Zakon o bezbjednosti saobraćaja na putevima Republike Srpske 2011 2021

 

Zakon o bezbjednosti saobraćaja na putevima Republike Srpske

("Sl. glasnik RS", br. 63/2011 i 111/2021) 

I - OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuju se upravljanje bezbjednošću saobraćaja, osnivanje, rad i nadležnosti Savjeta za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske i Agencije za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske, izrada strateških dokumenata, finansiranje i praćenje bezbjednosti saobraćaja, saobraćajna signalizacija i oprema puta, procedure nezavisne revizije projekata izgradnje javnih puteva i nezavisne provjere postojećih javnih puteva u pogledu bezbjednosti i sticanje licenci, identifikacija i sanacija opasnih mjesta na putevima, dubinska analiza saobraćajnih nezgoda, saobraćajna pravila, posebne mjere bezbjednosti, obaveze u slučaju saobraćajne nezgode, organizovanje sportskih i drugih priredbi na putevima, rad stanica za tehničke preglede vozila, nadzor i kaznene odredbe.

Član 2

(1) Republički organi uprave i institucije nadležne i odgovorne za stanje bezbjednosti saobraćaja su Ministarstvo saobraćaja i veza (u daljem tekstu: Ministarstvo), Ministarstvo unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: MUP), Ministarstvo prosvjete i kulture, Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite, Agencija za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija), Zavod za obrazovanje odraslih (u daljem tekstu: Zavod), Republička uprava za inspekcijske poslove, Automoto savez Republike Srpske, javna preduzeća kojima je povjereno upravljanje putnom mrežom, te organi jedinica lokalne samouprave.

(2) Jedinice lokalne samouprave na svom području nadležne su za organizovanje i regulisanje saobraćaja, kao i kontrolu stanja i održavanja puteva kojima upravljaju, objekata, saobraćajne signalizacije i opreme puta na način da se osigura bezbjedno i nesmetano odvijanje saobraćaja, da otklanjaju sve nedostatke usljed kojih na nekim mjestima dolazi do saobraćajnih nezgoda i druge poslove propisane zakonom.

(3) Jedinice lokalne samouprave dužne su da u skladu sa odredbama zakona donesu propise o bezbjednosti saobraćaja na putevima na području jedinice lokalne samouprave.

(4) Prije donošenja propisa iz stava 3. ovog člana jedinica lokalne samouprave dužna je da pribavi mišljenje Agencije.

Član 3

Savjet za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske (u daljem tekstu: Savjet) i Agencija imaju za cilj unapređenje svih aspekata bezbjednosti saobraćaja, kroz praćenje i razmjenu evidencija i podataka o stanju u saobraćaju, a u saradnji sa svim institucijama uključenim u praćenje bezbjednosti i upravljanje saobraćajem.

Član 4

(1) Učesnik u saobraćaj u je dužan da se na putu ponaša na način kojim neće ometati, povrijediti ili ugroziti druge učesnike, kao i da preduzme sve potrebne mjere radi izbjegavanja opasnih situacija nastalih nepropisnim ponašanjem drugih učesnika u saobraćaju.

(2) Učesnicima u saobraćaju zabranjeno je da ometaju saobraćaj, oštećuju put i putne objekte, oštećuju i otuđuju saobraćajnu signalizaciju i opremu puta.

(3) U slučaju oštećenja puta i putnih objekata, te oštećenja i otuđenja saobraćajne signalizacije i opreme puta, MUP je obavezan da obavijesti organ nadležan za upravljanje, održavanje i zaštitu puta i preduzme mjere iz svoje nadležnosti na otkrivanju počinilaca tih djela.

Član 5

Putevi namijenjeni za saobraćaj grade se tako da omogućuju bezbjedan i nesmetan saobraćaj i da ispunjavaju uslove propisane ovim zakonom i drugim propisima, a privredna društva, javne službe i drugi organi kojima je povjereno održavanje javnih puteva obavezni su da ih održavaju tako da na njima u svim uslovima može da se odvija bezbjedan i nesmetan saobraćaj, te da trajno kontrolišu stanje i održavanje javnih puteva, objekata, saobraćajne signalizacije i opreme puta, radi bezbjednog i nesmetanog odvijanja saobraćaja.

Član 6

(1) Republički organi uprave, nadležni organi jedinica lokalne samouprave ili ovlašćene institucije mogu da ograniče ili zabrane saobraćaj na putevima pod uslovima propisanim zakonom, a u svrhu sprečavanja ili otklanjanja opasnosti za učesnike u saobraćaju sprečavanja ili otklanjanja oštećenja puta ili izvođenja radova na putu.

(2) Ograničenje, odnosno zabrana saobraćaja mora biti saopštena učesnicima u saobraćaju odgovarajućim saobraćajnim znacima, posredstvom sredstava javnog informisanja ili na drugi pogodan način.

Član 7

Obrazovne ustanove, organizacije, privredna društva i druga pravna ili fizička lica koja osposobljavaju kandidate za vozače motornih vozila izvode obuku na način koji obezbjeđuje da kandidati nauče i usvoje pravila saobraćaja na putevima i etiku u saobraćaju ovladaju tehnikom upravljanja motornim vozilom i steknu ostalo znanje i vještine potrebne za bezbjedno učestvovanje u saobraćaju na putevima.

Član 8

Pravna ili fizička lica i drugi organi koji posjeduju vlastita motorna vozila dužni su obezbijediti da vozač njihovog motornog vozila ispunjava propisane zdravstvene i druge uslove za bezbjedno upravljanje motornim vozilom i njihovu tehničku ispravnost, te da vozilo posjeduje propisane uređaje i opremu.

Član 9

(1) Pravna ili fizička lica u slučaju da proizvode, održavaju popravljaju ili prepravljaju vozila i puštaju u saobraćaj vozila, uređaje, rezervne dijelove i opremu za vozila dužna su da vozila, uređaje, dijelove i opremu proizvode, puštaju u saobraćaj, održavaju odnosno popravljaju prema uslovima propisanim za bezbjedno učestvovanje vozila u saobraćaju na putevima.

(2) Pojedinačno proizvedena, prepravljana ili u većem obimu popravljana vozila prije puštanja u saobraćaj moraju biti sertifikovana u ovlašćenoj organizaciji koja obavlja sertifikovanje vozila.

 

II - UPRAVLjANjE BEZBJEDNOŠĆU SAOBRAĆAJA

1. Savjet za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske

Član 10

(1) U cilju podsticanja preventivnih i drugih aktivnosti u oblasti bezbjednosti saobraćaja, ostvarivanja koordinacije i saradnje uključenih subjekata osniva se Savjet kao savjetodavno tijelo Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada).

(2) Za obavljanje aktivnosti iz stava 1. ovog člana jedinice lokalne samouprave dužne su formirati svoja savjetodavna tijela za bezbjednost saobraćaja.

Član 11

(1) Zadaci Savjeta su:

1. a) razmatranje pitanja iz oblasti bezbjednosti saobraćaja,
2. b) predlaganje mjera za unapređenje bezbjednosti saobraćaja,
3. v) davanje mišljenja na strateške dokumente,
4. g) iniciranje donošenja i učestvovanje u izradi zakonskih i drugih akata,
5. d) davanje mišljenja na programe, planove rada i izvještaje Agencije i

đ) ostvarivanje i podsticanje koordinacije i saradnje između republičkih organa uprave i drugih tijela u bezbjednosti saobraćaja.

(2) Savjetodavna tijela za bezbjednost saobraćaja jedinica lokalne samouprave zadatke iz stava 1. ovog člana obavljaju na svom području.

Član 12

(1) Članove Savjeta imenuje Vlada iz reda stručnjaka iz oblasti drumskog saobraćaja, nadležnih ministarstava i drugih republičkih organa, uprava i institucija vodeći računa o ravnopravnoj zastupljenosti polova.

(2) Tehničkoadministrativne poslove Savjeta obavlja Agencija.

(3) Rad Savjeta se finansira iz sredstava namijenjenih za rad Agencije.

(4) Broj članova, način imenovanja predsjednika, djelokrug i način rada Savjeta uređuju se pravilnikom koji donosi ministar saobraćaja i veza (u daljem tekstu: ministar).

