Zakon o visokom obrazovanju Republike Srpske
("Sl. glasnik RS", br. 67/2020)
GLAVA I
OSNOVNE ODREDBE
Predmet Zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se: ciljevi i principi visokog obrazovanja u Republici Srpskoj, nivoi i vrste visokog obrazovanja, osnivanje, organizacija i rad visokoškolskih ustanova, opšta načela u oblasti obezbjeđenja kvaliteta u visokom obrazovanju, obrazovna, naučnoistraživačka i umjetnička djelatnost visokoškolskih ustanova, prava i obaveze akademskog osoblja i studenata, tijela u oblasti visokog obrazovanja, finansiranje visokoškolskih ustanova, kao i druga pitanja od značaja za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja.
Djelatnost visokog obrazovanja
Član 2
(1) Visoko obrazovanje je djelatnost od opšteg interesa za Republiku Srpsku (u daljem tekstu: Republika).
(2) Ovim zakonom uspostavljaju se principi i standardi djelatnosti visokog obrazovanja, u skladu sa strateškim ciljevima evropskog prostora visokog obrazovanja.
Ciljevi visokog obrazovanja
Član 3
Ciljevi visokog obrazovanja su:
1) obrazovanje stručnog kadra u skladu sa strateškim dokumentima Republike i potrebama tržišta rada,
2) razvoj i unapređivanje nauke i umjetničkog stvaralaštva,
3) očuvanje kulturnog identiteta,
4) stvaranje podsticajnog okruženja za razvoj karijera visokoobrazovanih stručnjaka u Republici,
5) razvoj društva i privrede.
Principi visokog obrazovanja
Član 4
Visoko obrazovanje zasniva se na sljedećim principima:
1) akademske slobode,
2) autonomija,
3) etičnost akademskog osoblja,
4) student je u centru učenja i podučavanja,
5) jedinstvo nastave i naučnoistraživačkog, odnosno umjetničkog rada i realizacije društveno korisnih projekata,
6) uvažavanje humanističkih i demokratskih vrijednosti evropskih i nacionalnih tradicija,
7) usklađivanje sa evropskim prostorom visokog obrazovanja,
8) razvoj sistema obezbjeđenja kvaliteta u skladu sa Standardima i smjernicama za obezbjeđivanje kvaliteta u evropskom prostoru visokog obrazovanja (engl. Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area, u daljem tekstu: ESG standardi),
9) otvorenost prema građanima,
10) interakcija sa društvenom zajednicom i obaveza visokoškolskih ustanova da razvijaju društvenu odgovornost,
11) usmjerenost ka višem stepenu finansijske samoodrživosti,
12) objektivne i transparentne procedure izbora, zapošljavanja i napredovanja nastavnog osoblja,
13) transfer znanja i zaštita intelektualne svojine,
14) podsticanje izvrsnosti u nauci i umjetnosti i uporedivost sa međunarodnim kriterijumima kvaliteta,
15) podsticanje inovativnosti i preduzetništva s ciljem afirmacije konkurentnosti,
16) ravnopravnost visokoškolskih ustanova bez obzira na oblik svojine, odnosno na to ko je osnivač,
17) poštovanje ljudskih prava i građanskih sloboda, uključujući zabranu svih vidova diskriminacije,
18) ravnopravnost polova,
19) podsticanje inkluzije ugroženih grupa.
Akademske slobode
Član 5
(1) Akademsko osoblje ima slobodu naučnoistraživačkog rada i umjetničkog stvaralaštva, te slobodu izbora metoda interpretacije nastavnih sadržaja, a da se time ne izlaže opasnosti od gubitka statusa koji ima u visokoškolskoj ustanovi.
(2) Akademske slobode iz stava 1. ovog člana ne mogu se tumačiti, niti primjenjivati na način koji dovodi u pitanje poštovanje zakonom utvrđenih prava i obaveza za akademsko osoblje.
Autonomija
Član 6
(1) Visokoškolske ustanove imaju autonomiju u nastavnom, naučnoistraživačkom i umjetničkom radu u okviru dobijene dozvole za rad.
(2) Visokoškolska ustanova, u skladu sa zakonom, ima pravo na:
1) slobodu istraživanja, umjetničkog stvaralaštva i prenošenja znanja,
2) izbor svojih akademskih, upravnih i rukovodnih tijela,
3) uređivanje svoje strukture i aktivnosti sopstvenim pravilima u skladu s ovim zakonom,
4) zapošljavanje nastavnog i drugog osoblja u skladu sa propisima kojima se uređuje oblast rada i ovim zakonom,
5) razvijanje, usvajanje i realizaciju studijskih programa, naučnoistraživačkih i umjetničkih projekata i utvrđivanje pravila studiranja,
6) dodjelu zvanja nastavnom i drugom osoblju u skladu sa ovlašćenjima iz ovog zakona,
7) samostalno ostvarivanje nastavne, istraživačke i umjetničke saradnje i djelatnosti sa drugim visokoškolskim ustanovama i drugim pravnim i fizičkim licima u Republici, Bosni i Hercegovini (u daljem tekstu: BiH) i inostranstvu,
8) izbor organa u skladu sa statutom i drugim aktima,
9) finansijsku autonomiju u skladu sa ovim zakonom,
10) upravljanje imovinom u skladu sa zakonom,
11) upravljanje intelektualnom svojinom u procesima prenosa znanja.
Nepovredivost akademskog prostora
Član 7
(1) Prostor visokoškolske ustanove je nepovrediv.
(2) Policijski službenici mogu ući u prostorije visokoškolske ustanove, bez dozvole nadležnog organa visokoškolske ustanove, na osnovu naloga suda.
(3) Izuzetno od stava 2. ovog člana, policijski službenici mogu ući u prostorije visokoškolske ustanove, bez dozvole nadležnog organa visokoškolske ustanove i bez naloga suda ako je to neophodno radi lišavanja slobode učinioca krivičnog djela ili radi spasavanja ljudi i imovine.
Pravo na visoko obrazovanje
Član 8
(1) Pristup visokom obrazovanju imaju sva lica koja su završila četvorogodišnju srednju školu u Republici i BiH, kao i lica koja su završila odgovarajuću školu u inostranstvu.
(2) Pristup visokom obrazovanju ne može biti ograničen direktno ili indirektno na osnovu: pola, rodnog identiteta, rase, seksualne orijentacije, fizičkog ili drugog nedostatka, bračnog stanja, boje kože, jezika, vjeroispovijesti, političkog ili drugog mišljenja, nacionalnog, etničkog ili socijalnog porijekla, veze sa nekom nacionalnom zajednicom, imovine, broja godina ili nekog drugog statusa.
(3) Za lice koje je školu završilo u inostranstvu nadležni organ sprovodi postupak priznavanja javne isprave o stečenom nivou obrazovanja.
(4) Izuzetno od stava 3. ovog člana, za lice koje je završilo srednju školu u Republici Srbiji ne sprovodi se postupak priznavanja isprave o stečenom nivou obrazovanja.
(5) Gramatički izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu za označavanje muškog i ženskog roda podrazumijevaju oba roda.
GLAVA II
SAVJET ZA VISOKO OBRAZOVANjE REPUBLIKE SRPSKE
Savjet
Član 9
(1) Savjet za visoko obrazovanje Republike Srpske (u daljem tekstu: Savjet) djeluje kao nezavisno akademsko, stručno i savjetodavno tijelo.
(2) Administrativno-tehničke poslove za Savjet obavlja Ministarstvo za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo (u daljem tekstu: Ministarstvo).
(3) Rad i funkcionisanje Savjeta uređuje se Poslovnikom o radu Savjeta, u skladu sa odredbama ovog zakona.
(4) Poslovnik o radu donosi Savjet dvotrećinskom većinom glasova od ukupnog broja svojih članova.
(5) Članovi Savjeta imaju pravo na mjesečnu naknadu za rad, čija visina se utvrđuje odlukom o imenovanju Savjeta.
(6) Rad Savjeta se finansira iz budžeta Republike.
