Zakon o unutrašnjem platnom prometu RSrpska 2012 2022

 

Zakon o unutrašnjem platnom prometu RS

            ("Sl. glasnik RS", br. 52/2012, 92/2012 - ispr., 58/2019 i 38/2022)

I - OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Ovim zakonom uređuje se obavljanje unutrašnjeg platnog prometa u Republici Srpskoj, određuju učesnici i organizacije ovlašćene za obavljanje poslova platnog prometa, definišu vrste računa, način i oblici plaćanja, izvršenje plaćanja i prinudna naplata sa računa, postupanje, prava i obaveze učesnika u unutrašnjem platnom prometu.

Član 2

(1) Pod unutrašnjim platnim prometom u smislu ovog zakona podrazumijeva se otvaranje i vođenje računa učesnika i plaćanja između učesnika u unutrašnjem platnom prometu u konvertibilnim markama.

(2) Plaćanje je izvršenje platnih transakcija radi prenosa sredstava sa jednog računa na drugi račun, uplate i isplate sa računa, naplate sa računa, obračunsko plaćanje, kao i drugi poslovi platnog prometa u skladu sa ovim zakonom i propisima koji uređuju platne transakcije.

(3) Elektronski novac označava elektronski (uključujući magnetno) pohranjenu novčanu vrijednost koja čini novčano potraživanje prema izdavaocu tog novca, a izdata je nakon prijema novčanih sredstava radi izvršavanja platnih transakcija i prihvata je fizičko ili pravno lice koje nije izdavalac tog novca, u skladu sa propisom kojim se uređuju elektronski novac, izdavaoci elektronskog novca i nadzor nad njima u Republici Srpskoj, pri čemu elektronski novac ne uključuje digitalni zapis valute koju nije izdala i za čiju vrijednost ne garantuje centralna banka, niti drugi organ javnog sektora i koja nema pravni status novca ili valute.

(4) Naknade koje ovlašćene organizacije naplaćuju, u smislu ovog zakona, označavaju sve provizije i druge troškove učinjene u vezi sa uslugama koje su povezane sa platnim računom, koje fizička lica plaćaju ovlašćenoj organizaciji.

(5) Račun za obavljanje platnog prometa (platni račun) je račun koji se koristi za plaćanje u skladu sa ovim zakonom.

(6) Učesnik - fizičko lice je lice koje je korisnik usluga koje su povezane sa platnim računom, a koje zaključuje ugovore o platnim uslugama u svrhe koje nisu namijenjene njegovoj poslovnoj ili drugoj komercijalnoj djelatnosti.

(7) Pojedini pojmovi koji su definisani u Zakonu o platnim transakcijama imaju isto značenje i u ovom zakonu, ako nije drugačije određeno ovim zakonom.

Član 3

(1) Učesnici u platnom prometu (u daljem tekstu: učesnici) su poslovni subjekti i fizička lica koja vrše plaćanja u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.

(2) Poslovnim subjektima smatraju se: privredna društva, javna preduzeća, republički organi uprave i organi jedinica lokalne samouprave, banke i druge finansijske organizacije, ostali oblici organizovanja pravnih lica čije je osnivanje registrovano kod nadležnog organa ili osnovano zakonom, kao i fizička lica koja samostalno obavljaju registrovanu poslovnu djelatnost.

(3) Odredbe ovog zakona koje se odnose na poslovne subjekte primjenjuju se i na poslovne jedinice stranog pravnog lica koje su registrovane i obavljaju poslovnu djelatnost u Republici Srpskoj u skladu sa propisima koji uređuju ovu oblast.

(4) Učesnici u platnom prometu mogu biti i strana pravna i fizička lica, u skladu sa posebnim propisima.

Član 3a

Odredbe ovog zakona ne primjenjuju se na:

1. a) transport i prenos gotovog novca, kao i na njegovo prikupljanje, obradu i isporuku, koje vrše subjekti koji su registrovani i imaju odobrenje za obavljanje poslova obezbjeđenja lica i imovine u skladu sa posebnim propisima,
2. b) usluge kod kojih poslovni subjekat (primalac plaćanja), odmah nakon izvršenja platne transakcije, fizičkom licu (platiocu) daje gotov novac kao dio platne transakcije koja se odnosi na plaćanje robe ili usluge, a na izričit zahtjev fizičkog lica dat neposredno prije izvršenja te platne transakcije (usluga plaćanja sa povratom gotovine),
3. v) platne transakcije zasnovane na vaučeru ili drugoj potvrdi koja njenom imaocu omogućava plaćanje robe ili usluga kod izdavaoca tog vaučera ili te potvrde, odnosno plaćanje kod drugog lica s kojim je ovaj izdavalac ugovorio prijem tog vaučera ili te potvrde kao način plaćanja robe ili usluga (npr. poklon-vaučeri, vaučeri za hranu i druge slične potvrde),
4. g) platne transakcije zasnovane na poštanskoj uputnici, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pružanje poštanskih usluga,
5. d) platne transakcije koje se vrše na osnovu instrumenata kojima se plaća kupovina robe i usluga isključivo u prostorijama izdavaoca ovog instrumenta ili, u skladu sa ugovorom koji je zaključen s tim izdavaocem, kod ograničene mreže prodavaca robe i usluga ili za ograničen izbor robe i usluga,

đ) tehničke usluge kojima se podržava pružanje platnih usluga, uključujući obradu, čuvanje i zaštitu podataka, provjeru autentičnosti podataka i subjekata, pružanje usluga vezanih za informacionu tehnologiju i komunikacionu mrežu, obezbjeđivanje i održavanje terminala i uređaja koji se koriste za platne i druge slične usluge, ako pružalac navedenih usluga ni u jednom trenutku ne posjeduje novčana sredstva koja se prenose niti njima raspolaže,

1. e) platne transakcije koje se vrše putem telekomunikacionih, digitalnih ili informaciono-tehnoloških uređaja, pri čemu se kupljeni proizvodi ili usluge isporučuju i koriste putem tih uređaja, pod uslovom da telekomunikacioni, digitalni ili informaciono-tehnološki operater ne djeluje isključivo kao posrednik između učesnika i prodavca tog proizvoda ili pružaoca te usluge,

ž) elektronski novac pohranjen na instrumentima iz tačke d) ovog stava, odnosno koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija iz tačke e) ovog stava.

