Zakon o turizmu RS
("Sl. glasnik RS", br. 45/2017 i 16/2023)
GLAVA I
OSNOVNE ODREDBE
Predmet Zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se oblici planiranja i razvoja turizma na teritoriji Republike Srpske, prava i obaveze turističkih subjekata, uslovi za obavljanje turističke djelatnosti, usluge u turizmu, promocija i unapređivanje turizma, podsticaji u turizmu, evidencija u turizmu, upravni nadzor, kao i druga pitanja od značaja za razvoj i unapređivanje turizma.
Osnovni pojmovi
Član 2
(1) Pojmovi koji se koriste u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
1) turizam je skup odnosa i pojava koje proizlaze iz putovanja i boravka posjetilaca nekog mjesta, ako se tim boravkom ne zasniva stalno prebivalište i ako sa takvim boravkom nije povezana nikakva njihova privredna djelatnost,
2) turista je fizičko lice koje najmanje 24 sata boravi van mjesta svog prebivališta radi zadovoljavanja kulturnih, društvenih, socijalnih, istorijskih i drugih potreba, relaksacije i odmora, a bez svrhe sticanja dobiti,
3) korisnik turističke usluge je turista, putnik, potrošač ili drugo fizičko lice koje neposredno koristi usluge turističkih subjekata iz ovog zakona,
4) turistička destinacija je odredište turističkog putovanja koje svojom opremljenošću i formiranom turističkom infrastrukturom i suprastrukturom omogućava prihvat i boravak turista,
5) turistička infrastruktura su objekti za informisanje, odmor, snabdijevanje, rekreaciju, edukaciju i zabavu turista, a pod tim se podrazumijevaju: skijališta, kupališta i plaže, tematski i zabavni parkovi, turistički informativni centri, centri za prihvat turista i posjetilaca, odmorišta pored puteva, objekti turizma na vodi, tereni za golf, teniski tereni, otvoreni i zatvoreni objekti sportske rekreacije, male vještačke akumulacije sa kupalištem, bazeni za kupanje, velnes objekti, zabavno-rekreativne staze i putevi (trim-staze, staze zdravlja, vidikovci, panoramski putevi, biciklističke staze, pješačke staze, staze za motorne sanke i slično), uređene obale rijeka i jezera, objekti za posmatranje prirodnih rijetkosti, objekti za predah i kraće zadržavanje turista, objekti za avanturističke aktivnosti i drugo,
6) turistička suprastruktura su ugostiteljski objekti, kao i galerije, izložbeni, kongresni i zabavni objekti koji su u neposrednoj vezi sa ugostiteljskim objektima i objektima sportsko-rekreativnog sadržaja ili sa njima čine jedinstvenu cjelinu,
7) uzanse u turizmu su pravila kojima se uređuju poslovni običaji nastali iz ugovora o pružanju turističkih ili ugostiteljskih usluga koje se primjenjuju ako su ih stranke ugovorile ili ako iz okolnosti proizlazi da su htjele njihovu primjenu, a koji se definišu u okviru komorskih udruženja subjekata u turizmu,
8) viša sila je spoljni događaj koji se nije mogao predvidjeti, izbjeći ili otkloniti, a koji je svojim nastupanjem uticao na realizaciju turističkog paket-aranžmana,
9) prebukiranje je multiplikovanje broja potvrđenih rezervacija od pojedinih pružalaca usluga koji pružaju usluge smještaja ili turističkih (putničkih) agencija, a koje ima za posljedicu nepružanje usluge smještaja ili nepružanje usluge na ugovoreni način,
10) turistički paket-aranžman je ugovoreni posao koji podrazumijeva unaprijed utvrđenu kombinaciju od najmanje dvije pojedinačne usluge koje se sastoje od usluge prevoza, smještaja ili drugih turističkih i ugostiteljskih usluga, što čini cjelinu, a pružaju se u vremenu dužem od 24 sata ili uključuju bar jedno noćenje, te se kao takve prodaju po ukupnoj unaprijed utvrđenoj jedinstvenoj (paušalnoj) cijeni. Aranžman može obuhvatiti i druge turističke usluge koje nisu sporedne usluge prevoza i smještaja, odnosno prevoza i smještaja, a čine značajan dio ukupne cijene,
11) izlet je unaprijed pripremljena kombinacija dviju ili više turističkih usluga (prevoz i druge turističke usluge) u trajanju kraćem od 24 sata i ne uključuje noćenje, a koje turistička (putnička) agencija nudi na prodaju po jedinstvenoj cijeni,
12) turistička grupa je organizovana grupa od deset ili više turista kojoj turistička (putnička) agencija po unaprijed utvrđenom programu pruža turističku uslugu,
13) turističke organizacije predstavljaju javne ustanove koje je osnovala Republika Srpska (u daljem tekstu: Republika) ili jedinica lokalne samouprave, a koje obavljaju javnu službu u oblasti promocije i unapređivanja turizma,
14) turistički proizvod je kompleksan i povezan sklop pojedinačnih fizičkih usluga i proizvoda iz različitih komercijalnih i nekomercijalnih domena koje turista, odnosno posjetilac konzumira za vrijeme turističkog putovanja,
15) domaći turizam podrazumijeva turistička putovanja i boravak domicilnog stanovništva (rezidenata) u različitim turističkim destinacijama unutar granica sopstvene zemlje,
16) receptivni turizam se odnosi na turiste nerezidente koji borave u Republici, odnosno Bosni i Hercegovini,
17) klaster čine geografski koncentrisane, međusobno povezane organizacije iz srodnih ili različitih djelatnosti koje se formalno ili neformalno udružuju radi jačanja pojedinačnih organizacija učesnika u klasteru i klastera kao cjeline,
18) evidencija u turizmu je jedinstvena, elektronska, centralna baza podataka o registrovanim ili evidentiranim subjektima koji obavljaju poslove iz oblasti turizma, a koji su registrovani ili evidentirani u skladu sa propisima, kao i o drugim podacima o turističkim subjektima koji se registruju ili evidentiraju u skladu sa ovim zakonom,
19) destinacijska menadžment organizacija je organizacija koja upravlja turističkom destinacijom - turističkim mjestom, kroz udruživanje više organizacija i interesnih grupa (turističke organizacije gradova/opština, turističke agencije i ugostitelji koji pružaju usluge smještaja, ishrane i pića, kao i drugi javni i privatni subjekti),
20) podsticajne mjere u turizmu predstavljaju finansijske i druge vrste podsticaja iz budžeta Republike Srpske turističkim subjektima radi finansiranja redovnih aktivnosti realizacije programskih i projektnih zadataka u cilju unapređivanja turizma, kao i smanjenja troškova njihovog poslovanja,
21) destinacija za održivi razvoj turizma je područje jedinice lokalne samouprave ili uža prostorna cjelina na području jedinice lokalne samouprave koja ispunjava uslove za održivi turizam iz člana 4. stav 3. ovog zakona.
(2) Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu za označavanje muškog ili ženskog roda podrazumijevaju oba pola.
Načela u turizmu
Član 3
Uređenje odnosa u oblasti turizma zasniva se na načelima:
1) integralnog razvoja turizma i pratećih djelatnosti kao činilaca ukupnog privrednog i društvenog razvoja, kojim se u skladu sa zakonom obezbjeđuje sprovođenje međusobno usaglašenih planova i programa,
2) održivog razvoja turizma kao usklađenog sistema tehničko-tehnoloških, ekonomskih i društvenih aktivnosti, koji se zasniva na ekonomskom razvoju, očuvanju prirodnih i kulturnih dobara, očuvanju i razvoju jedinice lokalne samouprave,
3) povećanja efikasnosti i odgovornosti u oblasti korišćenja, upravljanja, zaštite i unapređivanja turističkog prostora,
4) obezbjeđivanja jedinstvenih standarda za pružanje usluga u turizmu,
5) partnerskog odnosa privatnog i javnog sektora i civilnog društva prilikom planiranja, oblikovanja i plasmana turističkog proizvoda na tržištu,
6) obezbjeđivanja jedinstvene, javne i elektronske evidencije registrovanih i evidentiranih podataka iz oblasti turizma,
7) sadržanim u Etičkom kodeksu u turizmu Svjetske turističke organizacije Ujedinjenih nacija (UNWTO) i
8) planiranja i ostvarivanja politike razvoja turizma u skladu sa Strategijom razvoja turizma.