1. Agencija za bezbjednost saobraćaja Republike Srpske

Član 13

(1) Agencija kao republička upravna organizacija sa svojstvom pravnog lica koje je u sastavu Ministarstva saobraćaja i veza, sa sjedištem u Banjoj Luci, upravlja sistemom bezbjednosti saobraćaja.

(2) Agencijom rukovodi direktor, čiji mandat traje četiri godine.

(3) Agencija podnosi Vladi godišnji izvještaj o radu.

Član 14

Zadaci Agencije su:

1. a) organizovanje i kontinuirano usavršavanje sistema bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj.
2. b) podsticanje, podrška i koordinacija rada svih subjekata u sistemu bezbjednosti saobraćaja, a posebno organa uprave Republike Srpske, javnih preduzeća, organa jedinica lokalne samouprave, stručnih i naučnoistraživačkih organizacija i institucija, nevladinih organizacija i drugih zainteresovanih subjekata,
3. v) promocija bezbjednosti saobraćaja, razvoj i unapređenje teoretskih i praktičnih znanja i ponašanja povezanih sa bezbjednošću saobraćaja,
4. g) priprema nacrta strateških dokumenata,
5. d) ocjena i praćenje sprovođenja usvojenih strateških dokumenata, naročito praćenje prelaznih pokazatelja bezbjednosti saobraćaja (indikatora bezbjednosti saobraćaja) i stavova prema bezbjednosti saobraćaja,

đ) pregled i korekcija predloženih strategija, programa i akcionih planova subjekata u sistemu bezbjednosti saobraćaja,

1. e) priprema nacrta podzakonskih akata, standarda i smjernica koji se tiču bezbjednosti saobraćaja,

ž) finansiranje aktivnosti vezanih za bezbjednost saobraćaja,

1. z) korišćenje i uvezivanje baza podataka od značaja za bezbjednost saobraćaja u Republici Srpskoj,
2. i) podrška naučnoistraživačkim institucijama u oblasti bezbjednosti saobraćaja,
3. j) planiranje, sprovođenje, kontrola i ocjenjivanje medijskih aktivnosti - kampanja u bezbjednosti saobraćaja,
4. k) licenciranje fizičkih i pravnih lica u smislu čl. 29. i 30. ovog zakona (KZA i K31),
5. l) izvještavanje Savjeta, odnosno Vlade o identifikovanim problemima u sistemu bezbjednosti saobraćaja, sprovedenim i planiranim mjerama za unapređenje i poboljšanje stanja bezbjednosti saobraćaja i načinu korišćenja sredstava za finansiranje bezbjednosti saobraćaja, najmanje dva puta godišnje,
6. lj) učešće i organizacija međunarodnih konferencija i skupova u okviru djelokruga rada Agencije,
7. m) drugi povjereni zadaci.

Član 15

(1) Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta uređuje se organizacija i djelokrug rada Agencije.

(2) Pravilnik iz stava 1. ovog člana donosi direktor Agencije uz saglasnost Vlade.

1. Strateški dokumenti u oblasti bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj

Član 16

(1) Strategija bezbjednosti drumskog saobraćaja Republike Srpske (u daljem tekstu: Strategija) i Program bezbjednosti drumskog saobraćaja Republike Srpske (u daljem tekstu: Program) predstavljaju dokumente od strateškog značaja za Republiku Srpsku.

(2) Strategiju donosi Narodna skupština Republike Srpske (u daljem tekstu: Narodna skupština) na prijedlog Vlade.

(3) Vlada donosi Program na prijedlog Agencije.

(4) Skupštine jedinica lokalne samouprave donose strategiju i program bezbjednosti drumskog saobraćaja za područje jedinice lokalne samouprave u skladu sa Strategijom i Programom.

Član 17

(1) Strategija sadrži najznačajnija obilježja postojećeg stanja bezbjednosti saobraćaja, predviđanje stanja sistema i stanja bezbjednosti saobraćaja, kao i načine njihovog ostvarivanja, opšte i dugoročne ciljeve, te ključne oblasti rada.

(2) Strategije iz člana 16. st. 2. i 4. izrađuju se za period od 10 godina.

Član 18

(1) Program obavezno sadrži detaljnu analizu postojećeg stanja bezbjednosti saobraćaja, srednjoročne i kratkoročne ciljeve, zadatke i mjere, odgovorne subjekte za sprovođenje zadataka i mjera, rokove za sprovođenje zadataka i mjera, kao i potrebna finansijska sredstva za realizaciju zadataka i mjera.

(2) Program iz člana 16. st. 3. i 4. izrađuje se za period od pet godina.

Član 19

(1) Vlada podnosi Narodnoj skupštini izvještaj o stanju bezbjednosti saobraćaja najmanje jednom godišnje i on je javan.

(2) Organ jedinice lokalne samouprave nadležan za poslove bezbjednosti drumskog saobraćaja podnosi skupštini jedinice lokalne samouprave, najmanje jednom godišnje, izvještaj o stanju bezbjednosti saobraćaja na njenom području a na osnovu prethodno dobijenog izvještaja o bezbjednosti saobrćaja na teritoriji jedinice lokalne samouprave sačinjenog od strane organizacione jedinice MUP-a Republike Srpske koja se nalazi na teritoriji jedinice lokalne samouprave.

1. Praćenje stanja bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj

Član 20

(1) U cilju neprekidnog praćenja stanja bezbjednosti saobraćaja Agencija koristi podatke iz postojećih sistema evidentiranja i praćenja najznačajnijih obilježja bezbjednosti saobraćaja na kojim se zasniva sistem upravljanja bezbjednošću saobraćaja.

(2) Nadležni republički organi uprave i drugi subjekti obavezni su da vode i u kontinuitetu obezbijede Agenciji nesmetan pristup podacima značajnim za bezbjednost saobraćaja.

(3) Podaci iz stava 2. ovog člana koj i se prikupljaj u, evidentiraju, obrađuju i dostavljaju Agenciji moraju biti razvrstani prema polu.

(4) Agencija je dužna da obezbijedi tehničke i sve druge uslove potrebne za kontinuiran pristup, prenos i analizu podataka iz stava 2. ovog člana.

(5) Agencija je dužna da obezbijedi pristup nadležnim organima jedinice lokalne samouprave podacima iz stava 2. ovog člana za područje lokalne samouprave.

(6) Pravilnik o uslovima i načinu prikupljanja, evidentiranja i praćenja podataka propisuje ministar.

Član 21

Agencija je dužna da na osnovu dostavljenih podataka:

1. a) sačini i dostavi Savjetu i Vladi periodične izvještaje o stanju bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj,
2. b) organizuje i vrši periodične analize sistema i stanja bezbjednosti saobraćaja,
3. v) predlaže mjere unapređenja sistema bezbjednosti saobraćaja i prikupljanja podataka i
4. g) vrši publikovanje podataka od značaja za stanje bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj.

Član 22

(1) Agencija koristi podatke iz sljedećih baza:

1. a) baza podataka registrovanih vozila,
2. b) baza podataka stanica za tehnički pregled vozila,
3. v) baza podataka intenziteta i strukture saobraćaja,
4. g) baza podataka puteva,
5. d) baza podataka vozača,

đ) baza podataka autoškola,

1. e) baza podataka izrečenih sankcija u saobraćaju,

ž) baza podataka saobraćajnih nezgoda,

1. z) baza podataka povreda nastalih u saobraćajnim nezgodama i
2. i) baza podataka o obaveznim osiguranjima motornih vozila.

(2) Ako se ukaže potreba, Agencij a je dužna da, pored navedenih baza podataka, uspostavi i druge baze u kojima će se evidentirati i pratiti obilježja bezbjednosti saobraćaja koja nisu navedena u stavu 1. ovog člana.

(3) Podaci iz stava 1. t. d), e), ž) i z) ovog člana razvrstavaju se prema polu.

1. Finansiranje bezbjednosti saobraćaja u Republici Srpskoj

Član 23

(1) Republika Srpska i jedinice lokalne samouprave, u okviru svojih prava i dužnosti, obezbjeđuju sredstva za finansiranje unapređenja bezbjednosti saobraćaja.

(2) Izvori sredstava za finansiranje zadataka Agencije iz člana 14. ovog zakona su iz:

1. a) budžeta Republike Srpske,
2. b) donacija, sponzorstava, kreditnih sredstava i
3. v) ostalih izvora.