II - OVLAŠĆENE ORGANIZACIJE ZA OBAVLjANjE POSLOVA PLATNOG PROMETA

Član 4

(1) Ovlašćene organizacije za obavljanje poslova platnog prometa (u daljem tekstu: ovlašćene organizacije) u smislu ovog zakona su: banke sa sjedištem u Republici Srpskoj, filijale banaka iz Federacije Bosne i Hercegovine i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine koje imaju dozvolu Agencije za bankarstvo Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija) i drugi subjekti koji obavljaju poslove platnog prometa za ovlašćene organizacije u skladu sa ovim zakonom.

(2) Pored ovlašćenih organizacija iz stava 1. ovog člana, Centralna banka Bosne i Hercegovine obavlja poslove unutrašnjeg platnog prometa u skladu sa Zakonom o Centralnoj banci Bosne i Hercegovine.

Član 5

Ovlašćene organizacije obavljaju sljedeće poslove platnog prometa:

1. a) otvaraju, vode i zatvaraju račune učesnika, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima,
2. b) vode evidenciju računa učesnika,
3. v) primaju i provjeravaju ispravnost naloga za plaćanje,
4. g) izvršavaju naloge za plaćanje i vrše prenos sredstava sa jednog računa na drugi,
5. d) izvršavaju platne transakcije putem telekomunikacionih prenosa, digitalnih ili informacionotehnoloških uređaja,

đ) evidentiraju platne transakcije na računima,

1. e) obavljaju poslove gotovinskog platnog prometa,

ž) vrše usluge izdavanja i/ili prihvatanja platnih instrumenata i usluge novčanih pošiljki,

1. z) obavljaju blagajničkotrezorske poslove i obezbjeđuju smještaj i čuvanje gotovog novca,
2. i) izvještavaju učesnike o promjenama i stanju sredstava na računima,
3. j) vrše poravnanje međubankarskih naloga za plaćanje u skladu sa zakonom i propisima koji uređuju platne transakcije,
4. k) vode evidencije, dostavljaju podatke i izvještaje u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima,
5. l) arhiviraju i čuvaju dokumentaciju sa podacima o platnom prometu i
6. lj) obavljaju i druge poslove u skladu sa propisima.

Član 6

Preduzeće za poštanski saobraćaj Republike Srpske a. d. Banja Luka, putem svojih organizacionih dijelova, može za ovlašćene organizacije obavljati sljedeće poslove platnog prometa:

1. a) primati naloge za plaćanje od fizičkih lica,
2. b) obavljati isplate fizičkim licima za račun poslovnih subjekata i fizičkih lica koja imaju račune kod ovlašćenih organizacija,
3. v) primati uplate gotovog novca od fizičkih lica u korist računa poslovnih subjekata i fizičkih lica koja vrše plaćanja preko računa,
4. g) preuzimati i otpremati gotov novac ovlašćenim organizacijama i vršiti obračun sa ovlašćenim organizacijama i
5. d) primati uplate gotovog novca od poslovnih subjekata, ostvarenog obavljanjem registrovane djelatnosti, u korist računa tih poslovnih subjekata otvorenih kod ovlašćenih organizacija.

Član 7

U obavljanju poslova platnog prometa ovlašćene organizacije dužne su primjenjivati odredbe propisa o poslovanju banaka koje uređuju zaštitu prava i interesa korisnika finansijskih usluga, kao i odredbe drugih propisa kojima se uređuju zaštita potrošača, obligacioni odnosi i platne transakcije.

Član 7a

(1) Lista najreprezentativnijih usluga sadrži utvrđene izraze za svaku pojedinačnu uslugu povezanu sa platnim računom i definiciju svake takve usluge, a te izraze i definicije je ovlašćena organizacija dužna da koristi u predugovornim i promotivnim informacijama, kao i u ugovorima koje zaključuje sa fizičkim licima.

(2) Agencija propisuje listu i utvrđuje standardno značenje najmanje deset, a najviše dvadeset najreprezentativnijih usluga povezanih sa platnim računom za koje fizička lica plaćaju naknade, a koje nudi najmanje jedna ovlašćena organizacija.

(3) Prilikom utvrđivanja liste najreprezentativnijih usluga, Agencija uzima u obzir usluge koje fizička lica najčešće koriste u vezi sa platnim računom, kao i usluge koje fizičko lice izlažu najvećem trošku.

(4) Agencija prema potrebi, a najmanje jednom u dvije godine, analizira i, po potrebi, ažurira listu najreprezentativnijih usluga i objavljuje je na svojoj internet stranici.

Član 7b

(1) Ovlašćena organizacija dužna je da u primjerenom roku prije zaključenja ugovora o uslugama platnog prometa, zajedno s drugim informacijama utvrđenim ovim i drugim zakonima, fizičkom licu na njegov zahtjev dostavi informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi ili elektronskom obliku, bez naknade.

(2) Informativni pregled usluga i naknada jeste dokument koji sadrži spisak usluga sa liste najreprezentativnijih usluga koje ovlašćena organizacija pruža i podatke o pojedinačnoj naknadi za svaku takvu uslugu, te sadrži izjavu da su detaljne predugovorne i ugovorne informacije o svim uslugama navedene u dokumentima koji se uručuju u pregovaračkoj fazi.

(3) Svaka usluga iz informativnog pregleda usluga obavezno je pojmovno utvrđena i definisana kao u listi najreprezentativnijih usluga, a moguća dodatna objašnjenja u svemu obavezno su jasna, nedvosmislena i razumljiva.

