavljanje djelatnosti te ustanove i obavijestiti o tome osnivača.
Ustanova i osnivač, u slučaju zabrane obavljanja djelatnosti iz stava 2 ovog člana, dužni su da studentima omoguće nastavak započetog obrazovanja na drugoj odgovarajućoj ustanovi.
Statusne promjene
Član 33
Ustanova može da vrši statusne promjene.
Odluku o statusnoj promjeni ustanove donosi osnivač.
Statusne promjene ustanove ne mogu se vršiti u toku studijske godine.
Na statusne promjene ustanove shodno se primjenjuju odredbe ovog zakona kojima se uređuju osnivanje i obavljanje djelatnosti ustanove.
Ukidanje studijskog programa
Član 34
Odluku o ukidanju studijskog programa na ustanovi donosi organ upravljanja ustanove uz saglasnost osnivača.
U slučaju ukidanja studijskog programa ustanova je dužna da zatečenim studentima omogući završetak studija u roku određenim aktom o ukidanju studijskog programa.
Odluka iz stava 1 ovog člana dostavlja se Ministarstvu radi unošenja promjena u Registar ustanova visokog obrazovanja.
Ukidanje ustanove
Član 35
Ustanova se ukida, ako:
1) ne postoji potreba za njenim postojanjem;
2) ne ispunjava propisane uslove za obavljanje djelatnosti; i
3) ne obavlja djelatnost za koju je osnovana.
U slučaju ukidanja ustanove određuje se studijska godina u kojoj ustanova prestaje da upisuje studente u prvu godinu studija.
U slučaju ukidanja ustanove osnivač je dužan da zatečenim studentima omogući završetak studija u roku određenim aktom o ukidanju ustanove.
Osnivač odluku o ukidanju ustanove dostavlja Ministarstvu radi unošenja promjena u Registar ustanova visokog obrazovanja.
Statut ustanove
Član 36
Statutom ustanove bliže se uređuju:
1) organizacija ustanove;
2) organi ustanove i način rada;
3) sticanje diplome akademskih i primijenjenih studija;
4) obavljanje istraživačkog, naučnog i umjetničkog rada;
5) način ostvarivanja prava i obaveza zaposlenih i studenata;
6) način donošenja etičkog kodeksa akademskog osoblja;
7) finansijska kontrola;
8) evidencije; i
9) druga pitanja od značaja za obavljanje djelatnosti ustanove.
Statut ustanove donosi organ upravljanja ustanove. Na statut javne ustanove saglasnost daje Vlada.
Zaštita naziva
Član 37
Naziv za ustanove iz člana 15 ovog zakona može da koristi samo ustanova koja je licencirana i upisana u Registar ustanova visokog obrazovanja.
Univerzitet
Član 38
Univerzitet je autonomna ustanova koja u obavljanju djelatnosti objedinjuje obrazovni, naučno-istraživački i umjetnički rad, kao djelove jedinstvenog procesa visokog obrazovanja.
Univerzitet obezbjeđuje razvoj visokog obrazovanja, nauke, struke i umjetnosti, kreativnih sposobnosti i pripremu studenata za obavljanje profesionalne djelatnosti, kao i promociju ljudskih prava i sloboda, građanskih i nacionalnih prava i dostignuća najvećih standarda nastave i učenja.
Naučno-istraživački, odnosno umjetnički rad obavlja se i organizuje u skladu sa posebnim zakonom i opštim aktom univerziteta.
Organizacija univerziteta
Član 39
Ustanova može imati status univerziteta ako realizuje najmanje pet različitih studijskih programa na osnovnim studijama, od kojih se najmanje jedan studijski program realizuje kao osnovni i postdiplomski.
Studijski programi iz stava 1 ovog člana moraju biti iz najmanje tri od sedam sljedećih oblasti: prirodne, tehničko-tehnološke, medicinske, društvene, humanističke, poljoprivredne i interdisciplinarne.
Univerzitet svoju djelatnost ostvaruje preko: fakulteta, umjetničkih akademija, instituta i visokih škola, kao organizacionih jedinica.
Univerzitet ima svojstvo pravnog lica.
Organizaciona jedinica državnog univerziteta nema svojstvo pravnog lica.
Državni univerzitet može organizacionoj jedinici iz stava 3 ovog člana, prenijeti određena ovlašćenja za stupanje u pravni promet, u skladu sa statutom univerziteta.
Organizaciona jedinica privatnog univerziteta može imati svojstvo pravnog lica.
Klasifikaciju oblasti iz stava 2 ovog člana propisuje Ministarstvo i organ državne uprave nadležan za poslove nauke.