Član 24

(1) Sredstva iz člana 23. ovog zakona koriste se za:

1. a) sprovođenje projekata i aktivnosti definisanih strateškim dokumentima iz člana 16. stav 1. ovog zakona,
2. b) naučnoistraživački rad u oblasti bezbjednosti saobraćaja i
3. v) rad Agencije i lokalnih tijela za bezbjednost saobraćaja.

(2) Agencija može sufinansirati program bezbjednosti saobraćaja jedinica lokalne samouprave u skladu sa kriterijumima koje donosi Agencija.

 

III - PUTEVI

1. Saobraćajna signalizacija i oprema puta

Član 25

(1) Putevi, kao infrastruktura na kojoj se odvija saobraćaj, moraju se projektovati, izgrađivati, opremati i održavati tako da odgovaraju svojoj namjeni i zahtjevima bezbjednosti saobraćaja, a u skladu sa zakonom i podzakonskim aktima donesenim od strane nadležnih organa.

(2) Javna preduzeća i drugi subjekti kojima je povjereno održavanje javnih puteva odgovorni su za obezbjeđenje uslova za nesmetano i bezbjedno odvijanje saobraćaja.

Član 26

(1) Saobraćajna signalizacija i oprema puta čine sastavni dio puta.

(2) Saobraćajnu signalizaciju čine:

1. a) vertikalna saobraćajna signalizacija,
2. b) horizontalna saobraćajna signalizacija,
3. v) svjetlosna saobraćajna signalizacija i
4. g) promjenljiva saobraćajna signalizacija.

(3) Opremu puta čini:

1. a) oprema za označavanje ivica kolovoza,
2. b) oprema za označavanje vrha saobraćajnog ostrva,
3. v) oprema, znakovi i oznake za označavanje radova, prepreka i oštećenja kolovoza,
4. g) svjetlosni znakovi za označavanje radova, prepreka i oštećenja kolovoza,
5. d) oprema za vođenje i usmjeravanje saobraćaj a u zoni radova na putu, prepreka i oštećenja kolovoza,

đ) branici i polubranici,

1. e) saobraćajna ogledala,

ž) zaštitne ograde,

1. z) ograde protiv zasljepljivanja,
2. i) ublaživači udara i
3. j) ostala oprema kao što su brojači saobraćaja, kamere, fiksni mjerači brzine, stanice za praćenje meteorološkoatmosferskih uslova i drugo.

(4) Ministar donosi pravilnik kojim se detaljnije uređuje saobraćajna signalizacija i oprema puta.

Član 27

(1) Saobraćajna signalizacija i oprema puta se postavlja na osnovu Glavnog projekta saobraćajne signalizacije i opreme puta, ako se radi o saobraćajnoj signalizaciji i opremi puta stalnog karaktera.

(2) Saobraćajna signalizacija i oprema puta se postavlja na osnovu Elaborata saobraćajne signalizacije i opreme puta, ako se radi o saobraćajnoj signalizaciji i opremi puta namijenjenoj označavanju radova na putu.

(3) Izradu Glavnog projekta saobraćajne signalizacije i opreme puta i Elaborata saobraćajne signalizacije i opreme puta može vršiti isključivo lice koje posjeduje licencu za izradu tehničke dokumentacije za saobraćajnu signalizaciju i opremu puta.

(4) Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana saobraćajna signalizacija i oprema puta se može postaviti na osnovu rješenja organa nadležnog za upravljanje puta i takva saobraćajna signalizacija i oprema puta ima privremeni karakter i postavlja se prilikom označavanja prepreka na putu i oštećenja puta.

1. Revizija projekata puteva sa aspekta bezbjednosti saobraćaja i provjera stanja javnih puteva sa aspekta bezbjednosti saobraćaja (RSA i RSI)

Član 28

S ciljem poboljšanja uslova za bezbjedno odvijanje saobraćaja uspostavlja se sistem obaveznih procedura sa aspekta bezbjednosti saobraćaja, i to prilikom izrade projektne dokumentacije procedura revizije projekata javnih puteva sa aspekta bezbjednosti saobraćaja (u daljem tekstu: RSA) i procedura provjere postojećih javnih puteva sa aspekta bezbjednosti saobraćaja (u daljem tekstu: RSI).

Član 29

(1) U fazi projektovanja, izgradnje i rekonstrukcije putne infrastrukture obavezno se vrši revizija projekata od strane nezavisne revizije sa aspekta bezbjednosti saobraćaja.

(2) Reviziju iz stava 1. ovog člana vrši nezavisno, licencirano pravno ili fizičko lice.

Član 30

(1) Postojeći javni putevi podliježu obaveznoj provjeri sa aspekta bezbjednosti saobraćaja u cilju identifikacije nedostataka koji bi mogli negativno uticati na bezbjedno odvijanje saobraćaja i prevencije saobraćajnih nezgoda.

(2) Provjeri iz stava 1. ovog člana obavezno podliježu auto-putevi, brzi putevi, magistralni i regionalni putevi, a u slučaju potrebe i ostali javni putevi i ulice u naselju.

(3) Provjeru iz stava. 1. ovog člana vrši nezavisno, licencirano pravno ili fizičko lice.

(4) Upravljači auto-puteva, brzih, magistralnih i regionalnih puteva dužni su, u skladu s pokazateljima stanja bezbjednosti saobraćaja i drugih parametara, izraditi jednom godišnje vremensko-dinamički plan i prioritetnu listu provjere javnih puteva sa aspekta bezbjednosti saobraćaja kojima upravljaju i upoznati Agenciju sa ovim planom.

Član 31

(1) Pravno ili fizičko lice koje vrši reviziju, odnosno provjeru iz čl. 29. i 30. ovog zakona ne može biti uključeno u proces projektovanja koja su predmet revizije, odnosno upravljanja putevima koji su predmet provjere.

(2) Licu iz stava 1. ovog člana licence izdaje Agencija.

(3) Pravilnik o uslovima i načinu revizije i provjere, kao i postupku licenciranja donosi ministar.

1. Identifikacija i sanacija opasnih mjesta na putnoj mreži i dubinska analiza saobraćajnih nezgoda

Član 32

(1) Subjekat nadležan za upravljanje putevima dužan je da prati stanje bezbjednosti saobraćaja na putu, te vrši stručne analize opasnih mjesta na putu i preduzima mjere za otklanjanje opasnih mjesta u skladu sa izvršenom stručnom analizom i pojedinačnim projektom.

(2) Pravilnik o definisanju i identifikaciji opasnog mjesta, načinu i kriterijumima za utvrđivanje prioriteta i otklanjanje opasnog mjesta donosi ministar.

Član 33

(1) U slučaju saobraćajne nezgode sa poginulim licima, Agencija je obavezna da izvrši sveobuhvatnu analizu saobraćajne nezgode kako bi se sagledale okolnosti i mogući uzroci nastanka saobraćajne nezgode, te da predloži eventualne mjere za otklanjanje uočenih nedostataka.

(2) Agencija je obavezna da formira stručni tim koji će izvršiti sveobuhvatnu analizu iz stava 1. ovog člana.

(3) Rezultati sveobuhvatne analize se evidentiraju i mogu se koristiti isključivo u svrhu unapređenja stanja u bezbjednosti saobraćaja.

(4) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuju sastav stručnog tima i procedure sveobuhvatne analize.

 

IV - SAOBRAĆAJNA PRAVILA

1. Ponašanje učesnika u saobraćaju

Član 34

Učesnici u saobraćaju su dužni da postupaju u skladu sa važećim propisima po sljedećem prioritetu:

1. a) naredbe i znakovi policijskog službenika,
2. b) svjetlosna saobraćajna signalizacija,
3. v) vozila pod pratnjom,
4. g) vozila sa prvenstvom prolaza,
5. d) vertikalna i horizontalna saobraćajna signalizaci ja,

đ) šinska vozila i

1. e) pravilo desne strane.

Član 35

Vozaču za vrijeme vožnje nije dozvoljeno da u vozilu uključi audiouređaj tako glasno da ne može da čuje zvučne signale ostalih učesnika u saobraćaju, niti mu je dozvoljeno da upotrebljava slušalice za slušanje audiouređaja na oba uva.

Član 36

U motornom vozilu, osim bicikla s motorom (moped), lakog motocikla, lakog tricikla i četvorocikla, motocikla, tricikla i četvorocikla, obavezno se nalazi prsluk sa retroreflektivnim karakteristikama, koji je vozač dužan nositi na sebi kada na putu obavlja neke radnje uz vozilo (mijenja točak, obavlja manje popravke na vozilu, nalijeva gorivo i slično).

