ZAKON O RUDARSTVU I GEOLOŠKIM ISTRAŽIVANJIMA
("Sl. glasnik RS", br. 101/2015, 95/2018 - dr. zakon i 40/2021)
I OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom uređuju se mere i aktivnosti mineralne politike i način njenog ostvarivanja, politike razvoja geoloških istraživanja i rudarstva, uslovi i način izvođenja geoloških istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, istraživanja geološke sredine, kao i geološka istraživanja radi prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja, izgradnje objekata i sanacije i rekultivacije terena, način klasifikacije resursa i rezervi mineralnih sirovina i podzemnih voda i geotermalnih resursa, eksploatacija rezervi mineralnih sirovina i drugih geoloških resursa, izgradnja, korišćenje i održavanje rudarskih objekata, postrojenja, mašina i uređaja, izvođenje rudarskih radova, upravljanje rudarskim otpadom, postupci sanacije i rekultivacije napuštenih rudarskih objekata, kao i nadzor nad sprovođenjem ovog zakona.
Načela
Član 2
Ovaj zakon i drugi zakoni kao i podzakonska akta, kada se primenjuju u vezi sa delatnostima koje su predmet uređenja ovog zakona, tumačiće se i primenjivati u skladu sa načelima:
1) kontinuirano snabdevanje dovoljnim količinama mineralnih sirovina je neophodno za snaženje i održivost tržišne privrede u Republici Srbiji;
2) cilj ovog zakona je da uredi odnose povodom geoloških istraživanja i rudarstva na uravnotežen način, kojim se obezbeđuje ekonomska, socijalna i ekološka održivost ovih aktivnosti i projekata, u uslovima tržišne privrede;
3) imaoci prava dobijenih na osnovu ovog zakona obavezni su da u svim svojim aktivnostima postupaju po najboljim poslovnim, socijalnim i ekološkim pravilima struke, i da primenjuju najbolje tehničke metode i sredstva pri geološkim istraživanjima i eksploataciji mineralnih sirovina, da bi se unapredila održivost projekata i bezbednost svih, i da se u najvećoj meri spreče, umanje i uklone štete i smetanja od aktivnosti uređenih ovim zakonom;
4) garantuje se sigurnost, predvidljivost i kontinuitet istražnih i rudarskih prava u skladu sa ovim zakonom.
Član 3
Pojmovi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) geološka sredina je deo zemljine kore koju čine: zemljište sa zonama aeracije i mineralnog prihranjivanja biljaka, stene, površinske i podzemne vode, mineralni i drugi geološki resursi;
2) geološki resursi obuhvataju: prostor sa svojim geološkim, ambijentalnim i drugim karakteristikama, mineralne resurse, resurse podzemnih voda i geotermalne resurse;
3) mineralni resursi su deo geoloških resursa, utvrđeni adekvatnim metodama i postupcima geoloških istraživanja u određenom prostoru - ležištu, koji se javljaju u takvom obliku, količini i kvalitetu da postoje racionalni izgledi za njihovu ekonomičnu eksploataciju, ali koja u vreme izveštavanja nije dokazana. Mineralni resursi obuhvataju resurse čvrstih mineralnih sirovina (metalične, nemetalične i energetske) i tečnih i gasovitih mineralnih sirovina (nafta, kondezati i prirodni gas). Prema stepenu geološke istraženosti, čvrsti mineralni resursi se dele (klasifikuju) na: pretpostavljene, indicirane i izmerene po Panevropskom kodeksu za izveštavanje rezultata istraživanja mineralnih resursa i rezervi (PERC). Resursi tečnih i gasovitih mineralnih sirovina dele se na klase: perspektivni resursi, uslovni resursi i proizvedeni resursi i rezerve;
4) resursi podzemnih voda su obnovljivi geološki resursi koji obuhvataju sve vrste podzemnih voda (pitke, mineralne, termalne i termomineralne) bez obzira na njihov kvalitet i temperaturu;
5) geotermalni resursi predstavljaju skup obnovljivih geoloških resursa koji obuhvata podzemne vode i toplotu stenskih masa iz kojih je moguće izdvajanje toplotne energije. Geotermalni resursi obuhvataju: subgeotermalne resurse sa temperaturom vode i toplotom stenskih masa do 30°C, resurse niske entalpije iz kojih je moguće izdvajanje toplotne energije temperature 30°C - 100°C i resurse srednje entalpije iz kojih je moguće izdvajanje toplotne energije temperature 100°C - 200°C i resurse visoke entalpije iz kojih je moguće izdvajanje toplotne energije temperature preko 200°C;
6) entalpija predstavlja ukupnu energiju termodinamičkog sistema koju čini suma unutrašnje energije i energije proizvoda pritiska i zapremine sistema;
7) tehnogeni mineralni resursi predstavljaju deo mineralnih resursa nastalih u procesu eksploatacije, pripreme i prerade primarnih mineralnih sirovina, kao i sekundarnih koncentracija, a nalaze se u rudničkim i flotacijskim odlagalištima, pepelištima, deponijama metalurške šljake i drugim deponijama;
8) mineralne sirovine su koncentracije mineralnih materija, organskog i neorganskog porekla, koje se pri određenom stepenu razvoja tehnike i tehnologije, mogu ekonomično koristiti, bilo u prirodnom stanju ili nakon odgovarajuće prerade. Obuhvataju sve vrste uglja i uljnih glinaca (škriljaca), ugljovodonike u tečnom i gasovitom stanju (nafta i gas) i ostale prirodne gasove, radioaktivne mineralne sirovine, metalične mineralne sirovine, uključujući plemenite i retke metale, nemetalične mineralne sirovine, uključujući i sirovine za dobijanje građevinskog materijala, drago i poludrago kamenje, sve vrste soli i sonih voda, podzemne vode iz kojih se dobijaju korisne mineralne sirovine, podzemne vode vezane za rudarsku tehnologiju i gasovi koji se sa njima javljaju, tehnogene mineralne sirovine i sekundarne mineralne sirovine;
9) rezerve mineralnih sirovina (u daljem tekstu: mineralne rezerve) su deo mineralnih resursa u ležištu, koje se javljaju u takvom obliku, sa takvim kvalitetom i u takvoj količini za koju je dokazana tehnička izvodljivost, ekonomska isplativost i ekološka prihvatljivost njihove eksploatacije. Mineralne rezerve predstavljaju komercijalno eksploatabilan deo izmerenih i/ili indiciranih mineralnih resursa, od kojih se odbijaju predviđeni gubici i razblaženja pri eksploataciji;
10) klasifikacija rezervi mineralnih sirovina je razvrstavanje rezervi mineralnih sirovina u odgovarajuće klase po aktuelnoj verziji Panevropskog kodeksa za izveštavanje rezultata istraživanja mineralnih resursa i rezervi (PERC), u zavisnosti od: stepena njihove geološke istraženosti i proučenosti, procene mogućnosti i izvodljivosti eksploatacije i nivoa njene rentabilnosti. Rezerve čvrstih mineralnih sirovina su prema rastućoj geološkoj proučenosti, pouzdanosti i razmatranju modifikujućih faktora (faktora i pokazatelja tehničko-ekonomske ocene), izdvojene u klase: verovatne rezerve i dokazane rezerve, a rezerve nafte, kondenzata i prirodnih gasova na moguće, verovatne i sigurne;
11) rezerve podzemnih voda predstavljaju one količine slobodnih podzemnih voda koje se pod uticajem prirodnih ili antropogenih uticaja formiraju i obnavljaju u okviru zone zasićenja neke izdani;
12) geološka istraživanja su kompleksan proces i niz aktivnosti koji obuhvataju primenu odgovarajućih metoda i tehničkih sredstava koji se izvodi sa ciljem da se upoznaju razvoj, sastav i građa zemljine kore, pronađu, ispitaju i geološko-ekonomski ocene mineralni i drugi geološki resursi, istraže i utvrde rezerve mineralnih sirovina i mogućnost njihove eksploatacije, utvrde i ocene geološke, inženjersko-geološke i hidrogeološke odlike terena koji se istražuje, posebno sa aspekta prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i izgradnje objekata, kao i utvrde i eliminišu štetni uticaji geoloških i tehnogenih procesa na geološku i životnu sredinu i kulturna dobra i dobra koja uživaju prethodnu zaštitu;