Drugi načini organizovanja studija
Član 40
Javna ustanova može, uz saglasnost Vlade, organizovati studije u saradnji sa domaćom ili stranom ustanovom visokog obrazovanja.
Privatna ustanova može organizovati studije u saradnji sa domaćom ili stranom ustanovom visokog obrazovanja.
U organizovanju studija iz st. 1 i 2 ovog člana, ustanova ima pravo da sprovodi program duplih ili zajedničkih diploma.
Dupla diploma se stiče završetkom studijskog programa na dvije ustanove visokog obrazovanja i potvrđuje se sa dvije diplome ustanova.
Zajedničku diplomu izdaju najmanje dvije ili više ustanova visokog obrazovanja, na osnovu studijskog programa za sticanje zajedničke diplome, koje imaju dozvolu za rad za odgovarajući studijski program.
Nacionalna agencija za programe Evropske unije
Član 40a
Za realizaciju i promociju programa Evropske unije i drugih međunarodnih programa u području nauke, obrazovanja, osposobljavanja i mladih, Vlada osniva Nacionalnu agenciju za programe Evropske unije.
Organizacija i način rada agencije iz stava 1 ovog člana, uređuju se aktom o osnivanju.
IV OBEZBJEĐIVANjE KVALITETA
Samoevaluacija i ocjena kvaliteta
Član 41
Ustanova sprovodi postupak samoevaluacije kvaliteta studijskih programa, nastave i uslova rada na kraju svake studijske godine, u skladu sa statutom ustanove.
U postupku samoevaluacije vrši se anketiranje studenata na svim nivoima, najmanje jednom godišnje o studijskim programima, nastavi, uslovima i radu akademskog osoblja.
Učešće studenata u anketi je obavezno.
Anketa je anonimna.
Rezultati anketiranja studenata objavljuju se na web stranici ustanove.
Izvještaje o samoevaluaciji ustanove usvaja organ upravljanja ustanove.
Ustanova izvještaj o samoevaluaciji dostavlja Ministarstvu i Agenciji.
Način i kriterijumi samoevaluacije za studijske programe, nastavnu opremu, kvalifikacije akademskog osoblja, način obavljanja nastave, upis studenata, procenat prolaznosti na ispitima, procenat diplomiranih studenata i sadržaj ankete bliže se uređuje aktom Agencije.
Reakreditacija ustanove
Član 42
Reakreditaciju ustanove vrši Agencija.
Reakreditacija ustanove sprovodi se svakih pet godina.
Agencija vrši evaluaciju ustanove u skladu sa standardima za evaluaciju ustanova, u skladu sa ovim zakonom.
U postupku reakreditacije ustanova priprema izvještaj o samoevaluaciji za period od najduže pet godina.
Na osnovu izvještaja o samoevaluaciji i sprovedenog postupka evaluacije komisija za reakreditaciju, koju imenuje Agencija, priprema izvještaj o reakreditaciji ustanove.
Izvještaj o reakreditaciji iz stava 5 ovoga člana dostavlja se Agenciji, ustanovi i Ministarstvu.
Na osnovu pozitivnog izvještaja komisije iz stava 5 ovog člana Agencija izdaje sertifikat o reakreditaciji ustanove.
Obrazac sertifikata iz stava 7 ovog člana utvrđuje Ministarstvo i objavljuje na svojoj veb stranici.
Troškove evaluacije finansira ustanova.
Privremeno važenje licence
Član 42a
Ako ustanova ne dobije sertifikat o reakreditaciji, licenca važi za period od najviše godinu dana, bez mogućnosti upisa studenata u toj godini.
Ako ustanova poslije isteka roka iz stava 1 ovog člana ne dobije sertifikat o reakreditaciji, Ministarstvo rješenjem oduzima licencu ustanovi.
Protiv rješenja iz stava 2 ovog člana može se pokrenuti upravni spor.
Izuzeće
Član 43
Licencirana ustanova u periodu važenja akreditacije, odnosno reakreditacije može da vrši izmjene studijskog programa na osnovnim studijama najviše do 30 ECTS kredita bez sprovođenja postupka akreditacije i licenciranja.
Istraživanje tržišta rada
Član 44
Ustanova je dužna da najmanje jednom u toku pet godina vrši istraživanje tržišta rada anketiranjem svršenih studenata, udruženja poslodavaca, privrednih subjekata i preduzetnika o primjenjivosti stečenih znanja, vještina i kompetencija koje su neophodne tržištu rada.
Rezultati istraživanja iz stava 1 ovog člana razmatraju se kod pripreme izvještaja o samoevaluaciji i reakreditaciji i objavljuju se na web stranici ustanove.