Član 37

U vozilu je zabranjena upotreba uređaja i sredstava za ometanje uređaja kojim se mjeri brzina kretanja vozila.

1. Uključivanje vozila u saobraćaj

Član 38

Ako se vozilo uključuje u saobraćaj na put, na mjestu na koj em je preglednost smanjena vozač je dužan da uz pomoć drugog lica izvrši bezbjedno uključivanje u saobraćaj ili da na neki drugi način osigura bezbjedno uključenje na put.

Član 39

(1) Prije uključivanja u saobraćaj sa zemljanog puta, odnosno površine na kojoj se ne obavlja saobraćaj, vozač je dužan da skine blato, snijeg i druge materije sa točkova, vjetrobranskih stakala i ostalih dijelova vozila.

(2) Vozač je dužan da, bez odlaganja, ukloni blato, snijeg i druge materije sa kolovoza koje je nanijelo vozilo kojim upravlja.

(3) Lice koje obavlja radove zbog kojih vozila na kolovoz iznose materiju koja može ugroziti bezbjednost saobraćaja obavezno je da prije izlaska očisti točkove i druge dijelove tih vozila.

1. Kretanje vozila po saobraćajnim površinama, nasilnička vožnja, saobraćaj u raskrsnici

Član 40

Ako za vožnju bicikla ne postoji posebno izgrađena staza, tada se za vožnju može koristiti kolovoz u širini od najviše jednog metra od desne ivice kolovoza.

Član 41

Nasilnička vožnja je ponašanje vozača motornog vozila koje je u gruboj suprotnosti sa saobraćajnim pravilima, odnosno prilikom koga vozač ne pokazuje obzir prema bezbjednosti ostalih učesnika u saobraćaju, a naročito kada:

1. a) se vozilom u naselju kreće brzinom koja je veća od dozvoljene za više od 50 km/h,
2. b) se vozilom van naselja kreće brzinom koja je veća od dozvoljene za više od 80 km/h,
3. v) se vozilom kreće u nedozvoljenom smjeru na autoputu, brzom putu, putu rezervisanom za saobraćaj motornih vozila, ulicama u naselju sa najmanje dvije saobraćajne trake za saobraćaj vozila u istom smjeru, kao i u raskrsnici sa kružnim tokom,
4. g) u raskrsnici koja je regulisana svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom vozilo vrši radnju skretanja iz saobraćajne trake koja nije namijenjena za skretanje u tom smjeru,
5. d) upravlja motociklom, lakim motociklom, biciklom s motorom (moped) na jednom točku,

đ) vozilom prođe kroz raskrsnicu kada mu je to svjetlosnim signalom zabranjeno krećući se brzinom koja je veća od dozvoljene za više od 30 km/h.

Član 42

(1) U raskrsnici sa kružnim tokom i u raskrsnici puteva razvrstanih u različite kategorije saobraćaj se obavezno reguliše vertikalnom i horizontalnom saobraćajnom signalizacijom, a u posebnim slučajevima i svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom.

(2) Saobraćaj u raskrsnici sa kružnim tokom potrebno je regulisati tako da vozač koji se sa vozilom kreće u kružnom toku ima prvenstvo prolaza u odnosu na vozila koja se vozilom uključuju u kružni tok.

(3) Vozač koji se vozilom uključuje u kružni tok sa više saobraćajnih traka obavezan je koristiti krajnju desnu traku za isključenje na prvom i drugom izlazu, osim ako je saobraćajnom signalizacijom drugačije regulisano.

3a. Saobraćaj lakih ličnih električnih vozila

Član 42a

(1) Lako lično električno vozilo kao što je električni trotinet, električni skejtbord, haverbord, segvej i slično je vozilo na točkovima koje se djelimično ili potpuno koristi kao motorno vozilo za prevoz jednog lica na javnoj, odnosno privatnoj površini i koje:

1. a) se potpuno ili djelimično napaja iz samostalnog izvora energije sa ili bez sistema samobalansiranja,
2. b) ima napon baterije do 100 VDC, odnosno integrisani punjač sa ulazom za baterije do 240 VAC.

(2) Lakim ličnim električnim vozilima iz stava 1. ovog člana ne smatraju se:

1. a) vozila koja se smatraju igračkama,
2. b) vozila bez sistema samobalansiranja sa sjedištem,
3. v) vozila namijenjena takmičenju,
4. g) bicikli potpomognuti električnim pogonom,
5. d) vozila namijenjena za upotrebu lica koja su pod medicinskom njegom,

đ) električna vozila sa maksimalnom brzinom preko 25 km/h,

1. e) vozila sa nominalnim naponom većim od 100 VDC ili 240 VAC.

(3) Laka lična električna vozila iz stava 1. ovog člana razvrstavaju se u četiri klase:

1. a) klasa 1 - vozila maksimalne konstruktivne brzine do 6 km/h, bez sistema samobalansiranja i sjedišta,
2. b) klasa 2 - vozila maksimalne konstruktivne brzine do 25 km/h, bez sistema samobalansiranja i sjedišta,
3. v) klasa 3 - vozila maksimalne konstruktivne brzine do 6 km/h, sa sistemom samobalansiranja i sjedištem ili bez sjedišta,
4. g) klasa 4 - vozila maksimalne konstruktivne brzine do 25 km/h, sa sistemom samobalansiranja i sjedištem ili bez sjedišta.

(4) Laka lična električna vozila iz stava 1. ovog člana obavezno su opremljena:

1. a) ograničivačem brzine kojim se obezbjeđuje da se ne prelazi maksimalna konstruktivna brzina, s tim da vozila klase 2 i klase 4 obavezno imaju i ograničenje brzine na 25 km/h, a ukoliko se kreću površinama namijenjenim za kretanje pješaka, imaju ograničenje brzine na 6 km/h,
2. b) prednjim i zadnjim katadiopterom, s tim da su vozila klase 2 i klase 4 obavezno opremljena prednjim i zadnjim svjetlom za osvjetljavanje puta,
3. v) uređajem za davanje zvučnih signala.

Član 42b

(1) Propisi iz oblasti bezbjednosti saobraćaja kojima je uređeno kretanje pješaka primjenjuju se i na lice koje koristi lako lično električno vozilo klase 1 i klase 3.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, lice koje koristi lako lično električno vozilo klase 1 i klase 3 obavezno je da posjeduje identifikacionu potvrdu i naljepnicu za lako lično električno vozilo s kojim se kreće.

(3) Propisi iz oblasti bezbjednosti saobraćaja kojima je uređen saobraćaj bicikala primjenjuju se i na lice koje koristi lako lično električno vozilo klase 2 i klase 4.

(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, lice koje koristi lako lično električno vozilo klase 2 i klase 4 obavezno je da:

1. a) posjeduje identifikacionu potvrdu i naljepnicu za lako lično električno vozilo kojim se kreće,
2. b) ima više od 14 godina,
3. v) posjeduje potvrdu o poznavanju propisa o bezbjednosti saobraćaja na putevima, koju izdaje Zavod u skladu sa propisima koji uređuju oblast bezbjednosti saobraćaja ili vozačku dozvolu kojom se dokazuje pravo upravljanja vozilom bilo koje kategorije,
4. g) za vrijeme vožnje nosi na glavi zakopčanu zaštitnu kacigu.

(5) Lakim ličnim električnim vozilima iz člana 42a. ovog zakona nije dozvoljeno prevoženje drugih lica.

(6) Jedinice lokalne samouprave mogu posebnim aktom dozvoliti upotrebu lakih ličnih električnih vozila na određenim mjestima, uz obavezu postavljanja saobraćajne signalizacije na tim mjestima.

Član 42v

(1) Identifikaciona potvrda za lako lično električno vozilo iz člana 42b. ovog zakona je dokument kojim se potvrđuju tehničke karakteristike lakog ličnog električnog vozila.

(2) Identifikaciona naljepnica za lako lično električno vozilo iz člana 42b. ovog zakona je naljepnica koja se postavlja na lako lično električno vozilo radi prepoznavanja.

(3) Identifikacionu potvrdu i naljepnicu iz st. 1. i 2. ovog člana izdaju stanice tehničkog pregleda vozila.

(4) Troškove izdavanja identifikacione potvrde i naljepnice iz st. 1. i 2. ovog člana snosi tražilac identifikacione potvrde i naljepnice, u iznosu od 20 KM.