GLAVA II
PLANIRANjE I RAZVOJ TURIZMA
Oblici planiranja razvoja turizma
Član 4
(1) Planiranje i razvoj turizma obuhvata donošenje strateških planova o budućem razvoju turističke privrede, proglašenje i održivo korišćenje turističkih prostora i mjesta.
(2) Planiranje u oblasti turizma zasniva se na principima integralnog razvoja turizma i ostalih komplementarnih djelatnosti, načelima održivog razvoja turizma, obezbjeđenja jedinstvenih standarda za pružanje usluga u turizmu i obezbjeđenje jedinstvenog registra svih turističkih subjekata, kao i saradnje javnog i privatnog sektora u kreiranju turističkog proizvoda, uz osiguranje efikasnog korišćenja turističkog mjesta.
(3) Održivim turizmom smatra se svaki vid turizma koji doprinosi zaštiti životne sredine, socijalnom i ekonomskom integritetu i unapređivanju prirodnih, stvorenih i kulturnih vrijednosti na trajnom osnovu.
(4) Ministarstvo trgovine i turizma (u daljem tekstu: Ministarstvo) daje saglasnost na standarde održivog turizma koji su destinacijama za održivi razvoj turizma ili poslovnim subjektima u oblasti turizma i ugostiteljstva dodijeljeni od strane međunarodnih organizacija za održivi turizam.
(5) Saglasnost iz stava 4. ovog člana ministar trgovine i turizma (u daljem tekstu: ministar) daje rješenjem koje donosi na zahtjev jedinice lokalne samouprave, pravnog lica koje upravlja prostornom cjelinom na području jedinice lokalne samouprave i poslovnog subjekta u oblasti turizma i ugostiteljstva.
(6) Subjekti iz stava 5. ovog člana obavezni su uz zahtjev dostaviti dodijeljeni standard održivog turizma.
(7) Ministar donosi rješenje iz stava 5. ovog člana u roku od dva dana od dana prijema urednog zahtjeva.
(8) Rješenje iz stava 5. ovog člana je konačno i protiv njega nije dozvoljena žalba, ali se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Vrste planskih dokumenata
Član 5
(1) Planska dokumenta u turizmu su:
1) Strategija razvoja turizma Republike Srpske,
2) Plan promocije turizma Republike Srpske,
3) Master plan,
4) Strategija razvoja turizma jedinice lokalne samouprave i
5) Program razvoja turističkog proizvoda.
(2) Planska dokumenta iz stava 1. t. 2), 3), 4) i 5) ovog člana moraju biti usaglašena sa Strategijom razvoja turizma Republike Srpske (u daljem tekstu: Strategija).
Strategija razvoja turizma Republike Srpske
Član 6
(1) Strategijom se određuju ciljevi planiranja i razvoja turizma u skladu sa ukupnim ekonomskim, socijalnim, ekološkim i kulturno-istorijskim razvojem.
(2) Strategija se donosi za period od najmanje sedam godina.
(3) Strategija sadrži:
1) metodološki pristup izradi Strategije,
2) situacionu analizu,
3) SWOT analizu i strateško fokusiranje,
4) viziju razvoja,
5) strateške ciljeve sa indikatorima,
6) prioritete i mjere sa indikatorima,
7) ključne strateške projekte,
8) ocjenu usklađenosti sa drugim strateškim dokumentima,
9) okvirni finansijski plan sprovođenja Strategije,
10) okvir za sprovođenje, praćenje, izvještavanje i vrednovanje strategije razvoja.
Donošenje Strategije razvoja turizma Republike Srpske
Član 7
(brisano)
Plan promocije turizma Republike Srpske
Član 8
(1) Plan promocije turizma Republike Srpske (u daljem tekstu: Plan promocije) donosi Vlada na prijedlog Ministarstva.
(2) Turistička ogranizacija Republike Srpske izrađuje i podnosi Ministarstvu prijedlog Plana promocije.
(3) Plan promocije sadrži istraživanje tržišta, identifikaciju ciljnih grupa - tržišta, pozicioniranje marketinškog programa i ostale bitne elemente za planiranje promocije turizma koji se definišu projektnim zadatkom.
(4) Plan promocije se donosi za period od pet godina.
(5) Turističke organizacije iz ovog zakona planiraju svoje promotivne aktivnosti u godišnjem programu rada u skladu sa Planom promocije.
Master plan
Član 9
(1) Master plan je kompleksan, istraživački i sveobuhvatan planski dokument kojim se na osnovu Strategije utvrđuju ciljevi, programi i planovi razvoja turizma, koncept razvoja prostora u pogledu razmještaja objekata turističke infrastrukture, turističke suprastrukture, investicije u turizmu, planovi marketinga i konkurentnosti, kao i mjere za njihovo sprovođenje za određeni prostor od značaja za razvoj turizma, odnosno za prioritetnu turističku destinaciju.
(2) Master plan donosi Vlada na prijedlog Ministarstva.
(3) Master plan sadrži tehničku ocjenu posmatranog područja, ukupnu procjenu kapaciteta turističke lokacije u okviru prostora, i saobraćajne mreže i procjenu ekonomske opravdanosti pojedinačnih i ukupnih investicija i ostale bitne elemente za planiranje razvoja turizma koji se posebno definišu projektnim zadatkom.
(4) Master plan se donosi za područja definisana Strategijom.
(5) Ministarstvo prati realizaciju Master plana i o tome jedanput godišnje izvještava Vladu.
Strategija razvoja turizma jedinice lokalne samouprave
Član 10
(1) Strategija razvoja turizma jedinice lokalne samouprave je planski dokument kojim se bliže određuje razvoj prioritetnih turističkih proizvoda utvrđenih Strategijom.
(2) Strategiju razvoja turizma jedinice lokalne samouprave donosi skupština jedinice lokalne samouprave uz aktivno učešće svih turističkih subjekata na području jedinice lokalne samouprave.
(3) Izuzetno od stava 1. ovog člana, nije potrebno donositi posebnu Strategiju razvoja turizma jedinice lokalne samouprave ukoliko je na nivou jedinice lokalne samouprave usvojen strateški dokument u kojem je planski tretiran turizam kao posebna privredna djelatnost.
(4) Gradska, odnosno opštinska uprava prati realizaciju Strategije razvoja turizma jedinice lokalne samouprave i o tome najmanje jedanput godišnje izvještava skupštinu jedinice lokalne samouprave.
Program razvoja turističkog proizvoda
Član 11
(1) Program razvoja turističkog proizvoda je planski dokument kojim se bliže određuje razvoj prioritetnih turističkih proizvoda utvrđenih Strategijom.
(2) Program razvoja turističkog proizvoda donosi Ministarstvo, na osnovu prijedloga Turističke organizacije Republike Srpske.
Koncesije u turizmu
Član 12
(1) Koncesije u oblasti turizma dodjeljuju se radi korišćenja javnog dobra, prirodnog bogatstva ili dobra u opštoj upotrebi koje je pogodno za izgradnju objekata turističke infrastrukture i turističke suprastrukture, i to za:
1) izgradnju skijališta u skladu sa posebnim zakonom kojim je uređena oblast pružanja usluga na skijalištu,
2) izgradnju ugostiteljskih objekata za smještaj, ishranu i piće,
3) izgradnju kupališta, bazena i velnes objekata,
4) izgradnju tematskih parkova i
5) izgradnju objekata turizma na vodi i objekata za pružanje turističkih usluga sa sportsko-rekreativnim aktivnostima.
(2) Na pitanja sprovođenja postupka iz stava 1. ovog člana, perioda korišćenja koncesije i određivanje koncesione naknade primjenjuje se zakon kojim je uređeno pitanje dodjele koncesije u Republici.
(3) Prilikom planiranja, izgradnje, rekonstrukcije i adaptacije objekata turističke infrastrukture potrebno je voditi računa o postizanju neutralnosti degradacije zemljišta u skladu sa Konvencijom Ujedinjenih nacija za borbu protiv dezertifikacije UNCCD.