Imenovanje i razrješenje članova Savjeta
Član 10
(1) Savjet ima 17 članova: po dva člana iz šest naučnih oblasti i jednog člana iz oblasti umjetnosti, predstavnika istaknutih univerzitetskih nastavnika i četiri člana koji su predstavnici privrednog sektora.
(2) Izabrani predstavnici u zakonodavnoj vlasti, nosioci funkcija u izvršnoj vlasti, članovi rukovodećih organa političkih stranaka, rukovodioci u visokoškolskim ustanovama (rektor, dekan, direktor naučnoistraživačkog instituta, direktor visoke škole, član upravnog odbora visokoškolske ustanove) i naučnoistraživačkih instituta ne mogu biti članovi Savjeta.
(3) Vlada Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada) na prijedlog Ministarstva imenuje članove Savjeta.
(4) Prije sačinjavanja prijedloga iz stava 3. ovog člana, Ministarstvo je obavezno da za izbor članova Savjeta zatraži prijedloge: naučnih organizacija, univerziteta, Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske, rektorske konferencije, Privredne komore Republike Srpske i privrednih organizacija nosilaca tehnološkog razvoja.
(5) Prijedlog iz stava 4. ovog člana mora da sadrži biografiju kandidata i kratko obrazloženje prijedloga.
(6) Mandat članova Savjeta traje četiri godine sa mogućnošću jednog ponovnog izbora.
(7) Savjet bira predsjednika iz reda svojih članova.
(8) Vlada, na prijedlog Ministarstva, razrješava člana Savjeta i prije isteka vremena na koje je imenovan ako:
1) sam zatraži razrješenje,
2) stupi na neku od dužnosti iz stava 2. ovog člana,
3) ne izvršava obaveze propisane ovim zakonom i Poslovnikom o radu Savjeta,
4) izgubi poslovnu sposobnost,
5) svojim postupcima povrijedi ugled dužnosti koju vrši,
6) se utvrdi da je koristio neetičke prakse u akademskoj karijeri u skladu sa ovim zakonom.
(9) Na poziv Savjeta u vezi sa pitanjima koja su od značaja za studente, učestvuju dva predstavnika studenata koje delegira Unija studenata Republike Srpske.
Način rada
Član 11
(1) Rad Savjeta je javan.
(2) U radu Savjeta mogu da učestvuju, bez prava odlučivanja, predstavnici institucija, u skladu sa Poslovnikom o radu Savjeta.
(3) Savjet za potrebe svog rada može da formira posebna radna tijela sastavljena od stručnjaka koji nisu članovi Savjeta.
(4) Savjet podnosi Vladi izvještaj o svom radu najmanje jednom godišnje.
Nadležnosti
Član 12
U okviru svojih nadležnosti Savjet:
1) prati razvoj visokog obrazovanja u Republici i njegovu usklađenost sa evropskim i međunarodnim standardima,
2) predlaže mjere za razvoj i unapređivanje visokog obrazovanja,
3) daje preporuke Ministarstvu o upisnoj politici,
4) daje mišljenje o standardima za početnu akreditaciju visokoškolskih ustanova i studijskih programa,
5) daje mišljenje o standardima za akreditaciju visokoškolskih ustanova i studijskih programa, vodeći računa o evropskim i međunarodnim standardima, te kriterijumima za akreditaciju visokoškolskih ustanova u BiH,
6) daje mišljenje o elaboratu o opravdanosti osnivanja visokoškolske ustanove, članice univerziteta i odjeljenja van sjedišta, odnosno o izvođenju novog studijskog programa,
7) predlaže ministru za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo (u daljem tekst: ministar) uslove za izbor u naučno-nastavna, umjetničkonastavna, nastavna i saradnička zvanja,
8) predlaže Vladi Mrežu visokoškolskih ustanova i studijskih programa u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Mreža visokoškolskih ustanova),
9) predlaže Ministarstvu modele finansiranja naučnoistraživačke djelatnosti, visokog obrazovanja, tehnološkog i umjetničkog razvoja,
10) predlaže Ministarstvu proglašavanje naučnih centara izvrsnosti,
11) predlaže ministru kriterijume za kategorizaciju naučnih časopisa,
12) obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom.
GLAVA III
VRSTE I NIVOI STUDIJA
Vrste studija
Član 13
(1) Djelatnost visokog obrazovanja ostvaruje se kroz akademske i strukovne studije.
(2) Akademski studij osposobljava studente za obavljanje poslova u nauci, umjetnosti i visokom obrazovanju, u realnom i javnom sektoru, te za razvoj i primjenu naučnih, umjetničkih i stručnih dostignuća.
(3) Strukovni studij pruža studentima odgovarajući nivo znanja i vještina koji omogućava obavljanje stručnih zanimanja i osposobljava ih za neposredno uključivanje u radni proces.
(4) Vrsta studija definiše se i obrazlaže studijskim programom i opštim aktima visokoškolske ustanove.
Nivoi studija
Član 14
(1) Nivoi visokog obrazovanja su:
1) prvi ciklus,
2) drugi ciklus i
3) treći ciklus.
(2) Studije prvog i drugog ciklusa visokog obrazovanja mogu biti akademske i strukovne.
(3) Studije trećeg ciklusa su akademske studije.
(4) Nivoi visokog obrazovanja iz stava 1. ovog člana su usklađeni sa Evropskim kvalifikacionim okvirom (engl. European Qualifi cations Framework - EQF).
Obim studija
Član 15
(1) Studije iz člana 13. ovog zakona izvode se u skladu sa Evropskim sistemom prenosa i akumulacije bodova (European Credit Transfer System, u daljem tekstu: ECTS).
(2) ECTS bodovi određuju se na osnovu prosječnog rada studenta neophodnog za sticanje predviđenih ishoda učenja, pri čemu jedan ECTS bod predstavlja, po pravilu, 30 sati ukupnog prosječnog angažovanja studenta.
(3) Zbir od 60 ECTS bodova odgovara prosječnom ukupnom angažovanju studenta u okviru 40-časovne radne sedmice tokom jedne akademske godine, a sastoji se od nastave, samostalnog rada, kolokvijuma, ispita, izrade završnih radova, praktičnog rada, stručne prakse i obavljanja volonterskog rada u skladu sa propisima kojim se uređuje ova oblast.
(4) Visokoškolska ustanova u strukturi studijskog programa propisuje koji su oblici angažovanja iz stava 3. ovog člana obavezni za studente na tom studijskom programu.
(5) Visokoškolska ustanova propisuje kriterijume za utvrđivanje ECTS bodova po predmetima koji su usklađeni sa Vodičem za korišćenje ECTS-a 2015 (ECTS User Guide 2015).
(6) Prenos ECTS bodova između različitih studijskih programa iste vrste studija vrši se na osnovu broja ECTS bodova i ishoda učenja.
Trajanje studija
Član 16
(1) Jedan semestar studija vrednuje se sa najmanje 30 ECTS bodova u svakom ciklusu.
(2) Studije prvog ciklusa traju tri ili četiri godine i vrednuju se sa najmanje 180 ESTS bodova, odnosno najmanje 240 ESTS bodova, osim kratkog programa studija koji traje od jedne do dvije godine i vrednuje se sa najmanje 60 ESTS bodova do najmanje 120 ESTS bodova.
(3) Kratki program studija iz stava 2. ovog člana, kao dio studija prvog ciklusa, može se organizovati ukoliko pruža odgovarajuća znanja, vještine i kompetencije za oblast rada ili zanimanja, lični razvoj studenta ili dalje studije za završetak prvog ciklusa.
(4) Za kratki program studija iz stava 2. ovog člana visokoškolska ustanova izdaje certifikat o završenom kratkom programu studija i stečenim kompetencijama.
(5) Studije drugog ciklusa izvode se nakon studija prvog ciklusa, traju jednu ili dvije godine i vrednuju se sa najmanje 60 ESTS bodova, odnosno najmanje 120 ESTS bodova i to tako da u zbiru sa prvim ciklusom studija iznose najmanje 300 ESTS bodova.