13) nemetalične mineralne sirovine za dobijanje građevinskih materijala obuhvataju one mineralne resurse koji se koriste kao: tehničko-građevinski kamen (TGK); arhitektonsko-građevinski (ukrasni) kamen (AGK); opekarske, keramičke i vatrostalne gline, sirovine za proizvodnju cementa i kreča, kao i pesak i šljunak u industriji i građevinarstvu kao i karbonatne sirovine, tuf, zeolitizirani tuf i treset, koji se koriste u industriji;
14) prirodni građevinski materijal je stenski materijal koji se dobija eksploatacijom nemetaličnih mineralnih resursa bez upotrebe eksploziva, odnosno primenom samo tradicionalnih ručnih alata (čekić, dleto, macola, ćuskija i sl.), koji se može koristiti u građevinarstvu u prirodnom stanju (neobrađen, poluobrađen ili obrađen) kao: građevinski kamen (sečen, cepan, lomljen); ukrasni kamen (za podna i zidna oblaganja), kao i pesak i šljunak u prirodnom, neseparisanom stanju;
15) geološki istražni radovi su sve vrste terenskih, laboratorijskih i kabinetskih istraživanja i ispitivanja koja se izvode u cilju pronalaženja i istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa i rezervi mineralnih sirovina i podzemnih voda i geotermalne energije, kao i istraživanja geološke sredine;
16) primenjena geološka istraživanja su skup procesa i aktivnosti koji se izvode radi otkrivanja i dobijanja relevantnih podataka o: geološkoj građi, genezi, kvalitativnim i kvantitativnim karakteristikama mineralnih i drugih geoloških resursa; hidrogeološkim i geotermalnim, inženjerskogeološkim-geotehničkim karakteristikama i geodinamičkim svojstvima geološke sredine, kao dela terena od posebnog interesa za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i izgradnju građevinskih, rudarskih i drugih objekata;
17) geološki hazard je verovatnoća aktiviranja potencijalno opasnog geološkog procesa (klizište, odron, sleganje terena, zemljotres, bujica, poplava i sl.) na određenom prostoru i u određenom periodu vremena, koji obuhvata i veličinu aktiviranog procesa (površina terena zahvaćena klizanjem, sleganjem, zapremina masa u pokretu, karakter zagađenja geološke sredine, jačina zemljotresa i sl.);
18) geološki rizik je očekivani stepen negativnih posledica od delovanja određenog geološkog procesa, na određenom prostoru i u određenom vremenu, po prirodu, materijalna dobra i ljude;
19) izveštaj o hidrogeotermalnim istraživanjima je dokument o: geološkim i hidrogeološkim karakteristikama izvorišta; količinama i temperaturi procenjenih resursa podzemnih voda; konstrukciji bunara; uslovima korišćenja i zaštite životne sredine;
20) jalovina je rudarski otpad koji je potrebno izmestiti da bi se obavljala eksploatacija korisne mineralne sirovine, a flotacijska jalovina je rudarski otpad dobijen u procesu flotacije mineralne sirovine;
21) odlagalište je prostor predviđen za gomilanje ili slaganje rudarskog otpada u čvrstom ili tečnom stanju ili u obliku rastvora i suspenzija;
22) godišnji izveštaj o rezultatima geoloških istraživanja je dokument o vrstama, obimu i rezultatima izvršenih geoloških istražnih radova. Odnosi se na period geoloških istraživanja koji bez prekida traje 12 meseci, a počinje od dana dobijanja odobrenja za istraživanje;
23) završni izveštaj o rezultatima geoloških istraživanja je dokument sinteznog karaktera o svim vrstama, obimu i rezultatima izvršenih geoloških radova u odobrenom istražnom roku;
24) elaborat o inženjerskogeološkim-geotehničkim uslovima izgradnje objekata je dokument o inženjerskogeološkim i geotehničkim istraživanjima geološke sredine za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja, generalnih projekata, idejnih rešenja, idejnih projekata i projekata za građevinsku dozvolu za izgradnju objekata, rudarskih objekata, infrastrukturnih i saobraćajnih objekata i sanaciju i rekultivaciju terena, kao i zaštitu životne sredine;
25) izveštaj o istraženim petrogeotermalnim resursima je dokument o uslovima korišćenja toplote stenskih masa zemljine kore temperatura do 30 °C radi dobijanja toplotne energije za potrebe zagrevanja objekata ili druge namene;
26) izveštaj o procenjenim resursima podzemnih voda je dokument o: geološkim i hidrogeološkim karakteristikama izvorišta; kvalitetu i količinama procenjenih resursa podzemnih voda; konstrukciji bunara i/ili kaptažama; uslovima sanitarne zaštite izvorišta i zaštite životne sredine;
27) izveštaj o mineralnim resursima za dobijanje prirodnih građevinskih materijala je dokument koji sadrži osnovne podatke o: geološkim karakteristikama, kvalitetu i procenjenim količinama istraživanog nemetaličnog mineralnog resursa, a u cilju dobijanja prirodnih građevinskih materijala. Ako se radi o eksploataciji peska i šljunka, isti dokument pored ostalih uslova obavezno sadrži procenu uticaja hidrogeoloških karakteristika terena na određivanje zona sanitarne zaštite izvorišta podzemnih voda;
28) elaborat o resursima i rezervama mineralnih sirovina, podzemnih voda i geotermalnih resursa je dokument o rezultatima geoloških istraživanja određenog ležišta mineralnih sirovina ili podzemnih voda i geotermalnih resursa, količinama i kvalitetu istraženih sirovina ili resursa, njihovoj klasifikaciji, tehničkim mogućnostima i uslovima eksploatacije, kao i o očekivanim ekonomskim efektima;
29) istražni prostor je deo geološke sredine u okviru koje se izvode geološka istraživanja. Istražni prostor je na topografskoj karti odgovarajuće razmere određen koordinatama u državnom koordinatnom sistemu i površinski je omeđen linijama najviše dva zatvorena poligona;
30) nosilac istraživanja je privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i preduzetnik kojem je odobreno izvođenje primenjenih geoloških istraživanja od strane nadležnog organa;
31) nosilac eksploatacije je privredno društvo, ogranak stranog privrednog društva odnosno drugo pravno lice ili preduzetnik koji je registrovan u Republici Srbiji i kojem je odobreno eksploataciono polje i/ili eksploatacija rezervi mineralnih sirovina od strane nadležnog organa;
32) eksploatacijom rezervi mineralnih sirovina smatra se izvođenje rudarskih radova na pripremi, otvaranju, razradi, otkopavanju, transportu, odlaganju, odvodnjavanju, provetravanju i pripremi mineralnih sirovina kao i izvođenje drugih rudarskih radova u zemlji i na njenoj površini. Eksploatacijom mineralnih sirovina smatra se i izvođenje radova u eksploataciji nafte i prirodnih gasova i radovi na separaciji nafte i gasa, pripremi nafte i gasa za transport i uskladištenje, izdvajanje prirodnih tečnih gasova (etan, propan, butan i prirodni gazolin) u degazolinažama i sličnim postrojenjima na eksploatacionom polju, kao i transport ovih sirovina sabirnim naftovodima i gasovodima kada su u tehnološkoj vezi sa eksploatacionim poljima;
33) korišćenjem podzemnih voda smatra se izvođenje radova na pripremi, bušenju i korišćenju podzemnih voda i hidrogeotermalnih resursa;
34) površinskom eksploatacijom smatraju se metode izvođenja rudarskih radova na pripremi, otvaranju, bušenju i miniranju, otkopavanju, transportu, odlaganju, odvodnjavanju, provetravanju i rekultivaciji na površinskim kopovima i odlagalištima, uz pridržavanje mera bezbednosti i zdravlja na radu, mera zaštite od požara i mera zaštite životne sredine;
