ZAKON
O VODAMA
("Sl. list RCG", br. 27/2007 i "Sl. list CG", br. 32/2011, 47/2011 - ispr., 48/2015, 52/2016, 2/2017 - dr. zakon, 80/2017 - dr. zakon, 55/2016 - dr. zakon i 84/2018)
I OPŠTE ODREDBE
Sadržaj zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuje se pravni status i način integralnog upravljanja vodama, vodnim i priobalnim zemljištem i vodnim objektima, uslovi i način obavljanja vodne djelatnosti i druga pitanja od značaja za upravljanje vodama i vodnim dobrom.
Sredstva za finansiranje poslova upravljanja vodama obezbjeđuju se u skladu sa posebnim zakonom.
Primjena zakona
Član 2
Ovaj zakon primjenjuje se na:
- površinske i podzemne vode i mješovite vode ušća rijeka koje se ulivaju u more;
- mineralne i termalne vode;
- vodno dobro;
- nalazišta vode za piće u teritorijalnom moru;
- vode priobalnog mora od zagađivanja s kopna.
Ovaj zakon ne primjenjuje se na korišćenje mineralnih i termalnih voda za dobijanje mineralne sirovine ili geotermalne energije.
Vlada Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada), na predlog ministarstva nadležnog za poslove voda (u daljem tekstu: Ministarstvo), uz prethodno mišljenje ministarstva nadležnog za poslove pomorstva, utvrđuje liniju razgraničenja kopnenih voda i voda priobalnog mora.
Osnovni principi upravljanja vodama
Član 3
Upravljanje vodama i vodnim dobrom vrši se na način kojim se:
- sprječava pogoršavanje, štiti i poboljšava status vodenih ekosistema, kao i kopnenih i močvarnih ekosistema koji su direktno zavisni od vodenih sistema;
- obezbjeđuje dobar status voda;
- podstiče privredni i društveni razvoj;
- štiti i unaprijeđuje vodeni ekosistem u cjelini kroz specifične mjere progresivnog smanjenja ispuštanja, emisija i gubitaka prioritetnih supstanci i prekida ili postepenog faznog ukidanja ispuštanja, emisija i gubitaka prioritetno opasnih supstanci;
- promoviše održivo korišćenje voda zasnovano na dugoročnoj zaštiti raspoloživih vodnih resursa;
- obezbjeđuje progresivno smanjenje zagađivanja podzemnih voda i sprječava njeno dalje zagađivanje;
- doprinosi ublažavanju efekata poplava i suša.
Upravljanjem vodama i vodnim dobrom u skladu sa stavom 1 ovog člana, doprinosi se:
- obezbjeđenju odgovarajuće kvalitetne površinske i podzemne vode za potrebe održivog, izbalansiranog i pravičnog korišćenja vode;
- značajnom smanjenju zagađivanja podzemnih voda, zaštiti kopnenih i voda priobalnog mora, realizaciji ciljeva utvrđenih odgovarajućim međunarodnim sporazumima, uključujući one sporazume kojima je cilj prevencija i eliminacija zagađenja morske sredine;
- obezbjeđenju uslova za učešće javnosti u postupku donošenja odluka koje se odnose na vode;
- izbjegavanju i rješavanju sukoba interesa u zaštiti i korišćenju voda.
Vodna djelatnost
Član 4
Vodna djelatnost je djelatnost od opšteg interesa za Republiku Crnu Goru (u daljem tekstu: Republika).
Vodnom djelatnošću iz stava 1 ovog člana smatra se: upravljanje vodama, obezbjeđenje i korišćenje voda, uz dugoročnu zaštitu kvaliteta voda i vodo-izvorišta, zaštita voda od zagađivanja, uređenje voda i vodotoka i zaštita od štetnog dejstva voda.
Značenje izraza
Član 5
Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
1) aglomeracija je oblast gdje su stanovništvo i/ili privredne djelatnosti koncentrisane tako da se komunalna otpadna voda može sakupljati i sprovesti do postrojenja za prečišćavanje ili do krajnje tačke ispuštanja;
2) akvifer (vodonosni sloj) je potpovršinski sloj ili slojevi stijena ili drugih geoloških struktura dovoljne poroznosti i propusnosti koji omogućavaju prirodan protok podzemnih voda ili zahvatanje značajnih količina podzemnih voda;
3) ciljevi životne sredine obuhvataju sprječavanje pogoršanja, zaštitu, unaprjeđivanje i obnavljanje svih vodnih tijela površinskih voda i zaštitu, unaprjeđenje i obnavljanje svih tijela podzemnih voda, radi ostvarivanja dobrog statusa površinskih i podzemnih voda i zaštićenih oblasti;
4) direktno ispuštanje u podzemnu vodu je ispuštanje zagađivača u podzemnu vodu bez filtracije kroz površinske i podzemne slojeve zemljišta; ,
5) dobar ekološki potencijal je status jako modifikovanog ili vještačkog vodnog tijela, klasifikovanog u skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
6) dobar ekološki status je status vodnog tijela površinske vode, klasifikovan u skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
7) dobar hemijski status podzemne vode je hemijski status vodnog tijela podzemne vode koji ispunjava uslove u .skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
8) dobar hemijski status površinske vode je hemijski status u skladu sa ciljevima životne sredine za površinske vode iz člana 73 stav 1 tačka 1 ovog zakona odnosno hemijski status vodnog tijela površinske vode u kojem koncentracija zagađujućih supstanci ne prekoračuje standarde kvaliteta životne sredine utvrđene propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
9) dobar kvantitativni status vodnog tijela je status koji je utvrđen propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
10) dobar status podzemnih voda je status (stanje) koji je podzemna voda dostigla kada je njen kvantitativni i hemijski status najmanje "dobar";
11) dobar status površinske vode je status (stanje) vodnog tijela površinske vode kada su njegovi ekološki i hemijski status najmanje "dobri";
12) ekološki prihvatljiv protok je protok, nizvodno od akumulacije (brane) ili vodozahvata, koji obezbjeđuje očuvanje prirodne ravnoteže i vodenih ekosistema;
13) ekološki status je kvalitet strukture i funkcionisanja vodenog ekosistema neposredno zavisnog od površinske vode u skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
14) ekosistemi su akvatični, poluakvatični i kopneni ekosistemi, koji su neposredno ili posredno zavisni od voda;
15) 1 E.S. (jedan ekvivalentni stanovnik) je organsko biorazgradivo opterećenje koje ima petodnevnu biohemijsku potrošnju kiseonika (BPK5) od 60 grama kiseonika na dan;
16) estuar je prelazna oblast na ušću rijeke između slatke vode i priobalne morske vode;
17) eutrofikacija je obogaćivanje vode nutrijentima, naročito jedinjenjima azota i/ili fosfora, koje izaziva ubrzano razmnožavanje algi i viših biljaka i stvara nepoželjne promjene ravnoteže organizama prisutnih u vodi i kvaliteta te vode;
18) granična vrijednost emisije je masa izražena određenim specifičnim parametrima, koncentracija i/ili nivoa emisija, koji se ne smije prekoračiti u jednom ili više perioda, a može se odrediti za određene grupe ili kategorije supstanci i obično se određuje na mjestu gdje se efluenti ispuštaju iz instalacije, ne uzimajući u obzir razblaženje pri njihovom utvrđivanju, a u slučajevima indirektnog ispuštanja u vodu, može se pri utvrđivanju graničnih vrijednosti emisija uzeti u obzir efekat postrojenja za prečišćavanje otpadne vode, uz obezbjeđenje da se garantuje ekvivalentni nivo zaštite životne sredine u cjelini i da to neće voditi ka povećanju nivoa zagađenja životne sredine;