(4) Ovlašćena organizacija dužna je da obezbijedi da informativni pregled usluga i naknada u pisanoj formi bude lako dostupan u njenim prostorijama i na njenoj internet stranici, te da na zahtjev fizičkog lica dostavi ovaj pregled u elektronskom obliku, bez naknade.

(5) Ako ovlašćena organizacija uslugu vođenja platnog računa pruža u okviru paketa usluga, to jest zajedno sa drugom uslugom koja nije povezana sa platnim računom (dodatna usluga), dužna je da u informativnom pregledu posebno iskaže dodatnu uslugu i naknadu povezanu sa tom uslugom ponuđenom u paketu, ako se ona može kupiti odvojeno.

(6) Agencija donosi akt kojim detaljnije propisuje sadržaj i formu informativnog pregleda usluga i naknada.

Član 7v

(1) Ovlašćena organizacija dužna je da fizičkom licu, bez naknade, dostavi ili na drugi način učini dostupnim izvještaj o svim naknadama za usluge povezane sa platnim računom, na ugovoreni način, najmanje jednom godišnje.

(2) Ovlašćena organizacija dužna je da izvještaj o naknadama iz stava 1. ovog člana, na izričit zahtjev fizičkog lica, učini dostupnim u pisanoj formi na ugovoreni način.

(3) Izvještaj o naknadama može biti izrađen i dostavljen kao samostalan dokument ili kao prilog izvoda platnog računa i sadrži najmanje sljedeće informacije:

1. a) pojedinačnu naknadu po svakoj usluzi i učestalost korišćenja svake usluge tokom izvještajnog perioda, a u slučaju da je više usluga obuhvaćeno paketom usluga, informacije o naknadi koja je naplaćena za cijeli paket, o tome koliko je puta naknada za paket naplaćena u izvještajnom periodu i eventualno o dodatnoj naknadi koja je naplaćena za uslugu koja prelazi obim obuhvaćen naknadom za paket,
2. b) ukupan iznos svih naknada naplaćenih tokom izvještajnog perioda za svaku uslugu, svaki pruženi paket usluga i usluge koje prelaze obim obuhvaćen naknadom za paket,
3. v) visinu kamatne stope na ugovoreno prekoračenje platnog računa, ako je ovlašćena organizacija pružala ovu uslugu u izvještajnom periodu, kao i ukupan iznos naplaćene kamate na ugovoreno prekoračenje u ovom periodu,
4. g) visinu pasivne kamatne stope, ako je ovlašćena organizacija u izvještajnom periodu pružala uslugu povezanu sa platnim računom na koju se primjenjuje ova stopa, kao i ukupan iznos kamate koju je ona u tom periodu platila,
5. d) ukupan iznos naknada naplaćenih za sve usluge povezane sa platnim računom pružene tokom izvještajnog perioda.

(4) Izvještaj o naplaćenim naknadama sačinjava se na način da:

1. a) ima naziv ʻIzvještaj o naknadamaʼ,
2. b) je napisan jasno, lako razumljivim riječima, te slovima lako čitljive veličine,
3. v) je tačan i da njegov sadržaj ne dovodi u zabludu,
4. g) je napisan na jednom od jezika koji su u službenoj upotrebi u Republici Srpskoj, kao i na bilo kojem drugom jeziku dogovorenom između fizičkog lica i ovlašćene organizacije,
5. d) sadrži naknade u konvertibilnim markama, a u drugoj valuti samo ako je to ugovoreno između ovlašćene organizacije i fizičkog lica, u skladu s propisima kojima se uređuje devizno poslovanje.

(5) Agencija donosi akt kojim propisuje izgled i sadržaj izvještaja o naknadama.

Član 7g

(1) Agencija na svojoj internet stranici objavljuje uporedive podatke o naknadama koje ovlašćene organiza-cije naplaćuju od fizičkog lica za usluge navedene u listi najreprezentativnijih usluga.

(2) Ovlašćene organizacije dužne su na svojoj internet stranici obezbijediti vezu sa sadržajem na internet stranici Agencije.

(3) Agencija donosi akt kojim propisuje sadržaj, rokove i način dostavljanja i objavljivanja podataka koje ovlašćene organizacije dostavljaju Agenciji za potrebe izrade uporednog prikaza naknada najreprezentativnijih usluga, kao i postupak za prijavljivanje Agenciji netačnih informacija o objavljenim naknadama.

III - RAČUNI ZA OBAVLjANjE PLATNOG PROMETA

Član 8

(1) Poslovni subjekti dužni su da za potrebe plaćanja otvore račune u ovlašćenim organizacijama i da sva novčana sredstva vode na tim računima, kao i da vrše plaćanja preko računa, u skladu sa ovim zakonom, zakonom koji uređuje platne transakcije i zaključenim ugovorom o otvaranju i vođenju računa sa ovlašćenom organizacijom kojim su uređena međusobna prava i obaveze.

(2) Fizička lica kod ovlašćenih organizacija mogu otvoriti račune za obavljanje platnog prometa i račune za polaganje novčanih depozita i uloga na štednju u skladu sa zaključenim ugovorom, propisima koji uređuju obligacione odnose i ovim zakonom.

(3) Strana pravna i fizička lica otvaraju nerezidentne račune i vrše poslovanje preko tih računa u skladu sa posebnim propisima.

Član 8a

(1) Fizičko lice koje ima prebivalište u Republici Srpskoj u skladu sa zakonom kojim se uređuje prebivalište građana, ako nema otvoren drugi platni račun, ima pravo da zahtijeva od ovlašćene organizacije otvaranje i korišćenje računa sa osnovnim uslugama (u daljem tekstu: osnovni platni račun).