35) podzemnom eksploatacijom smatraju se metode izvođenja rudarskih radova na otvaranju, razradi, pripremi, otkopavanju, bušenju i miniranju, izradi podzemnih prostorija, transportu, izvozu, provetravanju u podzemnim prostorijama i na otkopima, odvodnjavanju uz pridržavanje mera bezbednosti i zdravlja na radu i mera zaštite radne i životne sredine;
36) podvodnom eksploatacijom smatraju se metode izvođenja rudarskih radova na pripremi, otvaranju, otkopavanju, transportu, odlaganju, odvodnjavanju i rekultivaciji na površinskim kopovima pod vodom i pripadajućim odlagalištima, uz pridržavanje mera bezbednosti i zdravlja na radu i mera zaštite radne i životne sredine;
37) eksploatacionom bušotinom se smatraju rudarski objekti u kojima se izvode rudarski radovi pri eksploataciji tečnih i gasovitih mineralnih sirovina i geotermalnih resursa visoke entalpije;
38) pripremom mineralnih sirovina smatraju se svi procesi: usitnjavanja mineralnih sirovina (drobljenje, prosejavanje, mlevenje, klasiranje), koncentracije i/ili separacije korisnih minerala od jalovine (ručno ili automatsko odabiranje, gravitacijska, flotacijska, magnetska i elektrostatička koncentracija, luženje mineralnih sirovina i iskopina i dalje pripremanje rastvora u cilju koncentracije korisnih komponenti), odvodnjavanje proizvoda koncentracije odnosno separacije (zgušnjavanje, filtriranje i sušenje). Pod pripremom mineralnih sirovina smatraju se i svi procesi hidrotransporta pulpe, pepela i/ili koncentrata, odlaganje flotacijske jalovine i okrupnjavanja mineralnih sirovina i koncentrata (peletizacija i briketiranje), separacije peska, šljunka i kamena, kao i procesi primarne pripreme ukrasnog i drugog kamena;
39) rudarskim radovima smatraju se radovi: na izradi bušotina u svrhu eksploatacije mineralnih sirovina na izradi horizontalnih, kosih i vertikalnih jamskih prostorija; na rekonstrukciji rudarskih objekata, postrojenja i uređaja; na pripremi, otvaranju i eksploataciji ležišta; na odlaganju rudarskog otpada i deponovanju korisnih mineralnih sirovina; svi radovi na eksploatacionom polju koji su u funkciji eksploatacije, održavanja i pripreme mineralnih sirovina; kao i radovi koji se izvode na osnovu rudarskih projekata i drugih projekata koji su sastavni deo rudarskih projekata i rudarski radovi koji se obavljaju u cilju istraživanja mineralnih sirovina (istražni potkopi, okna, bušotine). Rudarskim radovima smatra se i izvođenje radova pri procesu odvodnjavanja i ispumpavanja voda u okviru eksploatacije mineralnih sirovina, odnosno utiskivanja voda u okviru eksploatacije nafte i prirodnih gasova, radovi na separaciji nafte i gasa, pripremi nafte i gasa za sabiranje, transport i uskladištenje, izdvajanje prirodnih tečnih gasova (etan, propan, butan i prirodni gazolin) u degazolinažama i sl. postrojenjima na eksploatacionom polju, kao i transport ovih sirovina sabirnim naftovodima i gasovodima kada su u tehnološkoj vezi sa eksploatacionim poljima;
40) rudarskim objektima, postrojenjima i uređajima, smatraju se objekti, postrojenja, mašine i uređaji koji su u funkciji istraživanja, eksploatacije, transporta mineralnih sirovina, i to: objekti i postrojenja u sastavu rudnika koji su neposredno vezani za tehnološki proces istraživanja, eksploatacije i pripreme mineralnih sirovina i odlaganje jalovine i mineralnih sirovina na deponijama za homogenizaciju; mašine i uređaji namenjeni svim fazama tehnoloških procesa podzemne i površinske eksploatacije mineralnih sirovina i pripremi mineralnih sirovina; mašine i uređaji namenjeni svim fazama tehnološkog procesa otkopavanja čvrstih mineralnih sirovina kroz bušotine; mašine i uređaji namenjeni svim fazama tehnološkog procesa otkopavanja mineralnih sirovina pod vodom; mašine i uređaji namenjeni svim fazama tehnološkog procesa gasifikacije uglja neposredno u ložištu; objekti, postrojenja i uređaji za zaštitu rudnika od podzemnih i površinskih voda; objekti, postrojenja i uređaji na naftnim i gasnim poljima koji su neposredno vezani za tehnološki proces istraživanja, eksploataciju, separaciju, pripremu i transport nafte i sabiranje gasa; objekti za podzemno skladištenje prirodnog gasa i sirove nafte, kao i drugih materija na eksploatacionom polju; objekti, postrojenja i uređaji koji čine celinu sa električnom mrežom rudnika; glavni i pomoćni magacini eksploziva i eksplozivnih sredstava na eksploatacionom polju; objekti, postrojenja i uređaji za eksploataciju mineralnih sirovina cevnim sistemom i bušotinama i objekti i postrojenja koji služe za separaciju peska, šljunka i kamena;
41) eksploataciono polje obuhvata prostor definisan odobrenjem za eksploataciono polje ili eksploataciju u kome se nalaze rezerve mineralnih sirovina, kao i prostor predviđen za smeštaj jalovišta i drugog rudarskog otpada, za izgradnju objekata pripreme mineralnih sirovina, za izgradnju objekata održavanja, vodozahvata i drugih rudarskih objekata, a ograničeno je odgovarajućim poligonim linijama na površini terena;
42) zaštitni prostor oko eksploatacionog polja je prostor u kome eksploatacija nije planirana niti se izvodi, već predstavlja prostor koji razdvaja eksploataciona polja i omogućava da, u jednom trenutku vremena, nosilac odobrenja za eksploataciju u zaštitnom prostoru može da istražuje ukoliko postoje indicije da se resursi mineralnih sirovina nalaze i van postojećih granica eksploatacionog polja i posle proširiti eksploataciono polje;
43) rudno zemljište predstavlja prostor koji je definisan odobrenjem za eksploataciju ili eksploataciono polje. Na rudnom zemljištu se vrši eksploatacija mineralnih sirovina i izgrađuje prateća infrastruktura u cilju organizacije eksploatacije rezervi mineralnih sirovina;
44) rudarski otpad je otpad nastao od ekstraktivne industrije, odnosno otpad nastao prilikom geoloških istraživanja, eksploatacije, pripreme i skladištenja mineralnih sirovina, kao i otpad dobijen u procesu pripreme rude koji podrazumeva mehanički, fizički, biološki, toplotni ili hemijski postupak, (izmena dimenzija, separacija i izluživanje, prerada ranije odbačenog otpada), isključujući topljenje, termo procese proizvodnje (osim pečenja krečnjaka) i metalurške procese, kao i naftna isplaka;
45) meračka knjiga je tradicionalni naziv za tematski arhiviranu dokumentaciju sa sadržajem o izvršenim zadacima iz oblasti rudarskih merenja, podacima merenja, obradi rezultata merenja i grafičkim prikazima u analognom i digitalnom obliku;
46) kompetentno lice geološke struke je stručno fizičko lice geološke struke sa odgovarajućom licencom, koje izrađuje ocenjuje elaborate o resursima i rezervama mineralnih sirovina i učestvuje u izradi studije izvodljivosti eksploatacije i izrađuje javni izveštaj o sintetičkom prikazu rezultata geoloških istraživanja, mineralnih resursa i rezervi mineralnih sirovina za različite namene (akcionare, brokere i investicione analitičare, web-sajtove, informacija za medije) i /ili druge potrebe;
47) glavni projektant iz oblasti geologije je stručno lice geološke struke sa ovlašćenjem i odgovarajućom licencom, a koje je rešenjem odgovornog lica projektne organizacije imenovano da rukovodi izradom projekta geoloških istraživanja;
48) odgovorni projektant iz oblasti geologije je stručno lice geološke struke sa ovlašćenjem i odgovarajućom licencom, a koje je rešenjem odgovornog lica projektne organizacije imenovano da uradi deo projekta ili projekat određenih specijalističkih geoloških istraživanja;
49) odgovorni rukovodilac geoloških istraživanja je stručno lice geološke struke sa ovlašćenjem i licencom, a koje je rešenjem odgovornog lica izvođača istraživanja određeno da rukovodi izvođenjem projektovanih geoloških istraživanja;