Turističko mjesto
Član 13
(1) Turističko mjesto je organizaciona i funkcionalna cjelina sa formiranom turističkom ponudom, prirodnim vrijednostima, kulturnim dobrima, znamenitostima od značaja za turizam, komunalnom, saobraćajnom i turističkom infrastrukturom i drugim sadržajima za smještaj i boravak turista na području jedinice lokalne samouprave (grad ili opština).
(2) Ministarstvo proglašava područje jedinice lokalne samouprave za turističko mjesto na osnovu kvalitativnih i kvantitativnih statističkih pokazatelja u turizmu.
(3) Ministar pravilnikom razrađuje uslove za proglašavanje turističkog mjesta.
Komisija za proglašenje turističkog mjesta
Član 14
(1) Ministar rješenjem imenuje komisiju za proglašenje turističkog mjesta.
(2) Pri imenovanju komisije iz stava 1. ovog člana vodiće se računa o ravnopravnoj zastupljenosti oba pola.
(3) Komisija iz stava 1. ovog člana sačinjava zapisnik o svom radu i dostavlja ga ministru sa prijedlogom rješenja.
(4) Ministar, na prijedlog komisije, donosi rješenje o proglašenju područja jedinice lokalne samouprave, kao turističkog mjesta.
(5) Rješenje iz stava 4. ovog člana podliježe reviziji nakon isteka roka od pet godina od dana njegovog donošenja.
(6) Ministarstvo po službenoj dužnosti vodi računa o isteku roka iz stava 5. ovog člana.
(7) Rješenje iz stava 4. ovog člana je konačno i protiv njega nije dozvoljena žalba, ali se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
GLAVA III
TURISTIČKA DJELATNOST I TURISTIČKI SUBJEKTI
Turistička djelatnost
Član 15
(1) Turistička djelatnost je, u smislu ovog zakona, pružanje usluga turističkih agencija, usluga turističkih profesija (turistički vodič, turistički pratilac i turistički animator) i pružanje drugih usluga u skladu sa ovim zakonom.
(2) Turistička djelatnost iz stava 1. ovog člana obavlja se u skladu sa ovim zakonom, kao i u skladu sa dobrim poslovnim običajima i uzansama koje se utvrđuju u okviru udruženja turističkih subjekata pri Privrednoj komori Republike Srpske.
Subjekti koji mogu obavljati turističku djelatnost
Član 16
(1) Turističku djelatnost obavljaju privredna društva, druga pravna lica, preduzetnici i fizička lica koja za pružanje tih usluga nisu registrovani kao preduzetnici (u daljem tekstu: turistički subjekti).
(2) Pod uslovima propisanim ovim zakonom pojedine vrste turističkih usluga mogu pružati i:
1) subjekti koji upravljaju zaštićenim područjem i
2) udruženja.
(3) Turistički subjekti iz st. 1. i 2. ovog člana dužni su da:
1) posluju u skladu sa odredbama ovog zakona i poslovnih običaja,
2) na ulazu u poslovni prostor vidno istaknu poslovno ime i radno vrijeme, kao i da se pridržavaju utvrđenog radnog vremena u svome poslovanju,
3) objave uslove i cijenu svake pojedinačne usluge i pridržavaju se utvrđenih cijena,
4) u okviru turističkog objekta utvrde i naplate istu cijenu za pruženu uslugu domaćim i stranim korisnicima turističkih usluga i
5) za svaku izvršenu uslugu izdaju korisniku turističke usluge odgovarajući račun.
Uslovi za obavljanje turističke djelatnosti
Član 17
(1) Turistički subjekt za obavljanje turističke djelatnosti mora da obezbijedi prostor, uređaje i opremu, kao i uslove u pogledu zaposlenih lica, osim ako ovim zakonom nije drugačije propisano.
(2) Turistički subjekt organizovan kao privredno društvo može da počne sa obavljanjem djelatnosti, da obavlja djelatnost i da mijenja uslove njenog obavljanja kada se kod nadležnog suda registruje za obavljanje turističke djelatnosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija poslovnih subjekata.
(3) Turistički subjekt organizovan kao preduzetnik može da počne sa obavljanjem djelatnosti, da obavlja djelatnosti i da mijenja uslove njenog obavljanja kada od nadležnog organa jedinice lokalne samouprave dobije rješenje o registraciji preduzetnika u skladu sa zakonom kojim se uređuje obavljanje zanatsko-preduzetničke djelatnosti.
(4) Nadležni organi iz st. 2. i 3. ovog člana u postupku izdavanja rješenja iz st. 2. i 3. ovog člana ne provjeravaju pravni osnov korišćenja poslovnog prostora.
(5) Protiv rješenja iz stava 3. ovog člana može se izjaviti žalba Ministarstvu u roku od 15 dana od dana dostavljanja rješenja.
Odgovornost turističkog subjekta
Član 18
Turistički subjekt je odgovoran za štetu prouzrokovanu trećim licima u slučaju neispunjavanja uslova iz člana 17. stav 1. ovog zakona u skladu sa opštim pravilima odgovornosti za štetu propisanim zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi.
Period obavljanja turističke djelatnosti
Član 19
(1) Turistički subjekt posluje tokom cijele godine ili sezonski.
(2) Turistički subjekt utvrđuje period poslovanja iz stava 1. ovog člana za svaki objekat posebno i o tome obavještava nadležni organ jedinice lokalne samouprave.
GLAVA IV
TURISTIČKE (PUTNIČKE) AGENCIJE
Turističke agencije - pojam
Član 20
(1) Poslovima turističkih (putničkih) agencija (u daljem tekstu: agencija), u smislu ovog zakona, smatra se organizovanje, prodaja i sprovođenje turističkih paket-aranžmana, ekskurzija, izleta i ostalih oblika putovanja, kao i pružanje drugih usluga uobičajenih u turističkom prometu, radi sticanja dobiti.
(2) Poslove agencije može da obavlja privredno društvo ili preduzetnik upisan u odgovarajući registar u skladu sa zakonom kojim se uređuje registracija privrednih subjekata, odnosno preduzetnička djelatnost, kao i u skladu sa ovim zakonom.
Poslovno ime turističke agencije
Član 21
(1) Poslovno ime agencije kao bližu oznaku djelatnosti obavezno sadrži i riječi: "turistička agencija".
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, poslovno ime agencije kao bližu oznaku djelatnosti može sadržavati i riječi: "putnička agencija".
(3) Osim naziva iz st. 1. i 2. ovog člana, poslovno ime agencije može sadržavati i uobičajene nazive u turističkom poslovanju kao što su: "tours, travel" i slično.
Poslovi koje obavlja turistička agencija
Član 22
Poslovima agencije, u smislu ovog zakona, smatraju se:
1) organizovanje, prodaja i sprovođenje turističkog paket-aranžmana ili izleta u zemlji i inostranstvu,
2) organizovanje i realizovanje putovanja učenika i studenata u inostranstvo radi učenja stranog jezika ili stručnog usavršavanja sa mogućnošću obavljanja privremenih i povremenih poslova,
3) posredovanje u organizaciji i prodaji turističkih putovanja iz t. 1) i 2) ovog člana u zemlji i inostranstvu,
4) ponude, prodaje i posredovanja u prodaji turističkih putovanja, prihvata i prevoza putnika (transfer),
5) organizovanje izleta, turističkih razgledanja, zabavnih programa i slično, kao i posredovanja u organizovanju skupova, sajmova, manifestacija i sportskih priredbi,
6) pružanja, odnosno posredovanja u pružanju usluga turističkih vodiča, turističkih pratilaca, lokalnih turističkih vodiča i turističkih animatora,
7) pribavljanja putnih isprava, rezervacije i prodaje putnih karata u ime i za račun domaćih i stranih prevoznika,
8) rezervacije i prodaje turističkih, ugostiteljskih i drugih usluga koje su u vezi sa putovanjem i boravkom korisnika turističkih usluga,
9) posredovanja u pružanju usluga smještaja i ishrane u apartmanima, kućama za odmor, sobama za iznajmljivanje i ugostiteljskim uslugama na selu,
10) posredovanja u prodaji specifičnih turističkih usluga,
11) posredovanja u iznajmljivanju vozila korisnicima turističkih usluga,
12) rezervacije i prodaje karata za sportske, kulturne i druge priredbe i manifestacije, zastupanja u osiguranju korisnika turističkih usluga i prtljaga u skladu sa zakonom kojim se uređuje osiguranje i prodaja turističkih publikacija,
13) zamjene strane valute (mjenjačke poslove), posredovanje u prodaji polisa za osiguranje korisnika turističke usluge i prtljaga,
14) pružanje turističkih informacija i objavljivanje promotivnih materijala i
15) drugi poslovi uobičajeni u turističkom prometu.