(2) Osnovni platni račun je platni račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija u konvertibilnim markama i obuhvata:

1. a) usluge otvaranja, vođenja i zatvaranja tog platnog računa,
2. b) usluge koje omogućavaju uplatu novčanih sredstava od fizičkog lica na njegov platni račun i primanje uplata od trećih lica,
3. v) usluge koje omogućavaju isplatu gotovog novca sa platnog računa na šalterima ili bankomatima ovlašćene organizacije,
4. g) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava, i to:

1) debit transferom,

2) korišćenjem platne kartice, uključujući plaćanje putem interneta, u slučaju kada je takva plaćanja moguće izvršiti platnom karticom koju ovlašćena organizacija izdaje fizičkom licu,

3) kredit transferom, uključujući trajni nalog, na odgovarajućim uređajima, šalterima ovlašćenih organizacija i korišćenjem interneta (npr. internet i mobilnog bankarstva).

(3) Ovlašćena organizacija je dužna da, na zahtjev fizičkog lica, u roku od deset radnih dana od dana prijema potpunog zahtjeva otvori osnovni platni račun ili da u istom roku zahtjev odbije.

(4) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da provjeri da li fizičko lice ima otvoren platni račun kod druge ovlašćene organizacije ili da o nepostojanju platnog računa pribavi pismenu izjavu od podnosioca zahtjeva.

(5) Otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa ovlašćena organizacija ne može ograničiti ili usloviti ugovaranjem i korišćenjem drugih usluga koje ona pruža.

(6) Podaci koje ovlašćene organizacije prikupljaju i razmjenjuju u postupku provjere osnovanosti zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa mogu se pribavljati i koristiti samo ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak za provjeru i njihovo korišćenje u svrhu otvaranja osnovnog platnog računa, u skladu sa odredbama ovog zakona i propisima kojima se uređuje zaštita ličnih podataka.

Član 8b

(1) Ovlašćena organizacija dužna je da odbije zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako bi otvaranje takvog platnog računa imalo za posljedicu kršenje, odnosno povredu propisa kojima se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti i dužna je da postupa u skladu sa tim propisima.

(2) Ovlašćena organizacija odbija zahtjev za otvaranje osnovnog platnog računa ako fizičko lice već ima otvoren platni račun kod drugih ovlašćenih organizacija, osim ako lice dostavi pismenu izjavu i obavještenje druge ovlašćene organizacije da će platni račun biti zatvoren nakon otvaranja osnovnog platnog računa.

(3) Ovlašćena organizacija je ovlašćena da odbije zahtjev fizičkog lica za otvaranje osnovnog platnog računa ako to lice u postupku provjere osnovanosti zahtjeva odbije dati pismeni pristanak za provjeru i korišćenje neophodnih podataka.

(4) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu, bez odgađanja, pismenim putem i bez naknade dostavi obavještenje o odbijanju i razlozima odbijanja, osim ako bi takvo obavještavanje bilo suprotno ciljevima javne bezbjednosti, propisima o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, kao i drugim propisima iz srodnih oblasti.

(5) Ovlašćena organizacija dužna je da u slučaju odbijanja zahtjeva za otvaranje osnovnog platnog računa fizičkom licu dostavi informacije o pravu na prigovor ovlašćenoj organizaciji, kao i o mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije u vezi sa otvaranjem osnovnog platnog računa, a u skladu sa propisima kojima se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.

Član 8v

(1) Ovlašćene organizacije pružaju usluge osnovnog platnog računa besplatno ili uz razumnu naknadu uzimajući u obzir njene stvarne troškove.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, naknada za usluge osnovnog platnog računa za fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga ne može biti veća od 0,15% prosječne mjesečne neto plate isplaćene u Republici Srpskoj, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, za prethodnu kalendarsku godinu.

(3) U smislu ovog zakona, fizička lica koja su socijalno osjetljive kategorije korisnika finansijskih usluga su korisnici penzije koja je jednaka ili niža od iznosa najniže penzije određene za 40 godina penzijskog staža i više, u skladu sa zakonom kojim se uređuje penzijsko i invalidsko osiguranje, te korisnici prava u skladu sa zakonima kojima se uređuju socijalna zaštita, studentski standard, posredovanje u zapošljavanju i prava za vrijeme nezaposlenosti, kao i druga slična prava (novčana pomoć, dodatak za pomoć i njegu drugog lica, lična invalidnina, studentska stipendija, novčana naknada za nezaposleno lice i slično).

(4) Naknada po osnovu usluge osnovnog platnog računa obuhvata:

1. a) sve usluge osnovnog platnog računa iz člana 8a. stav 2. ovog zakona koje nisu usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest usluge prenosa novčanih sredstava,
2. b) usluge izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava upotrebom debitne platne kartice koja je vezana za osnovni platni račun u unutrašnjem platnom prometu,
3. v) sedam usluga izvršavanja platnih transakcija, to jest prenosa novčanih sredstava mjesečno u pojedinačnom iznosu do 100 KM, koje ovlašćena organizacija inače naplaćuje fizičkim licima u skladu sa svojom poslovnom politikom i tarifom, a što ne uključuje plaćanja ovlašćenoj organizaciji po osnovu korišćenja njenih drugih usluga.

(5) Za izvršenje platnih transakcija koje nisu obuhvaćene stavom 4. ovog člana ovlašćene organizacije naplaćuju naknade u skladu sa ugovorom i odgovarajućom tarifom ovlašćene organizacije, a koje ne mogu biti veće od onih koje one uobičajeno naplaćuju za izvršavanje takvih platnih transakcija.

(6) Izuzetno, u slučaju posebnih okolnosti od značaja za dostupnost osnovnog platnog računa korisnicima finansijskih usluga, Agencija može utvrditi najviši iznos naknade za vođenje osnovnog platnog računa korisnicima koji nisu lica iz stava 2. ovog člana, uzimajući u obzir prosječnu neto platu isplaćenu u Republici Srpskoj prema podacima Republičkog zavoda za statistiku i prosječne troškove koje ovlašćene organizacije naplaćuju po osnovu ove usluge.

Član 8g

(1) Agencija objavljuje informacije o dostupnosti osnovnog platnog računa, o naknadama u vezi sa tim platnim računom, uslovima i načinu ostvarivanja prava na osnovni platni račun, kao i o pravu na prigovor i mogućnosti zaštite prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.