50) kompetentno lice rudarske struke je stručno fizičko lice rudarske struke sa odgovarajućom licencom, koje ocenjuje elaborate o resursima i rezervama mineralnih sirovina i izrađuje studiju izvodljivosti eksploatacije i izrađuje javni izveštaj o sintetičkom prikazu rezultata geoloških istraživanja, mineralnih resursa i rezervi mineralnih sirovina za različite namene (akcionare, brokere i investicione analitičare, web-sajtove, informacija za medije) i /ili druge potrebe;
51) glavni projektant u oblasti rudarstva je stručno lice rudarske struke sa ovlašćenjem i odgovarajućom licencom i koje je odgovorno za tehnička rešenja data u osnovnoj koncepciji i za usklađenost posebnih delova projekta, a koje je rešenjem odgovornog lica projektne organizacije imenovano da rukovodi izradom projekta;
52) odgovorni projektant u oblasti rudarstva je stručno lice odgovarajuće struke sa ovlašćenjem i odgovarajućom licencom, odgovorno za izradu posebnog dela rudarskog projekta za koji je stručan, a koje je rešenjem odgovornog lica projektne organizacije imenovano da uradi posebni deo rudarskog projekta;
53) sredstvo obezbeđenja može biti:
(1) menica koja je blanko sopstvena menica potpisana i overena od strane društva koje je podnosi u odgovarajućem postupku, sa klauzulom "bez protesta", uredno registrovana kod Narodne banke Srbije, sa bezuslovnim i neopozivim ovlašćenjem da nadležni organ popuni u skladu sa važećim propisima iz oblasti platnog prometa i uslovima predviđenim ovim zakonom;
(2) bezuslovna, neopoziva i plativa na prvi poziv bankarska garancija za dobro izvršenje posla izdata od strane poslovne banke u Republici Srbiji u iznosu utvrđenom ovim zakonom;
(3) korporativna garancija;
54) "Investicioni sporazum" je ugovor koji zaključuju Republika Srbija, koju zastupa Vlada i investitor koji je stekao pravo na eksploataciju mineralnih sirovina u smislu ovog zakona kojim se bliže uređuju pitanja od interesa za svaku od ugovornih strana i koji može sadržati odložne i raskidne uslove i rokove;
55) pripremni radovi jesu radovi koji se mogu izvoditi na eksploatacionom polju i prethode radovima na otvaranju rudnika, a odnose se na raščišćavanje terena i uklanjanje objekata radi obezbeđenja prostora za izgradnju budućih rudarskih objekata i izvođenje rudarskih radova, postavljanja objekata, instalacije i opreme privremenog karaktera. Ovi radovi ne podrazumevaju radove na izgradnji objekata.
Član 4
Mineralni resursi, resursi podzemnih voda, geotermalni resursi, kao i drugi geološki resursi su prirodno bogatstvo u svojini Republike Srbije i mogu se koristiti pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom.
Mineralni resursi odnosno mineralne sirovine od strateškog značaja za Republiku Srbiju su:
1) nafta i prirodni gas;
2) ugalj;
3) rude bakra i zlata;
4) rude olova i cinka;
5) rude bora i litijuma;
6) uljni glinci (uljni škriljci, odnosno šejlovi);
7) druge mineralne sirovine, određene posebnim aktom Vlade na predlog ministarstva nadležnog za poslove geoloških istraživanja i/ili za poslove rudarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Geološka istraživanja i eksploatacija mineralnih sirovina su u javnom interesu.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, u slučaju da se eksploatacija vrši u zaštićenom području ili području ekološke mreže, javni interes i značaj utvrđuju se u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Za potrebe privrednog subjekta, u privatnoj ili javnoj svojini, koji je nosilac istraživanja i/ili nosilac eksploatacije mineralnih sirovina, koje su određene kao sirovine od značaja u smislu stava 2. ovog člana, može se vršiti eksproprijacija nepokretnosti.
Privredni subjekt iz stava 5. ovog člana ima prava i obaveze korisnika eksproprijacije.
Radi zaštite strateškog interesa Republike Srbije, posebnim aktom Vlade odrediće se predstavnik Ministarstva kao zastupnik državnog interesa u privrednim društvima sa državnim kapitalom, koje vrše primenjena geološka istraživanja i eksploataciju mineralnih sirovina iz stava 2. ovog člana.
Eksproprijacija nepokretnosti iz stava 5. ovog člana, sprovodi se shodno propisima kojima se uređuje eksproprijacija.
Primenjena geološka istraživanja i eksploatacija urana, nikla i kobalta može se vršiti samo uz prethodnu saglasnost Vlade na predlog Ministarstva i u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Član 5
Geološka istraživanja, eksploatacija rezervi mineralnih sirovina i resursa, korišćenje i održavanje rudarskih objekata, vrši se na način kojim se obezbeđuje optimalno geološko, tehnički izvodljivo i ekonomski isplativo iskorišćenje ležišta mineralnih sirovina i drugih geoloških resursa, bezbednost ljudi, objekata i imovine, a u skladu sa savremenim stručnim dostignućima i tehnologijama, propisima koji se odnose na tu vrstu objekata i radova i propisima kojima su utvrđeni uslovi u pogledu bezbednosti i zdravlja na radu, zaštite od požara i eksplozije i zaštite životne sredine i zaštite kulturnih dobara i dobara koja uživaju prethodnu zaštitu.
Član 6
Na području koje predstavlja zaštićeni prostor prirode, celinu od kulturno-istorijskog i graditeljskog značaja, turističko-rekreativnu celinu, izvorište od posebnog značaja za regionalno snabdevanje vodom i drugi zaštićeni prostor, izvođenje geoloških istraživanja i eksploatacija rezervi mineralnih sirovina i geotermalnih resursa, može se odobriti samo pod uslovima, koje u skladu sa posebnim zakonom izdaju nadležni organi i organizacije za izdavanje uslova za uređenje prostora, zaštite prirode i životne sredine, kulturnog nasleđa i drugi organi i organizacije nadležni za odgovarajuću oblast koja se odnosi na zaštićeni prostor.
Geološki istražni radovi bez saglasnosti vlasnika i/ili korisnika ne smeju se izvoditi na razdaljini manjoj od stotinu metara od stambenih objekata, osim inženjerskogeoloških, geotehničkih i hidrogeoloških istraživanja.
Geološki istražni radovi bez saglasnosti vlasnika i/ili korisnika ne smeju se izvoditi na razdaljini manjoj od stotinu metara od objekata u javnoj upotrebi, kao što su bolnice, ustanove zaštite (domovi za stare, lica sa posebnim potrebama i dr.), verski objekti, groblja, ustanove kulture, škole, fakulteti, studentski domovi i sl., osim inženjerskogeoloških, geotehničkih i hidrogeoloških istraživanja.
Član 7
Nosilac istraživanja i nosilac eksploatacije ne može biti privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i preduzetnik, koje ima dospele a neizmirene obaveze po osnovu: javnih prihoda, javnih davanja u vezi ranijih istraživanja ili eksploatacije, nezakonitog istraživanja, odnosno nezakonite eksploatacije, kao i ako ima neispunjene obaveze u vezi sanacije i zaštite životne sredine i kulturnih dobara i dobara koja uživaju prethodnu zaštitu.
Član 8
Privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i preduzetnik koji vrši geološka istraživanja i/ili eksploataciju mineralnih sirovina ili drugih geoloških resursa bez potrebnih odobrenja, dužno je da nadoknadi štetu vlasniku za zauzeto zemljište, a Republici Srbiji odnosno budžetu autonomne pokrajine kada se nedozvoljena geološka istraživanja i/ili eksploatacija vrše na njenoj teritoriji, trostruku vrednost iskopane mineralne sirovine ili drugih geoloških resursa i da izvrši sanaciju i rekultivaciju zemljišta na kojem je obavljalo istraživanje i/ili eksploataciju mineralne sirovine ili drugog geološkog resursa.