V UPRAVLjANjE I RUKOVOĐENjE
Organ upravljanja univerziteta
Član 45
Organ upravljanja univerziteta je upravni odbor.
Upravni odbor utvrđuje poslovnu politiku univerziteta.
Organ upravljanja državnog univerziteta
Član 46
Upravni odbor državnog univerziteta ima 15 članova i čine ga predstavnici: akademskog osoblja, drugih zaposlenih, studenata i predstavnici osnivača.
Predstavnici osnivača u upravnom odboru državnog univerziteta čine 1/3 ukupnog broja članova upravnog odbora.
Predstavnike studenata u upravni odbor državnog univerziteta bira Studentski parlament u skladu sa svojim pravilima.
Upravni odbor se bira na period od četiri godine, osim predstavnika studenata koji se bira na period od dvije godine.
Nadležnost, način izbora i razrješenja, kao i način rada i odlučivanja upravnog odbora bliže se uređuje statutom državnog univerziteta.
Organ upravljanja privatnog univerziteta
Član 47
Upravni odbor privatnog univerziteta bira osnivač.
U sastav upravnog odbora iz stava 1 ovog člana obavezno se biraju predstavnici studenata.
Nadležnost, broj članova, sastav, način izbora i razrješenja, način rada i odlučivanja upravnog odbora, kao i period na koji se bira upravni odbor privatnog univerziteta određuje osnivač, u skladu sa svojim statutom.
Organ upravljanja ustanove koja nije univerzitet
Član 48
Organ upravljanja ustanove koja nije univerzitet određuje se statutom ustanove.
U organ upravljanja iz stava 1 ovog člana moraju biti zastupljeni predstavnici akademskog osoblja, drugih zaposlenih i studenti.
Nadležnost, broj, sastav, trajanje mandata, način izbora i razrješenja, kao i način rada i odlučivanja organa upravljanja ustanove iz stava 1 ovog člana uređuje se statutom ustanove.
Organ rukovođenja univerziteta
Član 49
Organ rukovođenja univerziteta je rektor.
Rektor je odgovoran za rad na univerzitetu, kao i za rukovođenje u okviru poslovne politike utvrđene od strane upravnog odbora univerziteta.
Univerzitet može imati prorektore.
Izbor rektora državnog univerziteta
Član 50
Rektor državnog univerziteta se bira na period od tri godine na osnovu javnog konkursa i podnešenog programa razvoja univerziteta.
Rektora državnog univerziteta, bira upravni odbor, iz reda redovnih profesora državnog univerziteta.
Isto lice može biti birano za rektora državnog univerziteta dva puta uzastopno.
Način i postupak izbora rektora, odnosno prorektora, njihova ovlašćenja, trajanje mandata prorektora i druga pitanja uređuju se statutom državnog univerziteta.
Izbor rektora privatnog univerziteta
Član 51
Rektora privatnog univerziteta, bira osnivač iz reda redovnih profesora, u skladu sa svojim statutom.
Način izbora rektora, odnosno prorektora privatnog univerziteta, ovlašćenja, trajanje mandata i druga pitanja uređuju se statutom privatnog univerziteta.
Organ rukovođenja organizacione jedinice državnog univerziteta
Član 52
Organ rukovođenja organizacione jedinice državnog univerziteta je dekan, odnosno direktor, kojeg bira upravni odbor univerziteta u skladu sa statutom.
Način izbora dekana, odnosno direktora, ovlašćenja, trajanje mandata i druga pitanja uređuju se statutom državnog univerziteta.
Organ rukovođenja ustanove koja nije univerzitet
Član 53
Organ rukovođenja ustanove koja nije univerzitet određuje se statutom te ustanove.
Način izbora organa rukovođenja, ovlašćenja, trajanje mandata i druga pitanja uređuju se statutom ustanove.
Stručni organ univerziteta
Član 54
Stručni organ univerziteta je senat.
Senat čine: rektor, prorektori, predstavnici akademskog osoblja i predstavnici studenata, u skladu sa statutom univerziteta.
Od ukupnog broja članova senata, najmanje 50% članova mora biti iz reda redovnih profesora univerziteta.
Nadležnost, broj, sastav, trajanje mandata, način izbora i razrješenja, kao i način rada i odlučivanja senata uređuje se statutom univerziteta.
Stručni organ ustanove koja nije univerzitet
Član 55
Stručni organ ustanove koja nije univerzitet je vijeće ustanove.
Vijeće ustanove čine akademsko osoblje i predstavnici studenata, u skladu sa statutom ustanove.
Bliži sastav, nadležnost, trajanje mandata, način rada i odlučivanja vijeća uređuje se statutom ustanove.