Poslovni prostor turističke agencije
Član 23
(1) Za obavljanje djelatnosti agencija mora raspolagati poslovnim prostorom koji ispunjava uslove u pogledu tehničke opremljenosti, kao i druge propisane uslove, osim ako ovim zakonom nije drugačije određeno.
(2) Poslovni prostor iz stava 1. ovog člana predstavlja posebnu građevinsku cjelinu u odnosu na druge poslovne prostore u istom građevinskom objektu.
(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, poslovni prostor agencije ne mora predstavljati posebnu građevinsku cjelinu ukoliko se takav prostor nalazi u okviru tržnih centara, sajamskih prostora, u sklopu autobuskih, željezničkih stanica, aerodromskih terminala i u holu ugostiteljskog objekta za smještaj vrste hotel.
(4) Izuzetno od stava 1. ovog člana, agencija koja neposredno pruža usluge korisniku turističke usluge posredstvom interneta u skladu sa ovim zakonom i propisima kojim se uređuje oblast elektronskog poslovanja, usluge može pružati u stambenom prostoru u mjestu prebivališta lica ovlašćenog za zastupanje agencije.
(5) Agencija iz stava 4. ovog člana dužna je da u poslovanju primjenjuje odredbe posebnog propisa kojim se uređuje zaštita potrošača u dijelu koji se odnosi na sklapanje ugovora na daljinu i da pored lica ovlašćenog za zastupanje agencije ima zaposleno najviše još jedno lice.
(6) Ministar pravilnikom propisuje uslove koji se odnose na uređenje prostora i opremu agencije.
Način prodaje i obračun turističkog paket-aranžmana
Član 24
(1) Agencija prodaje turistički paket-aranžman kao kombinaciju dviju ili više usluga po jedinstvenoj cijeni.
(2) Izdvojeni obračun ili naplata pojedinačnih usluga istog turističkog aranžmana ne oslobađa agenciju od obaveze iz stava 1. ovog člana.
Obaveze turističke agencije
Član 25
Agencija je obavezna da:
1) donese opšte uslove putovanja i program putovanja,
2) preduzme radnje koju su propisane zakonom kojim su uređena prava potrošača u Republici (predugovorno obavještavanje, zaključivanje ugovora o turističkom paket-aranžmanu (ugovor o organizaciji putovanja) i ostale obaveze po tom zakonu),
3) obezbijedi jemstvo za obavljanje poslova iz člana 34. ovog zakona i o istom upozna korisnika turističke usluge,
4) se pridržava utvrđenih cijena i sadržaja pojedinačnih usluga (viziranje, rezevracije, izleti i ostalo), te svih uslova navedenih u opštim uslovima putovanja, programu putovanja i ugovoru i u svim poslovima iz člana 22. ovog zakona postupa sa pažnjom dobrog privrednika,
5) nudi i prodaje programe putovanja koji su pripremljeni na osnovu zaključenog ugovora sa trećim licima kojima je povjerio izvršenje usluga iz tog programa putovanja,
6) u slučaju otkaza putovanja korisnicima turističke usluge blagovremeno izvrši vraćanje uplaćenih sredstava,
7) obezbijedi smještaj za vrijeme trajanja ugovorenog putovanja,
8) obezbijedi povratak korisnika turističke usluge na odredište,
9) vodi računa da korisnici turističke usluge ne budu neopravdano zadržani na putovanju duže nego što je predviđeno programom putovanja,
10) dnevno vodi evidenciju prodatih turističkih putovanja,
11) u svakom poslovnom prostoru, odnosno mjestu poslovanja u kom obavlja djelatnost na vidnom mjestu istakne licencu za obavljanje poslova turističke agencije (u daljem tekstu: licenca),
12) ponudi korisniku turističke usluge osiguranje od posljedica nesrećnog slučaja, povrede, smrti, oštećenja ili gubitka prtljaga, dobrovoljno zdravstveno osiguranje za vrijeme putovanja i boravka u inostranstvu, te osiguranje od otkaza putovanja,
13) angažuje tokom putovanja, na jeziku grupe za koju se aranžman realizuje, najmanje jednog turističkog vodiča ili turističkog pratioca za grupu od deset do 50 korisnika turističke usluge, te najmanje jednog na svakih sljedećih 50 korisnika turističkih usluga, odnosno najmanje jednog turističkog vodiča ili turističkog pratioca na svaki dvospratni autobus,
14) koristi usluge ovlašćenog turističkog vodiča i turističkog pratioca,
15) za cjelokupno vrijeme trajanja turističkog putovanja omogući korisniku turističke usluge jednostavan i pristupačan način obraćanja licu ovlašćenom za prijem reklamacija,
16) kao poslovnu tajnu čuva podatke o korisniku turističke usluge, koje ne može dostavljati drugom licu bez njegovog izričitog odobrenja,
17) svaku promjenu registrovanog podatka o sjedištu, poslovnoj jedinici, odnosno izdvojenoj poslovnoj prostoriji prijavi Ministarstvu u roku od 15 dana od dana nastale promjene,
18) objavi uslove, sadržaj i cijenu svake pojedinačne usluge (viziranje, rezervacije, izleti i ostalo) koju pruža i pridržava se tih uslova, sadržaja i cijena i
19) u svim reklamnim i promotivnim materijalima, kao i u svim poslovnim dokumentima vidljivo naznači poslovno ime i sjedište, te identifikacioni broj.
Opšti uslovi putovanja
Član 26
(1) U opštim uslovima putovanja korisniku turističke usluge neposredno se pojašnjavaju prava i obaveze agencije i korisnika turističke usluge u realizaciji organizacije turističkog putovanja u skladu sa zakonom kojim su uređena prava potrošača u Republici i obligacioni odnosi, kao i prava i obaveze prilikom obavljanja ostalih poslova agencije iz člana 22. ovog zakona, ukoliko ih agencija obavlja.
(2) Opšti uslovi putovanja sadrže najmanje:
1) pravo agencije na naknadu učinjenih troškova ako je korisnik turističke usluge odustao od ugovora zbog okolnosti koje nije mogao izbjeći ili otkloniti i koje bi da su postojale u vrijeme zaključenja ugovora predstavljale opravdan razlog da ne zaključi ugovor,
2) pravo korisnika turističke usluge na naknadu učinjenih troškova kada je obezbijedio odgovarajuću zamjenu ili je zamjenu našla agencija,
3) odgovornost agencije kada izvršenje usluga povjeri trećim licima,
4) prava korisnika turističke usluge za slučaj otkaza putovanja,
5) uslove za izmjenu ugovorene cijene putovanja,
6) informaciju o sadržaju jemstva za osiguranje od odgovornosti za pričinjenu štetu korisniku turističke usluge i
7) pojašnjenje postupka, rokove i obaveze agencije u vezi sa reklamacijom korisnika turističke usluge zbog otkaza putovanja, neizvršenja ili nepotpunog izvršenja usluga obuhvaćenih programom putovanja.
(3) Agencija je dužna opšte uslove putovanja staviti na raspolaganje korisnicima turističkih usluga.