19) inundaciono područje je pojas zemljišta između korita za malu vodu i granične (poplavne) linije korita za stogodišnju vodu, na području na kojem nijesu izgrađeni objekti za zaštitu od štetnog dejstva voda (neuređeno inundaciono područje), odnosno prostor između korita za malu vodu i spoljne nožice objekta izgrađenog za zaštitu od poplava, uključujući i pojas zemljišta potrebnog za njegovo redovno održavanje (uređeno inundaciono područje);
20) istraživanje podzemnih voda je utvrđivanje geoloških, hidrogeoloških, hidrodinamičkih, hidroloških, fizičkohemijskih, bioloških i bakterioloških svojstava akvifera i posebnih voda;
21) izvorište je prostor (izvor, dio rijeke ili jezera, akumulacija ili njen dio i akvifer ili njegov dio) na kome se zahvata ili predviđa zahvatanje vode za korišćenje;
22) jako modifikovano vodno tijelo je tijelo površinskih voda koje je usljed fizičkih promjena nastalih djelovanjem čovjeka, značajno promijenilo svoje karakteristike, u skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
23) javna kanalizacija je sistem za prikupljanje, prečišćavanje i ispuštanje otpadnih i atmosferskih voda naselja i privrede u odgovarajuće prijemnike-recipijente;
24) javni vodovod je sistem koji predstavlja skup uzajamno povezanih tehničko-sanitarnih objekata i opreme, izgrađen radi obezbjeđenja sanitarno-higijenski ispravne vode za stanovnike i privredu urbanih naselja;
25) jezero je cjelina kopnene stajaće vode;
26) kombinovani pristup je kontrola ispuštanja i emisije supstanci u površinske vode u skladu sa članom 80a ovog zakona;
27) kontrola emisije je kontrola koja zahtijeva specifično ograničenje emisije (graničnu vrijednost emisije ili drukčije utvrđeno ograničenje ili uslova prirode i drugih karakteristika emisije ili uslova rada koji utiču na emisiju);
28) kopnene vode su stajaće i tekuće vode na površini zemlje i sve podzemne vode na kopnenoj strani od linije od koje se mjeri širina teritorijalnih voda;
29) korito za malu vodu (korito) je udubljenje kroz koje teku male i srednje vode vodotoka, odnosno koje je stalno pokriveno vodama prirodnih jezera i drugih površinskih voda;
30) korito za veliku vodu je prostor koji plavi, odnosno preko kojeg teče velika vođa povratnog perioda jednom u 100 godina, odnosno prostor između objekata izgrađenih za zaštitu od poplava, kao i prostor pokriven vodama jezera, odnosno akumulacija pri visokim vodostajima vjerovatnoće pojave jednom u 100 godina;
31) kvantitativni status je stepen uticaja na vodno tijelo podzemnih voda zbog direktne ili indirektne eksploatacije;
32) lokalni vodovod je vodovod u naselju ili izvan naselja koji služi za snabdijevanje vodom jednog ili grupe stambenih ili privrednih objekata;
33) mape opasnosti od poplava su mape koje prikazuju obim poplave, dubinu, odnosno vodostaj i brzinu toka, odnosno protok vode;
34) mape rizika od poplava su mape izrađene na osnovu mapa opasnosti od poplava, koje prikazuju moguće štetne posljedice poplava na zdravlje ljudi, životnu sredinu, kulturno nasljeđe, privredne aktivnosti i druge informacije od značaja za upravljanje rizikom od poplava;
35) materijal u vodotocima je šljunak, pijesak, mulj, bilje i drugi slični prirodni ili vještački materijali;
36) mineralna voda je podzemna voda prirodno obogaćena mineralnim supstancama u količini većoj od 1 gr/l;
37) mješovite vode su tijela površinske vode u blizini ušća rijeka, koje su po karakteru djelimično zasoljene usljed njihove blizine priobalnim morskim vodama i koje su pod uticajem slatkovodnih dotoka;
38) močvarna ili barska zemljišta su područja na kojima je nivo vode povremeno ili stalno iznad površine terena, odnosno na kojima podzemna voda ima stalan ili povremen dodir sa površinskom vodom ili na kojima površinska voda usljed geološkog sastava tla ne može ponirati;
39) morska obala je pojas kopna uz more širine najmanje šest metara računajući od linije do koje dopiru najveći talasi, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno;
40) mulj je kanalizacioni mulj obrađen ili neobrađen iz postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda;
41) nadležni organ je organ koji vrši poslove državne uprave u oblasti voda, a koji je naveden u članu 151 ovog zakona;
42) obala je pojas zemljišta koji se proteže neposredno uz korito za veliku vodu vodotoka, jezera, akumulacije i drugih površinskih voda širine do 20 metara za vode od značaja za Crnu Goru, odnosno do 10 metara za vode od lokalnog značaja, zavisno od veličine vodotoka, jezera, akumulacije i drugih površinskih voda i konfiguracije terena;
43) odgovarajuće prečišćavanje je prečišćavanje otpadnih voda bilo kojim postupkom i/ili sistemom dispozicije, kojim se postiže da poslije ispuštanja, prijemna voda zadovoljava kriterijume kvaliteta utvrđene ovim zakonom;
44) opasne supstance su supstance ili grupe supstanci koje su otrovne, postojane i podložne bioakumuliranju i druge supstance ili grupe supstanci koje ekvivalentno podižu nivo opasnosti utvrđen propisima;
45) prioritetne supstance su supstance koje predstavljaju značajan rizik za akvatičnu životnu sredinu čija se lista utvrđuje propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona, a prioritetno opasne supstance su supstance koje su identifikovane kao izabrane prioritetne supstance i koje predstavljaju povećan rizik za zdravlje ljudi i životnu sredinu, a lista i mjere koje se moraju primijeniti u vezi sa njima utvrđuju se propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
46) otpadna voda je voda koja je promijenila svoje fizičke, hemijske ili biološke osobine kao rezultat ljudske aktivnosti;
47) pitka voda odnosno voda za piće je voda koja po svojim karakteristikama zadovoljava propisane kriterijume iz oblasti zaštite zdravlja;
48) podzemne vode su sve vode koje su ispod površine tla u zasićenoj zoni i u direktnoj su vezi sa tlom ili podpovršinskim slojem;
49) poplava je privremena pokrivenost vodom zemljišta, koje obično nije prekriveno vodom, uključujući poplave koje uzrokuju rijeke, bujice, povremeni vodotoci, jezera, morske vode u priobalnim područjima i podzemne vode, osim poplave iz kanalizacionih sistema;
50) poplavni rizik je kombinacija vjerovatnoće poplavnog događaja i potencijalnih štetnih posljedica poplavnog događaja na zdravlje ljudi, životnu sredinu, kulturnu baštinu i privredne aktivnosti;
51) površinske vode su kopnene vode, izuzev podzemnih voda, mješovite i priobalne morske vode, a u odnosu na hemijski status obuhvaćene su još i teritorijalne vode;
52) prijemnik (recipient) je prirodni i vještački vodotok, jezero, akumulacija, more i zemljište u koje se ispuštaju otpadne i atmosferske vode;
53) priobalne morske vode su površinske morske vode na strani prema kopnu ograničene linijom čija je svaka tačka udaljena jednu nautičku milju od granične linije od koje se mjeri širina teritorijalnih voda sa proširenjem, ukoliko je to potrebno do spoljne granice mješovitih voda;
54) promjena režima voda je svaka promjena u režimu voda, nastala kao rezultat prirodnih ili ljudskih aktivnosti;
55) ranjivo područje je područje zemljišta sa kojeg oticanje i procjeđivanje voda može dovesti do povećanja zagađenja voda, koje su već zagađene ili im prijeti zagađivanje nitratima ili voda koje su eutrofhe ili podložne eutrofikaciji;