(2) Ovlašćena organizacija dužna je fizičkom licu, bez naknade, pružiti informacije i objašnjenja o uslugama koje nudi u okviru osnovnog platnog računa, uslovima korišćenja tih usluga i naknadama u vezi sa osnovnim platnim računom.

(3) Ovlašćena organizacija dužna je informacije iz stava 2. ovog člana dati na način da fizičkom licu bude jasno da ugovaranje dodatnih usluga nije uslov za otvaranje i korišćenje osnovnog platnog računa.

Član 8d

(1) Ovlašćena organizacija može jednostrano raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu ako je ispunjen najmanje jedan od sljedećih uslova:

1. a) osnovni platni račun je korišćen u nezakonite svrhe,
2. b) na osnovnom platnom računu fizičkog lica nije izvršena nijedna platna transakcija duže od 24 uzastopna mjeseca,
3. v) fizičko lice je pravo na osnovni platni račun ostvarilo na osnovu neistinitih informacija,
4. g) fizičko lice je naknadno otvorilo drugi platni račun pomoću kojeg može vršiti plaćanje i koji mu omogućava da koristi usluge ovlašćene organizacije u skladu sa propisom o unutrašnjem platnom prometu,
5. d) fizičko lice više nema prebivalište u Republici Srpskoj.

(2) Ako ovlašćena organizacija namjerava raskinuti ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili više uslova iz stava 1. t. b), g) i d) ovog člana, dužna je fizičkom licu bez naknade, u pisanoj formi ili elektronskom obliku, dostaviti obavještenje o razlozima za taj raskid i pozvati ga da taj razlog otkloni u roku od najmanje dva mjeseca, osim ako je to obavještavanje zabranjeno propisima.

(3) Ako fizičko lice ne otkloni razlog raskida i to ne dokaže u roku iz stava 2. ovog člana, ugovor o osnovnom platnom računu raskida se istekom tog roka.

(4) Ako ovlašćena organizacija raskine ugovor o osnovnom platnom računu zbog ispunjenosti jednog ili oba uslova iz stava 1. t. a) i v) ovog člana, raskid tog ugovora proizvodi pravna dejstva u trenutku dostave obavještenja o raskidu fizičkom licu.

(5) Obavještenje o raskidu ugovora iz stava 4. ovog člana dostavlja se bez naknade.

(6) Ovlašćena organizacija dužna je da u obavještenju o raskidu ugovora o osnovnom platnom računu posebno naznači uputstvo o pravu fizičkog lica na prigovor i mogućnosti zaštite njegovih prava pred Ombudsmanom za bankarski sistem u okviru Agencije, u skladu sa propisima.

(7) Na pitanja raskida ugovora o osnovnom platnom računu koja nisu uređena ovim zakonom primjenjuju se odredbe zakona o obligacionim odnosima.

(8) Odredbe stava 1. t. a) i v) i stava 7. ovog člana shodno se primjenjuju i na jednostrani raskid ostalih ugovora o platnom računu koji su zaključeni sa fizičkim licem.

Član 9

(1) Ovlašćene organizacije otvaraju račune učesnicima na njihov zahtjev ili na osnovu propisa koji nameće obavezu otvaranja računa bez zahtjeva učesnika.

(2) Ovlašćene organizacije dužne su da učesniku, prije zaključenja ugovora, dostave ili stave na raspolaganje, u pisanoj formi ili elektronskom obliku, potpune i jasne informacije o svim bitnim uslovima korišćenja usluga platnog prometa.

(3) Ovlašćene organizacije mogu da mijenjaju odredbe ugovora iz stava 2. ovog člana na način koji je prethodno ugovoren, a u skladu sa propisima koji uređuju poslovanje banaka i obligacione odnose.

Član 10

(1) Poslovni subjekti kod ovlašćenih organizacija mogu otvoriti:

1. a) račun za redovno poslovanje koji glasi na ime poslovnog subjekta,
2. b) račun organizacionog dijela poslovnog subjekta koji se registruje u skladu sa zakonom,
3. v) račun za posebne namjene i
4. g) račun za prikupljanje javnih prihoda.

(2) Ovlašćene organizacije dužne su da račune organizacionih dijelova poslovnog subjekta i račune za posebne namjene povežu sa računom za redovno poslovanje poslovnog subjekta, preko jedinstvenog identifikacionog broja ili matičnog broja, ako zakonom, odnosno drugim propisom nije drugačije određeno.

(3) Ovlašćene organizacije dužne su da vode evidenciju računa iz stava 1. ovog člana, koji su otvoreni u tim ovlašćenim organizacijama, a ta evidencija se objedinjava u Jedinstvenom registru računa poslovnih subjekata u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Jedinstveni registar).

(4) U smislu ovog zakona, pod računom za redovno poslovanje smatra se i račun poslovnog subjekta u likvidaciji, odnosno u stečaju, koji ovlašćeno lice otvara kod ovlašćene organizacije u skladu sa propisima kojima se uređuje likvidacija, odnosno stečaj poslovnog subjekta i koji je ovlašćena organizacija dužna da evidentira u skladu sa stavom 3. ovog člana.

(5) Ministar finansija donosi uputstvo, kojim se propisuje način vođenja i sadržaj evidencije računa poslovnih subjekata koji vodi ovlašćena organizacija.

Član 11

(1) Poslovni subjekti iz Republike Srpske mogu otvoriti račune za redovno poslovanje kod ovlašćenih organizacija sa sjedištem u Republici Srpskoj i organizacionih dijelova ovlašćenih organizacija iz Federacije Bosne i Hercegovine i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine koje posluju u Republici Srpskoj i imaju dozvolu Agencije.

(2) Organizacioni dijelovi poslovnih subjekata sa sjedištem u Republici Srpskoj koji posluju u Federaciji Bosne i Hercegovine i Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine mogu imati otvorene račune organizacionih dijelova kod ovlašćenih organizacija sa sjedištem u Federaciji Bosne i Hercegovine i Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine koje imaju dozvolu Agencije za bankarstvo Federacije Bosne i Hercegovine.