(6) Izuzetak od st. 2. i 5. ovog člana su integrisane studije koje se izvode kao jedinstveni studijski program koji obuhvata prvi i drugi ciklus studija i vrednuje se sa najmanje 300 ESTS bodova, odnosno integrisani studiji medicine i stomatologije koji se vrednuju sa najmanje 360 ESTS bodova.
(7) Studije trećeg ciklusa izvode se nakon akademskog studija drugog ciklusa, odnosno integrisanog studija, traju tri godine i vrednuju se sa najmanje 180 ESTS bodova.
Akademska godina
Član 17
(1) Akademska godina počinje, po pravilu, 1. oktobra i traje godinu dana.
(2) Nastavni proces u jednoj akademskoj godini organizuje se u dva semestra, od kojih svaki traje, po pravilu, 15 sedmica.
Način izvođenja studija
Član 18
(1) Visoko obrazovanje može se sticati redovno ili vanredno, u skladu sa studijskim programom i statutom visokoškolske ustanove.
(2) Visokoškolska ustanova u strukturi studijskog programa propisuje oblike i načine izvođenja nastave za redovni i vanredni studij.
(3) Način izvođenja vanrednog studija uređuje se statutom visokoškolske ustanove, uz obavezu sticanja ECTS bodova, kao i na redovnom studiju.
(4) Studijski programi se mogu organizovati putem izvođenja nastave na daljinu.
(5) Uslovi i načini ostvarivanja učenja na daljinu propisuju se standardima za početnu akreditaciju i opštim aktom visokoškolske ustanove.
Nastavni proces
Član 19
(1) Visokoškolska ustanova dužna je da organizuje nastavni proces za sve studente koji stiču visoko obrazovanje na način propisan članom 18. ovog zakona.
(2) Visokoškolska ustanova dužna je da obezbijedi javno dostupnim informacije o:
1) načinu, vremenu i mjestu održavanja nastave, predavanja i vježbi,
2) ciljevima, metodama i sadržajima nastave,
3) metodama, kriterijumima i mjerilima ispitivanja,
4) načinu obezbjeđivanja javnosti na ispitu,
5) načinu ostvarivanja uvida u rezultate ispita i provjere znanja,
6) ostalim pitanjima od značaja za studente.
(3) Visokoškolske ustanove u Republici obavezne su da u skladu sa tehničkim mogućnostima putem elektronskih sredstava komunikacije studentima omoguće pristup nastavnim materijalima, odnosno literaturi, prezentacijama, audio-video materijalu i drugim materijalima za koje se objavom neće narušavati autorska prava u vezi sa distribucijom.
(4) Dostupnost informacija iz st. 1, 2. i 3. ovog člana visokoškolska ustanova propisuje opštim aktima.
(5) Nastavnici i saradnici izvode predavanja i vježbe i druge oblike nastave na jednom od službenih jezika Republike po vlastitom izboru.
(6) Studenti polažu ispite na jednom od službenih jezika Republike po vlastitom izboru.
(7) Nastava ili dio nastave može se izvoditi i na jednom od stranih jezika, ukoliko je definisano studijskim programom.
(8) Visokoškolska ustanova, odnosno članica visokoškolske ustanove dužna je da praktični rad i stručnu praksu organizuje i realizuje kao sastavni dio nastavnog procesa.
(9) Praktični rad i stručna praksa kojom se razvijaju znanja, vještine i kompetencije studenata mogu se realizovati kao sastavni dio nastave u prostorijama visokoškolske ustanove, odnosno u nastavnim bazama članica visokoškolske ustanove, što će se preciznije urediti statutom visokoškolske ustanove.
(10) Dio nastave može se izvoditi u ustanovama i organizacijama koje su nastavne baze visokoškolskih ustanova, u skladu sa studijskim programom i zakonom.
(11) Nastavna baza javne visokoškolske ustanove iz oblasti zdravlja i zaštite zdravlja koristi se za izvođenje nastavnog procesa samo za potrebe te visokoškolske ustanove.
Nastavni plan i program
Član 20
(1) Nastavnim planom i programom studija utvrđuje se:
1) obim studija,
2) nastavni predmeti, njihov sadržaj i raspored po godinama i semestrima,
3) broj časova za razne oblike nastave.
(2) Nastavni predmeti mogu biti obavezni, izborni i fakultativni, a to se utvrđuje studijskim programom.
(3) Nastavni predmeti, po pravilu, izvode se u toku jednog semestra, a najduže u toku dva semestra.
(4) Nastavnim planom prvog i drugog ciklusa studija utvrđuje se najmanje 20, a najviše 25 časova nastave sedmično.
(5) Izuzetak od stava 4. ovog člana predstavljaju studijski programi za čiju realizaciju je potrebno nastavnim planom prvog i drugog ciklusa studija utvrditi veći broj časova nastave sedmično.
(6) Nastavni plan studija objavljuje se prije početka nastave za narednu akademsku godinu na način da bude dostupan javnosti.
Studijski program - opšte odredbe
Član 21
(1) Studijski program je sveobuhvatan i sistematičan pristup za pružanje akademskog i strukovnog obrazovanja s ciljem pripreme studenata za nastavak obrazovanja ili uspješnu karijeru.
(2) Studijski program treba da bude usklađen sa strateškim ciljevima u oblasti visokog obrazovanja i potrebama tržišta rada.
(3) Studijski program donosi se po proceduri i na način propisan statutom i opštim aktom visokoškolske ustanove, a u skladu sa ESG standardima za akreditaciju.
(4) U skladu sa ESG standardima, visokoškolska ustanova je pri izradi studijskih programa dužna uključiti predstavnike studenata i tržišta rada.
Studijski program prvog i drugog ciklusa
Član 22
Studijskim programom prvog i drugog ciklusa utvrđuju se:
1) naziv i ciljevi studijskog programa,
2) oblast obrazovanja kojoj pripada studijski program,
3) vrsta i nivo studija,
4) obim studija,
5) ishodi učenja na nivou studijskog programa,
6) strukovno, odnosno akademsko zvanje koje se stiče završetkom studijskog programa,
7) uslovi za upis na studijski program za studente iz Republike i BiH, odnosno inostranstva,
8) lista obaveznih, izbornih i fakultativnih predmeta sa okvirnim sadržajem,
9) obavezna i pomoćna literatura za studij,
10) način izvođenja studija i polaganja ispita za sve oblike sticanja visokog obrazovanja,
11) mjesta izvođenja nastave,
12) potrebno vrijeme za izvođenje pojedinih oblika studija,
13) predviđeni broj časova za pojedine predmete i njihov raspored po godinama,
14) bodovna vrijednost svakog predmeta iskazana u skladu sa ESTS bodovima,
15) bodovna vrijednost završnog rada iskazana u skladu sa ESTS bodovima,
16) uslovi upisa studenta u sljedeći semestar, odnosno sljedeću godinu studija, te preduslovi za upis pojedinih predmeta i grupe predmeta,
17) način izbora predmeta iz drugih studijskih programa,
18) mogućnost izvođenja nastave na stranim jezicima,
19) uslovi za prelazak sa drugih studijskih programa,
20) silabusi nastavnih predmeta,
21) ostala pitanja od značaja za izvođenje studijskog programa.
Studijski program trećeg ciklusa
Član 23
Studijskim programom trećeg ciklusa utvrđuju se:
1) naziv i ciljevi studijskog programa,
2) naučna i umjetnička oblast kojoj pripada studijski program,
3) naučno i umjetničko zvanje koje se stiče završetkom studijskog programa,
4) uslovi za upis na studijski program za studente iz Republike i BiH, odnosno inostranstva,
5) lista obaveznih i izbornih predmeta sa okvirnim sadržajem,
6) literatura,
7) način izvođenja studija i polaganja ispita,
8) potrebno vrijeme za izvođenje studija,
9) predviđeni broj časova za pojedine predmete i njihov raspored po godinama,
10) bodovna vrijednost svakog predmeta iskazana u skladu sa ESTS bodovima,
11) bodovna vrijednost objavljenih naučnih radova, prezentacije naučnih rezultata, disertacije i umjetničkih radova iskazana u ESTS bodovima,
12) uslovi upisa studenta u sljedeći semestar, odnosno sljedeću godinu studija, te preduslovi za upis pojedinih predmeta i grupe predmeta,
13) način izbora predmeta iz drugih studijskih programa,
14) mogućnost izvođenja nastave na stranim jezicima,
15) uslovi za prelazak sa drugih studijskih programa,
16) silabusi nastavnih predmeta,
17) ostala pitanja od značaja za izvođenje studijskog programa.