56) raspoloživi resurs podzemnih voda je višegodišnji prosjek ukupnog prihranjivanja vodnog tijela podzemne vode, umanjen za višegodišnji prosjek tečenja, potreban za postizanje ciljeva ekološkog kvaliteta povezanih površinskih voda u skladu sa članom 73 stav 2 i članom 75 stav 5 ovog zakona kako bi se izbjeglo svako znatnije pogoršanje ekološkog stanja tih voda i nanošenje znatne štete povezanim kopnenim ekosistemima;
57) regionalni vodovod je vodovod koji snabdijeva vodom dva ili više naselja na području više opština;
58) rijeka je kopneno vodno tijelo, koje najvećim dijelom teče po površini zemlje i koje može dijelom svog toka teći ispod površine zemlje;
59) tječni nanosi (naplavine) su trajni ili privremeni nanosi rijeka i bujica (šljunak, pijesak), koji se nalaze na vodnom zemljištu;
60) riječni podsliv je površina zemlje sa koje sve površinske vode kroz niz vodotoka, rijeka, odnosno kroz jezero i podzemnim putem, teku u određenu tačku vodotoka (obično jezero ili ušće u drugu rijeku);
61) rječni sliv je površina zemlje sa koje se sve površinske vode kroz jedan ili više vodotoka, rijeka, odnosno kroz jezero i podzemnim putem, ulivaju direktno u more kroz jedinstveno ušće, rukavac ili deltu;
62) seoski vodovod je sistem za snabdijevanje vodom za piće seoskog naselja ili njegovog dijela;
63) slatka voda je voda koja se prirodno javlja sa niskim koncentracijama soli koja je pogodna za zahvatanje i tretman radi proizvodnje vode za piće;
64) standard kvaliteta životne sredine su koncentracije određene zagađujuće supstance ili grupe zagađujućih supstanci u vodi, sedimentu ili bioti koje ne smiju biti prekoračene u cilju zaštite ljudskog zdravlja i životne sredine;
65) status podzemnih voda je status (stanje) tijela podzemnih voda, određeno njegovim kvantitativnim ili hemijskim statusom i to onim kojim se iskazuje slabiji status;
66) status površinskih voda je status (stanje) površinskog vodnog tijela, određeno njegovim ekološkim ili hemijskim statusom i to onim kojim se iskazuje slabiji status;
67) termalna voda je podzemna voda prirodno povišene temperature, čija je temperatura jednaka ili veća od 20°C;
68) termo - mineralna voda je termalna voda sa osobinama mineralnih voda;
69) trajna zabrana kupanja je zabrana kupanja na određenoj lokaciji ili preporuka da se izbjegava kupanje, koja traje najmanje jednu sezonu kupanja;
70) veliki broj kupača je broj kupača koji se određuje na osnovu broja kupača iz prethodnih godina ili na osnovu raspoložive infrastrukture i opreme;
71) vještačko vodno tijelo je vodno tijelo površinskih voda nastalo kao rezultat ljudske aktivnosti;
72) voda namijenjena za ljudsku upotrebu je voda:
- u izvornom stanju ili nakon tretmana koja je namijenjena za piće, kuvanje, pripremu hrane ili druge potrebe domaćinstva, bez obzira na njeno porijeklo i bez obzira da li je dostava iz distributivne mreže, iz cistijemi ili iz boca, odnosno posuda za vodu;
- koja se upotrebljava u bilo kojoj proizvodnji hrane radi izrade, čuvanja ili marketinga proizvoda ili supstanci namijenjenih ljudskoj potrošnji, pod uslovom da se nadležni nacionalni organi saglase da kvalitet vode ne može da utiče na zdravstvenu ispravnost namirnice u završnoj formi;
73) vodne usluge su usluge javnog vodosnabdijevanja i javne kanalizacije;
74) vodni bilans je kvalitativni i kvantitativni odnos raspoloživih i potrebnih količina površinskih i podzemnih voda u određenom periodu i na određenom prostoru;
75) vodni informacioni sistem je sistem kojim se obezbjeđuje sakupljanje, obrada i distribucija svih potrebnih informacija u oblasti voda i informisanja javnosti;
76) vodni minimum je minimalni protok vode, nizvodno od akumulacije (brane) ili vodozahvata, koji se mora obezbijediti za zadovoljavanje racionalnih potreba nizvodnih korisnika;
77) vodni resursi su sve površinske i podzemne vode, po količini i kvalitetu;
78) vodni režim je kvalitativno i kvantitativno stanje podzemnih i površinskih voda na određenom prostoru u određenom vremenu;
79) vodni sistem je sistem koji čine funkcionalno povezani prirodni ili vještački vodotoci sa pripadajućim vodnim građevinama (objektima) na određenom prostoru;
80) vodno područje je područje kopna i mora, koje čini jedan ili više susjednih rječnih slivova, odnosno podslivova, na teritoriji Crne Gore, sa pripadajućim podzemnim i obalnim morskim vodama, u skladu sa članom 21 ovog zakona, koje je određeno kao osnovna jedinica za upravljanje vodama;
81) vodno pravo je pravo na posebnu upotrebu, odnosno korišćenje vode i vodnog dobra ili rječnih nanosa u skladu sa ovim zakonom;
82) vodno tijelo podzemnih voda je određena zapremina podzemne vode unutar jednog ili više akvifera;
83) vodno tijelo površinskih voda je poseban i značajan, element površinske vode kao što je jezero, akumulacija, potok, rijeka ili kanal, dio potoka, rijeke ili kanala, mješovita voda ili pojas priobalne morske vode;
84) vodno zemljište je zemljište koje čine korito i obale vodotoka, jezera, obalnog mora, akumulacije i drugih površinskih voda;
85) vodotok je korito tekuće vode zajedno sa obalama, odnosno udubljenje na zemljištu koje se dobro primjećuje sa vodom koja njime stalno ili povremeno teče;
86) zagađivač je pravno ili fizičko lice, koje direktnim ili indirektnim djelovanjem ili propuštanjem djelovanja prouzrokuje zagađenje voda i živome sredine;
87) zagađivanje je direktno ili indirektno uvođenje, kao rezultat aktivnosti čovjeka, supstanci ili toplote u vazduh, vodu ili zemljište, a koje može biti štetno po ljudsko zdravlje ili kvalitet akvatičkih ekosistema ili suvozemnih ekosistema direktno zavisnih od vodenih ekosistema ili koje umanjuje ili ometa uobičajena i druga legitimna korišćenja životne sredine;
88) zagađujuća supstanca je svaka supstanca koja može da izazove zagađenje vode i koja je utvrđena propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona;
89) zaštićena područja su područja koja se koriste ili su namijenjena za zahvatanje vode za ljudsku upotrebu u prosječnoj količini većoj od 10 m3/dan ili za snabdijevanje više od 50 stanovnika, uključujući i zone njihove zaštite, namijenjena zaštiti ekonomski značajnih akvatičnih vrsta, namijenjena rekreaciji, uključujući i područja određena za kupanje, podložna eutrofikaciji i osjetljiva na nitrate i područja namijenjena zaštiti staništa ili vrsta gdje je održavanje ili poboljšanje statusa voda bitan uslov za njihov opstanak i reprodukciju;
90) zemljište ugroženo od erozije je zemljište na kome usljed dejstva vode i vjetra nastaju pojave spiranja, brazdanja, podrivanja i klizanja, kao i zemljište podložno tim uticajima.
II VODE I VODNO DOBRO
Svojinski režim, upravljanje i korišćenje voda
Član 6
Vode, kao prirodno bogatstvo i dobro od opšteg interesa, u državnoj su svojini.
Vode se mogu koristiti na način i pod uslovima utvrđenim zakonom.
Podjela voda
Član 7
Vode se dijele na tekuće i stajaće vode na površini zemlje i podzemne vode na kopnu i moru.
Tekuće vode su prirodni vodotoci, kao što su bujice, potoci i rijeke, bez obzira da li imaju stalan ili povremen tok i vještački vodotoci - kanali, uključujući i nastale izmještanjem prirodnog vodotoka ili djelimičnim zahvatanjem vode tog vodotoka ili iz stajaće vode.