Vrednost iskopane mineralne sirovine ili drugih geoloških resursa iz stava 1. ovog člana, utvrđuje se aktom Vlade svake druge godine na osnovu tržišne vrednosti iskopane mineralne sirovine ili drugih geoloških resursa.
Član 8a
Tokom sprovođenja procedura u vezi sa upravnim postupcima koji se vode u okviru Ministarstva rudarstva i energetike odnosno nadležnog pokrajinskog organa, podnesci i druga dokumenta dostavljaju se elektronskim putem, u skladu sa zakonom koji uređuje elektronski dokument.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, žalbu i druge pravne lekove, dokaze koji se uz njih prilažu, kao i dokumenta i podneske koji sadrže tajne podatke i koji su označeni stepenom tajnosti u skladu sa propisima kojima se uređuje tajnost podataka, stranka dostavlja u formi papirnog dokumenta.
Kada se podnesci i dokumenti dostavljaju elektronskim putem, uredna dostava se dokazuje elektronskom potvrdom o prijemu dokumenta (dostavnica).
Ministarstvo odnosno nadležni pokrajinski organ rešenje i druga akta dostavlja podnosiocu zahteva u formi elektronskog dokumenta, preko jedinstvenog elektronskog sandučića, u skladu sa zakonom koji uređuje elektronsku upravu, ako se dostava vrši preko portala e-uprava.
Izuzetno od stava 4. ovog člana, licu koje nema jedinstveni elektronski sandučić, rešenje i druga akta se dostavljaju u formi odštampanog primerka elektronskog dokumenta, overenog u skladu sa zakonom koji uređuje elektronsko poslovanje, preporučenom pošiljkom preko poštanskog operatora.
Danom ekspedovanja rešenja u skladu sa st. 4. i 5. ovog člana, nadležni organ rešenje objavljuje i na svojoj internet stranici.
Ako dostava preporučenom pošiljkom iz stava 5. ovog člana nije mogla da bude izvršena jer je stranka u momentu dostave bila nedostupna na naznačenoj adresi, dostavljač o tome sačinjava belešku i ostavlja obaveštenje stranci na mestu na kome je pismeno trebalo da bude uručeno, u kome naznačava lično ime primaoca, podatke kojim se pismeno identifikuje, kao i datum kada je obaveštenje ostavljeno, sa pozivom stranci da na tačno određenoj adresi dostavljača, odnosno poštanskog operatora preuzme pošiljku, u roku od 15 dana od dana pokušaja dostave.
Obaveštenje stranci iz stava 5. ovog člana sadrži i informaciju o danu objavljivanja rešenja na internet stranici nadležnog organa, pravnu pouku stranci da će se u slučaju nepreuzimanja pošiljke u ostavljenom roku rešenje smatrati dostavljenim istekom roka od 30 dana od objavljivanja rešenja na veb stranici nadležnog organa.
U slučaju iz stava 5. ovog člana, ako u ostavljenom roku stranka ne podigne pošiljku, dostavljač će je vratiti zajedno sa beleškom o razlozima neuručenja.
Dostava stranci će se smatrati izvršenom:
1) danom prijema rešenja na način propisan stavom 4. odnosno stavom 5. ovog člana;
2) istekom roka od 30 dana od dana oglašavanja rešenja na internet stranici nadležnog organa ako dostava nije izvršena u skladu sa odredbama st. 4, 5. i 7. ovog člana.
Ako je adresa prebivališta, odnosno boravišta, odnosno sedišta stranke nepoznata, dostava toj stranci smatraće se izvršenom na dan isteka roka od 30 dana od dana objavljivanja rešenja na internet stranici nadležnog organa.
Nadležni organ će na zahtev stranke, u svojim prostorijama, toj stranci izdati kopiju rešenja bez odlaganja, s tim što to uručenje nema dejstvo na računanje rokova u vezi sa dostavom.
Ministar nadležan za oblast rudarstva i geologije bliže uređuje sadržaj i način razmene dokumenata i podnesaka iz stava 1. ovog člana.
Odredbe ovog člana koje se odnose na elektronsku proceduru primenjivaće se od dana izrade softverskog rešenja koji podržava ovaj sistem.
Član 9
Odobrenje za primenjena geološka istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, odobrenje za zadržavanje prava na istražni prostor, odobrenje za eksploataciono polje, odobrenje za eksploataciju, odobrenje za izgradnju rudarskih objekata i/ili odobrenje za izvođenje rudarskih radova, odobrenje za upotrebu rudarskih objekata i odobrenje za upravljanje rudarskim otpadom, potvrda o rezervama mineralnih sirovina i resursa i/ili drugih geoloških resursa, preneće se na zahtev nosioca odobrenja na drugo privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i preduzetnika, u skladu sa uslovima propisanim ovim zakonom.
Prenosom odobrenja iz stava 1. ovog člana, prenose se i sva prava i obaveze i druga odobrenja koja su izdata u vezi sa prenetim odobrenjem.
Zahtev za prenos odobrenja podnosi se Ministarstvu, odnosno nadležnom organu autonomne pokrajine kada se istraživanje odnosno eksploatacija izvodi na teritoriji pokrajine (u daljem tekstu: nadležni organ), koji donosi rešenje o prenosu odobrenja kada su ispunjeni uslovi iz st. 4. i 5. ovog člana.
Uz zahtev za prenos odobrenja podnose se:
1) fotokopija odobrenja koje je predmet prenosa ili podaci o izdatom odobrenju za sve akte iz stava 1. ovog člana;
2) dokaz o pravu svojine ili korišćenja, zakupa i/ili saglasnosti odnosno službenosti novog nosioca odobrenja za površinu na kojoj je planirana izgradnja rudarskih objekata i izvođenje rudarskih radova za najmanje pet godina u skladu sa odobrenom tehničkom dokumentacijom sa spiskom katastarskih parcela i sa pisanom izjavom nosioca odobrenja da su iste obuhvaćene rudarskim radovima za narednih najmanje pet godina u skladu sa odobrenom tehničkom dokumentacijom, za prenos odobrenja za eksploataciju, odobrenje za izgradnju rudarskih objekata i/ili odobrenja za izvođenje rudarskih radova, i odobrenje za upravljanje rudarskim otpadom;
3) situaciona karta u razmeri, 1:2500 ili u odgovarajućoj razmeri, ne starija od šest meseci sa ucrtanim granicama eksploatacionog polja, stanjem rudarskih radova, projektovanim rudarskim radovima za narednih najmanje pet godina u skladu sa odobrenom tehničkom dokumentacijom, jasno naznačenim granicama i oznakama katastarskih parcela u pisanoj i digitalnoj formi, overena od strane stručnog lica sa licencom, za prenos odobrenja za eksploataciono polje i/ili odobrenje za eksploataciju, odobrenje za izgradnju rudarskih objekata i/ili odobrenja za izvođenje rudarskih radova i odobrenje za upravljanje rudarskim otpadom;
4) izveštaj nosioca odobrenja za istraživanje i/ili eksploataciju o izvršenju obaveza u vezi: sanacije i rekultivacije prostora; upravljanja rudarskim otpadom; blagovremenog izveštavanja nadležnog organa i inspekcijskih službi o vršenju radova na izvođenju geoloških istraživanja i/ili eksploatacije, za prenos odobrenja za primenjena geološka istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, odobrenja za zadržavanje prava na istražni prostor, odobrenja za eksploataciono polje, odobrenja za eksploataciju;
5) pisana izjava novog nosioca odobrenja o prihvatanju prenosa odobrenja sa svim pravima i obavezama koje proističu iz njega, za sve akte iz stava 1. ovog člana;
6) garancija banke ili menica ili koorporativna garancija za izvršenje poslova sanacije i rekultivacije degradiranog zemljišta usled eksploatacije za najmanje tri godine od dana podnošenja zahteva za prenos odobrenja, kada novi nosilac odobrenja vrši prenos odobrenja za izgradnju rudarskih objekata i/ili izvođenja rudarskih radova ili odobrenja za eksploataciju u skladu sa članom 77. ovog zakona;
7) dokaz o uplati propisane republičke administrativne takse, za sve akte iz stava 1. ovog člana.