Stručni organ organizacione jedinice državnog univerziteta
Član 56
Stručni organ organizacione jedinice državnog univerziteta je vijeće.
Vijeće iz stava 1 ovog člana čine: dekan, prodekani, lica sa akademskim zvanjem, predstavnici saradnika i studenata, u skladu sa statutom državnog univerziteta.
Nadležnost, trajanje mandata, način rada i odlučivanja vijeća uređuje se statutom državnog univerziteta.
VI FINANSIRANjE
Izvori finansiranja
Član 57
Ustanova može da se finansira iz:
1) sredstava osnivača;
2) školarina i drugih naknada koje plaćaju studenti;
3) intelektualnih i drugih usluga;
4) donacija, poklona i zavještanja;
5) prihoda od imovine (zakup);
6) projekata i ugovora sa međunarodnim, državnim ili privatnim subjektima u svrhu promovisanja nastave, istraživanja i konsultantskih aktivnosti; i
7) drugih izvora u skladu sa zakonom.
Odgovornost organa rukovođenja
Član 58
Organ rukovođenja ustanove je odgovoran za zakonitu i namjensku upotrebu sredstava obezbijeđenih u skladu sa ovim zakonom.
Revizija
Član 59
U poslovanju ustanove obezbjeđuje se nezavisna spoljnja i unutrašnja finansijska kontrola. Način vršenja unutrašnje finansijske kontrole uređuje se statutom ustanove.
Nezavisna revizija
Član 60
Vlada može u vršenju spoljne kontrole da imenuje nezavisnog ovlašćenog revizora radi ispitivanja finansijskog stanja ustanove koja stiče sredstva iz budžeta Crne Gore.
Organ upravljanja ustanove je dužan da obezbijedi saradnju prilikom finansijske kontrole iz stava 1 ovog člana.
Povraćaj sredstava
Član 61
Vlada će od ustanove koja stiče sredstva iz budžeta Crne Gore da zatraži povraćaj dodijeljenih sredstava, ukoliko je nalazom nezavisnog i ovlašćenog revizora utvrđena nezakonita i nenamjenska upotreba sredstava.
Ovlašćenja javne ustanove
Član 62
Javna ustanova može da investira sredstva u obrazovne ili istraživačke svrhe, uz saglasnost Vlade, pod uslovom:
1) da se ugovorom ne terete sredstva iz budžeta Crne Gore; i
2) da se sredstva iz budžeta Crne Gore ne izlažu riziku.
Privremeno finansiranje
Član 63
Ukoliko javna ustanova ne dobije sertifikat o reakreditaciji u skladu sa ovim zakonom, osnivač može obezbijediti sredstva za finansiranje ustanove, za period od najviše godinu dana bez mogućnosti upisa studenata u toj godini.
Normativi i standardi za finansiranje
Član 64
Osnivač obezbjeđuje sredstva javnoj ustanovi za:
1) materijalne troškove, tekuće i investiciono održavanje;
2) zarade zaposlenih u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i aktom o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta;
3) opremu i bibliotečki fond;
4) obavljanje naučnoistraživakog, odnosno umjetničkog rada, koji je u funkciji podizanja kvaliteta nastave;
5) naučno i stručno usavršavanje zaposlenih;
6) baze podataka i informacioni sistem;
7) rad Studentskog parlamenta i vannastavne aktivnosti studenata;
8) uspostavljanje jednakih uslova studiranja za sve studente (nesmetan pristup, boravak i rad);
9) druge namjene u skladu sa zakonom.
Normative i standarde za finansiranje javnih ustanova iz stava 1 ovog člana donosi Vlada.
Finansiranje javnih ustanova
Član 64a
Javna ustanova stiče sredstva iz Budžeta Crne Gore na osnovu normativa i standarda za finansiranje javnih ustanova iz člana 64 ovog zakona, uzimajući u obzir broj studenata utvrđen licencom, cijenu koštanja studenta za određeni studijski program i ocjenu kvaliteta rada ustanove iz izvještaja o eksternoj evaluaciji.
Međusobna prava i obaveze između javne ustanove i Vlade za realizaciju studijskih programa I i II ciklusa studija uređuju se ugovorom o finansiranju.
Ugovor iz stava 2 ovog člana zaključuje se najmanje za jednu fiskalnu godinu.
Ugovor iz stava 2 ovog člana sadrži naročito: ciljeve, aktivnosti i mjere za ostvarenje ciljeva, indikatore za praćenje sprovođenja ugovora, dinamiku dostavljanja izvještaja o realizaciji ugovora i druga pitanja od značaja za finansiranje.