Stajaće vode su priobalne morske vode, prirodna jezera, uključujući i ona koja presušuju, ribnjaci, bare, močvare i drugi "sakupljači" voda (napuštena eksploataciona polja, bočne retenzije i sl.), koji imaju stalan ili povremen dotok ili oticanje tekućih ili podzemnih voda.
Stajaćim vodama smatraju se i vodne akumulacije, koje su nastale pregrađivanjem tekućih voda ili drugim zahvatima u prostoru.
Vode od značaja za Republiku i lokalnog značaja
Član 8
Vode na teritoriji Republike, prema značaju ili prekograničnom uticaju, dijele se na vode od značaja za Republiku i vode od lokalnog značaja.
Vode od značaja za Republiku utvrđuje Vlada, na predlog Ministarstva.
Vode od značaja za Republiku upisuju se u registar koji vodi organ državne uprave nadležan za poslove upravljanja vodama (u daljem tekstu: nadležni organ uprave).
Vode manjih vodotoka i izvora do 30 l/s u hidrološkom minimumu, ako njihovo korišćenje nije namijenjeno za regionalno ili javno vodosnabdijevanje ili ako za njihovo korišćenje vodne akte ne izdaje nadležni organ uprave, koji izviru, ulivaju se ili uviru na području opštine, kao i druge vode koje nijesu obuhvaćene stavom 2 ovog člana, smatraju se vodama od lokalnog značaja.
Vode od lokalnog značaja upisuju se u registar koji vodi nadležni organ lokalne uprave.
Vodno dobro
Član 9
Vodno dobro, u smislu ovog zakona, obuhvata:
- prirodna i vještačka vodna tijela;
- vodno zemljište.
Vodno zemljište iz stava 1 ovog člana obuhvata:
- zemljište na kojem je površinska voda trajno ili povremeno prisutna, usljed čega se oblikuju posebni hidrološki, geomorfološki i biološki odnosi, koji određuju vodne i od vode zavisne ekosisteme;
- korito za veliku vodu tekućih voda, uključujući ostrva i obale, do izrazite geomorfološke promjene;
- zemljište potopljeno stajaćim vodama, koje obuhvata obalu, do najvišeg zabilježenog vodostaja;
- napuštena rječna korita, koje voda povremeno plavi, močvare i zemljišta koje voda povremeno plavi zbog intervencija u prostoru;
- uređeno inundaciono područje;
- zemljište ispod i pored vodnih objekata.
Vodno dobro je od opšteg interesa i koristi se na način i pod uslovima utvrđenim zakonom.
Vodno dobro, prema značaju, dijeli se na vodno dobro od značaja za Republiku i vodno dobro od lokalnog značaja, prema podjeli voda izvršenoj u skladu sa članom 8 ovog zakona.
Vodno zemljište može biti u privatnoj i državnoj svojini, u skladu sa zakonom.
Priobalno zemljište
Član 10
Priobalno zemljište, u smislu ovog zakona, čini pojas zemljišta širine 15 m za vode od značaja za Republiku i 10 m za vode od lokalnog značaja od granice vodnog zemljišta, koji, po pravilu, služi za održavanje zaštitnih objekata i korita za veliku vodu i druge aktivnosti u upravljanju vodama.
Izuzetno od stava 1 ovog člana, Vlada može utvrditi i drukčiju širinu pojasa priobalnog zemljišta, ukoliko je to potrebno zbog:
1) zaštite voda, vodenih i priobalnih ekosistema;
2) uređenja voda;
3) zaštite dobara posebnih vrijednosti i kapitalnih objekata;
4) obavljanja drugih poslova od opšteg interesa u skladu sa ovim zakonom;
5) omogućavanja opšteg korišćenja vodnog dobra.
Određivanje granica vodnog zemljišta
Član 11
Granice vodnog zemljišta utvrđuje nadležni organ uprave, odnosno nadležni organ lokalne uprave.
Oznake i granice vodnog zemljišta na predlog nadležnog organa iz stava 1 ovog člana, upisuju se u katastar nepokretnosti.
Propisom Vlade bliže se utvrđuje način određivanja i granice vodnog zemljišta.
Korišćenje vodnog dobra
Član 12
Vodno dobro se koristi za:
- izgradnju objekata vodne infrastrukture;
- preduzimanje mjera koje se odnose na poboljšanje hidromorfoloških i bioloških karakteristika površinskih voda;
- preduzimanje mjera koje se odnose na zaštitu prirode;
- izgradnju objekata za korišćenje voda, sigurnost plovidbe i korišćenje vode za kupanje;
- izgradnju objekata namijenjenih za zaštitu voda od zagađivanja;
- izgradnju objekata, namijenjenih za odbranu i bezbjednost države, zaštitu i spasavanje ljudi, životinja ili imovine;
- druge namjene utvrđene u skladu sa zakonom.
Javno vodno dobro
Član 13
Javno vodno dobro može biti:
1) prirodno i
2) izgrađeno.
Prirodno javno vodno dobro su vode i vodno zemljište.
Izgrađeno javno vodno dobro je:
1) vodno zemljište nastalo usljed izmještanja ili uređenja prirodnog vodotoka, pregrađivanja tekućih voda, eksploatacije mineralnih sirovina i drugih zahvata u prostoru;
2) objekat na vodnom zemljištu (kanali, uređena obala i sl.).
Javno vodno dobro je u državnoj svojini.
Javno vodno dobro nije u pravnom prometu, ali pod uslovima utvrđenim ovim zakonom može biti predmet ograničenog korišćenja (koncesija, zakup i sl.).
Nadležni organ uprave, odnosno nadležni organ lokalne uprave, vodnom dobru iz člana 9 ovog zakona određuje status javnog vodnog dobra.
Prirodno i izgrađeno javno vodno dobro upisuje se u katastar nepokretnosti, na predlog nadležnog organa iz stava 6 ovog člana.
Vodno zemljište koje nije prirodno vodno dobro
Član 14
Prirodnim vodnim dobrom, u smislu ovog zakona, ne smatra se vodno zemljište u privatnoj svojini, ako voda na njemu nije povezana sa drugim površinskim vodama i zemljište namijenjeno povremenom zadržavanju visokih voda (retenzije).
Upotreba javnog vodnog dobra
Član 15
Javno vodno dobro je u opštoj upotrebi i koristi se pod uslovima utvrđenim ovim zakonom, na način kojim se ne utiče štetno na vode i priobalni ekosistem i ne ograničavaju jednaka prava drugih.
Na javnom vodnom dobru može se steći pravo na posebnu upotrebu.
Pravo na posebnu upotrebu javnog vodnog dobra stiče se u skladu sa zakonom na osnovu ugovora o koncesiji i vodne dozvole.
Nadležni organ uprave, odnosno nadležni organ lokalne uprave, radi zaštite voda, ljudi i dobara od štetnog dejstva voda, određuje područja na kojima je opšta upotreba javnog vodnog dobra zabranjena ili ograničena, kao i uslove i način korišćenja javnog vodnog dobra na tom području.
Korisnik izgrađenog javnog vodnog dobra dužan je da izgrađeno javno vodno dobro redovno održava, radi očuvanja njegove namjene.
Prestanak statusa prirodnog javnog vodnog dobra
Član 16
Vodnom zemljištu prestaje status prirodnog javnog vodnog dobra pod sljedećim uslovima:
- ako zemljište usljed prirodnih procesa ili zahvata u prostoru, više ne ispunjava uslove za određivanje tog statusa;
- realizacijom odluke nadležnog državnog organa kojom je izvršena promjena njegove namjene, u skladu sa zakonom.
Rješenje o prestanku statusa prirodnog javnog vodnog dobra iz stava 1 ovog člana donosi nadležni organ uprave, odnosno nadležni organ lokalne uprave.