Studijski program - prilagodljivost i praćenje
Član 24
(1) Studijski programi koje izvodi visokoškolska ustanova moraju biti prilagodljivi tako da omogućavaju ulazak i izlazak u odgovarajućim fazama studija, na način da se zavisno od napretka koji je student ostvario dodjeljuju ESTS bodovi.
(2) Realizaciju studijskog programa prate naučnonastavna i umjetničko-naučno-nastavna vijeća članice univerziteta, odnosno senat visoke škole i daju prijedlog za njihovu izmjenu i dopunu.
Studijski programi - obaveze u završnoj godini
Član 25
(1) Studijskim programom prvog ciklusa može biti predviđena izrada završnog rada.
(2) Studijski program drugog ciklusa i integrisani studijski program sadrže, po pravilu, obavezu izrade završnog rada.
(3) Studijski program trećeg ciklusa sadrži obavezu izrade doktorske disertacije.
(4) Broj ESTS bodova kojima se iskazuje završni rad i doktorska disertacija računaju se u ukupan broj bodova potrebnih za završetak studija.
(5) Način i postupak pripreme i odbrane završnog rada i doktorske disertacije propisuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.
Studijski program - izmjene i dopune
Član 26
(1) Izmjene studijskog programa, promjena oblika i načina izvođenja nastave vrše se po postupku utvrđenom za njegovo donošenje.
(2) Izmjene i dopune studijskog programa za koji je visokoškolska ustanova dobila dozvolu za rad, a koje vrši radi njegovog usklađivanja sa organizacijom rada i dostignućima nauke i umjetnosti u skladu sa propisanim standardima za akreditaciju studijskih programa, ne smatraju se novim studijskim programom.
(3) Izmjene i dopune studijskog programa iz stava 2. ovog člana ne mogu uključivati izmjenu oblasti obrazovanja kojoj pripada studijski program, naziva studijskog programa, niti zvanja koje se stiče njegovim završetkom.
(4) O izmjeni, odnosno dopuni studijskog programa visokoškolska ustanova obavještava Ministarstvo u roku od 60 dana od dana donošenja odluke o izmjeni, odnosno dopuni studijskog programa.
Zajednički studij
Član 27
(1) Visokoškolska ustanova može sa drugom akreditovanom visokoškolskom ustanovom u zemlji i inostranstvu uspostaviti zajednički studij, na osnovu zajednički utvrđenog studijskog programa i opšteg akta visokoškolske ustanove.
(2) Zajednički studij je zajednički studijski program koji organizuju i izvode dvije ili više akreditovanih domaćih ili inostranih visokoškolskih ustanova.
(3) Studijski program iz stava 1. ovog člana koji izvode visokoškolske ustanove iz Republike, odnosno BiH mora proći postupak početne akreditacije i akreditacije.
(4) Studijski program iz stava 1. ovog člana koji izvode domaće i inostrane visokoškolske ustanove mora biti akreditovan u skladu sa propisima iz oblasti obezbjeđenja kvaliteta u zemlji u kojoj se izvodi i u zemlji u kojoj je sjedište, odnosno odjeljenje van sjedišta visokoškolske ustanove koja izvodi studijski program.
(5) Uspostavljanje, izvođenje, završetak zajedničkog studija i izdavanje zajedničke diplome definišu se ugovorom između visokoškolskih ustanova koje ga izvode, a u skladu sa odredbama zakona i opštim aktom visokoškolske ustanove.
Multidisciplinarni ili interdisciplinarni studij
Član 28
(1) Multidisciplinarni ili interdisciplinarni studij je studij koji mogu organizovati jedna ili više visokoškolskih ustanova.
(2) Organizovanje studija iz stava 1. ovog člana propisuje se opštim aktom visokoškolske ustanove.
Sticanje zvanja
Član 29
(1) Završetkom studija prvog, drugog, integrisanog ili trećeg ciklusa lice stiče strukovno, akademsko, naučno ili umjetničko zvanje u određenoj oblasti, zavisno od vrste i nivoa završenog studijskog programa.
(2) Zvanje koje stiče lice iz stava 1. ovog člana uređuje se propisima kojima je uređena oblast zvanja.
GLAVA IV
VISOKOŠKOLSKE USTANOVE
Visokoškolska ustanova
Član 30
(1) Djelatnost visokog obrazovanja obavljaju visokoškolske ustanove:
1) univerziteti i
2) visoke škole.
(2) Visokoškolska ustanova je neprofitna organizacija i obavlja svoju djelatnost kao javnu službu u skladu sa propisom kojim se uređuje sistem javnih službi, a dobit koju ostvaruje obavljanjem djelatnosti visokog obrazovanja koriste isključivo za razvoj i unapređenje vlastite djelatnosti visokog obrazovanja.
(3) Visokoškolska ustanova ima svojstvo pravnog lica.
Univerzitet/visoka škola
Član 31
(1) Univerzitet je visokoškolska ustanova koja:
1) objedinjuje obrazovni i naučnoistraživački, stručni, odnosno umjetnički rad, te projekte od značaja za društvenu zajednicu kao tri komponente jedinstvenog procesa visokog obrazovanja,
2) realizuje najmanje deset različitih akademskih studijskih programa iz najmanje četiri oblasti obrazovanja i
3) izvodi akademske studije sva tri ciklusa.
(2) Univerzitet može izvoditi i strukovne studije prvog i drugog ciklusa.
(3) Visoka škola je visokoškolska ustanova koja:
1) objedinjuje obrazovni, naučnoistraživački i stručni, odnosno umjetnički rad, te projekte od značaja za poslovnu zajednicu kao komponente jedinstvenog procesa visokog obrazovanja,
2) realizuje najmanje tri studijska programa iz najmanje jedne oblasti obrazovanja i
3) izvodi strukovne i/ili akademske studije prvog ciklusa.
(4) Oblasti obrazovanja i niži nivoi klasifikacije obrazovanja propisuju se Pravilnikom o oblastima obrazovanja, u skladu sa međunarodnom standardnom klasifikacijom obrazovanja.
(5) Pravilnik iz stava 4. ovog člana donosi ministar.
Djelatnosti visokoškolske ustanove
Član 32
(1) U okviru djelatnosti visokog obrazovanja visokoškolske ustanove obavljaju naučnoistraživačku, umjetničku, ekspertsko-konsultantsku i izdavačku djelatnost, a mogu obavljati i druge poslove kojima se komercijalizuju rezultati naučnog, umjetničkog i istraživačkog rada, pod uslovom da se tim poslovima ne ugrožava kvalitet nastave i naučnog, umjetničkog, odnosno stručnog rada.
(2) S ciljem komercijalizacije naučnih rezultata, umjetničkog stvaralaštva i pronalazaka, visokoškolske ustanove mogu biti osnivači organizacija za razvoj tehnologija i organizacija za infrastrukturnu podršku razvoja tehnologija, u skladu sa ovim zakonom i propisom kojim je uređena naučnoistraživačka djelatnost i tehnološki razvoj, pri čemu ostvarenu dobit visokoškolske ustanove mogu koristiti isključivo za unapređenje osnovne djelatnosti.
(3) Visokoškolska ustanova u okviru svoje djelatnosti može realizovati programe cjeloživotnog obrazovanja iz oblasti obrazovanja iz kojih izvodi studijske programe, a koji se ne smatraju visokim obrazovanjem u smislu ovog zakona.
(4) Programi cjeloživotnog obrazovanja sastavni su dio unutrašnjeg sistema obezbjeđenja i unapređenja kvaliteta visokoškolske ustanove.