Sadržaj ugovora iz stava 4 ovog člana utvrđuje Ministarstvo i objavljuje na svojoj veb stranici.
Određivanje broja studenata
Član 65
Vlada određuje broj studenata koji će se finansirati iz budžeta Crne Gore za određeni studijski program, u skladu sa brojem propisanim u licenci javne ustanove.
Odluku iz stava 1 ovog člana donosi Vlada, na prijedlog organa upravljanja javne ustanove, u postupku davanja saglasnosti na konkurs za upis na studijske programe.
Ostvarivanje prihoda javne ustanove na tržištu
Član 66
Djelatnost javne ustanove je, po pravilu, neprofitabilna.
Javna ustanova može, u skladu sa ovim zakonom, da promoviše i koristi obrazovne i istraživačke djelatnosti na tržištu radi ostvarivanja prihoda za realizaciju ciljeva visokog obrazovanja, koji se koristi za unapređivanje nastavne i naučnoistraživačke djelatnosti, u skladu sa svojim finansijskim planom.
Javna ustanova je dužna da prethodno pribavi saglasnost Vlade, kada ta djelatnost uključuje ili bi mogla uključiti korišćenje prava bilo koje značajnije intelektualne svojine, u bilo kojim literarnim, umjetničkim ili naučnim radovima, naučnim otkrićima, projektima, izumima, robi ili uslugama koje se, u cjelini ili djelimično, neposredno ili posredno, obezbjeđuju i iz sredstava budžeta Crne Gore.
Inovacione djelatnosti
Član 66a
Javna ustanova može da osniva inovacioni centar, centar izvrsnosti, centar za transfer tehnologija, naučno-tehnološki park i druge organizacije za obavljanje inovacione djelatnosti i pružanje infrastrukturne podrške za razvoj inovacija i komercijalizaciju rezultata istraživanja i umjetničkog rada.
Posebni uslovi finansiranja
Član 67
Vlada može za sredstva koja se dodjeljuju javnoj ustanovi za nastavu i istraživanje, propisati određene uslove za njihovo korišćenje, koji se odnose na:
1) sticanje, upotrebu i raspolaganje zemljištem, zgradama i opremom;
2) visinu i korišćenje školarine i drugih plaćanja koja se propisuju studentima;
3) transfer sredstava raspoređenih za studijske programe.
Finansiranje studenata na privatnim ustanovama
Član 68
Za finansiranje studenata na privatnim ustanovama na studijskim programima od javnog interesa i koji se ne realizuju na javnoj ustanovi mogu se obezbijediti sredstva u budžetu Crne Gore.
Kriterijume za utvrđivanje studijskih programa od javnog interesa na privatnim ustanovama i koji se ne realizuju na javnoj ustanovi propisuje Vlada, uz prethodno pribavljeno mišljenje Savjeta.
Na osnovu kriterijuma iz stava 2 ovog člana, Vlada donosi odluku o studijskim programima od javnog interesa na privatnim ustanovama i koji se ne realizuju na javnoj ustanovi za svaku studijsku godinu.
Vlada, na osnovu odluke iz stava 3 ovog člana, uz mišljenje Savjeta, utvrđuje broj studenata i visinu sredstava za finansiranje studenata na studijskim programima od javnog interesa na privatnim ustanovama i koji se ne realizuju na javnoj ustanovi za svaku studijsku godinu.
Visina sredstava iz stava 4 ovog člana utvrđuje se na osnovu normativa i standarda za finansiranje studijskih programa od javnog interesa na privatnim ustanovama i koji se ne realizuju na javnoj ustanovi, koje donosi Vlada.
Uslovi za korišćenje sredstava
Član 69
Vlada, za sredstva koja dodjeljuje privatnoj ustanovi, propisuje određene uslove za njihovo korišćenje i zahtijeva od privatne ustanove da podnese budžet koji je predložen za obavljanje njene djelatnosti za narednu fiskalnu godinu.
Privatna ustanova je odgovorna za zakonitu i namjensku upotrebu sredstava dodijeljenih od strane Vlade i dužna je da Vladi omogući pristup finansijskim knjigama i evidenciji.
Naknada za studiranje
Član 69a
Studenti I i II ciklusa studija na javnim ustanovama ne plaćaju naknadu za studiranje.
Studenti III ciklusa studija na javnim ustanovama plaćaju naknadu za studiranje.
Studenti I, II i III ciklusa studija na privatnim ustanovama plaćaju naknadu za studiranje.
Izuzetno od stava 1 ovog člana studenti I i II ciklusa za studije koje se realizuju na engleskom jeziku plaćaju naknadu za studiranje.