Brisanje statusa prirodnog javnog vodnog dobra u katastru nepokretnosti vrši se na predlog nadležnog organa iz stava 2 ovog člana, a na osnovu rješenja o prestanku statusa prirodnog javnog vodnog dobra.
Pravo preče kupovine vodnog zemljišta
Član 17
Pravo preče kupovine vodnog zemljišta ima Republika, odnosno jedinica lokalne samouprave.
Vlasnik vodnog zemljišta koje namjerava da proda dužan je da prethodno podnese pisanu ponudu Republici, odnosno jedinici lokalne samouprave.
Ponuda iz stava 2 ovog člana podnosi se nadležnom organu uprave, odnosno nadležnom organu lokalne uprave i mora da sadrži podatke o vodnom zemljištu (katastarskoj opštini, broju katastarske parcele, površini, kulturi i sl.), cijenu i ostale uslove prodaje.
Ako organ kome je ponuda učinjena ne izjavi u roku od 30 dana da prihvata ponudu, vlasnik može vodno zemljište prodati drugome, ali ne pod povoljnijim uslovima za kupca.
III UPRAVLjANjE VODAMA I VODNI OBJEKTI
Pojam upravljanja vodama
Član 18
Upravljanje vodama, kao dobrom od opšteg interesa, ostvaruje se na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
Upravljanje vodama i vodnim zemljištem, u smislu ovog zakona, obuhvata djelatnosti i mjere koje se preduzimaju radi održavanja i unaprjeđenja režima voda u jedinstvenom vodnom sistemu na određenom području u cilju: obezbjeđenja potrebnih količina vode propisanog kvaliteta za pojedine namjene, zaštite voda od zagađivanja i zaštite od štetnog dejstva voda.
Upravljanje vodama i vodnim zemljištem, od značaja za Republiku, u nadležnosti je Republike.
Upravljanje vodama i vodnim zemljištem, od lokalnog značaja, u nadležnosti je jedinice lokalne samouprave, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Načela upravljanja vodama
Član 19
Upravljanje vodama i vodnim zemljištem zasniva se na sljedećim načelima:
1) nezamjenljivosti vode kao resursa i uslova egzistencije - voda kao prirodno javno dobro može se koristiti samo na način kojim se ne ugrožava njena supstanca i ne isključuje njena prirodna uloga;
2) cjelovitosti - procesi u prirodi, čija je značajna komponenta voda, kao i povezanost i međuzavisnost vodenih ekosistema i ekosistema u priobalju, ne smiju se narušavati;
3) jedinstva vodnog sistema, zasnovanog na integralnom upravljanju vodama, u okviru jedinstvenog vodnog područja, u skladu sa razvojem Republike, uz uspostavljanje jedinstvenog vodnog informacionog sistema i uvažavanje međunarodnih sporazuma naročito u pogledu održivog upravljanja vodama zemalja iz rječnog sliva;
4) održivog razvoja, kojim se, zbog zadovoljenja potreba u sadašnjosti, ne ugrožava mogućnost budućih generacija da zadovolje svoje potrebe;
5) dugoročne zaštite kvaliteta i cjelishodnog korišćenja raspoloživih izvorišta voda;
6) prava na zaštitu od štetnog djelovanja voda (zaštite stanovništva i njegove imovine), uz uvažavanje prirodnih procesa, zaštite prirodnih vrijednosti i ekonomske opravdanosti zaštite;
7) ekonomskog vrednovanja voda, koje podrazumijeva pokrivanje troškova obezbeđivanja i pripreme vode za različite korisnike i troškova zaštite i uređenja voda, na principu "korisnik plaća - zagađivač plaća";
8) kontinuiranog upravljanja na svim nivoima planiranja i fazama uređivanja, korišćenja i zaštite;
9) učešća javnosti, koje omogućava odgovarajuće učešće stanovništva i drugih zainteresovanih lica u usvajanju planova upravljanja vodama;
10) uvažavanja najboljih dostupnih tehnologija i novih naučnih dostignuća o prirodnim zakonitostima.
Jedinstven vodni prostor
Član 20
Teritorija Republike predstavlja jedinstven vodni prostor, na kome granice administrativno-teritorijalnih jedinica ne mogu ograničavati integralno upravljanje vodama.
Vodna područja
Član 21
Radi obezbjeđenja cjelovitog upravljanja vodama, uz uvažavanje hidrografskih karakteristika, jedinstvenosti i povezanosti vodnog režima, na teritoriji Crne Gore određuju se vodna područja kao osnovne jedinice za upravljanje vodama i to:
1) vodno područje Dunavskog sliva je dio međunarodnog vodnog područja Dunava na teritoriji Crne Gore, koje obuhvata slivove: Ibra, Lima, Ćehotine, Tare i Pive, sa pripadajućim podzemnim vodama;
2) vodno područje Jadranskog sliva je dio međunarodnog vodnog područja Jadranskog mora na teritoriji Crne Gore, koje obuhvata slivove: Zete, Morače, Skadarskog jezera, Bojane, Trebišnjice i vodotoke područja Crnogorskog primorja, koji se direktno ulivaju u Jadransko more, sa pripadajućim podzemnim i priobalnim morskim vodama.
Vrste vodnih područja
Član 21a
Vodna područja se dijele na:
1) područja podslivova i
2) područja malih slivova.
Vodna područja mogu se formirati kombinovanjem malih slivova sa većim ili povezivanjem sa obližnjim malim slivovima.
Podzemne vode koje ne prate potpuno određeni rječni sliv, priključuju se najbližem ili najpogodnijem vodnom području.
Priobalne morske vode određuju se i priključuju najbližem ili najpogodnijem vodnom području.
Granice područja podslivova i područja malih slivova utvrđuju se propisom Ministarstva.
Melioraciono područje
Član 22
Melioracionim područjem, u smislu ovog zakona, smatra se dio vodnog područja za koji se sistemima za odvodnjavanje omogućava brže i pogodnije oticanje suvišne vode, sa kojeg dotiče voda na zemljište koje se sistemima za odvodnjavanje štiti od suvišnih voda i za koje se dovodi voda za navodnjavanje.
Melioraciono područje i njegove granice određuje nadležni organ uprave.
Strategija upravljanja vodama
Član 23
Strategija upravljanja vodama (u daljem tekstu: Strategija) je planski dokument kojim se utvrđuju dugoročni pravci upravljanja vodama.
Strategija naročito sadrži:
1) ocjenu postojećeg stanja u oblasti upravljanja vodama;
2) ciljeve i smjernice za upravljanje vodama; ,
3) mjere za ostvarivanje utvrđenih ciljeva upravljanja vodama; i
4) projekciju razvoja upravljanja vodama.
Strategiju donosi Vlada, na period od najmanje deset godina.
Strategija se preispituje po isteku šest godina od dana donošenja.
Strategija se može preispitivati i prije roka iz stava 4 ovog člana, ako Ministarstvo prilikom praćenja realizacije Strategije utvrdi da je došlo do bitnih izmjena okolnosti na osnovu kojih je sačinjena Strategija.
Realizaciju Strategije prati Ministarstvo i sačinjava trogodišnji izvještaj o realizaciji Strategije, koji dostavlja Vladi.
Strategija, prostorni planovi, planovi razvoja i upravljanja prirodnim resursima i drugi strateški dokumenti moraju biti međusobno usklađeni.
Bliži sadržaj Strategije i izvještaja iz stava 6 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Plan upravljanja vodama rječnog sliva
Član 24
Planom upravljanja vodama određuju se elementi upravljanja vodama rječnog sliva.
Za rječne slivove iz člana 21 ovog zakona kao djelove vodnog područja rječnog sliva može se donijeti detaljniji plan upravljanja.