(3) Organizacioni dijelovi poslovnih subjekata sa sjedištem u Federaciji Bosne i Hercegovine i Brčko Distriktu Bosne i Hercegovine koji posluju u Republici Srpskoj moraju imati otvorene račune organizacionih dijelova kod ovlašćenih organizacija u Republici Srpskoj.

Član 12

(1) Učesnici mogu imati otvorene račune kod više ovlašćenih organizacija, prema vlastitom izboru, osim učesnika - fizičkog lica koji ima otvoren osnovni platni račun.

(2) Poslovni subjekat kod jedne ovlašćene organizacije može imati otvoren samo jedan račun za redovno poslovanje u konvertibilnim markama i po jedan račun za svaki organizacioni dio.

(3) Poslovni subjekat može imati više otvorenih računa za posebne namjene kod jedne ovlašćene organizacije, u skladu sa potrebama, odnosno propisima.

(4) Ako poslovni subjekat ima više od jednog računa za redovno poslovanje kod ovlašćenih organizacija, dužan je odrediti račun (u daljem tekstu: glavni račun) na kojem će se izvršavati nalozi za prinudnu naplatu zakonskih obaveza i javnih prihoda, nalozi za naplatu hartija od vrijednosti i instrumenata obezbjeđenja plaćanja, te nalozi za izvršenje sudskih odluka i drugih izvršnih isprava (u daljem tekstu: nalozi za prinudnu naplatu) i voditi evidencija o neizvršenim nalozima za plaćanje.

(5) Zahtjev za određivanje glavnog računa poslovni subjekat je dužan podnijeti ovlašćenoj organizaciji u pisanoj formi.

Član 13

(1) Glavni račun poslovnog subjekta otvara se, po pravilu, u sjedištu poslovnog subjekta kod organizacionih dijelova ovlašćenih organizacija koje posluju na teritoriji Republike Srpske i vodi se u evidenciji računa poslovnih subjekata u ovlašćenoj organizaciji, uz navođenje propisane oznake za glavni račun.

(2) Poslovni subjekat može promijeniti glavni račun samo ako na tom računu nema evidentirane neizvršene naloge za prinudnu naplatu i drugom redovnom računu kod druge ovlašćene organizacije dodijeliti status glavnog računa, uz podnošenje dokaza u pisanoj formi ovlašćenoj organizaciji koja vodi glavni račun o određivanju drugog redovnog računa kao glavnog računa.

Član 14

Zabranjeno je ovlašćenim organizacijama da učesnicima otvore skrivene račune i izdaju štedne knjižice ili pruže druge usluge koje omogućavaju, posredno ili neposredno, prikrivanje identiteta učesnika.

Član 15

(1) Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge Banja Luka vodi Jedinstveni registar, u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o Jedinstvenom registru računa poslovnih subjekata.

(2) Ovlašćene organizacije dužne su u Jedinstveni registar dostavljati podatke o otvorenim i zatvorenim računima poslovnih subjekata, vrsti računa i glavnom računu, kao i blokadi i deblokadi računa, kontinuirano, odmah nakon nastanka ovih promjena u evidenciji ovlašćenih organizacija, u skladu sa ovim zakonom i propisima kojima se uređuje vođenje i sadržaj Jedinstvenog registra.

(3) Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge Banja Luka dužna je da, kontinuirano, odmah po prijemu obavijesti ovlašćene organizacije iz stava 2. ovog člana, ažurira podatke i ovlašćenim organizacijama, elektronskim putem, omogući neposredan uvid i preuzimanje podataka koji se vode u Jedinstvenom registru.

Član 15a

(1) Agencija za posredničke, informatičke i finansijske usluge Banja Luka (u daljem tekstu: APIF) uspostavlja i vodi Registar računa fizičkih lica otvorenih u ovlašćenim organizacijama.

(2) Registar računa fizičkih lica obuhvata:

1. a) račune za obavljanje platnog prometa, u domaćoj i stranoj valuti,
2. b) račune depozita i uloga na štednju, u domaćoj i stranoj valuti i
3. v) druge račune, u domaćoj i stranoj valuti, otvorene na osnovu ugovora sa bankom.

(3) Registar računa fizičkih lica je elektronska baza podataka, koja sadrži sljedeće podatke:

1. a) ime i prezime fizičkog lica,
2. b) jedinstveni matični broj fizičkog lica rezidenta,
3. v) odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano fizičko lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično) i jedinstveni identifikacioni broj stranog fizičkog lica dodijeljen u skladu sa propisima kojima se uređuje registracija poreskih obveznika,
4. g) adresu prebivališta za domaće fizičko lice i adresu boravišta, ako posjeduje,
5. d) adresu boravišta u Republici Srpskoj ili Bosni i Hercegovini za strano fizičko lice i adresu prebivališta u zemlji domicila,

đ) broj računa fizičkog lica,

1. e) vrstu računa,

ž) datum otvaranja i zatvaranja računa fizičkog lica, kao i datum promjene ličnih podataka u vezi sa računom,

1. z) podatke iz t. a) do d) ovog stava o licima koja su ovlašćena da raspolažu sredstvima na računu fizičkog lica,
2. i) oznaku da li je račun domaćeg ili stranog fizičkog lica,
3. j) status računa (račun sa ili bez evidentiranih, a neizmirenih naloga za prinudnu naplatu) i
4. k) oznaku za osnovni platni račun.

(4) Registar računa fizičkih lica ne sadrži podatke o stanju i promjenama na računima iz stava 2. ovog člana.

Član 15b

(1) Ovlašćene organizacije dužne su da kontinuirano, odmah po otvaranju, promjeni podataka o računu i zatvaranju računa fizičkih lica, dostavljaju elektronskim putem podatke iz člana 15a. stav 3. ovog zakona APIF-u.

(2) Ovlašćene organizacije su odgovorne za ažurno dostavljanje podataka u Registar računa fizičkih lica i njihovu tačnost.