Program putovanja
Član 27
Za realizaciju pojedinačnog turističkog paket-aražmana ili izleta agencija je dužna da izradi program putovanja u pisanoj formi (štampanoj ili elektronskoj), a koji mora da sadrži:
1) poslovno ime i sjedište agencije,
2) broj i datum izdavanja licence,
3) mjesto, datum i vrijeme početka i završetka putovanja (odredište), opis plana putovanja (itinerer), opis odredišta putovanja i periode boravka sa datumima ako je boravak organizovan u dijelovima, odnosno ukupan broj dana i noćenja,
4) podatke o vrsti prevoza i svojstvima prevoznog sredstva koje se koristi prilikom realizacije putovanja,
5) podatke o smještajnom objektu (vrsta i naziv, lokacija i kategorija prema važećim propisima zemlje u kojoj se objekat nalazi i sadržaje koje objekat ima), odnosno podatke o opremljenosti smještajne jedinice (soba, apartman, studio), opremljenost i nivo komfora i usluga i ostale karakteristike,
6) podatke o broju noćenja, vrsti i broju usluga i ukupnom broju dana turističkog putovanja,
7) broj, vrstu i način usluživanja obroka kao karakteristike jela i ishrane,
8) ukupnu cijenu putovanja i usluge koje su obuhvaćene tom cijenom,
9) iznos takse i naknade koje se odnose na određene usluge, a koje nisu uključene u cijenu putovanja (pristajanje, ukrcavanje, takse u pristaništima i na aerodromima, boravišne takse i slično),
10) način i dinamiku plaćanja putovanja,
11) posebne obaveze putnika koje su uslov za realizaciju putovanja (zdravstvene, carinske i granične formalnosti, administrativne i vizne, kao i dokumenta i rokovi neophodni za pribavljanje viza) i
12) minimalni broj korisnika turističke usluge, ako je to uslov za realizaciju putovanja i krajnji rok za njihovo obavještavanje za slučaj otkazivanja putovanja.
Uručivanje programa putovanja
Član 28
(1) Agencija je dužna da program putovanja uruči korisniku turističke usluge neposredno ili elektronskim putem prije zaključivanja ugovora o turističkom paket-aranžmanu (ugovor o organizaciji putovanja).
(2) Korisnik turističke usluge svojim potpisom neposredno ili elektronskim putem potvrđuje prijem programa putovanja.
Ugovor o turističkom paket-aranžmanu i ugovor o izvođenju ekskurzije
Član 29
(1) Sadržaj, prava i obaveze agencije i korisnika turističke usluge u ugovoru o turističkom paket-aranžmanu (ugovor o organizaciji putovanja), kao i u drugim ugovorima u agencijskom poslovanju, propisani su zakonom kojim su uređena prava potrošača u Republici i obligacioni odnosi.
(2) Izuzetno, u slučaju organizacije grupnih školskih putovanja, kao što su učeničke, đačke i studentske ekskurzije, agencija je obavezna da zaključi ugovor o organizaciji ekskurzije sa vaspitno-obrazovnom ustanovom u čije ime se organizuje ekskurzija.
(3) Ugovor iz stava 2. ovog člana sadrži sve elemente ugovora o turističkom paket-aranžmanu (ugovor o organizaciji putovanja), s tim da korisnici usluga grupnog putovanja (učenici, đaci i studenti) imaju ista prava i obaveze kao i korisnici turističkih usluga iz turističkog paket-aranžmana prema zakonu kojim je uređena zaštita potrošača u Republici i zakonu kojim se uređuju obligacioni odnosi.
(4) Korisnici usluga grupnog putovanja (učenici, đaci i studenti) na osnovu ugovora iz stava 2. ovog člana ostvaruju sva prava koja korisnicima turističkih usluga pripadaju na osnovu ovog zakona.
(5) Uz ugovor iz stava 2. ovog člana obavezno se prilaže spisak korisnika usluga grupnog putovanja ovjeren od odgovornog lica vaspitno-obrazovne ustanove.
(6) Prije zaključivanja ugovora o organizaciji ekskurzije potrebno je pribaviti pismenu saglasnost roditelja, odnosno staratelja svih korisnika usluga grupnog putovanja iz stava 4. ovog člana.
(7) Ugovori iz st. 1. i 2. ovog člana moraju biti sačinjeni na jednom od jezika konstitutivnih naroda u BiH.
(8) Izuzetno od stava 7. ovog člana, ugovori i dokumentacija mogu biti na stranom jeziku, ali je agencija dužna da obezbijedi njihov prevod ovjeren od ovlašćenog lica.
(9) Ministar u saradnji sa ministrom prosvjete i kulture pravilnikom propisuje oblik i sadržaj ugovora o organizovanju ekskurzije.
Ugovor o subagenturi - posrednički ugovor o putovanju
Član 30
(1) Agencija može samo prodavati ili nuditi na prodaju turistički paket-aranžman ili izlet druge agencije u svojstvu organizatora turističkog putovanja na osnovu ugovora o subagenturi, odnosno posredničkog ugovora o putovanju.
(2) U slučaju iz stava 1. ovog člana agencija je dužna da u programu putovanja i u ugovoru zaključenim sa korisnikom turističke usluge naznači svojstvo u kome nastupa, navede poslovno ime i broj licence agencije u svojstvu organizatora turističkog putovanja, kao i da korisniku turističke usluge stavi na raspolaganje program i opšte uslove agencije u svojstvu organizatora turističkog putovanja u pisanoj formi.
(3) U slučaju iz stava 1. ovog člana agencija je dužna da prodaje turistička putovanja pod istim uslovima kao i agencija u svojstvu organizatora putovanja.
(4) U pogledu ostalih prava i obaveza iz ugovora o subagenturi, odnosno posredničkog ugovora o putovanju shodno se primjenjuju odredbe zakona kojima su uređeni obligacioni odnosi.
Obaveze agencije u slučaju otkaza turističkog paket-aranžmana i oslobađanje od odgovornosti agencije
Član 31
(1) U slučaju da agencija otkaže turistički paket-aranžman ili izlet, agencija je dužna da korisniku turističke usluge vrati uplaćena sredstva za otkazano putovanje u skladu sa zakonom kojim su uređena prava potrošača u Republici i obligacioni odnosi.
(2) Agencija nije odgovorna korisniku turističke usluge za nastalu štetu ako:
1) je utvrđeno da su propusti u neispunjavanju ugovornih usluga krivica korisnika turističke usluge i
2) su propusti nastali djelovanjem više sile ili nekim drugim događajem koje organizator turističkog putovanja nije mogao da predvidi ili otkloni i pored profesionalne pažnje, a u to se ne ubraja prebukiranje.
Obaveze turističke agencije prilikom pružanja usluga prevoza
Član 32
(1) Agencija je obavezna da prevoz korisnika turističkih usluga obavlja sopstvenim prevoznim sredstvima ili prevoznim sredstvima u vlasništvu drugih prevoznika registrovanih za obavljanje djelatnosti prevoza putnika.
(2) Kada agencija obavlja prevoz korisnika turističke usluge prevoznim sredstvima u vlasništvu drugih prevoznika, obavezna je da sačini ugovor o međusobnim pravima i obavezama.
(3) Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na prevozna sredstva kojima se obavlja linijski prevoz putnika iz mjesta polaska i dolaska do odredišta i nazad u skladu sa propisima iz oblasti saobraćaja.
Uslovi za rad turističke agencije
Član 33
(1) Poslove agencije može da obavlja privredno društvo ili preduzetnik koji ima obezbijeđeno jemstvo, odnosno garanciju u skladu sa ovim zakonom i u svakom poslovnom prostoru, odnosno mjestu poslovanja u kojem neposredno obavlja poslove iz člana 22. ovog zakona ima zaposlena najmanje dva lica u punom radnom vremenu, od kojih je jedno lice sa:
1) završenim prvim ciklusom visokog obrazovanja sa ostvarenih najmanje 180 ECTS bodova ili ekvivalentom,
2) znanjem najmanje jednog stranog jezika.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, agencija koja se u svom poslovanju bavi organizacijom i sprovođenjem sopstvenih turističkih paket-aranžmana ili izleta na području Republike, odnosno Bosne i Hercegovine, neposredno ih prodaje ili nudi na prodaju korisnicima turističkih usluga (rezidentima ili nerezidentima), odnosno obavlja poslove iz člana 22. ovog zakona koji se odnose isključivo na receptivni ili domaći turizam, može da obavlja te poslove kao privredno društvo ili preduzetnik ako obezbijedi jemstvo, odnosno garanciju u skladu sa ovim zakonom i ukoliko u svakom poslovnom prostoru, odnosno mjestu poslovanja u kojem neposredno obavlja poslove iz člana 22. ovog zakona ima zaposleno najmanje jedno lice u punom radnom vremenu sa najmanje srednjom stručnom spremom u četvorogodišnjem trajanju.