(5) Uslovi i postupak realizacije programa cjeloživotnog obrazovanja propisuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.
Mreža visokoškolskih ustanova i studijskih programa Republike Srpske
Član 33
(1) Vlada, na prijedlog Savjeta, donosi odluku o Mreži visokoškolskih ustanova.
(2) Mreža visokoškolskih ustanova sadrži podatke o postojećem stanju, o potrebi za osnivanjem novih visokoškolskih ustanova i novih studijskih programa.
(3) Mreža visokoškolskih ustanova donosi se za period od dvije godine.
Osnivači visokoškolskih ustanova
Član 34
(1) Visokoškolske ustanove mogu biti javne i privatne.
(2) Osnivač javne visokoškolske ustanove je Narodna skupština Republike Srpske (u daljem tekstu: Narodna skupština) u ime Republike.
(3) Osnivač privatnog univerziteta može biti domaća privatna visokoškolska ustanova ili strano pravno lice zajedno sa domaćom privatnom visokoškolskom ustanovom, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje oblast javnih službi.
(4) Visokoškolska ustanova iz stava 3. ovog člana mora imati prethodno izvedenu najmanje jednu generaciju studenata iz najmanje sedam različitih studijskih programa i najmanje četiri oblasti obrazovanja, te međunarodno priznate rezultate u naučnoistraživačkom radu.
(5) Osnivač privatne visoke škole može biti domaće pravno ili fizičko lice, kao i strano pravno ili fizičko lice zajedno sa domaćom visokoškolskom ustanovom, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje oblast javnih službi.
(6) Osnivač privatne visoke škole ne može biti fizičko lice koje je pravnosnažnom presudom osuđeno na kaznu zatvora, za krivična djela učinjena protiv službene dužnosti, protiv polnog integriteta, seksualnog zlostavljanja i iskorišćavanja djeteta, kao ni lice koje je prekršilo kodeks profesionalne čestitosti u skladu sa ovim zakonom.
(7) Naziv visokoškolske ustanove određuje osnivač.
Pokretanje postupka za izdavanje dozvole za rad
Član 35
(1) Visokoškolska ustanova podnosi Ministarstvu zahtjev za izdavanje dozvole za rad.
(2) Uz zahtjev iz stava 1. ovog člana visokoškolska ustanova dostavlja:
1) osnivački akt,
2) izvod iz registra privrednih subjekata,
3) dokaze o ispunjenosti standarda za početnu akreditaciju,
4) elaborat o opravdanosti osnivanja i izvođenja studijskih programa koje visokoškolska ustanova želi izvoditi, u skladu sa odlukom o Mreži visokoškolskih ustanova iz člana 33. ovog zakona i strateškim dokumentima u oblasti visokog obrazovanja,
5) dokaz o uplaćenoj taksi za vođenje postupka, u skladu sa zakonom kojim se uređuju administrativne takse.
(3) Visokoškolska ustanova za čije osnivanje i rad se ne obezbjeđuju sredstva iz budžeta Republike, dužna je da za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja ima odgovarajući prostor u sopstvenom vlasništvu, o čemu dostavlja dokaze uz zahtjev iz stava 1. ovog člana.
(4) Visokoškolska ustanova za čije osnivanje i rad se ne obezbjeđuju sredstva iz budžeta Republike, uz zahtjev iz stava 1. ovog člana, dostavlja bankarsku garanciju u iznosu od 50% školarine po svakom studentu i sporazum sa drugom akreditovanom visokoškolskom ustanovom iz Republike o obezbjeđenju završetka studija za studente u slučaju prestanka rada.
(5) Prije isteka roka važenja bankarske garancije iz stava 4. ovog člana, visokoškolska ustanova dužna je dostaviti Ministarstvu novu bankarsku garanciju.
(6) Ministar donosi Pravilnik o postupku utvrđivanja ispunjenosti uslova za obavljanje djelatnosti visokog obrazovanja.
Mišljenje Savjeta o elaboratu
Član 36
(1) Ministarstvo pribavlja mišljenje Savjeta o elaboratu iz člana 35. stav 2. tačka 4) ovog zakona.
(2) Ukoliko je mišljenje Savjeta o elaboratu negativno, ministar rješenjem odbija zahtjev visokoškolske ustanove za izdavanje dozvole za rad.
(3) Rješenje ministra iz stava 2. ovog člana je konačno, a protiv rješenja se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
(4) Uredan zahtjev sa dokumentacijom i pozitivnim mišljenjem Savjeta o elaboratu Ministarstvo dostavlja Agenciji za visoko obrazovanje Republike Srpske (u daljem tekstu: Agencija), radi sprovođenja postupka vanjskog vrednovanja u svrhu početne akreditacije.
Sprovođenje postupka početne akreditacije
Član 37
(1) Postupak vanjskog vrednovanja u svrhu početne akreditacije sprovodi se u skladu sa ovim zakonom, zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta, pravilnikom iz člana 35. stav 6. ovog zakona i standardima za početnu akreditaciju.
(2) Standarde iz stava 1. ovog člana donosi Agencija, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta.
(3) Nakon sprovedenog postupka iz stava 1. ovog člana, Agencija dostavlja Ministarstvu izvještaj sa preporukom za izdavanje dozvole za rad ili za odbijanje zahtjeva visokoškolske ustanove za izdavanje dozvole za rad.
Izdavanje dozvole za rad
Član 38
(1) Na osnovu izvještaja sa preporukom za izdavanje dozvole za rad iz člana 37. stav 3. ovog zakona, ministar izdaje dozvolu za rad visokoškolskoj ustanovi.
(2) Na osnovu izvještaja sa preporukom za odbijanje zahtjeva za izdavanje dozvole za rad iz člana 37. stav 2. ovog zakona, ministar rješenjem odbija zahtjev za izdavanje dozvole za rad.
(3) Dozvola za rad visokoškolske ustanove iz stava 1. i rješenje iz stava 2. ovog člana konačni su, a protiv istih se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Registar
Član 39
(1) Na osnovu dozvole za rad, visokoškolska ustanova se upisuje u Registar visokoškolskih ustanova (u daljem tekstu: Registar), koji vodi Ministarstvo.
(2) Visokoškolska ustanova može početi da radi i obavlja djelatnost visokog obrazovanja nakon upisa u Registar iz stava 1. ovog člana.
(3) Ministar donosi Pravilnik o sadržaju i postupku upisa u Registar iz stava 1. ovog člana.
Akreditacija
Član 40
(1) Visokoškolska ustanova kojoj je izdata dozvola za rad dužna je da podnese zahtjev za akreditaciju visokoškolske ustanove i studijskog programa najkasnije dvije godine od konačnosti dozvole za rad.
(2) Postupci akreditacije visokoškolskih ustanova i studijskih programa sprovode se u skladu sa zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta i standardima za akreditaciju visokoškolskih ustanova i studijskih programa.
(3) Standarde iz stava 2. ovog člana donosi Agencija, u skladu sa ovim zakonom, zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta, kriterijumima za akreditaciju visokoškolskih ustanova i studijskih programa u BiH, te evropskim i međunarodnim standardima.
(4) Javne isprave mogu izdavati samo akreditovane visokoškolske ustanove.
Osnivanje članice univerziteta i izdavanje dozvole za izvođenje studijskog programa
Član 41
Osnivanje organizacione jedinice, odnosno članice akreditovanog univerziteta (u daljem tekstu: članica univerziteta), odjeljenja van sjedišta akreditovane visokoškolske ustanove, te izdavanja dozvole za izvođenje novog studijskog programa na akreditovanoj visokoškolskoj ustanovi obavlja se na način i po postupku propisanom za osnivanje visokoškolskih ustanova.
Statusne promjene visokoškolske ustanove
Član 42
(1) Visokoškolska ustanova može vršiti promjenu naziva, sjedišta i statusne promjene, u skladu sa zakonom.
(2) Za visokoškolske ustanove čiji je osnivač Re- publika odluku o promjeni iz stava 1. ovog člana donosi osnivač.
(3) U slučaju promjene iz stava 1. ovog člana sprovodi se postupak za izdavanje nove dozvole za rad.