Uz zahtev za prenos potvrde o rezervama mineralnih sirovina i resursa i/ili drugih geoloških resursa, koju podnosi nosilac potvrde podnosi se:
1) fotokopija potvrde koja je predmet prenosa ili podaci o izdatoj potvrdi;
2) pisana izjava novog nosioca potvrde o prihvatanju prenosa potvrde sa svim pravima i obavezama koje proističu iz nje;
3) za pravno lice na koje se prenosi potvrda, dokaz o izmirenju naknade za primenjena geološka istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, odnosno naknade za korišćenje mineralnih sirovina, u skladu sa stanjem na dan podnošenja zahteva.
Na dan podnošenja zahteva moraju biti izmirena sva potraživanja po osnovu naknade za primenjena geološka istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, odnosno naknade za korišćenje mineralnih sirovina, za pravno lice na koje se prenosi odobrenje kao i podnosioca zahteva.
Rešenje iz stava 3. ovog člana koje izdaje Ministarstvo je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
Na rešenje iz stava 3. ovog člana koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi ministru nadležnom za poslove geoloških istraživanja i/ili za poslove rudarstva (u daljem tekstu: ministar).
Član 10
Odobrenje za eksploataciju rezervi mineralnih sirovina i geotermalnih resursa, izdato pravnom licu čija se imovina koja služi za eksploataciju prodaje u postupku privatizacije, može se preneti na kupca te imovine ugovorom, koji zaključuju prodavac imovine, kupac imovine, Ministarstvo i Agencija za privatizaciju.
Na ugovor iz stava 1. ovog člana prethodnu saglasnost daje Vlada, na predlog Ministarstva.
Ugovor iz stava 1. ovog člana zaključen bez saglasnosti Vlade ništav je.
Obavezni elementi ugovora iz stava 1. ovog člana su odredbe o investicionom ulaganju kupca imovine i njegovim obavezama po osnovu socijalnog programa.
II MINERALNA POLITIKA I PLAN RAZVOJA GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA I RUDARSKE INDUSTRIJE REPUBLIKE SRBIJE
Član 11
Mineralna politika i plan razvoja geoloških istraživanja obuhvata mere i aktivnosti koje se preduzimaju radi postizanja strateških dugoročnih ciljeva u oblasti geoloških istraživanja svih vrsta mineralnih resursa i rezervi mineralnih sirovina i drugih geoloških resursa, utvrđivanja hidrogeoloških i inženjerskogeoloških ili geotehničkih uslova korišćenja geološke sredine u postupku planiranja, projektovanja i izgradnje svih vrsta objekata, zaštite objekta geodiverziteta od posebnog značaja kao i geološkog hazarda i rizika sa aspekta aktiviranja opasnih geoloških procesa kao prirodnih elementarnih nepogoda i mogućih negativnih procesa na prirodu i ljude.
U oblasti rudarstva mineralna politika i plan razvoja podrazumeva: primenu savremenih tehnologija pri izgradnji rudarske infrastrukture i rudarskih objekata u cilju bezbednosti objekata i bezbednosti i zdravlja na radu; obezbeđenja sigurnog snabdevanja privrede i tržišta Republike Srbije mineralnim sirovinama i drugim geološkim resursima, promociju rudarstva u cilju stvaranja povoljnih uslova za investicije u oblasti održivog razvoja rudarske industrije i usaglašavanje sa regulativom iz oblasti rudarstva Evropske unije o zaštiti životne sredine; smernicama o životnoj sredini, zdravlju i sigurnosti Međunarodne finansijske korporacije (IFC).
Mineralna politika i plan razvoja geoloških istraživanja i rudarstva se sprovodi realizacijom strategije upravljanja mineralnim i drugim geološkim resursima Republike Srbije.
Član 12
Strategijom upravljanja mineralnim i drugim geološkim resursima Republike Srbije (u daljem tekstu: Strategija), određuje se opšti cilj razvoja rudarstva i geoloških istraživanja energetskih, metaličnih, nemetaličnih i tehnogenih mineralnih sirovina, podzemnih voda i geotermalnih resursa.
Strategija sadrži elemente propisane zakonom kojim se uređuje planski sistem Republike Srbije.
Strategijom se određuje projekcija potreba za svim vrstama mineralnih sirovina, razvoj sektora rudarstva i geoloških istraživanja, kao i projekcija uvoza i izvoza svih vrsta mineralnih sirovina u Republici Srbiji, uz uvažavanje ekonomskih, regionalnih, ekoloških i socijalnih aspekata.
Strategiju donosi Narodna skupština na predlog Vlade za period od najmanje deset godina.
Vlada prati realizaciju Strategije i po potrebi pokreće njeno usklađivanje za realnim potrebama za mineralnim sirovinama.
Član 13
Vlada donosi akcioni plan i po potrebi programe ostvarivanja strategije, na predlog Ministarstva.
Pojedini posebni ciljevi utvrđeni Strategijom mogu se razrađivati programima.
Akcionim planom za sprovođenje Strategije se utvrđuje dinamika ostvarivanja mera za sprovođenje Strategije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje planski sistem.
III GEOLOŠKI ZAVOD SRBIJE
Član 14
Geološki zavod Srbije (u daljem tekstu: Zavod), kao posebna organizacija sa svojstvom pravnog lica, u skladu sa ovim zakonom obavlja osnovna geološka istraživanja, u smislu čl. 17. i 18. ovog zakona i druga geološka istraživanja obuhvaćena godišnjim programom iz člana 20. ovog zakona, kao i poslove primenjenih geoloških istraživanja od važnosti za Republiku Srbiju, na osnovu posebne odluke koju donosi Vlada na predlog Ministarstva.
Zavod obavlja i druge poslove od interesa za Republiku Srbiju, kao što su: izrada i štampanje geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije razmere; izrada specijalističkih i tematskih geoloških karata (metalogenetskih, odnosno mineragenetskih, geomagnetskih, gravimetrijskih, radiometrijskih, geohemijskih, hidrogeoloških, inženjerskogeoloških, strukturno-tektonskih, seizmičkih, geoekoloških i drugih), uključujući i izradu geoloških podloga za potrebe prostornog planiranja; vrši istraživanja i monitoring klizišta i izradu geološke karte hazarda i rizika za nivo razmere 1:25.000 i sitnije, poslovi regionalnih geofizičkih istraživanja; laboratorijska ispitivanja iz oblasti mineralogije, petrografije i sedimentologije, kao i paleontološka, hemijska, geomehanička i druga ispitivanja.
Zavod vrši i poslove realizacije razvojnih, naučno-istraživačkih i međunarodnih projekata iz oblasti geologije, organizovanje osmatračke mreže za praćenje režima podzemnih voda po posebnim programima, prikupljanje, ažuriranje i čuvanje podataka i stručne dokumentacije od značaja za geološki informacioni sistem Republike Srbije, priprema projektne zadatke za lokalne samouprave za inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja i sanaciju klizišta, kao i druge poslove u skladu sa zakonom.
Zavod može da obavlja i poslove geoloških istraživanja u inostranstvu na osnovu posebne odluke koju donosi Vlada na predlog Ministarstva.
Sredstva za rad Zavoda obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Nadzor nad radom Zavoda i izvođenjem geoloških istraživanja iz st. 1. i 2. ovog člana, kao i stručnu kontrolu izvedenih radova vrši Ministarstvo.
Član 15
Zavod podnosi Ministarstvu, odnosno nadležnom organu autonomne pokrajine, za istraživanja koja se vrše na teritoriji autonomne pokrajine, Izveštaj o realizaciji geoloških projekata prema godišnjem programu za proteklu godinu, najkasnije do kraja januara naredne godine.