Visinu naknade iz stava 4 ovog člana utvrđuje organ upravljanja javne ustanove, uz saglasnost Ministarstva.
Utvrđivanje naknade za studiranje
Član 70
Visinu naknade koju plaćaju studenti na ustanovama utvrđuje organ upravljanja ustanove. Izuzetno od stava 1 ovog člana, visinu naknade koju plaćaju studenti I i II ciklusa koji ne ostvare 45 ECTS kredita, na javnim ustanovama utvrđuje organ upravljanja, uz saglasnost Ministarstva.
Visina naknade iz stava 2 ovog člana može se odrediti u različitom iznosu zavisno od troškova realizacije studijskog programa.
Studenti sa invaliditetom na javnim i privatnim ustanovama oslobađaju se plaćanja naknade.
VII AKADEMSKO OSOBLjE
Akademsko osoblje
Član 71
Akademsko osoblje, u smislu ovog zakona, su lica sa akademskim zvanjem i saradnici koji neposredno realizuju studijski program na ustanovi.
Akademska zvanja
Član 72
Akademska zvanja, u smislu ovog zakona, su:
1) redovni profesor;
2) vanredni profesor;
3) docent;
4) profesor i predavač visoke škole.
Lica u akademska zvanja iz stava 1 ovog člana bira senat univerziteta, na osnovu javnog konkursa, na period od pet godina, izuzev redovnog profesora koji se bira na neodređeno vrijeme.
Izbor u više zvanje vrši se nakon isteka vremena izbora u niže zvanje.
Postupak izbora u akademska zvanja iz stava 1 ovog člana mora se završiti u roku od šest mjeseci od dana raspisivanja konkursa.
Uslovi za izbor u akademsko zvanje
Član 73
U akademska zvanja iz člana 72 stav 1 ovog zakona može biti izabrano lice koje ima doktorat nauka i provjerene pedagoške sposobnosti.
U akademska zvanja za umjetničke i njima odgovarajuće predmete na fakultetu i akademiji za likovnu, primijenjenu, muzičku, dramsku umjetnost i arhitekturu može biti izabrano lice koje ima visoko obrazovanje, priznata umjetnička djela i provjerene pedagoške sposobnosti.
Akademsko osoblje iz člana 72 ovog zakona, pored uslova iz st. 1 i 2 ovog člana, mora da ispunjava uslove za izbor u zvanje za odgovarajuću naučnu/umjetničku disciplinu, koji moraju biti međunarodno uporedivi.
Postupak za izbor
Član 74
Postupak za izbor u akademska zvanja, kao i druga pitanja u vezi sa izborom uređuju se statutom univerziteta.
Prilikom izbora u akademska zvanja može se omogućiti učestvovanje međunarodnih eksperata, u skladu sa statutom univerziteta.
Saradnici
Član 75
Saradnik u nastavi može biti:
- student master studija koji je završio osnovne ili specijalističke studije sa najmanjom prosječnom ocjenom B (8,50);
- student doktorskih studija, odnosno doktorant koji je završio master studije sa najmanjom prosječnom ocjenom B (8,50);
- lice koje je steklo naučno zvanje doktor nauka.
Lice iz stava 1 ovog člana bira se, na osnovu javnog konkursa, koji raspisuje ustanova u skladu sa statutom ustanove.
Ugovor sa saradnicima iz stava 1 alineja 1 ovog člana zaključuje se na period od godinu dana, ali ne duže od četiri godine.
Ugovor sa saradnicima iz stava 1 alineja 2 ovog člana zaključuje se na period od tri godine, ali ne duže od sedam godina.
Ugovor sa saradnikom koji je stekao naučno zvanje doktor nauka zaključuje se na period do pet godina.
Saradnik u nastavi ne može samostalno izvoditi teoretsku nastavu, vršiti ispitivanje i ocjenjivanje studenata.
Bliži uslovi, način i postupak izbora saradnika utvrđuju se statutom ustanove.
Gostujući profesor
Član 76
Ustanova bez javnog konkursa, na osnovu odluke nadležnog organa ustanove, može angažovati lice sa akademskim zvanjem sa druge ustanove van teritorije Crne Gore kao gostujućeg profesora.
Prava i obaveze između gostujućeg profesora i ustanove uređuju se ugovorom, u skladu sa statutom ustanove.
Profesor emeritus
Član 77
Univerzitet može dodijeliti zvanje profesor emeritus penzionisanom redovnom profesoru koji se posebno istakao svojim naučnim, odnosno umjetničkim radom.
Bliži uslovi i postupak za dodjelu zvanja profesor emeritus utvrđuju se opštim aktom univerziteta.