(3) Ovlašćene organizacije su dužne da pri prikupljanju i obradi podataka o fizičkim licima iz člana 15a. stav 3. ovog zakona postupaju u skladu sa propisima kojima se uređuje poslovna tajna i zaštita ličnih podataka.

(4) APIF donosi uputstvo kojim propisuje način vođenja Registra računa fizičkih lica, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovog registra.

(5) Ministar finansija daje prethodnu saglasnost na uputstvo APIF-a iz stava 4. ovog člana.

Član 15v

(1) Podaci iz Registra računa fizičkih lica nisu javno dostupni i na njih se primjenjuju propisi kojima se uređuje poslovna tajna i zaštita ličnih podataka.

(2) APIF je ovlašćen da, na osnovu podnesenog zahtjeva u pisanoj formi ili elektronskom obliku, podatke iz Registra računa fizičkih lica dostavi, odnosno omogući pristup tim podacima:

1. a) ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
2. b) na osnovu odluke ili zahtjeva nadležnog suda,
3. v) ako, radi vršenja nadzora nad ovlašćenom organizacijom u skladu sa zakonom, to zahtijeva Agencija za bankarstvo Republike Srpske,
4. g) za potrebe ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, organa nadležnog za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije i organa nadležnog za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, u skladu sa propisima,
5. d) za potrebe poreske uprave i drugog kontrolnog organa, u skladu sa propisima kojima se uređuju poslovi iz njihove nadležnosti,

đ) za potrebe advokata radi preduzimanja pravnih radnji u cilju pružanja pravne pomoći zastupanja fizičkih i pravnih lica u ostvarivanju njihovih potraživanja, uz priloženu punomoć stranke,

1. e) u vezi sa postupkom izvršenja ili obezbjeđenja na imovini imaoca računa, na osnovu zahtjeva suda, drugog nadležnog organa ili ovlašćenog lica koje, u skladu sa posebnim zakonom, ima pravni interes za prinudno ostvarenje potraživanja u tom postupku,

ž) za potrebe ovlašćenih organizacija radi otvaranja osnovnog platnog računa, ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak i

1. z) za potrebe ovlašćenih organizacija u postupku otvaranja platnog računa fizičkom licu radi provjere statusa njegovih drugih računa, ako je podnosilac zahtjeva na koje se ovi podaci odnose prethodno dao pismeni pristanak.

(3) Zahtjev za dobijanje podataka iz stava 2. ovog člana treba da sadrži, pored podataka utvrđenih zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak, podatke o pravnom osnovu i svrsi korišćenja ličnih podataka, kao i druge podatke koje propiše APIF.

(4) Subjekti iz stava 2. ovog člana mogu podatke iz Registra računa fizičkih lica koristiti radi obavljanja poslova u okviru zakonom utvrđene nadležnosti, isključivo u svrhu za koju su pribavljeni i ne mogu ih dalje saopštavati ili dostavljati trećim licima, niti tim licima omogućiti pristup ovim podacima, osim u slučajevima utvrđenim ovim zakonom.

(5) Stav 4. ovog člana primjenjuje se i na lica koja su zaposlena ili angažovana, odnosno koja su bila zaposlena ili angažovana kod subjekata iz stava 2. ovog člana kojima su podaci učinjeni dostupnim, kao i druga lica kojima su zbog prirode njihovog posla ti podaci učinjeni dostupnim.

(6) U vršenju ovlašćenja koja su mu povjerena ovim članom, APIF je dužan da postupa po zakonu kojim se uređuje opšti upravni postupak i odgovoran je za dostavljanje podataka subjektima iz stava 2. ovog člana.

(7) U postupanju po zahtjevu ovlašćene organizacije iz stava 2. t. ž) i z) ovog člana, APIF je ovlašćen da obezbijedi ovlašćenoj organizaciji samo informaciju o postojanju platnog računa, odnosno informaciju o postojanju platnog računa na kojem su evidentirani i neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu iz evidencije registra računa fizičkog lica, isključujući informacije o ovlašćenim organizacijama kod kojih su platni računi otvoreni i brojevima tih računa.

Član 15g

(1) APIF je dužan da:

1. a) podatke iz Registra računa fizičkih lica kontinuirano ažurira, odmah nakon prijema obavještenja od ovlašćenih organizacija o promjenama podataka iz člana 15a. stav 3. ovog zakona,
2. b) obezbijedi identičnost podataka u Registru računa fizičkih lica sa podacima dostavljenim od ovlašćenih organizacija,
3. v) obezbijedi sigurnost i povjerljivost podataka, te preduzme sve tehničke i organizacione mjere u cilju zaštite i tajnosti podataka, u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima kojima se uređuje poslovna tajna i zaštita ličnih podataka,
4. g) preduzme mjere protiv neovlašćenog pristupa podacima iz ovog registra i drugih oblika nezakonite obrade, mijenjanja, uništavanja ili prenosa podataka, kao i mjere protiv zloupotrebe ovih podataka,
5. d) vodi posebnu evidenciju o podacima iz Registra računa fizičkih lica koji su dati subjektima iz člana 15v. stav 2. ovog zakona i svrsi za koju su podaci dati,

đ) kod prikupljanja, obrade i davanja podataka iz Registra računa fizičkih lica postupa u skladu sa propisima kojima se uređuje poslovna tajna i zaštita ličnih podataka i

1. e) čuva podatke na način i u rokovima utvrđenim propisima kojima se uređuje arhivska djelatnost i drugim propisima.

(2) APIF je dužan da obezbijedi tačnost i ažurnost podataka iz Registra računa fizičkih lica povezujući ih sa podacima iz drugih službenih evidencija i registara drugih nadležnih organa, kada je to moguće.

(3) Zaposleni u APIF-u koji obrađuju podatke iz Registra računa fizičkih lica dužni su da čuvaju tajnost podataka, pridržavaju se utvrđenog načina zaštite podataka i obrađuju podatke pod uslovima koje odredi APIF.