(5) Ministar donosi pravilnik kojim se uređuju izgled, način, postupak izdavanja i način naplate naknade za izdavanje identifikacione potvrde i naljepnice za lako lično električno vozilo iz st. 1. i 2. ovog člana.

1. Parkiranje vozila i posebne mjere kod zaustavljanja i parkiranja vozila

Član 43

Zabranjeno je zaustavljanje ili parkiranje vozila na:

1. a) obilježenom pješačkom prelazu i na udaljenosti manjoj od pet metara od prelaza, kao i na prelazu biciklističke staze preko kolovoza,
2. b) prelazu puta preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou,
3. v) željezničkim ili tramvajskim prugama ili u neposrednoj blizini tih pruga ako se time sprečava ili ometa saobraćaj vozila koja se kreću po šinama,
4. g) raskrsnici i na udaljenosti manjoj od pet metara od najbliže ivice poprečnog kolovoza,
5. d) mostovima, u tunelima, u podvožnjacima i na nadvožnjacima, kao i na dijelovima puta ispod mostova i nadvožnjaka i na udaljenosti manjoj od 15 š od tih objekata,

đ) dijelu puta u blizini vrha prevoja i u krivini gdje je preglednost puta nedovoljna i gdje se obilaženje vozila ne bi moglo izvršiti bez opasnosti,

1. e) dijelu puta na kojem bi širina slobodnog prolaza od zaustavljenog ili parkiranog vozila do neisprekidane uzdužne linije na kolovozu ili do suprotne ivice kolovoza ili do neke prepreke na putu bila manja od tri metra,

ž) mjestu na kome bi vozilo zaklanjalo postavljeni saobraćajni znak ili uređaj za davanje svjetlosnih saobraćajnih znakova,

1. z) biciklističkoj stazi, odnosno traci,
2. i) dijelu kolovoza koji je kao stajalište za vozila javnog saobraćaja obilježen saobraćajnim znakom i oznakama na kolo vo zu,
3. j) svim uređenim zelenim površinama, parkovima i slič no i
4. k) mjestu koje je označeno kao parkingprostor za lica sa invaliditetom ako vozilo nije propisno obilježeno.

Član 44

(1) Osim u slučajevima iz člana 43. ovog zakona, zabranjeno je parkiranje vozilo na:

1. a) dijelu puta ispred prelaza puta preko željezničke ili tramvajske pruge u istom nivou, i to na udaljenosti manjoj od 15 š od tih prelaza,
2. b) udaljenosti manjoj od 15 š ispred i iza znaka kojim je obilježeno stajalište za vozila javnog saobraćaja,
3. v) prolazima i ulazima škola, ustanova, preduzeća, stambenih zgrada i drugih objekata i iznad priključka na vodovodnu mrežu i ulaza u kanalizacionu ili drugu mrežu komunalne infrastrukture,
4. g) mjestu na kome bi parkirano vozilo onemogućilo pristup drugom vozilu radi parkiranja ili izlazak već parkiranog vozila,
5. d) trotoaru, ako to nije izričito regulisano saobraćajnim znakom, a ako je parkiranje dozvoljeno, mora se ostaviti najmanje 1,6 š širine na površini za kretanje pješaka, s tim da ta površina ne može biti uz ivicu kolovoza i

đ) na kolovozu s dvije saobraćajne trake gdje se saobraćaj odvija u oba smjera.

(2) Član 43. ovog zakona i stav 1. ovog člana ne primjenjuju se na službena vozila policijskih službenika koji obavljaju službenu dužnost, ako se time ne ugrožava bezbjednost drugih učesnika u saobraćaju.

(3) Premještanje vozila je dozvoljeno u slučajevima kada je vozilo parkirano suprotno članu 43. ovog zakona i stavu 1. ovog člana.

(4) Premještanje vozila vrši se u skladu sa zakonom i propisima donesenim na osnovu zakona.

Član 45

Vozač vozila je dužan da uključi sve pokazivače pravca na vozilu ako:

1. a) upozorava druge učesnike na opasnost u saobraćaju,
2. b) je posljednji u koloni vozila, koja se zaustavila na putu izvan naselja, osim ako je kolona zaustavljena zbog postupanja po saobraćajnom znaku i
3. v) kada obavlja radnje iz člana 36. ovog zakona.

Član 46

(1) U slučaj u da vozač ima potrebu da motorno vozilo zaustavi na putu van naseljenog mjesta, dužan je da ga zaustavi van kolovoza, a ako za to ne postoji mogućnost, vozilo zaustavlja tako da što većim dijelom bude van kolovoza.

(2) Kao zaustavljeno ili parkirano vozilo na kolovozu smatra se i vozilo koje se jednim dijelom nalazi na kolovozu, a drugim na trotoaru ili okolnom zemljištu.

(3) U slučaju zaustavljanja ili parkiranja vozila iz st. 1. i 2. ovog člana, zabranjeno je od prvog sumraka do potpunog svanuća upotrebljavati kratka ili duga svjetla na zaustavljenom ili parkiranom vozilu.

Član 47

(1) Vozač koji napušta motorno vozilo na putu dužan je da preduzme sljedeće mjere radi sprečavanja nekontrolisanog kretanja vozila:

1. a) da stavi ručicu mjenjača u odgovarajući stepen preno sa i po potre bi ko ri sti par kir nu koč ni cu,
2. b) ako je vozilo ostavljeno na putu sa uzdužnim nagibom, da okrene prednje točkove prema ivičnjaku trotoara, odnosno ivici kolovoza ako se vozilo ostavlja na nizbrdici, ili da okrene prednje točkove prema sredini kolovoza ako se vozilo ostavlja na uzbrdici i
3. v) da stavi klinaste podmetače pod odgovarajuće točkove vozila ako je na putu sa uzdužnim nagibom ostavljeno vozilo koje po propisima mora imati takve podmetače.

(2) Ostavljanje motornog vozila na putu iz stava 1. ovog člana smatra se kada vozač parkira ili napusti vozilo tako da nad njim nije u stanju da ostvari neposredan nadzor, kao i kad vozač zaustavi ili parkira vozilo na putu radi otklanjanja kvara.

Član 48

(1) Zabranjeno je parkirati na kolovozu vozila u dvostrukom redu, osim bicikla, bicikla sa motorom (moped), lakog motocikla, motocikla bez bočne prikolice.

(2) Prikolice za kampovanje bez vučnog vozila parkiraju se samo na za to određenom mjestu.

(3) Vozilima čija je najveća dozvoljena masa veća od 7.500 kd nije dozvoljeno parkiranje u naseljima, osim na mjestima koja su označena kao parkiralište za teretna vozila.

1. Nadzor nad motornim vozilom, zona vremenski ograničenog parkiranja, kretanje pješaka

Član 49

(1) Vlasnik motornog vozila je dužan da vrši nadzor nad svojim vozilom.

(2) Zabranjeno je davanje na poslugu vozila licu koje nema pravo za upravljanje tom vrstom, odnosno kategorijom vozila ili licu kojem je zabranjeno upravljanje motornim vozilom.

(3) Vozač, prije nego što napusti vozilo, obavezan je preduzeti sve potrebne mjere iz člana 47. ovog zakona kojima se sprečava da vozilo samo krene sa mjesta na kojem je zaustavljeno, odnosno parkirano da ne ometa druge učesnike u saobraćaju i da obezbijedi vozilo od neovlašćene upotrebe.

(4) Vlasnik, odnosno korisnik je dužan da neovlašćenu upotrebu vozila prijavi policiji odmah po saznanju za to.

Član 50

(1) Na putu ili dijelu puta može se vremenski ograničiti parkiranje.

(2) Zona vremenski ograničenog parkiranja se označava saobraćajnom signalizacijom.

Član 51

(1) Prilikom izgradnje i rekonstrukcije obavezno je projektovanje trotoara najmanje širine od 1,80 m, a u izuzetnim slučajevima širina može biti 1,2 m.

(2) Prilaz na trotoar mora biti prilagođen za pristup licima sa invaliditetom i dječijih prevoznih sredstava.

Član 52

(1) Po kolovozu je zabranjeno kretanje pješaka ako je pod dejstvom alkohola ili opojnih sredstava.