IV GEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA
Član 16
Geološka istraživanja u smislu ovog zakona su osnovna i primenjena.
Osnovna i primenjena geološka istraživanja izvode se prema projektu geoloških istraživanja, u skladu sa savremenim naučnim dostignućima i tehnologijama, propisima, koji se odnose na tu vrstu istraživanja, kao i propisima kojima su utvrđeni zahtevi u pogledu bezbednosti i zdravlja na radu, zaštite od požara i eksplozije i zaštite životne sredine i kulturnih dobara i dobara koja uživaju prethodnu zaštitu.
Član 17
Osnovnim geološkim istraživanjima, u smislu ovog zakona, smatraju se istraživanja koja se izvode u cilju: proučavanja razvoja, sastava i građe zemljine kore; pronalaženja mineralnih resursa, resursa podzemnih voda i geotermalnih resursa i njihovih inicijalnih proučavanja; vrednovanja ukupnih potencijala geološke sredine kao prostora za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja i utvrđivanja podobnosti za izgradnju objekata; utvrđivanja i eliminacije štetnih uticaja prirodnih i tehnogenih procesa na geološku i životnu sredinu.
Osnovna geološka istraživanja su poslovi od javnog interesa i finansiraju se iz budžeta Republike Srbije.
Autonomna pokrajina finansira osnovna geološka istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine.
Posao iz stava 3. ovog člana autonomna pokrajina vrši kao poveren.
Član 18
Osnovna geološka istraživanja obuhvataju izradu: osnovnih, preglednih i specijalističkih geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije razmere (a izuzetno za područja posebne namene i razmere 1:10.000); studija potencijalnosti geoloških sredina u pogledu prisustva mineralnih i drugih geoloških resursa; sa pratećim tumačima; geoloških studija za potrebe sagledavanja potencijalnosti geoloških sredina u pogledu prisustva mineralnih i drugih geoloških resursa, hidrodinamičkih i drugih osobina geološke sredine radi korišćenja i zaštite podzemnih voda i geotermalnih resursa, podobnosti geološke sredine za potrebe planiranja, kao i studija za potrebe zaštite životne sredine; očuvanja geodiverziteta i zaštite objekata geonasleđa i sl.
Osnovna geološka istraživanja se izvode za potrebe prostornog planiranja i vrednovanja ukupnih geoloških potencijala određenog područja, namene i podobnosti geološke sredine kao prostora za gradnju objekata.
Izrada geoloških karata iz stava 1. ovog člana, priprema za štampanje, prijem autorskih originala geoloških karata i tumača, vrši se uz stručnu pomoć radnih grupa koje obrazuje ministar.
Aktom o obrazovanju radnih grupa iz stava 3. ovog člana utvrđuju se zadaci, obaveze i naknada za rad njenih članova.
Ministar bliže propisuje stručno-tehničke osnove za izradu geoloških karata iz stava 1. ovog člana.
Član 19
Osnovna geološka istraživanja izvodi Zavod prema dugoročnom programu razvoja osnovnih geoloških istraživanja (u daljem tekstu: Dugoročni program) i godišnjem programu osnovnih geoloških istraživanja (u daljem tekstu: Godišnji program).
Dugoročni program obuhvata strateške prioritete i dugoročne ciljeve izvođenja osnovnih geoloških istraživanja u funkciji ukupnog ekonomskog i društvenog razvoja, a u skladu sa prostornim planom Republike Srbije, Strategijom održivog razvoja, kao i Strategijom.
Nadležni organ autonomne pokrajine predlaže deo Dugoročnog programa na svojoj teritoriji, u skladu sa regionalnim prostornim planom autonomne pokrajine, planovima i programima održivog korišćenja prirodnih resursa i dobara, kao i Strategijom.
Dugoročni program donosi Vlada na predlog Ministarstva za period od deset godina.
Član 20
Godišnji program obuhvata ciljeve, vrstu i obim geoloških istražnih radova, uslove i dinamiku njihovog izvođenja, kao i potrebna finansijska i materijalno-tehnička sredstva i kadrovske resurse za njegovu realizaciju.
Godišnjim programom mogu biti obuhvaćena i druga geološka istraživanja, ako je njihovo izvođenje neophodno radi procene rizika i otklanjanja posledica od geoloških hazarda (klizišta, odrona, poplava, zemljotresa i dr.), kao i primenjena geološka istraživanja mineralnih i drugih geoloških resursa, kao i druga, ako je izvođenje tih istraživanja od interesa za Republiku Srbiju.
Godišnji program donosi Ministarstvo u skladu sa dugoročnim programom do kraja februara tekuće godine.
Nadležni organ autonomne pokrajine donosi godišnji program na svojoj teritoriji, u skladu sa dugoročnim programom.
Ministar propisuje kriterijume i uslove za izvođenje radova i obustavu radova u oblasti osnovnih geoloških istraživanja.
Posao iz stava 4. ovog člana vrši se kao poveren.
Član 21
Primenjena geološka istraživanja, u smislu ovog zakona obuhvataju istraživanja koja se izvode radi utvrđivanja mineralnih resursa i rezervi i inženjerskogeoloških i hidrogeoloških uslova njihove eksploatacije, hidrogeološka istraživanja za potrebe utvrđivanja, korišćenja i zaštite resursa i rezervi podzemnih voda i geotermalnih resursa, inženjerskogeološka-geotehnička i hidrogeološka istraživanja geološke sredine za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja, snižavanja nivoa podzemnih voda, projektovanja i izgradnje građevinskih, rudarskih i drugih objekata, zaštite životne sredine i prirodnih dobara i objekata geonasleđa, sanacije i rekultivacije terena, uključujući i podzemna skladišta gasa i drugih materija, izdvajanja povoljnih geoloških formacija i struktura kao i iscrpljenih ležišta mineralnih sirovina za skladištenje prirodnog gasa i/ili CO2.
Primenjena inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja obavezno se vrše za potrebe prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i izgradnje građevinskih, rudarskih i drugih objekata radi definisanja inženjerskogeoloških-geotehničkih uslova izgradnje i/ili sanacije, kao i drugih karakteristika geološke sredine.
Primenjena geološka istraživanja vrše se i za potrebe korišćenja hidrogeotermalnih ili petrogeotermalnih resursa, odnosno korišćenja unutrašnje toplote zemljine kore.
Vlada će uredbom utvrditi uslove, kriterijume, postupak i načine izdavanja odobrenja i druge posebne uslove u vezi sa geološkim istraživanjima, koja se odnose na izdvajanja povoljnih geoloških formacija i struktura, kao i iscrpljenih ležišta mineralnih sirovina za skladištenje CO2.
U pogledu uslova i načina kontrole i praćenja koncentracije gasova sa efektom staklene bašte u atmosferi na nivou koji bi sprečio opasne antropogene smetnje u klimatskom sistemu, primenjuju se propisi iz oblasti zaštite životne sredine, a u pogledu uslova i načina izgradnje postrojenja za skladištenje CO 2 primenjuju se propisi iz oblasti izgradnje objekata.
Član 22
Izvođenje geoloških istraživanja, izradu projekata geoloških istraživanja, vršenje tehničke kontrole projekta geoloških istraživanja, elaborata o resursima i rezervama mineralnih sirovina, elaborata o resursima i rezervama podzemnih voda i geotermalnim resursima, izveštaja o rezultatima geoloških istraživanja, elaborata o inženjerskogeološkim-geotehničkim uslovima izgradnje i sanacije objekata i terena, izveštaja o mineralnim resursima za dobijanje prirodnih građevinskih materijala, izveštaja o geotermalnim resursima, kao i izveštaja (elaborata) različitih specijalističkih ispitivanja, kao i poslove stručnog nadzora vrši privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i preduzetnik, koje je upisano u registar privrednih subjekata ili drugi registar za obavljanje te delatnosti u Republici Srbiji.