Jemstvo za obavljanje poslova turističke agencije
Član 34
(1) Agencija iz člana 33. stav 1. ovog zakona dužna je da obezbijedi jemstvo za obavljanje poslova u obliku neopozive, bezuslovne i na prvi poziv plative bankarske garancije ili polise osiguravajućeg društva sa limitom odgovornosti do 50.000 KM.
(2) Agencija iz člana 33. stav 2. ovog zakona dužna je da obezbijedi jemstvo za obavljanje poslova u obliku neopozive, bezuslovne i na prvi poziv plative bankarske garancije ili polise osiguravajućeg društva sa limitom odgovornosti do 10.000 KM.
(3) Jemstvo iz st. 1. i 2. ovog člana obezbjeđuje se radi naknade korisniku turističke usluge:
1) plaćene cijene putovanja ako zbog platne nemogućnosti ili stečaja agencije izostanu usluge putovanja,
2) naknade troškova koji su nastali zbog platne nemogućnosti ili stečaja agencije da izmiri troškove nužnog smještaja, ishrane i povratka korisnika turističke usluge u mjesto polaska i
3) naknadu štete koja se prouzrokuje korisniku turističke usluge neispunjenjem, djelimičnim ispunjenjem ili neurednim ispunjenjem obaveza agencije koje su određene ugovorom o turističkom paket-aranžmanu i programom putovanja.
(4) Agencija je dužna da jemstvo za organizaciju putovanja posjeduje za sve vrijeme trajanja licence.
(5) Bankarsku garanciju agenciji kao nalogodavcu izdaje banka kao garant.
(6) Bankarska garancija mora da sadrži klauzulu "bez prigovora" ili "naplativa na prvi poziv".
(7) Ugovarač osiguranja od odgovornosti je agencija.
(8) U bankovnoj garanciji i polisi osiguranja moraju biti naznačeni osigurani rizici iz stava 3. ovog člana.
(9) U slučaju da agencija obezbjeđuje jemstvo u obliku bankarske garancije ili polise osiguranja ugovorene na jednogodišnji period, dužna je da u roku od 15 dana od dana izdavanja bankarske garancije ili polise osiguranja za naredni jednogodišnji period Ministarstvu dostavi produženu bankarsku garanciju, odnosno polisu osiguranja.
Bankovna garancija za izvođenje ekskurzije
Član 35
(1) Za organizaciju grupnih školskih putovanja kao što su učeničke, đačke i studentske ekskurzije, pored jemstva iz člana 34. ovog zakona, agencija je obavezna da obezbijedi posebnu bankovnu garanciju u najmanjoj vrijednosti polovine ukupne cijene koštanja ekskurzije utvrđene ugovorom iz člana 29. stav 2. ovog zakona.
(2) Garancija iz stava 1. ovog člana obezbjeđuje se radi naknade štete u svim slučajevima iz člana 34. stav 3. ovog zakona.
(3) Na sva pitanja u vezi sa izdavanjem bankovne garancije iz stava 1. ovog člana shodno se primjenjuju odredbe člana 34. st. 5, 6. i 8. ovog zakona.
Korisnik jemstva i garancije
Član 36
(1) Korisnik jemstva i garancije iz čl. 34. i 35. ovog zakona je korisnik turističke usluge ili drugo lice koje u skladu sa zakonom ima pravo na naknadu troškova ili štete u slučaju:
1) kada je platio cijenu putovanja i izmirio troškove nužnog smještaja, ishrane i povratka sa putovanja u mjesto polaska u zemlji i inostranstvu i
2) neispunjenja, djelimičnog ispunjenja ili neurednog ispunjenja obaveza agencije koje su određene opštim uslovima putovanja i programom putovanja.
(2) Obezbijeđenim jemstvom, odnosno garancijom ne mogu se ograničiti prava lica iz stava 1. ovog člana na naknadu troškova ili štete.
Licenca za obavljanje poslova turističke agencije
Član 37
(1) Agencije iz člana 33. ovog zakona dužne su da nakon pribavljanja rješenja iz člana 17. ovog zakona od Ministarstva pribave dozvolu za rad, odnosno licencu.
(2) U postupku izdavanja licence Ministarstvo utvrđuje da li je agencija registrovana za obavljanje turističke djelatnosti kod nadležnog suda ili nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, odnosno da li su ispunjeni uslovi propisani ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu ovog zakona koji se odnose na uslove za zaposlene, obezbjeđenje jemstva, uslove za izricanje zaštitnih mjera protiv odgovornog lica organizatora turističkog putovanja i drugi uslovi za rad agencije koji se tiču solventnosti i kvaliteta rada agencije u skladu sa ovim zakonom i propisima donesenim na osnovu ovog zakona.
(3) Uz zahtjev za izdavanje licence potrebno je dostaviti sljedeću dokumentaciju:
1) potvrdu nadležnog suda da nad agencijom koja je organizovana kao privredno društvo nije otvoren postupak stečaja ili likvidacije;
2) potvrdu nadležnog suda da agenciji nije izrečena zaštitna mjera zabrane obavljanja poziva, djelatnosti ili dužnosti, niti je odgovornom licu u agenciji izrečena zaštitna mjera zabrane obavljanja poziva, djelatnosti ili dužnosti;
3) dokaz o ispunjenosti zakonskih uslova u pogledu zaposlenih u agenciji, a to podrazumijeva:
4) potvrdu, odnosno uvjerenje Poreske uprave Republike Srpske o registraciji obveznika doprinosa obaveznog osiguranja;
5) ovjerene i od odgovornog lica agencije potpisane opšte uslove putovanja i
6) dokaz o posjedovanju jemstva iz člana 34. ovog zakona.
(4) U slučaju iz člana 23. stav 4. ovog zakona, uz zahtjev za izdavanje licence, potrebno je dostaviti dokumentaciju iz stava 3. t. 1), 2), 4), 5) i 6) ovog člana.
(5) Ministar pravilnikom propisuje oblik i sadržaj obrasca zahtjeva za izdavanje licence.
(6) Ministarstvo, po službenoj dužnosti, u saradnji sa APIF-om ili uvidom u Jedinstveni informacioni sistem za registraciju poslovnih subjekata Republike Srpske, provjerava registrovanje turističke agencije i osnivanje poslovne jedinice ili izdvojene jedinice.
Izdavanje licence, odbijanje zahtjeva za izdavanje licence i revizija licence
Član 38
(1) Ministarstvo izdaje licencu u formi rješenja najkasnije u roku od 15 dana od dana podnošenja urednog i potpunog zahtjeva agencije.
(2) Licenca sadrži: puno poslovno ime agencije, matični broj, sjedište agencije i identifikacioni kod agencije.
(3) Ministarstvo će odbiti zahtjev za izdavanje licence ako:
1) se utvrdi da je zahtjev podnesen od agencije kojoj je u periodu od četiri godine, računajući od dana podnošenja zahtjeva za izdavanje licence, bila oduzeta licenca,
2) su osnivači, odnosno odgovorna lica agencije ili lica koja nakon osnivanja pristupe agenciji, fizička lica koja su direktno ili indirektno imala kontrolno učešće u kapitalu agencije kojoj je oduzeta licenca,
3) su osnivači, odnosno odgovorna lica agencije ili lica koja nakon osnivanja pristupe agenciji, fizička lica koja su u periodu od dvije godine prije podnošenja zahtjeva za izdavanje licence kažnjena za prekršaj iz oblasti privrede i
4) nisu ispunjeni ostali uslovi za izdavanje licence iz člana 37. stav 3. ovog zakona.
(4) Licenca iz stava 1. ovog člana podliježe reviziji nakon isteka roka od četiri godine od dana njenog dostavljanja agenciji.
(5) Ministarstvo po službenoj dužnosti vodi računa o isteku roka iz stava 4. ovog člana.
(6) U postupku revizije licence Ministarstvo, u saradnji sa APIF-om ili uvidom u Jedinstveni informacioni sistem za registraciju poslovnih subjekata Republike Srpske, a u saradnji sa Poreskom upravom Republike Srpske, po službenoj dužnosti, pribavlja dokumentaciju iz člana 37. stav 3. tačka 4) ovog zakona.