(2) Smatraće se da je pješak pod dejstvom alkohola ako se analizom krvi ili krvi i urina ili drugom metodom mjerenja količine alkohola u organizmu utvrdi da količina alkohola u krvi iznosi više od 0,8 d/kd ili ako je prisustvo alkohola u organizmu utvrđeno odgovarajućim sredstvima ili aparatima za mjerenje alkoholiziranosti, što odgovara količinama većim od 0,8 d/kd, ili kod kojeg se, bez obzira na količinu alkohola u krvi, stručnim pregledom utvrdi da pokazuje znake promijenjenog ponašanja izazvanog dejstvom alkohola.

(3) Pješak iz stava 1. ovog člana dužan je da se podvrgne kontroli prisustva alkohola ili opojnih droga u organizmu pomoću odgovarajućih sredstava i aparata, odnosno da pristupi zdravstvenom pregledu na koji je upućen radi provjere prisustva alkohola ili opojnih droga u organizmu.

1. Vođenje, gonjenje ili jahanje životinja

Član 53

(1) Vlasnik, odnosno lice koje vodi životinju (psa, mačku i drugo) po putu dužan je da je vodi i obezbjeđuje na način da životinja ne ugrozi bezbjednost saobraćaja.

(2) U toku vožnje zabranjeno je voditi životinje iz vozila, odnosno sa vozila.

(3) Ako se životinja prevozi u kabini motornog vozila i ne nalazi se u transporteru, prevoz se vrši na način da se ne ometaju vozač i putnici u vozilu, kao i drugi učesnici u saobraćaju, isključivo na zadnjoj klupi, uz prisustvo lica starijeg od 12 godina.

Član 54

Za zaprežno vozilo koje se kreće na putu može biti privezana jedna životinja, i to sa desne strane zadnjeg dijela vozila.

Član 55

(1) Zabranjeno je ostavljanje životinja na putu bez nadzora, kao i hranjenje, zadržavanje ili prikupljanje životinja na javnim putevima.

(2) Jahač, gonič, odnosno vodič dužan je da vodi životinju koj a se kreće po putu što bliže desnoj ivici puta, tako da lijeva polovina kolovoza bude slobodna za saobraćaj.

(3) Gonič ili vodič životinja mora biti sposoban da goni ili vodi životinje.

Član 56

Zabranjeno je vođenje, gonjenje i jahanje životinja na magistralnim putevima, kao i vođenje, gonjenje i jahanje životinja noću na javnim putevima.

Član 57

Gonič je dužan da životinje goni u krdu, a ako je životinja mnogo, da ih razdijeli u pojedinačne grupe i između njih ostavi dovoljno prostora svim učesnicima u saobraćaju za bezbjedno preticanje krda.

Član 58

(1) Na javnim putevima zabranjeno je jahanje životinja licima mlađim od 16 godina.

(2) Lice koje jaše životinju mora biti fizički spremno za jahanje i mora kontrolisati životinju na kojoj jaše.

Član 59

(1) Jahač se može kretati samo površinom namijenjenom za jahanje životinja.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, kolovoz regionalnih i lokalnih puteva može se upotrebljavati za jahanje ako je to određeno saobraćajnim režimom na tom putu.

(3) Ako za jahanje životinje ne postoji posebno izgrađena staza, tada se za jahanje može koristiti kolovoz u širini od najviše jedan metar od desne ivice kolovoza.

(4) Za jahanje na kolovozu shodno se primjenjuju odredbe zakona koji se odnose na kretanje bicikla.

Član 60

(1) Gonjenje, vođenje i odmor životinja zabranjen je po površinama namijenjenim kretanju pješaka, odnosno biciklista.

(2) Životinje koje su pored puta moraju biti pod stalnim nadzorom goniča i obezbijeđene tako da ne mogu izaći na put.

Član 61

(1) U slučaju da put nema izgrađen prelaz, gonjenje ili vođenje životinja dozvoljeno je na preglednom dijelu puta.

(2) Prelaženje životinja u stadu ili krdu preko javnog puta moraju obezbjeđivati najmanje dva goniča, koji se nalaze s obje strane prelaza.

Član 62

Gonič, odnosno vodič životinje, jahač ili drugo lice koje vodi životinju dužan je da ukloni sve materije koje je životinja nanijela na put.

1. Saobraćaj traktora, radnih mašina i motokultivatora

Član 63

(1) U saobraćaju na javnom putu traktor može vući najviše dva priključna vozila, koja su namijenjena za traktorsku vuču, registrovana kao priključna vozila koja vuče traktor, i to samo ako prevoze poljoprivredne proizvode ili se obavljaju poljoprivredni radovi.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, u saobraćaju na magistralnim i regionalnim putevima traktor može vući najviše jedno priključno vozilo.

(3) Priključno vozilo mora biti priključeno uz traktor tako da je odstojanje između traktora i priključnog vozila uvijek jednako i tako da omogućava njihovo bezbjedno učestvovanje u saobraćaju.

Član 64

(1) U saobraćaju na javnom putu na priključnom vozilu koje vuče traktor dozvoljen je prevoz najviše pet lica koja utovaraju, odnosno istovaraju teret, odnosno obavljaju poljoprivredne radove.

(2) Licima iz stava 1. ovog člana zabranjeno je da se nalaze na rudi za vrijeme kretanja vozila, stajanje na vozilu, sjedenje na stranicama vozila ili na nestabilnom teretu.

Član 65

(1) U saobraćaju na javnom putu radnom mašinom i motokultivatorom može se vući samo priključak namijenjen za priključivanje na to vozilo.

(2) Radna mašina i motokultivator u saobraćaju na putu moraju imati na prednjoj strani uključena oborena svjetla za osvjetljavanje puta, a na zadnjoj strani poziciona svjetla i katadiopter.

(3) Radna mašina i motokultivator moraju imati propisana stopsvjetla koja su povezana sa uređajem za zaustavljanje.

(4) Svjetla za osvjetljavanje puta, poziciona svjetla, katadiopteri i stopsvjetla iz st. 2. i 3. ovog člana moraju odgovarati propisima za motorna vozila i priključna vozila i moraju biti postavljeni u skladu s tim propisima.

Član 66

(1) Za vrijeme vožnje na motokultivatoru može se nalaziti samo vozač.

(2) U saobraćaju na javnom putu u priključnom vozilu koje vuče motokultivator dozvoljen je prevoz najviše tri lica koja utovaraju, odnosno istovaraju teret, odnosno obavljaju poljoprivredne radove.

1. Turistički voz, saobraćaj zaprežnih vozila i posebnih prevoznih sredstava, saobraćaj na autoputu, putu rezervisanom za saobraćaj motornih vozila i brzom putu

Član 67

(1) U parkovima, hotelskoturističkim i sličnim naseljima, na putu na kome je zabranjen ili se ne vrši saobraćaj ili se saobraćaj vrši u turističke svrhe motorno vozilo može vući najviše pet priključnih vozila namijenjenih prevozu lica u sjedećem položaju uz ispunjavanje propisanih bezbjednosnotehničkih uslova (turistički voz).

(2) Zabranjen je prevoz lica turističkim vozom na magistralnim i regionalnim putevima.

(3) Dozvoljen je prevoz lica turističkim vozom po trasi kojuje, posebnom odlukom, odredio nadležni organ jedinice lokalne samouprave.

(4) Turističkim vozom može upravljati lice koje ima vozačku dozvolu za upravljanje motornim vozilom D1 i E.

(5) Prije prve registracije tehnička ispravnost turističkog voza obavezno se utvrđuje od strane ovlašćene organizacije u skladu sa zakonom.

(6) Vučno vozilo i priključna vozila turističkog voza moraju biti tehnički ispravna.

Član 68

(1) Noću je zabranjen saobraćaj zaprežnih vozila na svim javnim putevima.

(2) Vozač zaprežnog vozila koj e se kreće po putu obavezan je držati vozilo što bliže desnoj ivici kolovoza.

(3) Vozaču zaprežnog vozila nije dozvoljeno ostaviti zaprežno vozilo na putu bez nadzora.

Član 69

(1) Vozač i pratilac zaprežnog vozila mogu biti lica koja nisu mlađa od 16 godina života i koja su sposobna da kontrolišu upregnute životinje.

(2) U slučaj u da je to potrebno radi bezbjednog transporta tereta, vozač zaprežnog vozila dužan je obezbijediti prisustvo pratioca iza zaprežnog vozila.