(4) Lica iz stava 3. ovog člana dužna su da čuvaju tajnost podataka i nakon prestanka radnog odnosa, odnosno izvršavanja određenih zadataka.

Član 15d

Upravni odbor APIF-a, uz saglasnost Vlade Republike Srpske, donosi odluku o visini naknada za korišćenje podataka iz Registra računa fizičkih lica, a naplaćena naknada predstavlja prihod APIF-a.

Član 15đ

(1) APIF uspostavlja i vodi Registar sefova fizičkih lica i Registar sefova poslovnih subjekata koje ovlašćene organizacije stavljaju na upotrebu korisnicima sefa.

(2) Registri iz stava 1. ovog člana ne sadrže podatke o sadržini sefova.

(3) Ovlašćene organizacije koje fizičkim licima i poslovnim subjektima stavljaju na upotrebu sefove, dužne su da redovno dostavljaju APIF-u podatke koje sadrže registri iz stava 1. ovog člana i odgovorne su za njihovu tačnost.

Član 15e

Registar sefova fizičkih lica je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:

1. a) ime i prezime korisnika sefa,
2. b) jedinstveni matični broj korisnika sefa rezidenta,
3. v) odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano fizičko lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično) i jedinstveni identifikacioni broj stranog fizičkog lica dodijeljen u skladu sa propisima kojima se uređuje registracija poreskih obveznika,
4. g) adresu prebivališta korisnika sefa rezidenta i adresu boravišta, ako posjeduje,
5. d) adresu boravišta u Republici Srpskoj ili Bosni i Hercegovini za korisnika sefa koji je strano fizičko lice i adresu prebivališta u zemlji domicila,

đ) podatke iz t. a) do d) ovog stava o licima koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,

1. e) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen Član 15ž.

Registar sefova poslovnih subjekata je elektronska baza podataka koja sadrži sljedeće podatke o korisnicima sefova:

1. a) poslovno ime, odnosno naziv ili skraćeno poslovno ime korisnika sefa,
2. b) adresu sjedišta korisnika sefa, a za korisnika koji je strano pravno lice i naziv zemlje domicila,
3. v) matični broj i jedinstveni identifikacioni broj korisnika sefa,
4. g) ime i prezime lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika,
5. d) jedinstveni matični broj lica koja su ovlašćena da pristupaju sefu korisnika, odnosno drugu odgovarajuću identifikacionu oznaku za strano lice (broj identifikacionog dokumenta, zemlja izdavalac tog dokumenta, datum rođenja i slično),

đ) datum zaključenja i prestanka ugovora o sefu, kao i period na koji je taj ugovor zaključen,

1. e) druge neophodne podatke koje propiše APIF.

Član 15z

(1) Podaci iz registara sefova nisu javno dostupni i na njih se primjenjuju propisi kojima se uređuju poslovna tajna i zaštita ličnih podataka.

(2) APIF je ovlašćen da, na osnovu podnesenog zahtjeva u pisanoj formi ili elektronskom obliku, podatke iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata dostavi, odnosno omogući pristup tim podacima:

1. a) ako je lice na koje se ovi podaci odnose prethodno dalo pismeni pristanak,
2. b) na osnovu odluke ili zahtjeva suda,
3. v) za potrebe ministarstva nadležnog za unutrašnje poslove, organa nadležnog za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije i organa nadležnog za sprečavanje pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti, u skladu sa propisima,
4. g) u vezi sa postupkom izvršenja ili obezbjeđenja na imovini korisnika sefa, na osnovu zahtjeva suda ili drugog nadležnog organa.

(3) Na obaveze APIF-a u pogledu prikupljanja, obrade i zaštite podataka iz Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata primjenjuju se odredbe ovog zakona koje uređuju Registar računa fizičkih lica.

(4) APIF donosi uputstvo kojim propisuje način vođenja Registra sefova fizičkih lica i Registra sefova poslovnih subjekata, način dostavljanja podataka, kao i davanja i korišćenja podataka iz ovih registara.

(5) Ministar finansija daje prethodnu saglasnost na uputstvo APIF-a iz stava 4. ovog člana.

Član 16

(1) Ovlašćene organizacije dužne su da čuvaju naloge za plaćanje i drugu dokumentaciju o otvorenim računima i obavljenom platnom prometu, u rokovima utvrđenim propisima o arhivskoj djelatnosti i propisima o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorističkih aktivnosti.

(2) Dokumentacija iz stava 1. ovog člana čuva se u materijalnom ili elektronskom obliku, u skladu sa propisima koji uređuju arhivsku djelatnost i drugim propisima.

Član 17

Poslovni subjekti i fizička lica dužni su da obavijeste ovlašćene organizacije o svakoj promjeni podataka koji su dostavljeni prilikom otvaranja računa, u roku od osam dana od dana promjene izvršene u odgovarajućim registrima i evidencijama.

Član 18

(1) Ovlašćene organizacije zatvaraju račune na zahtjev učesnika, u skladu sa ovim zakonom i ugovorom, ili po službenoj dužnosti u skladu sa propisima koji za svoju posljedicu imaju zatvaranje računa.

(2) Prije zatvaranja računa za redovno poslovanje poslovnog subjekta moraju se zatvoriti svi računi njegovih organizacionih dijelova i njegovi računi za posebne namjene otvoreni u toj ovlašćenoj organizaciji.

(3) Ovlašćene organizacije fizičkom licu, bez naknade, vrše zatvaranje računa i gašenje platne kartice.

(4) (brisano)

Član 19

(1) Ovlašćene organizacije ne mogu zatvoriti glavni račun poslovnog subjekta na teret kojeg su evidentirani neizvršeni nalozi za prinudnu naplatu.

(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, glavni račun može se zatvoriti na osnovu propisa koji kao posljedicu primjene imaju zatvaranje računa, u tom slučaju se nalozi za prinudnu naplatu evidentiraju na računu pravnog sljedbenika ili se vraćaju nalogodavcu.

…………………………………………………………………………………………………………………………………..