(7) U postupku revizije licence agencija dostavlja dokumentaciju iz člana 37. t. 1), 2), 3), 5) i 6) ovog zakona i sljedeća dokumenta:
1) ovjeren i potpisan spisak realizovanih turističkih putovanja, turističkih paket-aranžmana, ekskurzija, izleta, odnosno izvršenih drugih poslova iz člana 22. t. 2) do 15) ovog zakona koje je agencija obavljala u periodu od trenutka izdavanja licence do trenutka pokretanja postupka revizije licence i
2) izvod iz evidencije prodatih turističkih putovanja iz člana 25. stav 1. tačka 10) ovog zakona.
(8) Licenca iz stava 1. ovog člana je konačna i protiv nje nije dozvoljena žalba, ali se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(9) Podnosilac zahtjeva za izdavanje licence snosi troškove postupka i troškovi se plaćaju prilikom podnošenja zahtjeva za izdavanje licence.
(10) Troškovi postupka iz stava 9. ovog člana uplaćuju se u korist budžeta Republike.
(11) Na sva pitanja koja se odnose na postupak izdavanja licenci koja ovim zakonom nisu posebno uređena primjenjuju se odgovarajuće odredbe zakona kojim se uređuje upravni postupak.
(12) Ministar pravilnikom propisuje oblik i sadržaj identifikacionog koda agencije.
Prestanak važenja licence
Član 39
(1) Licenca prestaje da važi:
1) istekom perioda određenog za reviziju, osim ako je agencija postupila u skladu sa članom 38. stav 7. ovog zakona,
2) na osnovu zahtjeva agencije,
3) oduzimanjem licence i
4) podjelom agencije na dva ili više društva ili prestankom postojanja agencije u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva i obavljanje preduzetničke djelatnosti.
(2) Rješenje o prestanku važenja licence donosi ministar.
(3) Rješenje iz stava 2. ovog člana je konačno i protiv njega nije dozvoljena žalba, ali se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Oduzimanje licence
Član 40
(1) Ministar donosi rješenje o oduzimanju licence agenciji ako se nakon izdavanja licence u postupku inspekcijskog pregleda ili revizije licence utvrdi:
1) da je agencija prestala da ispunjava uslove iz čl. 17. i 33. ovog zakona,
2) da agencija za vrijeme važenja licence posluje bez važećeg jemstva iz člana 34. ovog zakona,
3) da agencija za vrijeme važenja licence organizuje izvođenje ekskurzija, a bez obezbjeđenja bankarske garancije iz člana 35. ovog zakona,
4) da agencija nudi ili prodaje programe putovanja bez zaključenog ugovora o turističkom paket-aranžmanu (ugovor o organizaciji putovanja), odnosno bez ugovora o subagenturi - posredničkog ugovora o putovanju iz člana 30. ovog zakona, u formi i sadržaju propisanom zakonom kojim je regulisana zaštita potrošača u Republici i obligacioni odnosi, ili bez ugovora o organizaciji ekskurzije iz člana 29. ovog zakona, u formi i sadržaju propisanom ovim zakonom,
5) da je agenciji u periodu važenja licence dva puta u roku od godinu dana izrečena novčana kazna za prekršaj zbog neizvršavanja obaveza iz čl. 25, 26, 27. i 32. ovog zakona,
6) da je licenca izdata na osnovu neistinitih podataka ili falsifikovanih dokumenata,
7) da je agencija otkazala putovanje, a korisnicima turističke usluge u zakonskom roku ne izvrši povraćaj uplaćenih sredstava i
8) da agencija nije obezbijedila smještaj korisnika turističke usluge za vrijeme ugovorenog putovanja.
(2) Agencija kojoj je oduzeta licenca ne može da podnese zahtjev Ministarstvu za dobijanje licence prije isteka roka od četiri godine od dana dostavljanja rješenja o oduzimanju licence.
(3) Rješenje iz stava 1. ovog člana je konačno i protiv njega nije dozvoljena žalba, ali se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Turistička putovanja za sopstvene potrebe
Član 41
(1) Udruženja, omladinske i druge organizacije i sindikati mogu, radi ostvarivanja svojih ciljeva i zadataka propisanih statutom ili drugim aktom, organizovati putovanje koje uključuje prevoz i smještaj samo za svoje članove, u skladu sa posebnim propisima kojima je uređeno osnivanje i djelatnost udruženja, omladinsko i sindikalno organizovanje.
(2) Vjerske organizacije mogu organizovati posjete vjernika i hodočašća vjerskim svečanostima, svetim mjestima i procesijama u skladu sa zakonom kojim je uređen pravni položaj crkava i vjerskih zajednica.
(3) U cilju organizacije putovanja, subjekti iz st. 1. i 2. ovog člana mogu da koriste isključivo usluge prevoznika i da koriste samo ona prevozna sredstva u kojima su putnici i prtljag osigurani.
GLAVA V
TURISTIČKI VODIČ, TURISTIČKI PRATILAC I TURISTIČKI ANIMATOR
Turistički vodič
Član 42
(1) Turistički vodič je fizičko lice koje korisnicima turističkih usluga pokazuje i stručno objašnjava, po unaprijed utvrđenom programu, prirodne, kulturno-istorijske, arheološke, etnografske, društveno-političke i druge turističke znamenitosti.
(2) Uslugama turističkog vodiča, u smislu ovog zakona, ne smatraju se poslovi pokazivanja, stručnog objašnjavanja ili davanja informacija koje obavlja stručno lice unutar poslovnog prostora u kome radi (muzeji, galerije), u nacionalnim parkovima i drugim zaštićenim prirodnim dobrima ili spomenicima kulture, stručni radnik putničke agencije koji prati turističku grupu iz mjesta u mjesto, planinski vodiči, speleološki vodiči, vodiči u lovu i ribolovu i u ostalim oblicima turizma iz ovog zakona, kao i vođa ili pratilac izleta ili školskih ekskurzija (u daljem tekstu: specijalizovani vodiči).
(3) Specijalizovani vodiči za obavljanje poslova iz stava 2. ovog člana ne moraju imati položen stručni ispit za sticanje zvanja turističkog vodiča u skladu sa ovim zakonom.
Uslovi za sticanje zvanja turističkog vodiča
Član 43
(1) Za sticanje zvanja turističkog vodiča potrebno je da fizičko lice ispuni sljedeće uslove:
1) da je državljanin Republike, odnosno Bosne i Hercegovine, odnosno strani državljanin koji ima prijavljen privremen boravak u BiH,
2) da ima najmanje završeno srednje obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju,
3) da ima aktivno znanje najmanje jednog stranog jezika i
4) da ima položen stručni ispit za sticanje zvanja turističkog vodiča, osim ako ovim zakonom nije drugačije propisano.
(2) Stručni ispit za sticanje zvanja turističkog vodiča može se polagati za:
1) područje Republike i/ili
2) turistička područja (turističke regije) koja obuhvataju teritoriju na kojoj se, po ovom zakonu, osnivaju međuopštinske turističke organizacije i
3) područje jedinice lokalne samouprave
(3) Lice iz stava 1. ovog člana polaže stručni ispit za sticanje zvanja turističkog vodiča za područje Republike pred komisijom, koju rješenjem formira ministar u skladu sa programom polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja turističkog vodiča za područje Republike.
(4) Troškove polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja turističkog vodiča za područje Republike snosi lice koje polaže stručni ispit i troškovi se uplaćuju u korist budžeta Republike.
(5) Ministarstvo izdaje uvjerenje o položenom stručnom ispitu za sticanje zvanja turističkog vodiča za područje Republike i vodi evidenciju lica koja su položila ispit za turističkog vodiča.
(6) Lice iz stava 1. ovog člana polaže stručni ispit za sticanje zvanja turističkog vodiča za turistička područja (turističke regije) koja obuhvataju teritoriju na kojoj se osnivaju međuopštinske turističke organizacije pred komisijom koju imenuje međuopštinska turistička organizacija ili jedna ili više turističkih organizacija jedinice lokalne samouprave u skladu sa posebnim programom polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja turističkog vodiča za navedeno područje.