(3) Zaprežno vozilo i teret na vozilu moraju ispunjavati uslove utvrđene propisom o dimenzijama vozila.

(4) Zaprežno vozilo mora biti opremljeno ispravnim uređajima za kočenje.

Član 70

(1) Vozaču zaprežnog vozila nije dozvoljeno da upregne životinju koja je iscrpljena, bolesna ili povrijeđena tako da očigledno nije u stanju da vuče vozilo.

(2) Zaprežnom vozilu nije dozvoljeno dodavati priključna vozila.

Član 71

(1) Po kret ne stoli ce, dječi ja pre vo zna sred stva i druga pomagala i sprave koje omogućavaju kretanje brže od kretanja pješaka, kao što su dječije vozilo, rolšue, roleri, skije i sanke, ne smatraju se vozilom u smislu ovog zakona.

(2) Za saobraćaj prevoznih sredstava iz stava 1. ovog člana primjenjuju se pravila saobraćaja za pješake propisana zakonom.

(3) Zabranjeno je kretanje motornim sankama po javnom putu i površinama namijenjenim za kretanje pješaka.

(4) Nadležni organ jedinice lokalne samouprave posebnim propisom definiše površine za kretanje sredstava iz st. 1. i 3. ovog člana.

Član 72

(1) Zabranjen je pristup ili kretanje pješaka po kolovozu autoputa, puta rezervisanog za saobraćaj motornih vozila i brzog puta.

(2) Zabrana iz stava 1. ovog člana ne primjenjuje se na:

1. a) policijskog službenika koji vrši službene dužnosti,
2. b) radnika koji radi na označenom gradilištu na autoputu, putu rezervisanom za saobraćaj motornih vozila i brzom putu,
3. v) lice koje pruža hitnu medicinsku ili prvu pomoć i
4. g) radnika organizacije koja upravlja autoputem, putem rezervisanom za saobraćaj motornih vozila i brzim putem.

(3) Lica iz stava 2. ovog člana obavezna su nositi prsluk sa retroreflektivnim karakteristikama, a mjesto na kojem rade mora biti propisno obilježeno.

1. Prevoz lica i tereta vozilima

Član 73

(1) U autobusu koj im se vrši javni prevoz lica ili prevoz lica za vlastite potrebe u gradskom i prigradskom saobraćaju može se prevoziti onoliko lica koliko ima registrovanih mjesta za sjedenje i stajanje.

(2) Javni prevoz lica autobusima može se vršiti samo na putevima čija je širina kolovoza najmanje pet metara i ako na putu ne postoj e opasni nagibi i usponi, oštre i nepregledne krivine i drugi nepovoljni elementi, koji bi dovodili u pitanje bezbjednost prevoza ili neometano obavljanje prevoza.

(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, prevoz se može vršiti na osnovu rješenja nadležnog organa jedinice lokalne samouprave kojim se odobrava saobraćaj na putevima čija širina kolovoza nije manja od 2,5 metra.

(4) Ako se naseljena mjesta, između koj ih se vrši prigradski saobraćaj, nalaze u dvije susjedne jedinice lokalne samouprave, rješenje iz stava 3. ovog člana donosi nadležni organ jedinice lokalne samouprave na čijem području se nalazi veća dionica puta na kom se saobraćaj vrši, uz saglasnost nadležnog organa jedinice lokalne samouprave na čijem se području nalazi manja dionica puta.

(5) Rješenje iz stava 3. ovog člana donosi se na zahtjev prevoznika, uz prethodno pribavljenu saglasnost nadležnog organa za unutrašnje poslove na tom područj u, a na koje se može izjaviti žalba Ministarstvu u roku od 15 dana od dana njegovog prijema.

Član 74

(1) Motornim i priključnim vozilom dozvoljeno je prevoziti onoliko lica koliko je registrovano mjesta za sjedenje, odnosno stajanje.

(2) Ako je u autobusu, trolejbusu ili tramvaj u, pored mjesta za sjedenje, proizvođač predvidio i mjesta za stajanje, u to vozilo moraju biti ugrađeni držači.

(3) Zabranjeno je vozaču autobusa, trolejbusa ili tramvaja u kojem putnici za vrijeme vožnje stoje naglo kočiti, ubrzavati, odnosno mijenjati pravac kretanja vozila, osim radi izbjegavanja neposredne opasnosti.

(4) Obavještenje o broju sjedišta i mjesta za stajanje mora biti istaknuto na vidnom mjestu u vozilu.

(5) Priključno vozilo u kome se prevoze putnici može biti pridodato samo autobusima, trolejbusima, i tramvajima u gradskom i prigradskom saobraćaju.

Član 75

Na putu autobusi se mogu zaustavljati radi ulaska i izlaska putnika samo na autobuskim stajalištima u skladu sa propisima iz oblasti prevoza u drumskom saobraćaju.

Član 76

(1) Zabranjeno je prevoziti lice u zatvorenom prostoru vozila koje se ne može otvoriti s unutrašnje strane, osim u onom vozilu koje je opremljeno bravicama za bezbjednost djece ili drugim bravama.

(2) Izuzetno od odredbe iz stava 1. ovog člana, dozvoljeno je u policijskom, vojnom ili vozilu pravosudnih organa prevoziti lice lišeno slobode.

Član 77

(1) Za vrijeme kretanja vozila zabranjeno je uskakati u vozilo, iskakati iz vozila, otvarati vrata, naginjati se van vozila, kačiti se za vozilo i voziti na spoljnim dijelovima vozila ili na traktorskim priključcima.

(2) Izuzetno od odredbe iz stava 1. ovog člana, na spoljnim dijelovima motornog i priključnog vozila mogu se voziti lica koja obavljaju poslove svog radnog mjesta u vezi sa namjenom vozila, na vozilima vatrogasne službe, elektrodistribucije i komunalne djelatnosti, ako je na tim vozilima ugrađena platforma za stajanje i držači.

Član 78

(1) Vrata vozila javnog prevoza nije dozvoljeno otvarati, odnosno držati otvorenim tokom kretanja vozila.

(2) Zabranjeno je započeti kretanje autobusa, trolejbusa ili tramvaja dok putnici bezbjedno ne uđu, odnosno izađu iz autobusa, trolejbusa ili tramvaja i dok vrata autobusa, trolejbusa ili tramvaja ne budu zatvorena.

Član 79

(1) U teretnom vozilu, osim vozilu vojske ili policije, u prostoru za smještaj tereta, dozvoljeno je prevoziti najviše pet lica koja utovaraju, odnosno istovaraju teret ili obavljaju druge radove.

(2) Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, u prostoru za smještaj tereta dozvoljeno je da se prevoze i više od pet lica radi evakuacije ili pružanja hitne medicinske pomoći pri spasavanju lica i imovine.

(3) Licima iz stava 1. ovog člana zabranjeno je stajati u vozilu, sjediti na stranicama karoserije, nestabilnom teretu ili na teretu koji prevazilazi dimenzije tovarnog sanduka.

(4) Lica mlađa od 16 godina života mogu se prevoziti na vozilima iz stava 1. ovog člana samo uz pratnju punoljetnog lica.

Član 80

(1) U saobraćaju na putu zabranjeno je prevoziti lice:

1. a) u tovarnom prostoru teretnog vozila koje nema stranice na karoseriji,
2. b) u tovarnom prostoru teretnog vozila kojim se prevo ze ži voti nje,
3. v) u tovarnom prostoru teretnog vozila sa automatskim istovarivačem,
4. g) priključnim vozilom za prevoz tereta koje vuče teretno vozilo,
5. d) kamp-prikolicom koju vuče motorno vozilo,

đ) priključnim vozilom koje vuče traktor, kada traktor vuče više od jednog priključnog vozila,

1. e) na traktoru, osim na sjedištima ugrađenim pored sjedišta vozača,

ž) vozilom kojim se prevoze opasne materije, osim lica sa posebnom dozvolom,

1. z) u prikolici koju vuče bicikl, motocikl i slično i
2. i) na teretu u tovarnom prostoru teretnog vozila.

Član 81

(1) Autobus kojim se organizovano prevoze djeca mora imati posebnu oznaku, koju čini tabla sa natpisom "Prevoz djece".

(2) U toku organizovanog prevoza djece u autobusu se obavezno nalazi odraslo lice, koje vodi brigu o djeci za vrijeme vožnje.