Prestanak rada visokoškolske ustanove
Član 43
Visokoškolska ustanova prestaje da radi:
1) kada osnivač donese odluku o prestanku rada,
2) kada nadležni organ utvrdi nepravilnosti, uključujući nezakonito izdavanje javnih isprava ili izvođenje studijskog programa bez dozvole u skladu sa ovim zakonom,
3) kada se toj ustanovi oduzme dozvola za rad u postupku nadzora u skladu sa ovim zakonom,
4) kada sud pravosnažnom odlukom utvrdi neosnovanost upisa u registar privrednih subjekata,
5) danom pravosnažnosti rješenja kojim se odbija zahtjev za akreditaciju, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta,
6) danom isteka roka važenja akreditacije, ukoliko nije podnijela novi zahtjev za akreditaciju, u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje oblast obezbjeđenja kvaliteta,
7) u slučaju kada se prestane baviti djelatnošću visokog obrazovanja kao osnovnom djelatnošću,
8) kada nastupe drugi slučajevi određeni ovim zakonom ili aktom o osnivanju visokoškolske ustanove.
Odgovornost osnivača u slučaju prestanka rada
Član 44
U slučaju prestanka rada visokoškolske ustanove, odgovornost osnivača je da osigura, u skladu sa propisom kojim se uređuje oblast arhivske građe, trajno čuvanje:
1) evidencije u skladu sa ovim zakonom,
2) studijskih programa,
3) arhiva,
4) druge dokumentacije.
Statut visokoškolske ustanove
Član 45
(1) Statut je osnovni akt visokoškolske ustanove kojim se propisuje:
1) organizacija visokoškolske ustanove,
2) organi, tijela i način njihovog rada,
3) organizacija i nadležnost članica univerziteta,
4) upravljanje i rukovođenje visokoškolskom ustanovom,
5) zastupanje i predstavljanje visokoškolske ustanove,
6) studijski programi,
7) organizacija i obavljanje naučnoistraživačkog, stručnog i umjetničkog rada,
8) način ostvarivanja prava i obaveza nastavnog i administrativnog osoblja, te studenata,
9) organizovanje nastavnog i administrativnog osoblja i studenata,
10) način ostvarivanja prihoda, upravljanje sredstvima i imovinom,
11) akademska i finansijska ovlašćenja i odgovornosti članica univerziteta,
12) obaveze visokoškolske ustanove prema osnivaču,
13) evidencije,
14) ispitni rokovi,
15) druga pitanja u skladu sa ovim zakonom.
(2) Statut visokoškolske ustanove sadrži i odredbe koje:
1) osiguravaju osoblju i studentima visokoškolske ustanove slobodu govora, organizovanja i okupljanja u skladu sa zakonom,
2) štite osoblje i studente visokoškolske ustanove od diskriminacije prema bilo kojem osnovu, kao što je: pol, rasa, seksualna orijentacija, rodni identitet, bračni status, boja kože, jezik, vjeroispovijest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno, etničko ili socijalno porijeklo, povezanost sa nekom nacionalnom zajednicom, imovina, rođenje ili bilo koji drugi status,
3) osiguravaju slobodu akademskom osoblju i studentima da, u skladu sa ovim zakonom, ispituju i testiraju primljena znanja i da nude nove ideje i mišljenja, a da se time ne izlažu opasnosti od gubitka svog statusa ili bilo koje druge privilegije koju eventualno u visokoškolskoj ustanovi uživaju,
4) pružaju pravične i nepristrasne mehanizme rješavanja disciplinskih pitanja koja se tiču nastavnog i administrativnog osoblja i studenata.
Postupak donošenja statuta
Član 46
(1) Statut visokoškolske ustanove donosi senat, uz prethodno pribavljeno mišljenje upravnog odbora i uz saglasnost Ministarstva.
(2) Visokoškolska ustanova dostavlja prijedlog statuta Ministarstvu, radi dobijanja saglasnosti.
(3) Ako Ministarstvo utvrdi da prijedlog statuta nije u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima, obavještava visokoškolsku ustanovu da u roku od 15 dana od dana prijema obavještenja otkloni utvrđene neusklađenosti.
(4) Saglasnost na prijedlog statuta visokoškolske ustanove daje Ministarstvo u ime Vlade u roku od 60 dana od dana podnošenja zahtjeva za saglasnost.
(5) Izmjena statuta visokoškolske ustanove vrši se na način i u postupku propisanom za donošenje statuta.
GLAVA V
ORGANIZACIJA VISOKOŠKOLSKE USTANOVE
Članice univerziteta
Član 47
(1) Članice univerziteta su:
1) fakulteti,
2) umjetničke akademije i
3) naučnoistraživački instituti.
(2) Članice univerziteta nemaju status pravnog lica.
(3) Univerzitet je dužan da svoje članice upiše u registar privrednih subjekata.
(4) Članice univerziteta imaju statut koji je usklađen sa statutom univerziteta i kojim se uređuje njihova organizacija.
Osnivanje drugih tijela i raspodjela dobiti
Član 48
(1) Visokoškolska ustanova može osnovati: naučne institute, inovacione centre, centre izvrsnosti, centre za transfer tehnologija, poslovno-tehnološke inkubatore, naučnotehnološke parkove i druge organizacione oblike za obavljanje inovacione djelatnosti i komercijalizaciju rezultata istraživanja, u skladu sa zakonom.
(2) U raspodjeli dobiti koja je ostvarena na osnovu inovacija, izuma, tehničkih unapređenja i drugih vidova stvaralaštva može učestvovati i akademsko osoblje koje ih je realizovalo, o čemu odluku donosi upravni odbor visokoškolske ustanove.
Organi visokoškolske ustanove
Član 49
(1) Organi univerziteta su:
1) upravni odbor,
2) senat i
3) rektor.
(2) Organi visoke škole su:
1) upravni odbor,
2) senat i
3) direktor.
(3) Organi članica univerziteta su:
1) naučno-nastavno vijeće, odnosno umjetničko-naučnonastavno vijeće i naučno vijeće,
2) dekan, odnosno direktor naučnoistraživačkog instituta.
(4) Visokoškolska ustanova može formirati tijela, u skladu sa statutom visokoškolske ustanove.
Upravni odbor
Član 50
(1) Upravni odbor je organ upravljanja visokoškolske ustanove.
(2) Upravni odbor javnog univerziteta ima 11 članova i čine ga četiri predstavnika akademskog osoblja, jedan predstavnik administrativnog osoblja, jedan predstavnik studenata, dva predstavnika privrednika i tri predstavnika osnivača.
(3) Upravni odbor javne visoke škole i privatne visokoškolske ustanove ima najmanje sedam, a najviše 11 članova i čine ga predstavnici akademskog i administrativnog osoblja, studenata, privrede i osnivača.
(4) Članove upravnog odbora koji su predstavnici akademskog i administrativnog osoblja bira i imenuje senat visokoškolske ustanove u postupku javne konkurencije, po proceduri propisanoj statutom visokoškolske ustanove.
(5) Članove upravnog odbora koji su predstavnici osnivača za javne visokoškolske ustanove imenuje Vlada, nakon sprovedenog javnog konkursa.
(6) Članove upravnog odbora javnog univerziteta koji su predstavnici studenata i privrednika imenuje senat visokoškolske ustanove na prijedlog studentskog predstavničkog tijela, odnosno na prijedlog Privredne komore Republike Srpske i Unije udruženja poslodavaca Republike Srpske.
(7) Članovi upravnog odbora imenuju se na period od četiri godine, sa mogućnošću još jednog izbora, osim predstavnika studenata čiji mandat traje godinu dana.
(8) Članovi upravnog odbora koji su predstavnici privrednika ne mogu biti u organima privrednog društva koje je u poslovno-pravnom odnosu sa javnom visokoškolskom ustanovom.
(9) Član upravnog odbora koji je predstavnik studenata mora biti redovan student koji je prvi put upisao godinu studija
(10) Članovi upravnog odbora javne visokoškolske ustanove koji su predstavnici osnivača ne mogu biti zaposleni, niti angažovani u toj visokoškolskoj ustanovi.