Zaštita od plagijata
Član 78*
(prestalo da važi)
VIII ORGANIZACIJA STUDIJA
Studijski programi
Član 79
Studije na ustanovama realizuju se na osnovu akreditovanog studijskog programa.
Završetkom studijskog programa stiče se određeni nivo obrazovanja i kvalifikacija, u skladu sa zakonom.
Član 80
Ustanova visokog obrazovanja, u okviru programa koji realizuje, obezbjeđuje studentima uslove za sticanje znanja minimum jednog stranog jezika na višem naprenom nivou.
Vrste studijskih programa
Član 81
Studijski programi koji se mogu realizovati na ustanovama su: osnovni, master (postdiplomski) i doktorski.
Studijski programi iz stava 1 ovog člana mogu biti interdisciplinarni i organizuju se iz najmanje dvije oblasti.
Osnovni i postdiplomski studijski programi mogu se akreditovati kao akademski i primijenjeni.
Doktorski studijski programi se mogu akreditovati kao akademski.
Studijski program mora da sadrži praktičnu nastavu, kao i ishode učenja za naučnu oblast kojoj pripada studijski program, odnosno kompetencije za obavljanje djelatnosti.
Studijski program mora da sadrži ishode učenja za naučnu oblast kojoj pripada studijski program i praktičnu nastavu.
Praktična nastava iz stava 5 ovog člana iznosi najmanje 25% u odnosu na ukupnu opterećenost studenta po predmetima, odnosno godini, u zavisnosti od ishoda učenja za pojedini studijski program.
Programi osnovnih studija sadrže najmanje dva izborna modula.
Evropski sistem prenosa kredita
Član 82
Studijski programi za sticanje nivoa obrazovanja i diploma visokog obrazovanja moraju biti usklađeni sa Evropskim sistemom prenosa kredita (ECTS European Credit Transfer System).
Obim studijskog programa koji se izvodi u jednoj studijskoj godini je 60 (ECTS) kredita.
Prenos ECTS kredita može se realizovati između različitih studijskih programa, odnosno ustanova.
Kriterijumi i uslovi prenosa ECTS kredita propisuju se opštim aktom ustanove, odnosno ugovorom između ustanova.
Vrste diploma
Član 83
Diplome koji se stiču na ustanovi su:
1) diploma primijenjenih osnovnih studija poslije završenog primijenjenog studijskog programa, obima 180 ECTS;
2) diploma akademskih osnovnih studija, poslije završenog akademskog studijskog programa, obima 180 ECTS;
3) diploma o završenim integrisanim osnovnim i master studijama obima 300, odnosno 360 ECTS;
4) diploma primijenjenih master studija, poslije završenog primijenjenog master programa, obima 120 ECTS, a nakon sticanja diploma primijenjenih osnovnih studija i odbrane master rada ili poslije završenog integrisanog osnovnog i master studijskog programa od 300 ECTS i odbrane master rada;
5) diploma akademskih master studija, poslije završenog akademskog master programa, obima 120 ECTS nakon sticanja diplome akademskih osnovnih studija i odbrane master rada ili poslije završenog integrisanog osnovnog i master studijskog programa od 300 ECTS i odbrane master rada.
Izuzetno od stava 1 ovog člana diplome iz oblasti regulisanih profesija se stiču u skladu sa posebnim propisom Evropske unije kojim se uređuju regulisane profesije.
Diplomu akademskih doktorskih studija može da stekne lice koje ima akademski naziv master nauka i završen studijski program doktorskih studija obima 180 ECTS i odbranjenu doktorsku disertaciju.
Izuzetno od stava 3 ovog člana, diplomu akademskih doktorskih studija može da stekne lice koje je završilo integrisani osnovni i master studijski program obima najmanje 300 ECTS, završenog studijskog programa doktorskih studija obima 180 ECTS i odbrane doktorske disertacije.
Diplome iz st. 3 i 4 ovog člana stiču se na univerzitetu.
IX PRAVILA STUDIRANjA
Studijska godina i organizacija nastave
Član 84
Ustanova realizuje nastavu u toku studijske godine koja, po pravilu, počinje 1. septembra, u skladu sa akademskim kalendarom.
Nastava u studijskoj godini može se realizovati u dva semestra od kojih svaki traje po 15 nedjelja.
Nastava pojedinačnih predmeta realizuje se u toku jednog semestra, u skladu sa studijskim programom.
Učenje na daljinu
Član 85
Nastava može biti organizovana i kao učenje na daljinu, a polaganje ispita održava se u prostorijama ustanove.
Uslove i način organizovanja nastave i polaganje ispita, iz stava 1 ovog člana, propisuje Ministarstvo, uz prethodno pribavljeno mišljenje Savjeta.