Plan upravljanja vodama naročito sadrži:
1) generalni opis karakteristika prostora za koji se radi plan, koji obuhvata i izradu karata sa naznakom položaja, granica i uslova za tipove vodnih tijela površinskih voda, kartiranje eko regiona i tipova vodnih tijela površinskih voda i izradu karata sa naznakom položaja i granica vodnih tijela podzemnih voda;
2) prikaz značajnijih uticaja ljudskih aktivnosti na status površinskih i podzemnih voda, uključujući procjenu zagađenja od koncentrisanih i rasutih zagađenja, koji obuhvata i pregled korišćenja zemljišta, procjenu pritisaka na kvantitativni status vode i njeno zahvatanje;
3) identifikaciju i izradu karata zaštićenih područja;
4) kartu osmatračke (monitoring) mreže i kartografski prikaz rezultata osmatranja, koji uključuje status površinskih (ekološki i hemijski) i podzemnih (hemijski i kvantitativni) voda i zaštićenih područja sa razlozima za moguća odstupanja;
5) listu prioritetnih ciljeva zaštite životne sredine u pogledu površinskih i podzemnih voda i zaštićenih područja, sa razlozima za moguća odstupanja;
6) vodni bilans;
7) identifikaciju vodnih tijela koja se koriste za vodosnabdijevanje, sa prosječnim zahvatanjem vode većim od 10 m3/dan ili koja služe za vodosnabdijevanje više od 50 stanovnika, odnosno koja se planiraju za takvo korišćenje;
8) prikaz programa mjera i način i dinamiku ostvarivanja utvrđenih ciljeva u oblasti zaštite od štetnog dejstva voda, zaštite voda (uključujući i mjere zaštite zahvaćene vode namijenjene upotrebi vode za piće, kojima se obezbjeđuje manji stepen prečišćavanja u proizvodnji vode za piće, zabrana unošenja i kontrola emisije zagađenja, zabrana i slučajevi u kojima je dozvoljeno direktno ispuštanje zagađenja u podzemne vode, sprječavanje i smanjenje uticaja akcidentnih zagađenja i dr.) i korišćenja voda (obezbjeđenje vode za piće i druge potrebe, kontrole nad zahvatanjem i akumuliranjem vode, uključujući i zabrane korišćenja voda, ekonomske cijene korišćenja vode i dr.);
9) dopunske mjere za dostizanje utvrđenih ciljeva zaštite životne sredine;
10) pregled posebnih planova upravljanja vodama za pojedine podslivove i programa mjera, sa karakteristikama ili tipovima vodotoka;
11) ekonomsku analizu korišćenja i zaštite voda i zaštite od štetnog dejstva voda, sprovedene po principu "korisnik plaća" i "zagađivač plaća", sa preporukom optimalnih rješenja;
12) prikaz, dinamiku i način obezbjeđenja sredstava za realizaciju predviđenih mjera kao i ekonomsku analizu troškova i dobiti (CBA);
13) izvještaj koji obuhvata opis aktivnosti i stavove povodom primjedaba, predloga i sugestija u postupku pripreme plana upravljanja vodama;
14) listu organa i organizacija u oblasti upravljanja vodama, sa njihovom odgovornošću i statusom;
15) način pribavljanja baznih dokumenata i informacija na osnovu kojih je izrađen plan;
16) podatke o kontrolnim mjerama za koncentrisane izvore zagađenja i obezbjeđenje statusa voda u vještačkim i jako modifikovanim vodnim tijelima;
17) pregled obaveza preuzetih međunarodnim sporazumima koji se odnose na upravljanje vodama i način njihovog ostvarivanja;
18) sažeti prikaz mjera potrebnih za implementaciju propisa o zaštiti voda;
19) principe uspostavljanja informacionog sistema za obezbjeđenje upravljanja vodama na vodnom području, odnosno rječnom slivu.
Vodno tijelo površinske vode određuje se kao vještačko ili jako modifikovano, u skladu sa propisom iz člana 75 stav 5 ovog zakona.
Propisom Vlade, na predlog Ministarstva, utvrđuje se bliži sadržaj i način pripreme plana iz stava 3 ovog člana.
Plan upravljanja vodama na međunarodnom rječnom slivu
Član 24a
Vodama međunarodnog rječnog sliva upravlja se na osnovu plana upravljanja država na čijoj teritoriji se nalaze djelovi tog sliva.
Ukoliko plan iz stava 1 ovog člana nije sačinjen, međunarodnim rječnim slivom upravlja se na osnovu plana iz člana 24 ovog zakona koji se dostavlja državama na čijoj teritoriji se nalaze djelovi istog vodnog područja.
Plan iz stava 1 ovog člana i plan iz člana 24 ovog zakona nadležni organ uprave dostavlja Evropskoj komisiji u roku od tri mjeseca od dana njihovog objavljivanja.
Priprema i donošenje plana upravljanja vodama
Član 25
Planove upravljanja vodama donosi Vlada, na predlog Ministarstva.
Stručnu pripremu planova upravljanja vodama za rječne slivove vrši nadležni organ uprave.
Planovi upravljanja vodama se obavezno preispituju po isteku šest godina od dana njihovog donošenja, odnosno preispitivanja.
Izmjena plana upravljanja vodama
Član 26
Ako u toku sprovođenja plana upravljanja vodama dođe do bitne promjene uslova na kojima je zasnovan, pristupiće se njegovom preispitivanju prije isteka roka iz člana 25 stav 3 ovog zakona i izvršiti njegova izmjena u roku od šest mjeseci od dana utvrđivanja nedostataka, odnosno izmijenjenih uslova.
Plan iz stava 1 ovog člana, pored elemenata iz člana 24 ovog zakona, sadrži i:
1) pregled svih izmjena plana od dana početka njegovog sprovođenja, uključujući i odstupanja određena za pojedina vodna tijela;
2) ocjenu stepena dostignutih ciljeva zaštite životne sredine, uključujući i kartografski prikaz rezultata monitoringa;
3) pregled mjera koje su bile planirane za prethodni period, a koje nijesu realizovane, kao i razloge zbog kojih nijesu realizovane;
4) pregled mjera koje nijesu bile planirane za prethodni period, a bile su realizovane radi postizanja ciljeva utvrđenih planom upravljanja vodama.
Odstupanja
Član 27
(brisano)
Posebni planovi
Član 28
Ako se sprovođenje Strategije ne može obezbijediti planovima upravljanja vodama iz člana 24 ovog zakona, Vlada, na predlog Ministarstva, za pojedine kategorije vodotoka ili za pojedina pitanja upravljanja vodama, donosi poseban plan upravljanja vodama.
Stručnu pripremu posebnog plana upravljanja vodama vrši nadležni organ uprave.
Plan iz stava 1 ovog člana mora biti u skladu sa planom upravljanja vodama na rječnom slivu, odnosno vodnom području rječnog sliva.
Propisom Vlade, na predlog Ministarstva, utvrđuje se bliži sadržaj i način pripreme plana iz stava 1 ovog člana.
Strateška procjena uticaja na životnu sredinu
Član 29
Za Strategiju i planove upravljanja vodama na vodnom području, odnosno dijelu vodnog područja, obavezna je izrada strateške procjene uticaja na životnu sredinu.
Strateška procjena iz stava 1 ovog člana vrši se na način utvrđen propisima o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu.
Saradnja sa javnošću u pripremi planova
Član 30
Nadležni organ uprave dužan je da omogući aktivno učešće javnosti i zainteresovanih lica u postupku pripreme i donošenja plana upravljanja vodama, odnosno njegove izmjene nakon sprovedenog postupka preispitivanja i učini dostupnom svu dokumentaciju od značaja za njegovu izradu.
Nadležni organ uprave dužan je da preko javnih medija obavijesti zainteresovana lica i širu javnost, o početku pripreme plana upravljanja vodama.
Obavještavanje iz stava 2 ovog člana vrši se najkasnije tri godine prije početka perioda za koji se plan donosi, a obuhvata okvirni sadržaj plana, rokove i način pripreme i usvajanja plana, naziv nadležnog organa uprave i adresu na kojoj se mogu dobiti dodatne informacije, odnosno izvršiti uvid u dokumentaciju od značaja za njegovu izradu.