(7) Međuopštinska turistička organizacija, odnosno jedna ili više turističkih organizacija jedinice lokalne samouprave izdaju uvjerenje o položenom stručnom ispitu za sticanje zvanja turističkog vodiča turističke regije i vode evidenciju lica koja su položila ispit za turističkog vodiča turističke regije.
Područje pružanja usluga turističkog vodiča
Član 44
(1) Lice koje položi stručni ispit iz člana 43. stav 3. ovog zakona može da pruža usluge vodiča na području Republike.
(2) Lice koje položi stručni ispit iz člana 43. stav 6. ovog zakona može da pruža usluge vodiča samo na teritoriji turističkog područja (turističke regije) na kojem se osnivaju međuopštinske turističke organizacije ili na području jedinice lokalne samouprave.
(3) Ministar pravilnikom propisuje:
1) program i način polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja turističkog vodiča iz člana 43. stav 3. ovog zakona,
2) sadržaj i način vođenja evidencije lica koja su položila ispit za turističkog vodiča i sadržaj uvjerenja o položenom stručnom ispitu za sticanje zvanja turističkog vodiča i
3) oblik i sadržaj legitimacije i oznake turističkog vodiča.
(4) Međuopštinska turistička organizacija, odnosno jedna ili više turističkih organizacija jedinica lokalne samouprave, uz prethodno pribavljenu saglasnost ministra, donosi program polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja turističkog vodiča iz člana 43. stav 6. ovog zakona, te utvrđuje sadržaj i način vođenja evidencije lica koja su položila ispit za turističkog vodiča, sadržaj uvjerenja o položenom stručnom ispitu za sticanje zvanja turističkog vodiča, kao i oblik i sadržaj legitimacije i oznake turističkog vodiča.
Počasni turistički vodič
Član 45
(1) Ministar može utvrditi svojstvo počasnog turističkog vodiča istaknutim naučnicima i stručnjacima iz područja uže specijalnosti koji ispunjavaju uslove iz člana 43. stav 1. t. 1), 2) i 3) ovog zakona.
(2) Počasni turistički vodič može obavljati poslove vodiča samo povremeno.
Način pružanja usluga turističkog vodiča
Član 46
(1) Turistički vodič može da pruža usluge samostalno kao preduzetnik, odnosno posredstvom agencije, privrednog društva ili drugog pravnog lica koje obavlja turističku djelatnost kao pretežnu.
(2) Za pružanje usluga iz čl. 42. i 43. ovog zakona turistički vodič ne mora posjedovati poslovni prostor.
(3) Za registraciju turističkog vodiča kao preduzetnika, pored uslova propisanih zakonom kojim se uređuje registracija zanatsko-preduzetničke djelatnosti, lice iz člana 43. ovog zakona dužno je da jedinici lokalne samouprave dostavi uvjerenje o položenom ispitu za sticanje zvanja turističkog vodiča za područje Republike ili turističkog područja na kojem se osnivaju međuopštinske turističke organizacije.
(4) Turistički vodič može pružati usluge posredstvom agencije, privrednog društva ili drugog pravnog lica koje obavlja turističku djelatnost kao pretežnu na osnovu ugovora o djelu ili drugog ugovora o izvršenju posla.
(5) Udruženje turističkih vodiča može u ime i za račun svojih članova posredovati u pružanju usluga turističkog vodiča, uz obavezu izdavanja računa korisniku usluge.
Turistički pratilac
Član 47
Turistički pratilac je fizičko lice koje u skladu sa članom 16. ovog zakona obavlja operativno-tehničke poslove u vođenju i praćenju turističke grupe, te daje turistima osnovna saopštenja o putovanju.
Uslovi za sticanje zvanja turističkog pratioca
Član 48
(1) Za sticanje zvanja turističkog pratioca potrebno je da fizičko lice ispuni uslove iz člana 43. stav 1. t. 1), 2) i 3) ovog zakona, kao i da stekne stručna znanja u skladu sa posebnim ispitnim programom.
(2) Uslove iz stava 1. ovog člana i ispitni program utvrđuje odgovorno lice agencije ili strukovnog udruženja agencija.
(3) Agencija izdaje uvjerenje o sticanju zvanja turističkog pratioca.
(4) Evidenciju lica koja su stekla zvanje turističkog pratioca vodi strukovno udruženje agencija.
(5) Za obavljanje poslova iz člana 47. ovog zakona turistički pratilac ne mora posjedovati poslovni prostor.
(6) Turistički pratilac može obavljati poslove iz člana 47. ovog zakona nakon izdavanja uvjerenja agencije, odnosno strukovnog udruženja agencija.
(7) Izuzetno, turistički pratilac može obavljati poslove iz člana 47. ovog zakona posredstvom agencije, privrednog društva ili drugog pravnog lica na osnovu ugovora o djelu ili drugog ugovora o izvršenju posla.
Turistički animator
Član 49
(1) Turistički animator je fizičko lice koje u skladu sa članom 16. ovog zakona planira i ostvaruje programe organizovanja slobodnog vremena korisnika turističkih usluga, a koje se odnosi na sportsko-rekreativne, zabavne i kulturne sadržaje.
(2) Za obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana turistički animator ne mora posjedovati poslovni prostor.
Obaveze turističkog vodiča, turističkog pratioca i turističkog animatora
Član 50
(1) Turistički vodič, turistički pratilac i turistički animator dužni su da pružaju usluge savjesno i stručno u skladu sa odredbama ovog zakona i uzansama u turizmu.
(2) Prilikom obavljanja poslova, turistički vodič mora kod sebe imati legitimaciju turističkog vodiča, te na vidljivom mjestu nositi propisanu oznaku turističkog vodiča.
(3) Pri obavljanju poslova turistički vodič je dužan kod sebe imati rješenje nadležnog organa za pružanje usluga ukoliko poslove obavlja u svojstvu preduzetnika ili ugovor o djelu, odnosno drugi ugovor iz člana 46. stav 4. ovog zakona.
GLAVA VI
USLUGE U TURIZMU
Turističke usluge
Član 51
(1) Turističke usluge u smislu ovog zakona su: turističke usluge u zdravstvenom turizmu, turističke usluge na selu, turističke usluge u lovno-ribolovnom turizmu, turističke usluge na vodama, turističke usluge koje uključuju sportsko-rekreativne aktivnosti, turističke usluge koje se mogu pružati u kulturnom, kongresnom, omladinskom, planinskom i vjerskom turizmu i u ostalim oblicima turizma i ostale turističke usluge.
(2) Turističke usluge iz stava 1. ovog člana mogu pružati pravna lica, preduzetnici i fizička lica registrovana za obavljanje djelatnosti u skladu sa propisima iz oblasti ugostiteljstva.
(3) Uslugama u kongresnom turizmu, u smislu ovog zakona, smatra se skup turističkih usluga u vezi sa organizovanjem naučnih, političkih, stručnih, kulturnih i drugih skupova, prihvat i smještaj učesnika, priređivanje kulturno-zabavnih i drugih manifestacija u vezi sa organizacijom slobodnog vremena učesnika, kao i priređivanje pratećih priredbi (izložbe, prezentacije proizvoda, prodaja proizvoda i slično).
(4) Uslugama u omladinskom turizmu, u smislu ovog zakona, smatra se organizovanje i sprovođenje boravka turista u hostelima ili drugim objektima koji su predviđeni za omladinu, kao što su studentski i omladinski domovi, kampovi, kao i organizovanje kulturno-zabavnih, muzičkih, edukativnih i drugih programa i sadržaja koji su u vezi sa boravkom omladine.
(5) Turističke usluge na skijalištu propisane su posebnim zakonom o javnim skijalištima.
Turističke usluge u zdravstvenom turizmu
Član 52
Turističke usluge u zdravstvenom turizmu podrazumijevaju putovanja motivisana potrebom za unapređivanjem zdravlja i prevenciju bolesti uz pomoć medicinskih usluga, terapija, fizičke aktivnosti, velnes usluga i slično, a koje se konkretno odnose na banjski (pružanje usluga uz korišćenje prirodno-ljekovitih faktora) i medicinski turizam (pružanje medicinskih usluga iz oblasti stomatologije, plastične hirurgije, or