Poslove izvođenja geoloških istraživanja i izrade izveštaja o rezultatima geoloških istraživanja, rukovođenja i stručnog nadzora nad izvođenjem geoloških istraživanja, izveštaja o mineralnim resursima za dobijanje prirodnih građevinskih materijala, elaborata o inženjerskogeološkim - geotehničkim uslovima izgradnje objekata i sanacije terena, izveštaja o geotermalnim resursima, kao i izveštaja (elaborata) različitih specijalističkih ispitivanja, može obavljati lice sa stečenim visokim obrazovanjem najmanje sedmim nivoom, podnivo jedan (nivo VII-1) nacionalnog okvira kvalifikacija koji se stiče završavanjem integrisanih akademskih studija obima od 300 do 360 ESPB bodova, (master akademskih studija, master strukovnih studija), odnosno osnovnih studija na fakultetu u trajanju od najmanje pet godina, odgovarajućeg obrazovnog profila i modula oblast geološkog inženjerstva u okviru obrazovno-naučnog polja: tehničko-tehnološke nauke, sa ovlašćenjem i licencom za obavljanje tih poslova koje ima najmanje tri godine radnog iskustva u obavljanju odgovarajućih poslova.
Poslove glavnog projektanta, odgovornog projektanta i odgovornog rukovodioca izvođenja geoloških istraživanja, kao i poslove stručnog nadzora i tehničke kontrole projekata geoloških istraživanja, izradu ili ocenu elaborata o resursima i rezervama mineralnih sirovina, elaborata o resursima i rezervama podzemnih voda i elaborata o geotermalnim resursima može obavljati lice sa stečenim visokim obrazovanjem najmanje sedmim nivoom, podnivo jedan (nivo VII-1) nacionalnog okvira kvalifikacija koji se stiče završavanjem integrisanih akademskih studija obima od 300 do 360 ESPB bodova, (master akademskih studija, master strukovnih studija), odnosno osnovnih studija na fakultetu u trajanju od najmanje pet godina, odgovarajućeg obrazovnog profila i modula oblast geološkog inženjerstva u okviru obrazovno-naučnog polja: tehničko-tehnološke nauke, sa ovlašćenjem i licencom za obavljanje tih poslova, koje ima najmanje pet godina radnog iskustva u obavljanju odgovarajućih poslova, a za kompetentno lice najmanje deset godina radnog iskustva.
Učešće u izvođenju manje složenih geoloških istražnih radova i izradi tehničke dokumentacije za te radove, može obavljati lice sa srednjim obrazovanjem u području rada geologije, rudarstva i metalurgije, odgovarajućeg obrazovnog profila, koje ima najmanje tri godine radnog iskustva na odgovarajućim poslovima i ovlašćenje za obavljanje tih poslova.
Geološka istraživanja mogu da izvode i ogranci stranih pravnih lica pod uslovima i na način propisan ovim zakonom i zakonom kojim se utvrđuju prava stranih lica u pogledu korišćenja dobara od javnog interesa i u skladu sa zakonima kojima je uređena oblast odbrane i tajnost podataka.
Član 23
Ovlašćenje za obavljanje poslova iz člana 22. st. 2-4. ovog zakona stiče se polaganjem stručnog ispita.
Stručni ispit iz stava 1. ovog člana, polaže se pred komisijom koju obrazuje Komora rudarskih i geoloških inženjera Srbije.
Komora rudarskih i geoloških inženjera Srbije
Član 23a
Komora rudarskih i geoloških inženjera Srbije (u daljem tekstu: Komora), je pravno lice osnovano radi unapređenja uslova za obavljanje stručnih poslova u oblasti rudarstva i geologije, projektovanja, geoloških istraživanja, izgradnje rudarskih objekata i drugih oblasti značajnih za rudarstvo i geologiju Republike Srbije, zaštite esnafskih i pojedinačnih interesa, unapređenja pružanja usluga i radi ostvarivanja svih drugih ciljeva kojima se unapređuje stručnost i profesionalnost rada.
Članovi Komore su inženjeri geološke, rudarske, metalurške, građevinske, mašinske i elektrotehničke struke, kao i inženjeri zaštite životne sredine i drugih tehničkih struka koji obavljaju stručne poslove u cilju geoloških istraživanja mineralnih sirovina, podzemnih voda i geotermalnih resursa i eksploatacije mineralnih sirovina.
Sedište Komore određuje se statutom.
Komora, u skladu sa ovim zakonom i statutom, obavlja sledeće poslove:
1) utvrđuje profesionalna prava i dužnosti i etičke norme ponašanja članova u obavljanju poslova geologije i rudarstva, projektovanja i izvođenja radova;
2) utvrđuje ispunjenost uslova i izdaje licence u skladu sa odredbama ovog zakona;
3) proverava usklađenost izdatih licenci po propisima drugih zemalja;
4) vodi evidenciju lica iz tačke 2. ovog člana koja je dostupna na elektronskom portalu komore u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti;
5) objavljuje biografije kompetentnih lica na svom elektronskom portalu u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti;
6) organizuje, sprovodi i izdaje uverenja o položenim stručnim ispitima za inženjere geologije, rudarstva kao i drugih struka koje obavljaju stručne poslove u rudarstvu i geologiji;
7) pribavlja saglasnost ministra na program o uslovima i načinu polaganja stručnog ispita;
8) zastupa interese članstva;
9) u skladu sa praksama najuglednijih inženjerskih komora u svetu, usvaja kodeks profesionalnih i etičkih standarda inženjera geologije, rudarstva i drugih inženjerskih struka koje obavljaju stručne poslove u rudarstvu i geologiji, a naročito u vezi sa kompetentnim licima i kodeks dosledno primenjuje u interesu građenja ugleda Komore i njenog članstva, a u skladu sa praksama najuglednijih inženjerskih komora u svetu;
10) organizuje sud časti za utvrđivanje povreda profesionalnih standarda i normativa (profesionalne odgovornosti), kao i za izricanje mera za te povrede;
11) obezbeđuje polisu kolektivnog osiguranja za sva kompetentna lica, na odgovarajućem nivou pojedinačnog osiguranog slučaja;
12) rešava sporna stručna i profesionalna pitanja;
13) u slučaju sumnje, proverava status kompetentnog lica stranog inženjera;
14) vodi javni registar kompetentnih lica, izdatih licenci i položenih stručnih ispita;
15) obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i statutom koje unapređuju geološka istraživanja i rudarstvo u Republici Srbiji.
Komora svoju organizaciju i način obavljanja stručnih poslova uređuje u skladu sa ovim zakonom.
Predlog statuta Komora dostavlja Ministarstvu radi davanja saglasnosti.
Organi Komore
Član 23b
Organi Komore su Skupština, Upravni odbor i Nadzorni odbor.
Skupština, Upravni i Nadzorni odbor biraju svoje predsednike.
Komora svoj rad organizuje kroz rad matičnih sekcija. Organizuju se tri vrste matičnih sekcija, i to za geologiju, rudarstvo i matičnu sekciju ostalih struka.
Predsednik Upravnog odbora je zakonski zastupnik Komore.
Upravni odbor Komore ima šest članova. Tri člana predstavljaju predsednici Izvršnih odbora matičnih sekcija, a tri su predstavnici Ministarstva.
Predsednik Upravnog odbora Komore bira se iz redova članova koje predlaže Ministarstvo.
U slučaju jednakog broja glasova članova Upravnog odbora, usvaja se odluka za koju je glasao predsednik Upravnog odbora.
Nadzorni odbor čine tri člana, i to dva člana predlaže Ministarstvo, a jednog Skupština Komore.
Rad Komore bliže se uređuje Statutom, u skladu sa ovim zakonom.
Finansiranje Komore
Član 23v
Komora finansira svoje aktivnosti od članarina, naknada i donacija.
Komora utvrđuje visinu članarine i naknade za polaganje stručnih ispita i izdavanje licence iz stava 1. ovog člana, uz prethodno pribavljenu saglasnost ministra.
Nadzor nad zakonitošću rada Komore vrši Ministarstvo.
Kvalifikacije
Član 23g
Kompetentno lice za geologiju je st