(11) Predsjednik upravnog odbora bira se iz reda akademskog osoblja, a zamjenik predsjednika bira se iz reda članova upravnog odbora koje imenuje osnivač.
(12) Član upravnog odbora ne može da bude član drugog organa iste ili druge visokoškolske ustanove
Nadležnosti upravnog odbora
Član 51
(1) Upravni odbor visokoškolske ustanove, pored poslova utvrđenih zakonom kojim se uređuje sistem javnih službi, obavlja i sljedeće poslove:
1) daje mišljenje o statutu visokoškolske ustanove,
2) donosi pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta za javne visokoškolske ustanove, uz prethodnu saglasnost Ministarstva, a na prijedlog rektora,
3) utvrđuje planove finansiranja i razvoja,
4) donosi godišnji program rada visokoškolske ustanove, na prijedlog senata visokoškolske ustanove,
5) donosi finansijski plan i usvaja godišnji izvještaj o finansijskom poslovanju visokoškolske ustanove,
6) razmatra finansijski plan i izvještaj o finansijskom poslovanju članice univerziteta,
7) predlaže Ministarstvu visinu školarine za redovne studente prvog i drugog ciklusa studija koji obnavljaju godinu u kojoj su bili finansirani iz budžeta Republike,
8) utvrđuje visinu školarine i upisnine za studente sva tri ciklusa studija koji samofinansiraju svoje školovanje, vanredne studente i studente strane državljane,
9) utvrđuje visinu upisnine za redovne studente prvog i drugog ciklusa studija koji se finansiraju iz budžeta Republike, odnosno studente koji obnavljaju godinu u kojoj su bili finansirani iz budžeta Republike,
10) usmjerava, kontroliše i ocjenjuje rad rektora ili direktora u domenu finansijskog poslovanja,
11) predlaže senatu razrješenje rektora univerziteta, odnosno direktora visoke škole,
12) odlučuje o korišćenju sredstava preko iznosa utvrđenog statutom visokoškolske ustanove,
13) odlučuje u drugom stepenu o prigovoru zaposlenih na odluke rektora, odnosno direktora visoke škole iz radnog odnosa,
14) podnosi Ministarstvu najmanje jedanput godišnje izvještaj o poslovanju visokoškolske ustanove,
15) donosi odluku o formiranju i ukidanju članica univerziteta na univerzitetu na prijedlog senata,
16) daje saglasnost na statut članica univerziteta u skladu sa svojim nadležnostima,
17) donosi opšte akte iz oblasti materijalno-finansijskog poslovanja i iz oblasti rada i radnih odnosa, u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove i
18) obavlja druge poslove propisane zakonom, statutom i opštim aktima visokoškolske ustanove.
(2) Odluka upravnog odbora je konačna, a protiv iste se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Odgovornost za poslovanje
Član 52
(1) Upravni odbor je odgovoran za poslovanje javne visokoškolske ustanove.
(2) Osnivač, odnosno skupština osnivača i upravni odbor odgovorni su za poslovanje privatne visokoškolske ustanove.
Senat univerziteta i visoke škole
Član 53
(1) Senat je akademski i stručni organ visokoškolske ustanove.
(2) Senatom univerziteta predsjedava rektor, a senatom visoke škole direktor.
(3) Senat univerziteta čine rektor, prorektori, dekani fakulteta, direktori naučnoistraživačkog instituta, kao i studenti u skladu sa stavom 5. ovog člana.
(4) Broj članova, sastav, postupak izbora, trajanje mandata i način rada senata visoke škole propisuje se statutom visoke škole.
(5) U sastavu senata mora biti najmanje 15% članova iz reda redovnih studenata koji su prvi put upisali godinu studija, sa svih ciklusa studija koji se organizuju na visokoškolskoj ustanovi.
Nadležnosti senata
Član 54
(1) Senat odlučuje o akademskim pitanjima i obavlja sljedeće poslove:
1) odlučuje o nastavnoj, naučnoj, umjetničkoj i stručnoj djelatnosti visokoškolske ustanove,
2) donosi statut univerziteta, odnosno visoke škole uz prethodno pribavljeno mišljenje upravnog odbora i uz saglasnost Ministarstva,
3) daje saglasnost na statute članica univerziteta,
4) donosi opšte akte u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove,
5) senat univerziteta, na prijedlog naučno-nastavnog vijeća, odnosno umjetničko-naučno-nastavnog vijeća, donosi kratke programe studija, studijske programe prvog, drugog, trećeg ciklusa studija, integrisane studijske programe i programe cjeloživotnog učenja, a senat visoke škole donosi kratke studijske programe, studijske programe prvog ciklusa studija i programe cjeloživotnog učenja,
6) bira i razrješava rektora univerziteta, odnosno direktora visoke škole,
7) imenuje i razrješava prorektore na prijedlog rektora,
8) imenuje članove upravnog odbora iz reda akademskog i administrativnog osoblja,
9) senat univerziteta imenuje vijeća naučnih oblasti po naučnim oblastima na prijedlog vijeća članica univerziteta,
10) donosi odluku o raspisivanju konkursa za izbore u nastavnička i saradnička zvanja u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove,
11) senat univerziteta vrši izbor akademskog osoblja na prijedlog naučno-nastavnog, odnosno umjetničko-naučno-nastavnog vijeća članice univerziteta i mišljenja vijeća naučnih oblasti,
12) senat univerziteta daje saglasnost na izvještaje u postupku sticanja naučnog zvanja doktora nauka,
13) senat univerziteta, na prijedlog naučno-nastavnog vijeća, dodjeljuje počasno zvanje profesor emeritus i počasni doktor nauka,
14) predlaže Ministarstvu broj studenata koji se finansiraju iz budžeta Republike, za upis u prvu godinu prvog i drugog ciklusa studija za javne visokoškolske ustanove,
15) predlaže Ministarstvu broj samofinansirajućih studenata, vanrednih studenata i studenata stranih državljana, za upis u prvu godinu sva tri ciklusa studija,
16) donosi pravila studiranja,
17) predlaže upravnom odboru godišnji program rada visokoškolske ustanove, na prijedlog naučno-nastavnog i umjetničko-naučno-nastavnog vijeća,
18) senat univerziteta na prijedlog naučno-nastavnog vijeća i umjetničko-naučno-nastavnog vijeća, odnosno senat visoke škole usvaja listu odgovornih nastavnika i saradnika,
19) usvaja izvještaj o samovrednovanju visokoškolske ustanove,
20) daje prijedlog upravnom odboru za osnivanje i ukidanje fakulteta i drugih članica univerziteta,
21) obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove.
(2) Članovi senata koji su predstavnici studenata mogu odlučivati u stvarima iz stava 1. t. 1), 2), 3), 4), 5), 6), 14), 15), 16), 17) i 19) ovog člana.
Rektor i direktor visoke škole
Član 55
(1) Univerzitetom rukovodi rektor.
(2) Visokom školom rukovodi direktor.
Izbor rektora, prorektora i direktora visoke škole
Član 56
(1) Rektora univerziteta, odnosno direktora visoke škole bira i razrješava senat tajnim glasanjem.
(2) Za rektora univerziteta može biti izabran redovni profesor, koji je u radnom odnosu sa punim radnim vremenom na tom univerzitetu.
(3) Za direktora visoke škole može biti izabran profesor visoke škole koji je u radnom odnosu sa punim radnim vremenom u toj visokoj školi.
(4) Za prorektora može biti izabran nastavnik u naučno-nastavnom ili umjetničko-nastavnom zvanju redovnog ili vanrednog profesora, koji je u radnom odnosu sa punim radnim vremenom na univerzitetu na kojem se bira.
(5) Izuzetno od st. 2. i 4. ovog člana za rektora može biti izabran i redovni profesor, odnosno za prorektora može biti izabran redovni ili vanredni profesor iz kliničkih grana medicine i stomatologije, koji je u dopunskom radnom odnosu na univerzitetu i ima zaključen ugovor o radu sa punim radnim vremenom sa zdravstvenom ustanovom koja je nastavna baza visokoškolske ustanove, uz obavezu da prije preuzimanja funkcije zasnuje radni odnos sa punim radnim vremenom na visokoškolskoj ustanovi.