1. Probna vožnja, prevoz opasnih materija

Član 82

(1) Organizator probne vožnje kojom se testiraju novi tipovi vozila i slično obavezan je prethodno pribaviti rješenje kojim se utvrđuje ispunjenost uslova za probnu vožnje.

(2) Zahtjev za donošenje rješenja o ispunjenosti uslova za probnu vožnju sadrži: vrstu i tip vozila; svrhu probe; ime i prezime vozača i broj njegove vozačke dozvole; podatke o licima koja će se za vrijeme vožnje nalaziti u vozilu; naziv puta i relaciju na kojoj se probna vožnja vrši; vrijeme izvođenja probne vožnje; naznaku odredaba iz zakona od koj ih će se odstupati za vrij eme probne vožnje i posebne mjere bezbjednosti koje je organizator probne vožnje dužan da preduzme o svom trošku; podatke o osiguravaču broju polise osiguranja od autoodgovornosti i minimalnim trajanjem osiguranja koje bi bilo jednako trajanju vremena probne vožnje.

(3) Rješenje iz stava 1. ovog člana sadrži mjere bezbjednosti, odnosno mjere osiguranja koje organizator mora preduzeti o svom trošku, mjere koje mora preduzeti prilikom ispitivanja novoproizvedenih motornih vozila, kao i imena lica koja se moraju nalaziti u vozilu za vrijeme probne vožnje.

(4) Rješenje iz stava 1. ovog člana donosi MUP uz prethodnu saglasnost nadležnog organa koji upravlja putem i nadležnog organa za bezbjednost saobraćaja.

(5) Ako, tokom probne vožnje, dođe do oštećenja puta ili putnih objekata uzrokovanih probnom vožnjom, organizator probne vožnje dužan je otkloniti oštećenja puta ili putnih objekata o svom trošku.

(6) Motorno vozilo kojim se vrši probna vožnja, pored registarskih, odnosno probnih tablica, mora biti na prednjem i zadnjem dijelu posebno obilježeno natpisom "PROBNA VOŽNjA".

(7) Troškove donošenja rješenja iz stava 1. ovog člana snosi organizator probne vožnje.

Član 83

Prevoz opasnih materija vrši se u skladu sa posebnim zakonom, evropskim sporazumom o međunarodnom prevozu opasnih materija u drumskom saobraćaju (ABK) i drugim propisima kojim je uređena ova vrsta prevoza.

 

V - POSEBNE MJERE BEZBJEDNOSTI

1. Učešće djece u saobraćaju i školske saobraćajne patrole

Član 84

(1) Učesnici u saobraćaju su dužni da obrate naročitu pažnju na djecu u saobraćaju.

(2) Osnovna škola je obavezna da organizuje i sprovodi dodatne mjere bezbjednosti na mjestu i u vrijeme na kome se očekuje veći broj djece koja samostalno učestvuju u saobraćaju.

(3) Dijete do šest godina starosti može da učestvuje u saobraćaj u kao pješak na kolovozu samo ako ima kao neposrednog pratioca lice starije od 16 godina.

Član 85

Noću, kao i prilikom smanjene vidljivosti tokom kretanja po kolovozu neosvijetljenog ili slabo osvijetljenog puta, dijete mora imati na vidnom mjestu obilježje sa retroreflektivnim karakteristikama.

Član 86

(1) Radi ostvarivanja povoljnijih uslova za bezbjedno odvijanje saobraćaja, Automoto savez Republike Srpske, u saradnji sa MUPom, Ministarstvom prosvjete i kulture, školom i nadležnim organom jedinice lokalne samouprave, organizuje školske saobraćajne patrole.

(2) Školska saobraćajna patrola iz stava 1. ovog člana može obavljati aktivnosti samo u prisustvu policijskih službenika koji su odgovorni za njen rad.

(3) Članovi školskih saobraćajnih patrola iz stava 1. ovog člana moraju biti stručno osposobljeni za regulisanje saobraćaja i jednoobrazno obilježeni, a naredbe koje izdaju učesnicima u saobraćaju moraju biti u skladu sa pravilima saobraćaja i propisima o znacima koje daju policijski službenici u skladu sa zakonom.

(4) Troškove opremanja i rada saobraćajnih patrola iz stava 1. ovog člana snose Automoto savez Republike Srpske i Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske.

(5) Pravilnik o aktivnostima, načinu obuke, obilježavanja i druga pitanja vezana za rad školske saobraćajne patrole donosi ministar prosvjete i kulture, u saradnji sa ministrom unutrašnjih poslova.

1. Posebne zone saobraćaja

Član 87

(1) Pješačka zona je dio puta ili dio naselja po kome je dozvoljeno samo odvijanje pješačkog saobraćaja.

(2) U pješačkoj zoni, u određenom vremenskom periodu i sa dozvolom nadležnog organa, dozvoljeno je kretanje vozila za snabdijevanje i drugih vozila brzinom ne većom od brzine kretanja pješaka.

(3) Pješačka zona obavezno je obilježena vertikalnom i horizontalnom saobraćajnom signalizacijom, a u izuzetnim slučajevima može biti označena svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom ili drugim mjerama za smanjenje brzine.

Član 88

(1) Zona smirenog saobraćaja je dio puta ili dio naselja u kome kolovoz koriste pješaci i vozila.

(2) Vozač je dužan da se u zoni smirenog saobraćaj a kreće brzinom kojom neće ometati kretanje pješaka, odnosno brzinom do 10 km/h.

(3) Zona smirenog saobraćaja obavezno je obilježena vertikalnom i horizontalnom saobraćajnom signalizacijom, a u izuzetnim slučajevima može biti označena svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom ili drugim mjerama za smanjenje brzine.

Član 89

(1) Zona "30" je dio puta, ulice ili dio naselja u kojoj je brzina kretanja vozila ograničena do 30 km/h.

(2) Zona "30" obavezno je obilježena vertikalnom i horizontalnom saobraćajnom signalizacijom, a u izuzetnim slučajevima može biti označena svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom ili drugim mjerama za smanjenje brzine.

Član 90

(1) Zona škole je dio puta ili ulice koj a se nalazi u neposrednoj blizini osnovne škole i kao takva obilježena je odgovarajućom saobraćajnom signalizacijom.

(2) Brzina kretanja vozila u zoni škole iz stava 1. ovog člana u naselju je ograničena do 30 km/h, a van naselja do 50 km/h u vremenu od sedam do 21 čas, izuzev ako saobraćajnim znakom vremensko trajanje ograničenja brzine kretanja nije drugačije određeno.

(3) Subjekat kojem je povjereno upravljanje putem u čijoj neposrednoj blizini se nalazi škola primijeniće posebna tehnička sredstva za zaštitu djece.

 

VI - OBAVEZE U SLUČAJU SAOBRAĆAJNE NEZGODE

Član 91

(1) Policijski službenik koji vrši uviđaj saobraćajne nezgode u kojoj je prouzrokovana samo materijalna šteta podvrgnuće neposredne učesnike u saobraćajnoj nezgodi kontroli pomoću sredstava i aparata na licu mjesta ili će ih uputiti na zdravstveni pregled u odgovarajuću zdravstvenu ustanovu radi utvrđivanja postojanja alkohola ili drugih opojnih sredstava u organizmu.

(2) Učesnici saobraćajne nezgode u kojoj je jedno ili više lica povrijeđeno ili poginulo, u slučaju da odbiju pregled u zdravstvenoj ustanovi radi utvrđivanja postojanja alkohola ili drugih opojnih sredstava u organizmu iz stava 1. ovog člana, prisilno će se odvesti u skladu sa odredbama koje regulišu krivični postupak.

(3) Zabranjeno je konzumiranje alkohola, lijekova i drugih opojnih sredstava licima koja su učestvovala u saobraćajnoj nezgodi do okončanja postupka uviđaja.

Član 92

U slučaju saobraćajne nezgode koja za posljedicu ima samo materijalnu štetu, kad na mjestu nezgode nema vlasnika vozila ili vlasnika druge oštećene stvari, vozač je dužan vlasniku vozila ili druge oštećene stvari ostaviti podatke o sebi i vozilu kojim je prouzrokovao saobraćajnu nezgodu.

Član 93

(1) U slučaju saobraćajne nezgode u kojoj je pričinjena manja materijalna šteta, učesnici saobraćajne nezgode su dužni da popune i potpišu obrazac evropskog izvještaja o saobraćajnoj nezgodi