Nadležni organ uprave, na način utvrđen stavom 2 ovog člana, obavještava o stanju izrade plana, uključujući i preliminarni pregled značajnih elemenata za upravljanje vodama na vodnom području za koje se plan donosi, najkasnije dvije godine prije početka perioda za koji se plan donosi.
Nadležni organ uprave dužan je da nacrt plana upravljanja vodama objavi na internet stranici Ministarstva o čemu obavještava javnost putem štampanog medija, najkasnije godinu dana prije početka perioda za koji se plan donosi.
Nacrt plana izlaže se na uvid javnosti u prostorijama nadležnog organa uprave, a na zahtjev zainteresovanog lica se omogućava uvid u dokumentacione osnove i podloge korišćene za izradu nacrta plana.
Učešće javnosti
Član 31
Lica iz člana 30 stav 1 ovog zakona mogu pisane primjedbe, predloge i sugestije na dokumenta iz člana 30 st. 3, 4 i 5 ovog zakona dostavljati nadležnom organu uprave, u roku od šest mjeseci, a na poseban plan upravljanja vodama u roku od mjesec dana od dana objavljivanja na internet stranici Ministarstva.
Nadležni organ uprave obavezan je da u roku od tri mjeseca od isteka roka iz stava 1 ovog člana, sačini izvještaj o stavovima povodom dostavljenih primjedaba, predloga i sugestija.
Program mjera
Član 32
Radi ostvarivanja ciljeva iz člana 73 ovog zakona, Vlada donosi program mjera za svako vodno područje, uzimajući u obzir rezultate analiza iz člana 83 a ovog zakona.
Program iz stava 1 ovog člana donosi se na period od šest godina.
Pr.ogram mjera za vodno područje kao dio međunarodnog vodnog područja usklađuje se sa programom mjera države na čijoj teritoriji se nalaze djelovi tog međunarodnog vodnog područja.
Program mjera sadrži osnovne mjere koje će se sprovoditi radi ostvarivanja ciljeva iz stava 1 ovog člana i dopunske mjere kada je neophodno u skladu sa planom upravljanja vodama.
Osnovne i dopunske mjere utvrđuju se propisom iz člana 24 stav 5 ovog zakona.
Ukoliko se na osnovu monitoringa statusa površinskih i podzemnih voda (u daljem tekstu: Monitoring) utvrdi da nije moguće ostvariti ciljeve iz člana 73 ovog zakona i da su rezultati za ostvarivanje ciljeva ispod očekivanih, Vlada će naložiti da se:
- ispitaju uzroci koji su onemogućili ostvarivanje ciljeva;
- preispitaju dozvole izdate u skladu sa ovim zakonom i drugim zakonima;
- uspostave dopunske mjere neophodne za postizanje tih ciljeva i uključujući uspostavljanje strožih standarda kvaliteta voda u skladu sa članom 75 ovog zakona.
Ukoliko je nepostizanje ciljeva rezultat prirodnih uzroka ili više sile, koji se nijesu mogli predvidjeti (posebno ekstremnih poplava i dugotrajnih suša), Vlada može naložiti da se mjere iz stava 6 ovog člana ne sprovode zbog njihove neizvodljivosti.
Primjena mjera iz stava 1 ovog člana ne smije uticati na povećanje zagađenja morske vode.
Mjere iz stava 1 ovog člana neće se primjenjivati ako direktno ili indirektno mogu da povećavaju zagađivanje površinskih voda i životne sredine u cjelini.
Preliminarni izvještaj o sprovođenju programa mjera nadležni organ uprave dostavlja Evropskoj komisiji u roku od tri godine od donošenja programa mjera, odnosno ažuriranja plana iz člana 24 ovog zakona.
Usaglašavanje sa prostornim planskim dokumentima
Član 33
U prostornim planskim dokumentima, koji mogu biti od uticaja na zaštitu, uređenje i korišćenje voda, obavezno se prikazuju zaštićena (zaštitna područja u zoni izvorišta vodosnabdijevanja i prirodnih kupališta) i ugrožena područja (poplavna i erozivna), u skladu sa ovim zakonom, objekti vodne infrastrukture predviđeni planovima upravljanja vodama, kao i granice plavljenja iz člana 96 stav 4 ovog zakona.
Uslovi i ograničenja utvrđeni planom upravljanja vodama iz člana 24 stav 4 ovog zakona osnov su za planiranje namjene područja iz stava 1 ovog člana.
Vodni objekti, sistemi i infrastruktura
Član 34
Vodnim objektima i sistemima, u smislu ovog zakona, smatraju se građevinski i drugi objekti ili skup objekata, sa pripadajućim uređajima, koji čine tehničku, odnosno tehnološku cjelinu, a služe za obavljanje vodne djelatnosti.
Objekti namijenjeni uređenju vodotoka i zaštiti od štetnog dejstva voda, objekti koji služe za monitoring voda, kao i prirodni i vještački vodotoci uključeni u vodni sistem čine vodnu infrastrukturu.
Bliži propis o sastavu i sadržaju vodne infrastrukture donosi Ministarstvo.
Podjela vodnih objekata prema namjeni
Član 35
Prema namjeni vodni objekti se dijele na:
1) vodne objekte za korišćenje voda;
2) vodne objekte za prihvatanje, prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda i zaštitu voda od zagađivanja;
3) vodne objekte za zaštitu od štetnog dejstva voda;
4) vodne objekte za uređenje vodotoka;
5) vodne objekte za odvodnjavanje;
6) vodne objekte za monitoring voda (hidrološke stanice).
Vodni objekti za korišćenje voda su:
- za vodosnabdijevanje pravnih i fizičkih lica - vodozahvati (bunari, kaptaže, zahvati iz vodotoka, kanala, jezera i akumulacija, crpne stanice i sl.), uređaji za pripremu vode za piće, rezervoari, magistralni cjevovodi i drugi pripadajući objekti na njima, sekundarni (distributivni) cjevovodi i njima pripadajući objekti i bistijerne;
- za navodnjavanje - zahvati iz vodotoka, kanala, jezera i akumulacija, male akumulacije, razvodna mreža i drugi pripadajući objekti;
- za proizvodnju hidroelektrične energije i druge namjene - brane i akumulacije, dovodni i odvodni kanali i drugi pripadajući objekti;
- za uzgoj riba - ribnjaci, kavezi za ribe, uzgajališta školjki i drugih morskih plodova;
- za plovidbu - plovni putevi na prirodnim i vještačkim vodotocima, ustave, prevodnice, luke, pristaništa i marine i drugi pripadajući objekti;
- za sport, rekreaciju i turizam.
Vodni objekti za prihvatanje, prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda i zaštitu voda od zagađivanja su: kanali, javna kanalizacija, kolektori, postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, postrojenja za preradu otpadnih muljeva, postrojenja za preradu procjednih voda sanitarnih deponija čvrstog otpada, ispusti u recipijent i drugi pripadajući objekti i uređaji.
Vodni objekti za zaštitu od štetnog dejstva voda su: obaloutvrde, glavni, sekundarni i ljetnji nasipi sa pripadajućim objektima (ustave, crpne stanice), lukobrani, kejski i odbrambeni zidovi, rasteretni i lateralni kanali, kao i akumulacije i retenzije sa pripadajućim objektima za odbranu od poplava, objekti za zaštitu od erozije i bujica i drugi objekti za zaštitu od štetnog dejstva voda.
Sastavnim dijelom nasipa za odbranu od poplava smatra se i zaštitni pojas sa šumom i zaštitnim zelenilom (zaštitne šume) u inundacionom području, u širini 50 m pored nasipa, odvodni kanali paralelni nasipu u branjenom području, na udaljenosti 10 m do 50 m od nožice nasipa (zavisno od karakteristika vodotoka i objekta), kao i servisni putevi u branjenom području za sprovođenje odbrane od poplava.