(6) Odluka senata je konačna, a protiv iste se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Mandat rektora, direktora i prorektora
Član 57
(1) Rektor univerziteta, odnosno direktor visoke škole bira se na osnovu javnog konkursa na period od četiri godine, sa mogućnošću još jednog izbora.
(2) Istekom mandata rektoru ili u slučaju razrješenja rektora prije isteka mandata, prestaje mandat i prorektorima.
(3) Ukoliko se izbor novog rektora ne izvrši do isteka mandata rektora, kao i u slučaju prestanka mandata rektora ili razrješenja rektora prije isteka mandata, senat imenuje lice koje će dužnost rektora obavljati do izbora novog rektora, a najduže šest mjeseci od dana isteka mandata.
(4) Postupak izbora i razrješenja, te razlozi za smjenu rektora, prorektora, odnosno direktora visoke škole prije isteka mandata propisuje se statutom i opštim aktom visokoškolske ustanove.
(5) Rektora univerziteta, odnosno direktora visoke škole, senat može razriješiti dužnosti i prije isteka mandata tajnim glasanjem, većinom glasova od ukupnog broja članova.
(6) Odluka senata je konačna, a protiv iste se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Nadležnosti rektora i direktora visoke škole
Član 58
(1) Rektor univerziteta, odnosno direktor visoke škole, pored poslova koji su uređeni propisima o sistemu javnih službi, obavlja i sljedeće poslove:
1) zastupa i predstavlja visokoškolsku ustanovu,
2) organizuje i rukovodi radom visokoškolske ustanove i odgovoran je za zakonitost rada,
3) donosi pojedinačne akte u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove,
4) predlaže prorektore senatu univerziteta,
5) imenuje i razrješava dekana, odnosno direktora članice univerziteta na prijedlog naučno-nastavnog, umjetničko-naučno-nastavnog vijeća, odnosno naučnog vijeća,
6) predlaže opšte akte u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove,
7) predlaže organima visokoškolske ustanove mjere za unapređivanje rada,
8) predlaže upravnom odboru mjere za efikasno i zakonito obavljanje djelatnosti visokoškolske ustanove,
9) predlaže plan rada i razvoja visokoškolske ustanove upravnom odboru,
10) predlaže upravnom odboru pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, po prethodno pribavljenom mišljenju članica univerziteta,
11) izvršava odluke upravnog odbora i drugih organa visokoškolske ustanove,
12) odlučuje o korišćenju sredstava do iznosa utvrđenog statutom visokoškolske ustanove,
13) odlučuje o pravima, obavezama i odgovornostima radnika iz radnog odnosa,
14) podnosi upravnom odboru izvještaj o finansijskom poslovanju visokoškolske ustanove,
15) izvršava finansijski plan,
16) učestvuje u radu Rektorske konferencije Republike Srpske (u daljem tekstu: Rektorska konferencija) i Rektorske konferencije BiH, odnosno u radu Konferencije visokih škola Republike Srpske (u daljem tekstu: Konferencija visokih škola),
17) obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i statutom visokoškolske ustanove.
(2) Rektor može obustaviti od izvršenja odluku dekana i direktora članice univerziteta ako je u suprotnosti sa ovim zakonom i statutom univerziteta.
(3) Protiv odluke rektora ili direktora visoke škole može se podnijeti prigovor upravnom odboru visokoškolske ustanove.
(4) Odluka upravnog odbora je konačna, a protiv iste se može pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
Odgovornost za akademska i pitanja poslovanja
Član 59
(1) Rektor univerziteta, odnosno direktor visoke škole za svoj rad koji se tiče akademskih pitanja odgovara senatu. (2) Rektor univerziteta, odnosno direktor visoke škole za svoj rad koji se tiče poslovanja odgovara upravnom odboru, u skladu sa odredbama ovog zakona koje se odnose na odgovornost za poslovanje visokoškolske ustanove.
Struktura vijeća
Član 60
(1) Stručni organ fakulteta, odnosno umjetničke akademije je naučno-nastavno vijeće, odnosno umjetničkonaučno-nastavno vijeće (u daljem tekstu: vijeće).
(2) Vijeće čine nastavnici, saradnici i predstavnici studenata u skladu sa statutom univerziteta.
(3) Jedan nastavnik ili saradnik može biti član vijeća samo jedne članice univerziteta, pod uslovom da je zaposlen sa punim radnim vremenom na toj visokoškolskoj ustanovi.
(4) Član vijeća može biti i nastavnik u naučno-nastavnom zvanju i saradnik u saradničkom zvanju iz kliničkih grana medicine i stomatologije, koji je u dopunskom radu na univerzitetu, a ima zaključen ugovor o radu sa punim radnim vremenom sa zdravstvenom ustanovom koja je nastavna baza univerziteta
(5) Članovi vijeća koji su predstavnici studenata biraju se neposrednim izborima na članici univerziteta iz reda redovnih studenata.
(6) U sastavu članice univerziteta mora biti najmanje 15% članova iz reda redovnih studenata.
Nadležnosti vijeća
Član 61
(1) Vijeće u okviru svoje nadležnosti:
1) donosi statut fakulteta, odnosno umjetničke akademije, uz prethodno pribavljeno mišljenje upravnog odbora,
2) donosi pravilnike kojima se reguliše rad fakulteta, odnosno umjetničke akademije, na prijedlog dekana,
3) daje mišljenje i prijedloge senatu o akademskim, naučnim, umjetničkim i stručnim pitanjima, u skladu sa statutom visokoškolske ustanove,
4) dostavlja senatu prijedlog liste i prijedlog konačne liste odgovornih nastavnika i saradnika na toj članici univerziteta,
5) predlaže senatu studijske programe prvog, drugog i trećeg ciklusa, odnosno promjene u strukturi i sadržaju studijskih programa i nastavnih metoda,
6) daje prijedlog senatu za izbor profesora emeritusa,
7) predlaže rektoru imenovanje i razrješenje dekana,
8) daje prijedlog rektoru u vezi sa radnim statusom akademskog osoblja,
9) daje rektoru mišljenje na prijedlog pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, u dijelu koji se tiče te organizacione jedinice,
10) imenuje prodekane na prijedlog dekana,
11) predlaže program razvoja članice univerziteta,
12) predlaže senatu raspisivanje konkursa za izbore u zvanja nastavnika i saradnika,
13) formira komisiju za podnošenje izvještaja za izbor u naučno-nastavno, odnosno umjetničko-nastavno zvanje i utvrđuje prijedlog odluke o izboru kandidata,
14) predlaže senatu članove vijeća naučnih oblasti,
15) razmatra i usvaja izvještaje o samovrednovanju studijskih programa,
16) imenuje komisije za izradu završnog rada na prvom, drugom i doktorske disertacije na trećem ciklusu studija,
17) donosi Pravilnik o korišćenju vlastitih prihoda članice univerziteta,
18) obavlja i druge poslove u skladu sa statutom i drugim opštim aktima univerziteta i fakulteta, odnosno umjetničke akademije.
(2) Članovi vijeća koji su predstavnici studenata mogu odlučivati u stvarima iz stava 1. t. 1), 5), 7), 11), 15) i 17) ovog člana.
Dekan
Član 62
(1) Fakultetom ili umjetničkom akademijom rukovodi dekan.
(2) Dekana imenuje i razrješava rektor, na prijedlog vijeća članice univerziteta, po proceduri utvrđenoj statutom univerziteta.
(3) Mandat dekana traje četiri godine sa mogućnošću jednog ponovnog izbora na funkciju dekana.
(4) Za dekana članice univerziteta može biti imenovan nastavnik u naučno-nastavnom ili umjetničko-nastavnom zvanju vanrednog ili redovnog profesora, koji je zaposlen sa punim radnim vremenom na tom univerzitetu i