Organizacija studija
Član 86
Ustanova je dužna da za sve studente, osim za učenje na daljinu, organizuje predavanja, vježbe, praktičnu nastavu i druge oblike nastave, u skladu sa studijskim programom za postizanje ishoda učenja.
Praktična znanja, vještine i kompetencije, odnosno praktična nastava može se sticati u prostorijama ustanove i van ustanove.
Praktična nastava van ustanove ostvaruje se kod pravnih lica na osnovu ugovora o praktičnoj nastavi.
Način i vrijeme organizovanja oblika nastave iz stava 1 ovog člana ustanova uređuje opštim aktom.
Ustanova je dužna da na početku studijske godine na odgovarajući način informiše studente o načinu, vremenu i mjestu održavanja nastave, provjere znanja i ispita, rezultatima ispita i drugim pitanjima od značaja za organizaciju studija.
Pravila studija
Član 87
Pri upisu na ustanovu student se opredjeljuje za upis na određeni studijski program.
Studijskim programom određuju se predmeti za pojedinu godinu studiranja.
Polaganjem ispita iz predmeta, iz stava 2 ovog člana, student stiče određeni broj ECTS kredita u skladu sa studijskim programom.
Ustanova može studentu, koji nije ostvario najmanje 45 ECTS kredita za određeni studijski program, odobriti upis u narednu studijsku godinu ako nije položio jedan ispit iz predmeta koji se vrednuje sa više od 15 ECTS kredita, u skladu sa statutom ustanove.
Student koji ne položi izborni predmet, može ponovo da se opredijeli za isti ili drugi izborni predmet.
Pravila studiranja bliže se utvrđuju opštim aktom ustanove.
Promjena načina finansiranja studenta
Član 88
Student koji se finansira iz budžeta Crne Gore i ima najmanje 45 ECTS kredita ostvarenih u prvi put upisanoj studijskoj godini ima pravo da se i u narednoj studijskoj godini finansira iz budžeta.
Student koji se finansira iz budžeta Crne Gore i ima manje od 45 ECTS kredita u prvi put upisanoj studijskoj godini može da nastavi studije u statusu studenta koji se sam finansira.
Student iz stava 2 ovog člana koji položi sve ispite, odnosno ostvari 60 ECTS kredita, ima pravo da se u narednoj godini finansira iz budžeta.
Ocjenjivanje
Član 89
Student polaže ispit po završetku nastave iz tog studijskog predmeta na način predviđen studijskim programom, u skladu sa statutom ustanove.
Uspješnost studenata u savladavanju predmeta i svih oblika provjere znanja prije ispita vrednuje se i izražava poenima.
Ukupan broj poena koje student može steći kroz sve predispitne oblike provjere znanja, odnosno ishoda učenja iznosi od 30 do 70 poena, u skladu sa pravilima studija.
Po osnovu svih predispitnih oblika provjere znanja, odnosno ishoda učenja i polaganjem ispita student može ostvariti najviše 100 poena, u skladu sa pravilima studija.
Uspjeh studenata na ispitu i drugim oblicima provjere znanja izražava se slovnim ocjenama i to: A, B, C, D, E i F.
Ocjena F je nedovoljna ocjena.
Slovne ocjene iz stava 5 ovog člana ekvivalentne su brojčanim ocjenama i to:
1) ocjena A (odličan) ekvivalentna je ocjeni 10
2) ocjena B (vrlodobar) ekvivalentna je ocjeni 9
3) ocjena C (dobar) ekvivalentna je ocjeni 8
4) ocjena D (zadovoljava) ekvivalentna je ocjeni 7
5) ocjena E (dovoljan) ekvivalentna je ocjeni 6.
Srednja ocjena tokom studija određuje se kao količnik zbira proizvoda brojčane ocjene i ECTS bodova za svaki predmet i ukupnog broja stečenih ECTS bodova.
Ispiti
Član 90
Ispit je javan.
Student polaže ispit u prostorijama ustanove.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, ispit se može polagati van prostorija ustanove samo ukoliko se radi o ispitu studijskog predmeta čiji karakter to zahtijeva.
Student polaže ispit neposredno po završetku nastave iz tog predmeta.
Student sa invaliditetom ima pravo da polaže ispit na mjesto i način prilagođen njegovim mogućnostima u skladu sa statutom ustanove.
Student može polagati samo jedan kolokvijum ili završni ispit u toku jednog dana, a ne više od dva kolokvijuma ili završna ispita u toku sedmice.
Ispitni rok
Član 91
Ispitni rokovi su januarski, junski i septembarski.
Ispitni rokovi iz stava 1 ovog čla