Vodni objekti za uređenje vodotoka su: obaloutvrde, pregrade, pragovi, naperi i drugi objekti u rječnom koritu, namijenjeni njegovoj stabilizaciji i poboljšanju režima protoka, kao i vještačka rječna korita (prosjeci ili izmještena rječna korita).
Vodni objekti za odvodnjavanje (zaštitu od visokih nivoa podzemnih voda i suvišnih površinskih voda) su: mreža glavnih, sabirnih i detaljnih kanala za odvodnjavanje, sa pripadajućim objektima i uređajima na njima (propusti, sifoni, mostovi, stepenice, brzaci, ustave, crpne stanice za odvodnjavanje i sl.) i crpne stanice i ustave za evakuaciju voda iz sistema u prirodne i vještačke vodotoke.
Vodni objekti za monitoring voda (hidrološke stanice) su instrumenti, oprema i zaštitni objekti u osnovnoj i dopunskoj mreži hidroloških stanica.
Vodni objekti iz stava 1 ovog člana mogu služiti istovremeno za više namjena - višenamjenski vodni objekti.
Vodni objekti iz stava 1 ovog člana se prema značaju razvrstavaju u kategorije.
Način kategorizacije i kategorije vodnih objekata i njihovo davanje na upravljanje i održavanje, na predlog Ministarstva, vrši Vlada, ako zakonom nije drukčije određeno.
Upis vodnih objekata u katastar nepokretnosti
Član 36
Vodni objekti iz člana 35 ovog zakona upisuju se u katastar nepokretnosti.
Atestiranje vodnih objekata
Član 37
Vodni objekti iz člana 35 ovog zakona, odnosno pojedini njihovi djelovi, od čijeg pravilnog funkcionisanja zavisi bezbjednost ljudi i imovine, moraju biti atestirani od strane ovlašćenih institucija pri puštanju u pogon i u propisanim rokovima tokom upotrebe.
Tehnički pregled vodnih objekata
Član 38
Tehnički pregled vodnih objekata iz člana 35 ovog zakona, po završetku izgradnje ili rekonstrukcije, vrši se u skladu sa zakonom kojim je uređena izgradnja objekata.
U komisiji za tehnički pregled vodnih objekata iz člana 35 ovog zakona obavezno učestvuje i lice koje odredi nadležni organ za izdavanje vodnih akata za objekat za koji se tehnički pregled vrši.
5.1. Uređenje i korišćenje voda
Uređenje voda
Član 39
Uređenje voda, u smislu ovog zakona, čini skup mjera i radova na očuvanju i regulisanju vodnih količina radi obezbjeđenja:
1) kvantitativne, prostorne i vremenske raspodjele voda za snabdijevanje pravnih i fizičkih lica;
2) opstanka vodenih i priobalnih ekosistema;
3) povećane količine vode u vodotocima u malovodnom periodu.
Vrsta i obim mjera i radova za uređenje voda iz stava 1 ovog člana sastavni su dio Strategije i plana upravljanja vodama iz čl. 23 i 24 ovog zakona.
Način i uslovi korišćenja voda
Član 40
Korišćenje voda dozvoljeno je pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
Voda se mora koristiti racionalno i ekonomično. Svaki korisnik je dužan da vodu koristi na način koji obezbjeđuje očuvanje prirodne ravnoteže voda i koji ne ugrožava prava drugih lica.
Korišćenje voda
Član 41
Korišćenjem voda, u smislu ovog zakona, smatra se:
1) zahvatanje, crpljenje i upotreba površinskih i podzemnih voda za različite namjene (za piće, sanitarne i tehnološke potrebe, navodnjavanje, flaširanje mineralnih i prirodnih voda, proizvodnju soli i dr.);
2) korišćenje voda za uzgoj riba, školjki i rakova;
3) korišćenje vode za proizvodnju električne energije i druge pogonske namjene;
4) korišćenje voda za plovidbu;
5) korišćenje voda za sport, turizam, kupanje, rekreaciju i balneoklimatološke svrhe;
6) korišćenje termalne i mineralne vode (osim podzemnih voda iz kojih se mogu dobiti korisne mineralne sirovine i geotermalna energija);
7) korišćenje vode za ekološke i druge namjene, u skladu sa ovim zakonom.
Opšta upotreba voda
Član 42
Opštom upotrebom voda, u smislu ovog zakona, smatra se njeno korišćenje, bez prethodnog tretmana, odnosno bez upotrebe posebnih uređaja (pumpe, natege i dr.) ili izgradnje vodnih objekata za:
1) lične i potrebe domaćinstva (za piće, sanitarne potrebe, pojenje stoke i sl.);
2) kupanje i rekreaciju u površinskim vodama;
3) gašenje požara i obavljanje poslova zaštite ljudi i dobara;
4) plovidbu.
Način i uslovi opšte upotrebe vode iz stava 1 tač. 1, 2 i 3 ovog člana bliže se uređuju propisom nadležnog organa jedinice lokalne samouprave.
Voda za plovidbu koristi se na način i pod uslovima utvrđenim posebnim zakonom.
Posebna upotreba voda
Član 43
Svako korišćenje voda koje prelazi opštu upotrebu predstavlja posebnu upotrebu, za koju je potrebno steći vodno pravo, ukoliko ovim zakonom nije drukčije određeno.
Vodno pravo iz stava 1 ovog člana stiče se vodnom dozvolom ili ugovorom o koncesiji.
Uslovi posebne upotrebe voda u planu upravljanja vodama
Član 44
Planom upravljanja vodama može biti isključena ili ograničena posebna upotreba vode, ukoliko se njome:
1) ugrožava zdravlje i bezbjednost ljudi;
2) ugrožava prirodna ravnoteža vodnih i priobalnih ekosistema, odnosno zaštićenih područja;
3) znatno ograničava opšta upotreba voda;
4) ograničava uređenje voda i zaštita od poplava.
Privremeno ograničenje ili obustavljanje vodnog prava
Član 45
Pravo na posebnu upotrebu vode može se privremeno ograničiti ili obustaviti, ako je usljed prirodnih pojava ili ljudske aktivnosti ugroženo obezbjeđivanje vode u potrebnoj količini, njen kvalitet, prirodna ravnoteža vodnih i priobalnih ekosistema ili smanjena bezbjednost od štetnog dejstva vode.
Pravo na posebnu upotrebu vode može se privremeno ograničiti ili obustaviti i u slučaju većeg oštećenja vodne infrastrukture, njene rekonstrukcije, kao i u drugim slučajevima koji mogu prouzrokovati nedostatak potrebne količine vode ili smanjiti bezbjednost od štetnog dejstva voda.
Organ koji je izdao vodnu dozvolu ili vodnu saglasnost odlučuje o ograničenjima iz st. 1 i 2 ovog člana.
Status objekta po prestanku vodnog prava
Član 46
Po prestanku vodnog prava, imalac vodnog prava dužan je da, u roku od godinu dana od dana prestanka vodnog prava, ukoliko vodnom dozvolom, vodnom saglasnošću ili ugovorom o koncesiji nije određen kraći rok, o svom trošku, ukloni objekte koje je izgradio radi ostvarivanja tog prava.
Ukoliko imalac vodnog prava u roku iz stava 1 ovog člana ne ukloni objekat, njegovo uklanjanje će izvršiti organ nadležan za utvrđivanje vodnog prava, o trošku imaoca tog prava.
Ukoliko se objekat iz stava 1 ovog člana može koristiti za zaštitu kvaliteta voda, uređenje i korišćenje voda i zaštitu od štetnog dejstva voda ili očuvanje ekosistema, objekat i zemljište na kome je izgrađen postaju sastavni dio javnog vodnog dobra.
